და მაშინ დღემდე რატომ არ არის სინანულში? ის კანონი არა მხოლოდ გამოსვლას განსაზღვრავს, მაგ ლოგიკით აროშვილების სქიზმის საკითხს ხომ არ ვუპირებთ გადახედვას?

პატრიარქმა კარგად იცის, რომ ეკლესიაში მეფობს სიყვარული!

დაგავიწყდა რა მოხდა 1997 წელს? რომ გაფანატდნენ ბერები და მონაზვნები, სქიზმებს რომ შეუერთდნენ, ნაკურთხი წყალი რომ აუყროლდათ და სეფისკვერი დაუობდათ და განდგომილებაში რომ აღესრულნენ, ამის გამო გამოვედით ემს-დან, და არა კანონების დარღვევის გამო.



ჩემის აზრით აუცილებელია რელიგიათაშორის მშვიდობა, და ურთიერთსიყვარული. სიყვარულს და მშვიდობას დიალოგის და ურთიერთობის გარეშე როგორ მიაღწევ? სიყვარული აღმატებულია ყოველგვარ "კანონებზე"!



ათონზეც არიან სქიზმატები.

ჩვენი ზებედე მართალია პროვოკატორობს, მაგრამ გამოაცოცხლებს ხოლმე ფორუმს, კანონისტი კი წინააღმდეგობებში ვარდება, მომყავს მისი ციტატა ჩემს ნაწერზე რომ გამცა:



აქ აშკარად სჩანს, რომ კანონისტმა გამიგო და თითქოს კამათიც შეწყდა, მაგრამ საკმარისია ზებედე პროვოკაცია "შემოაგდოს" და შეიცვალა...



ფაქტს უნდა შევხედოთ ჯერ როგორ შიშველ მოვლენას, ყოველგვარი წინასწარი შეფასებების გარეშე, ისტორია ასე იკითხება, წმინდად და უცვლელად, საქართველოს ეკლესიის იმ სახის, რაც მოხდა გამოსვლა ემს-დან იყო დასაგმობი და სამარცხვინო მსოფლიოს წინაშე, შედეგს, ვინ იყვნენ ისინი ვინც "მართლმადიდებლობის დამცველთა" ნიღაბს ეფარებოდნენ მალე ვნახეთ,უმრავლესობა სქიზმაში აღმოჩნდა... მახსოვს, თქვენს მონა-მორჩილს ანდრია ბოროდა როგორ უმტკიცებდა, მსოფლიო პატრიარქი ლოცვებში არ უნდა მოვიხსენოთ, პაპთან ერთად "მამაო ჩვენო" თქვაო... ასეთ სიმახინჯეს, ადგილი მხოლოდ ფანატიკურ ისლამში აქვს, სამწუხაროდ მხოლოდ მართლმადიდებლები ვახერხებთ უკიდურესი ფანატიზმის უკიდურეს ჭეშმარიტებად გასაღებას...

მაშ, სჩანს, რომ ვინც ჩვენი ეკლესია ა ი ძ უ ლ ა ისეთი ფორმით გამოსულიყო ემს-დან, თვითონ უფრო საშიში აღმოჩნდა, ვიდრე თავად ემს... ეს ფაქტია... ახლა მსოფლიო საპატრიარქოს და მართლმადიდებლური ეკლესიების უმრავლესობის პოზიციას შევეხოთ,მათი არჩევანი გამართლებულია სამი საკითხით

ა) საერთაშორისო მდგომარეობით - სადაც ქრისტიანული ქვეყნების დიალოგი და ურთიერთობა ფრიად აუცილებელია და ყოველგვარი ჩაკეტვა გაუმართლებელია, საკმარისია რაღაც საწყის დონეზე მაინც იცნობდეთ პოლიტოლოგიას და ისტორიულ საზოგადოებათმცოდნეობას, რომ მაშინვე მიხვდებით რას ნიშნავს ქრისტიანული იდეოლოგიის მქონე ქვეყნების და ამ ქვეყნების წამყვანი კონფესიების დიალოგი და სიახლოვე...

ბ) ქრისტიანულ რელიგიათა აუცილებელი და უცილობელი დიალოგით- აქაც საკმარისია თვალი გადაავლოთ ქრისტიანობის ისტორიას და ქრისტიანული აზროვნების განვითარების და ჩამოყალიბების სტადიებს, მაშინვე იხილავთ, ჩაკეტვას და "შენ მაინც ვერ მოექცევი, შენ მწვალებელო" ფორმას მხოლოდ და მხოლოდ რელიგიათა შორის ომამდე და ფანატიზმამდე მივყვართ...

გ) ქრისტიანობული აზროვნებით- ძალიან ზედაპირული უნდა იყოს ქრისტიანული განათლება, რომ ვინმემ თქვას, მე დღეს პაპი თუ ვერ მოვაქციე, ხვალ კათოლიკესთან ერთად პურსაც არ შევჭამო... ქრისტიანული აზროვნება ღრმაა და მაღალი, სუფთაა და თავისუფალი, სიყვარულითაა ნაზარდი და იმიტომ, მას არსად და არასოდეს არ ეშინია დაამოწმოს ჭეშმარიტება, ქრისტიანული ხელი ყოველთვის უნდა იყოს გაწვდილი, უფალი მუდამ მოუმხმობს, მიუხედავად იმისა რამდენჯერ ისმენენ მის მოხმობას, თუმცა მოდით მსოფლიო პატრიარქს მოვუსმინოთ, საუბრობს ზოგიერთებზე ( მე კანონისტის ახლანდელი პოზიცია გამახსენა):



ამაზე მეტი და ასე ნათელი რაღა დაგიწეროთ?

ახლა მოდით ათონის მთასაც შევეხოთ, ულტრა კონსერვატორები და იზოლაციონისტების ერთადერთი მყარი არგუმენტი ( მათი აზრით მყარი) არის ათონის მთის პოზიცია, ახლა ჩვენ თუკი ათონის მთის რაობა და მისი უდიდესი მნიშვნელობა გვინდა გავიგოთ, მაშინ უნდა გადაავლოთ თვალი ისევდაისევ ისტორიას ( მეტყობა პროფესია ) , ნახავთ, რომ ათონის მთა, როგორ მონასტრიზმის მწვერვალი, ყოველთვის ფხიზელ დარაჯად უდგა მართლმადიდებლობას, მაშინაც კი როდესაც ბიზანტიის იმპერიის ლამის მთელი იერარქია,თითქმის მთელი საერო და საეკლესიო ხელისუფლება მწვალებლობაში იყო ჩავარდნილი, სწორედ მონასტრები იყო დედაბოძი ჭეშმარიტებისა, ისინი არც კონსტატინეპოლის პატრიარქის მხილებას ერიდებობდნენ და არც ანტიოქიისა, ამ უდიდეს გამოცდილებაზე დაეშენა ათონის მთის საეკლესიო აზროვნება, იყო დარაჯი ნიშნავს, უკუნ ღამეში უბრალო და საეჭვო ფაჩუნსაც დაუყეფო, პატრონის გარდა. უბრალო სტუმრად მოსულსაც შეუტიო, არა იმ სტუმრის სიძულვილით, არამედ პატრონისა და სახლის სიყვარულით და მოფრთხილებით, ესაა ათონის მთა, ესაა მისი პოზიცია, მისი მამხილებელი ხმა მუდამ უნდა ისმოდეს, ეს არაა დაპირისპირებული ორგანო მსოფლიო საპატრიარქოსთან, როგორც ეს ბევრს უნდა აჩვენოს, ეს არაა ფანატიკური ბრბო რომელსაც პურის გატეხვის და "მამაოს ჩვენოს" თქმის ეშინია, თუკ გვერდით კათოლიკე ყავს, როგორც უწმიდესმა პატრიარქმა დაწერა, ათონი მართლმადიდებლობის მოძღვარია, რომელიც ჭკუას ხშირად მასზე იერარქიულად მაღალს და წინამძღოლსაც არიგებს, ესაა ათონი და ყველა მისი განცხადება აქედან უნდა გავიგოთ... ის ერთნაირად არ შეიწყნარებს გაუმართლებელ თანაწირვას კათოლიკებთან და ამ თანაწირვით გამოწვეულ განხეთქილებასაც! გესმით? აქ არ დგას ის რომ ეკუმენიზმი თავისთავადაა მწვალებლობა, არა! არამედ, ის რომ ამ დიალოგის გზაზე, ამ შვილთა ძიების, ხმათა მიწვდენის და იარაღის დაყრის გზაზე, ყოველთვის არის მტერი ჩასაფრებული და ყოველთვისაა დამალული ორმოები, ვფიქრობ უამრავჯერ დავზიანდებოდა ეკლესია, რომ არა ის მაფხიზლებელი ხმა ათონისა,ისე კი გთხოვთ მომიხსენოთ, მარიამობას მსურს ივერიის მარიამთან შევხვდე... ასე რომ უსმინეთ ათონს, ნუ გეშინიათ ეკუმენიზმის, შეინახეთ მართლმადიდებლობა და უფრთხილდით ფანატიზმს!

ესაა ჩემი აზრი და ბოლოს გთხოვთ ( კანონისტ!) არ გინდათ ეს სახელები, ჩვენს ძამიკო გლახუნიას და სხვებს, არ მოექცნენო და ა.შ. არ ღირს ეს, მოსაქცევად ცოტა უფრო მეტი დრო, მეტი გული, მეტი სიყვარული, მეტი განათლება და უფრო მეტი მოთმინებაა საჭირო, რაღათქმაუნდა ნაკლებ ენასთან და მათ სურვილთან ერთად... ასე რომ ვისურვებდი ამაზე ლაპარაკი არ იყოს, არაა არც ლამაზი და არც მისაღები, მე კი ისე როგორც გლახასთან ლაპარაკი არ მომწყინდება, მანამ სანამ ამას თავად გლახა ისურვებს, ასევე არ მომწყინდება იმის გამეორება თუ რაა ეკუმენიზმი და როგორ უნდა ვუყურებდეთ მას, ეს დავწერე ადრეც და ისევ და ისევ ვიმეორებ:





სიყვარულით და თითოეული თქვენთაგანის ფეხთა ბანვით,

კაიროსი!

კანონისტი

დიალოგს დიდი აზრი აქვს რაც შეეხება მოქცევას- ჩემი მიზანია შენო მოგაქციო
ჩემს მოქცევას კი ნუ შეეცდები..არ გამოგივა უბრალოდ...
ადამიანების მოქცევა და გადარჩენა არის ღმერთის პრეროგატივა და არა ვინმე ფორუმელისა

Архимандрит ЛАЗАРЬ

ПАСХА БЕЗ КРЕСТА ИЛИ ЕЩЕ РАЗ ОБ ЭКУМЕНИЗМЕ

Сегодня каждый православный христианин должен однозначно ответить самому себе на вопрос: на стороне ли он экуменизма или же на стороне Православия. Расплывчатые и отвлеченные рассуждения об этой болезненной проблеме все более и более приобретают характер явной лжи. Дух экуменизма, экуменического движения проявился со всей очевидностью, сделаны вполне конкретные заявления, и для православных христиан уже недопустимо делать вид, будто "ничего страшного все еще не происходит". Хотя многие миряне, пастыри и даже архипастыри нашей Церкви и делают заявления, что экуменизм может сыграть положительную роль при известном к нему подходе, – такой взгляд вполне ложен. Экуменизм останется разрушительной силой в отношении к истинной вере при любом подходе к нему. Это очевидное зло, и зло тонко-коварное, лукаво прельщающее, убивающее спасительную веру, зло, действующее на душу неприметно, но парализующее самые главные центры духовной жизни христианина.
Мы утверждаем, основываясь на учении Святой Православной Церкви, опираясь на бесчисленное множество свидетельств Священного Писания и святоотеческого Предания, на правила Святых Апостолов, на Номоканон Церкви, на примеры из жизни святых Отцов Православия, на преобладающее воззрение современных монахов, иереев, мирян Церкви, также приводя в неопровержимое свидетельство святую кровь великого сонма православных мучеников, – мы утверждаем, что любое религиозное общение с еретиками, попытки единения с ними при умалчивании, прикрывательстве в отношении разности, догматической непримиримости учения Православия с учением каких бы то ни было еретиков и иноверцев и тому подобное двоедушное, лицемерное поведение, приучающее православных людей скрывать самую главную основу их веры, суть всей их духовной жизни – что Истина только в Православии и нигде более, – все это есть измена Христу, отступление от Истинного Бога!
Мы, православные христиане, твердо верим и не сомневаемся в том, что Истина только в Православии, мы верим, что спастись, наследовать Царствие Небесное, достичь главной цели жизни человека – обожения – может только православный христианин, чья жизнь во всем согласна с учением Православной Церкви, который приобщается Таинств, хранимых нашей Церковью, напитан их благодатью, усваивает себе дух покаяния, подвизается в духе кротости и смирения Христовых, а не в духе прелести и гордыни, следует учению святых Отцов.
Какими бы добрыми, благопристойными, приятными, милосердными ни казались нам иноверцы, даже имея с ними самые дружественные внешние отношения, мы не должны колебаться в вопросе неправильности и еретичности их учения о Боге. Мы не должны прельщаться видимой их добротой: доброта доброте – рознь. Мы часто по своей духовной слепоте бываем не в состоянии увидеть корни внешних дел человека – из каких глубин духа исходят они, какое основание и какие побуждения имеют они под собою. Этому различению может научить нас лишь внимательное изучение самой жизнью духовного наследия наших наставников – святых Отцов. Только они, их боговдохновенные писания учат нас сегодня отличать добро евангельское от прелестного добра человеческого. Сам по себе наш рассудок слеп в этом отношении.
Экуменизм чаще всего пытается нащупать нечто обобщающее, объединяющее разные религии, культы, учения и всевозможные течения культурной деятельности человечества, используя лукавые витиеватые фразы, двусмысленные заявления, артистические реплики. Слышатся слова: "любовь", "мир во всем мире", "взаимопонимание", "гуманность"; слышатся лозунги: "разделение – язва на теле Церкви", "ищите богозаповеданное единство", "призыв к единению всех верующих особенно актуален теперь", "мы стоим перед лицом угрозы ядерной катастрофы", "молитесь о том, чтобы удалились разделения и приблизилась к нам взаимная, всепонимающая любовь" и т.д. и т.п. Часто приводятся отрывочные, ложно толкуемые цитаты из Священного Писания, особенно слова Господа: да будут все едино, как Ты, Отче, во Мне, и Я в Тебе, так и они да будут в Нас едино (Ин. 17,21) и другие.
Все "объединяющее", если обнаруживается экуменистами, то с восторгом и ликованием возвышается над головами людей – как новое знамя, как еще одна преодоленная ступень разделения, как еще одно доказательство единства всех вероучений. Все же различия, разделения, которые так трудно скрыть, всячески поносятся, объявляются порождением зла, фанатизма, духовной слепоты, их предлагается не замечать, любым способом преодолевать – эти досадные разногласия. Наиболее ловкие защитники экуменизма даже заверяют, что "разделительные стены между церквами не достигают до самого неба, до Христа-Главы, и не спускаются до самого сердца Церкви, до Святого Духа".
Да, действительно: эти стены не достигают до Неба, также и до "сердца" Церкви они не доходят. Они просто отделяют как непреодолимая преграда истинную Церковь от лжецерквей. Небо от ада, Истину от лжи, верных Христу от отступнического мира! Эти "разделительные стены" есть догматические истины Православной Веры, цель которых – четко разграничить путь спасения от путей погибели (ясно, кому может принадлежать идея стереть, уничтожить их – отцу лжи, человекоубийце искони, который сам не устоял в истине (Ин. 8, 44) и всячески стремится поколебать в ней других!). Каждый, кто искажает догматы веры, не может переступить порог Церкви, не может даже положить начало пути ко спасению. Эта "стена" становится для него преградой на пути к Небу. Устранить ее можно лишь полностью приняв учение Православной Церкви и точно последуя духу ее благодатной жизни.
Часто сторонники экуменизма возражают на предъявляемые им обвинения: "экуменизм – совсем иное, вы не понимаете, что значит – "экуменизм". Мы не собираемся что-либо уступать еретикам в вопросах веры, наоборот, мы желаем их привлечь к Православию. Мы не имеем права закрыться в себе, спасаться только самим, когда весь мир погибает!" Но так ли это? Рассмотрим!
Что нас разделяет с еретиками? С чего началось это разделение? В чем гибельность их учения? Мы ли разделились с ними, или они сами отошли от Истины, не поверив голосу Церкви, соборно призывавшему их не совершать такого безумия, разъяснявшему им их заблуждения, подробно разобрав каждый пункт их пагубных нововведений? Не презрели ли они громкий зов нашей Церкви? Не мы разделились с ними, а сами они удалились от Истины! Если же мы хотим вернуть их вновь в лоно Православия, то о чем же прежде всего мы должны говорить с ними? Разве не о причине разделения? Разве не о тех же разногласиях и различиях в вопросах веры, о которых уже был когда-то подобный разговор? Но как это возможно, когда сам "устав" экуменистических собраний запрещает спор о догматах веры? Да и никогда не слышно нигде, чтобы был разговор у экуменистов о догматах. Если они и исследуют вопросы догматические, то лишь с одной целью – найти способ как-нибудь обойти различия в их понимании. Так это было недавно, при попытке воссоединения с монофизитами, когда принципиально различное изъяснение догмата о Божественной и Человеческой природах Господа Иисуса Христа экуменисты пытались представить как недоразумение, возникшее из-за "несколько различной богословской терминологии". Иного же, по-настоящему серьезного, необходимого разговора о догматах не слышно ни на экуменистических собраниях, ни на частных встречах, ни во время совместного путешествия на конференции, ни на вечеринках и банкетах во время встреч и после собраний.
Почему?! Ведь мы знаем, мы верим, что их еретическое вероисповедание имеет пагубный изъян, их вера искажает учение о спасении, они потеряли источник жизни, путь спасения ускользнул от их взоров, и они стоят на ложном пути, и мы молчим? Весело пьем кофе, шампанское, с приветливыми лицами ведем приятную беседу о том, о сем, угощаем друг друга шоколадом и молчим о самом главном, о вопросе жизни и смерти? Или мы просто уже не считаем этот вопрос вопросом жизни и смерти?
Скорее всего нам ответят, что это своего рода "дипломатия", что внешнее дружелюбие может привлечь еретиков к нам и потом уже им откроется глубина Православия. Нам будут приводить в пример Апостола Павла, который для Иудеев был как Иудей, чтобы приобрести Иудеев; для подзаконных был как подзаконный, чтобы приобрести подзаконных; для чуждых закона, как чуждый закона,– не будучи чужд закона пред Богом, но подзаконен Христу, – чтобы приобрести чуждых закона. Для немощных был как немощный, чтобы приобрести немощных. Для всех сделался всем, чтобы спасти по крайней мере некоторых (1 Кор. 9, 20-22). Будут вспоминать преподобного Макария Египетского, который приветливым обращением обратил языческого жреца к истинной вере. Укажут и на слово Самого Господа: Кто не против вас, тот за вас (Мк. 9, 40). Приведут на память и увещание св. Иоанна Златоустого о "мягком" отношении к еретикам с целью их спасения, и многое, многое скажут в свое оправдание. Но тот же Апостол Павел говорит: Еретика, после первого и второго вразумления, отвращайся, зная, что таковой развратился и грешит, будучи самоосужден (Тит. 3, 10-11). Апостольские Правила категорически запрещают молиться с еретиками, принимать от них благословение, праздновать с ними, принимать от них праздничные дары, позволять им входить в дом Божий (Правила Апостольские – 10, 11, 45, 46; Лаодикийского собора правила – 32, 33, 37, 6). Можно привести бесчисленное множество предостережений отеческих, научающих нас крайне осторожно относиться к иноверцам, всячески остерегаться яда их ересей.
Но самое главное недоразумение здесь в следующем: все вышеупомянутые "приемы" Апостола Павла, приветливость преподобного Макария, наставление Господа не отвергать того, кто не против нас, – все это есть как бы уда, которая привлекает человека, не ведающего еще истины, делает его более доверчивым и открытым. Но при этом, безусловно, подразумевается, что вслед за тем ему будет основательно преподано истинное учение – не только о приятных и радостных сторонах нашей веры, но и учение о Кресте, о самоотвержении, о распятии своих страстей и похотей, об отрешении от своей воли, о строгом следовании всему учению Церкви. Однако экуменисты доводят "уловленных" ими иноверцев, вполне уже, казалось бы, сдружившихся с ними, по-доброму расположенных к ним, доводят их наконец-то до дверей Церкви, вводят внутрь, приводят к алтарю, заводят в алтарь, уже там молятся и лобызаются с ними, но так и не заводят разговор об истинности нашей веры, о еретичности, стало быть, пагубности их вероучения!
Замечена другая характерная черта экуменистов: когда кто-либо из католиков, протестантов, монофизитов или другая какая заблудшая душа, воздвигнутая вдруг Божьим призванием, после долгого поиска и страданий возгорится желанием перейти в Православие, то наши "любвеобильные" экуменисты оказываются, вопреки всем ожиданиям, крайне безучастны к этим обратившимся за помощью к ним, возвращающимся в дом родной, блуждавшим в горах овцам! Тогда почему-то на лицах этих пастырей не приметно ни радости, ни восторга, ни былого энтузиазма, скорее наоборот – какая-то скука, безразличие и даже недовольство! Кажется, еще немного и обратившиеся от ереси услышат: "Ну к чему такая жертва?! Это совсем не так необходимо! Вернитесь, вернитесь к своим, не огорчайте их!.." И действительно – как тут радоваться, ведь папам, кардиналам, ксендзам, пасторам, докторам не понравятся такие перебежки – их овец к православному двору! Еще чего доброго надуются на наших пастырей и дело "единения христиан ради мира во всем мире" осложнится и затянется. Стоит ли ссориться из-за одной-двух жалких овечек, когда генеральная цель – куда как величественнее!
И вот еще один момент, игнорировать который, по меньшей мере, странно. Мы, православные христиане, весьма и весьма соблазняемся, когда во время богослужения видим в своих храмах молящихся вместе с нашими архиереями иноверцев, видим еретиков входящих в алтарь, когда узнаем, что кто-то из православных священников причастил иноверца. И тем более – когда смотрим на то, как на экуменистических ассамблеях наши пастыри, архипастыри делятся "опытом жизни", "миротворческим опытом" и едва ли не "духовным" – с представителями всех религий мира, даже с шаманами и колдунами. Мы крайне соблазняемся, скорбим, ропщем, видя многие и многие кощунства экуменизма. Почему столь любовно настроенные по отношению к еретикам экуменисты игнорируют это скорбное, весьма опасное в духовном отношении состояние своих же церковных чад, за которых они как пастыри прежде всего должны будут отвечать перед Богом? А сколь многие действительно православные люди, не находя для себя компромиссного выхода из столь безобразного положения внутри Церкви, уходят от нас и перестают жить церковно! Немало приходит сегодня в Православие людей категоричных, стремящихся к чистоте вероисповедания, не терпящих фальши. Они уже достаточно насмотрелись на лицедейство в миру и теперь ищут честности, искренности – среди православных. Они никак не могут совместить строгое учение Церкви о догматах, правила Апостолов, Отцов и современное, столь двоедушное, столь лицемерное поведение многих наших пастырей и мирян. Мы знаем довольно случаев, когда соблазнившиеся именно экуменизмом верующие ушли из Церкви. Да, можно обвинять их в гордости, в "негибкости". Но почему экуменисты готовы так бережно и любовно терпеть, сносить и покрывать любую негибкость еретиков, проявлять по отношению к ним любую "гибкость", любую бесхребетность – вплоть до утаивания почти всех основных понятий своей веры, а для тех, кто желает строго держаться православного учения, находятся только презрительные усмешки, обвинения в тугоумии, в непонимании "элементарных вещей", в фанатизме, в отсталости от духа времени и так далее? Но пускай экуменисты покажут нам список тех, кого они своей "гибкой дипломатией" привели в Православие, а мы покажем им список тех, кто, соблазнившись их лицемерной деятельностью, отошел от Церкви! Какая же цель оправдывает эти средства?
Быть может, эта цель – обращение всех еретиков в Православие? Но как? Если нет разговора о догматах веры, то как они поверят, что Истина у нас? Если же мы захотим опять полемизировать об этих вопросах, то должны будем вернуться к полемике уже состоявшейся – на Соборах! Святые Отцы давно обличили каждое из искажений веры еретиками, и сделать это лучше них мы уже не сможем. Но вот беда! Экуменистов прямо-таки трясет от одного упоминания об этих Соборах. Они, скорее, желали бы собрать новый собор – свой, чтобы пересмотреть все постановления Соборов, бывших прежде. Да даже если и допустить, что немалая часть иноверцев благодаря самоотверженному труду наших экуменистов решит перейти в Православную Церковь, будут ли в таком случае обрадованы последние? Вряд ли! Ведь обращение огромного числа иноверцев в Православие, как отмечалось уже прежде, вызовет скандал, вызовет протест той их части, которая останется верной своему учению. И значит, опять вражда, опять разделения, распри! А как же тогда с "миром во всем мире"?
Экуменисты различаются по степени своей увлеченности идеями экуменизма: некоторые из них не отрицают, что "полнота" Истины только в Православии, но допускают также частичное пребывание ее и в других конфессиях; другие считают Православие более высоким в смысле морально-аскетическом, но отнюдь не в смысле предпочтения Православной Церкви как хранительницы Благодати Божией; иные вообще не признают различия между вероисповеданиями и убеждены, что истина частично присутствует во всех учениях и потому единение религий может привести лишь к взаимообогащению.
Что касается "православных" экуменистов, то они, безусловно, отдают предпочтение Православию (хотя встречаются, как это ни удивительно, исключения и из этого порядка), но опять же – в разной степени. Одни хотели бы найти в экуменизме способ разрешения мировых проблем, связанных с постоянной враждой между народами. Они полагают, что, по крайней мере, надо договориться, чтобы люди не враждовали на почве различных религиозных убеждений, а наоборот – объединялись и сближались. Ведь все религии учат какому-никакому, но все же "добру", и потому нужно попытаться обойти эти "колкие" тонкости догматических разноречий и, умолчав обо всем разделяющем, отобрав же все "лучшее", "примиряющее", "объединяющие", на этом основании строить мир и любовь. Эти люди считают, что экуменизм – явление нерелигиозного характера, цели его по отношению к религии внешние. Но есть и такие экуменисты, которые стремятся к решению именно религиозных вопросов. Они видят в экуменизме зародыш "новой религии", более совершенной, универсальной, доступной и всепроникающей, которая одна только и сможет решить мировые проблемы – не наружно, не через словесный только сговор между людьми разных вероисповеданий, а через внутреннее их воссоединение, когда будет найден один главный связующий центр, близкий, понятный и вожделенный каждой душе, а все "наносное", разделяющее, второстепенное будет мудро отвергнуто. Тогда, мол, люди оценят значимость этого "главного" в их жизни, найдут ключ от своего счастья. Тогда они увидят наивность и неполноценность своего фанатического стремления удерживать какие-то частные, узкие, мертвые религиозные понятия, обряды, законы, запреты, догматы, которые, как высохший кокон, уже не живут, но только покрывают собой жизнь прекрасного существа. Пришло, дескать, время вылететь на свободу этому яркому, жаждущему жизни, радостному мотыльку! Надо жить, жить широко, все и всех принять в радость нашей жизни! Новая эра! Пора стряхнуть с себя высохшую кожуру древних скучных понятий о Боге и человеке! Надо жить и любить, любить и жить! Религия должна давать людям мир, любовь, счастье, общение и взаимопонимание, братство, радость, смех и жизнь – и здесь же, уже сегодня! Смех, а не слезы, не печаль и страх, не распри, резню, проклятия, запреты, угрозы, анафемы, схизмы и т.п.
Есть и такие экуменисты из "православных", которые очень скромны в своих упованиях на дело экуменизма. Для них экуменизм – лишь способ выйти на мировую арену, предстать перед лицом всего образованного человечества и сказать нечто свое. Как же, ведь все заявляют с этой всемирной трибуны свое "Я", чего ради нам скрываться, оставаясь в стороне от столь важных событий, в стороне от людей религиозных, ищущих сообща решения мировых проблем? Мы можем потихоньку пронести на это скопище что-нибудь свое, на пользу и благо страждущего человечества, мы можем внести здоровую струю в движение миротворчества...
Вообще, мотивы появления на экуменистических конференциях и ассамблеях "православных" христиан могут быть самые различные, от нежелания оскорбить своим отсутствием важных и сановитых покровителей и устроителей этих собраний до принятия на себя "с болью сердца" самоотверженного подвига – своим "благодатным" присутствием "освящать" это сонмище заблудших душ, тайно вознося за них горячую молитву. Вполне возможно, что некоторые "православные" экуменисты думают, что одно их внутреннее горение христианской любовью, благодать, сокровенно носимая ими, одно их благопристойное, "духовное" поведение и благочестие лиц могут сотворить чудо, и люди, влекомые неким таинственным зовом обратятся к Православию. Есть сегодня (и они – не редкость) и такие "горящие ревностью" христиане, которым представляется, что "благодать" так и льется от них, как благоухание фимиама, все освящая вокруг, что их молитвенная, подвижническая жизнь преображает и воцерковляет окружающий мир. Таким людям кажется, что хорошо и полезно им всех и вся привлекать к себе, что одно их пребывание где бы то ни было уже является приклонением милости Божией к тем, кто там присутствует, и непременно будет спасительно для них. Они готовы идти через все преграды, ничто их не страшит, с крестом и с агиасмой, с псалмопением они готовы идти через города и села, горы и поля; они кропят святой водой тюрьмы и больницы, стадионы и театры, улицы, дома, магазины и статуи. Как древние мученики под видом поклонения идолам входили в капища и разрушали их молитвой, так и они хотят молитвой преобразить, спасти весь сегодняшний отступнический, языческий мир.
Каковы корни столь мечтательного, столь наивно-восторженного подхода к христианской жизни? Скорее всего причину надо искать в следующем: современные люди слишком возлюбили землю, мир, возлюбили душу свою в мире сем, возлюбили свою деятельность на земле, свое падшее состояние, свое богатство, всю свою "духовную" культуру, свои искусства и свой "прогресс", вгрызлись в землю, вжились в мир сей. Второе: человеческий ум стал рационалистическим, человек привык мыслить лишь в категориях пространства и времени. Все, что находится за пределами видимого мира, не укладывается в понятия современного человека. Чтобы понять, то есть принять на веру истины действительно духовные, необходимо переступить через свое обычное мышление, отдаться вере, измениться, возвыситься умом, как бы выйти из ума. Но это для рационалиста – безумие. А ведь именно чрезмерная логичность, боязнь выступить из своей рассудочности и были чаще всего причиной неприятия догматических истин осужденными Церковью и преданными ею анафеме еретиками. И третье: духовная слепота, неимение реального, непрелестного духовного опыта в различении помыслов, чувств, действий, неведение своего действительного духовного состояния. А корень всех трех этих зол в закоснении человека в своей гордыне, в самости, в самонадеянности. Отсюда и самодеятельность современных "проповедников Православия".
Человек, видящий свои грехи, познавший собственную немощь, и человек, не зрящий греха своего, могут одинаково казаться верующими и православными, знать основные истины нашей веры и говорить одинаково правильные вещи, но духовное их различие крайне велико. Вся жизнь человека, усматривающего в глубине своего сердца начатки страстей, готовых умертвить его, обращена внутрь. Весь образ мышления его – покаянный, деятельность сдержанная скромная. Молитва – о прощении своих грехов, об исцелении своей прокаженной души. Когда его просят помолиться о других, ему это крайне трудно, когда он молится за другого, пот градом катится с лица его, он желал бы лучше всех и все оставить и спасать скорее свою душу. Такому человеку не надо говорить, что есть внутренняя жизнь, какое главное духовное делание необходимо: перед ним – его душа, убитая грехом. Плач – какое еще делание может быть полезно? Его могут обвинять в эгоизме, в замкнутости на самом себе. Но на самом деле лишь его путь – истинный. Принося покаяние, плача о грехах своих, моля Бога очистить его от них, он действительно становится новым человеком, "новой тварью" (2 Кор. 5, 17). И благодать Божия, почивающая в кротком и смиренном сердце, уже поневоле обращает к нему взоры людей, видящих в нем образец подлинно духовной христианской жизни, влечет к исправлению их самих.
Человек же, не зрящий греха своего, находится в странном, неестественном воодушевлении, он словно пьян! Чем ему себя занять? Каких-то тяжких грехов он за собой не знает, внутри тоже ничего особенного не видит, а если и видит, "так что, Бог милостив, простит! Все мы страстны". Не понимает человек, что ему внутри себя делать и рвется наружу. Вся его деятельность вовне, он сам постоянно изливает из себя свой свет и добро: милостыня, молитва о других так "радостны" для него! Казалось бы, святой, да и как выигрышно отличается он от того – кающегося, занятого собой христианина. На самом же деле здесь страшное обольщение! Но как трудно обнаружить этот обман! Тут необходимо действительно духовное зрение, оно показало бы, что в сердце взамен Христа – идол гордыни, идол самости, который источником всякого добра почитает не Бога, а самого себя. И важно понять: зрение греха своего – не умовое знание о своих погрешностях, но дух покаянный, ревностная требовательность к себе, ненавидение в себе лукавства, лицемерия, притворства, ненавидение в себе человекоугодия, артистизма, всякой лжи, а не только явных греховных пожеланий. Зрение греха своего – дар Божий, первый дар, который дает благодать Духа Святого тому, кто искренно ищет Бога. Оно сокрушает душу, смиряет ее, не дает ей высоко думать о себе, отрезвляет, вводит внимание внутрь. Кто не узрел грех свой, тот еще не начинал духовную жизнь. Такой человек, если и даст совет, то этот совет не содержит в себе силы, он взят из мечтания, из сонного видения. Слова такого человека – лозунги, действия – актерство. Его знания о духовной жизни – дилетантство, его проповедь – литературщина. Его энергичность не от ревности об истинном богоугождении, а от жажды деятельности в мире сем, "самопожертвование" – не стремление "погубить душу свою" ради собственного спасения, а оживление ее ради избежания требующейся от христианина смерти во Христе. Такой человек не Крест Христов несет, а носится с крестом, обманывая самого себя и других. Вспомним рассказ преподобного Петра Дамаскина: некогда умирал один старец, которого люди почитали святым, своим духовным отцом, плакали безутешно над его одром. А другому, действительно духовному старцу, было открыто Богом в то время, что умиравший на самом деле ни на минуту в своей жизни не упокоил Господа в сердце своем. Святой Петр Дамаскин поясняет, что не давало упокоиться Господу в сердце этого столь высоко чтимого народом подвижника – гордыня и самомнение, страшнее которых в жизни духовной поистине ничего нет.
И именно от незнания своей поврежденности грехом, непонимания самого процесса болезни, от самоуверенности, похвальбы собственным добром и усилиями рождается холодное, пренебрежительное отношение к догматам. Так бывает нередко с людьми, интересующимися лишь нравственно-аскетическими вопросами: они не видят связи догмата с жизнью. И оттого нередко думают: "зачем нам догматы?", "какая разница между религиями?", "есть ли она вообще?" и т.п. Но наступает порой в духовной жизни такое состояние, когда человек полностью изверивается в собственных силах и, уже не надеясь на себя, по необходимости обращается к сверхъестественной помощи – к Богу. Здесь-то и открывается вся великая и даже единственно важная ценность "так называемых догматов".
Крайне, крайне опасна приобретающая сегодня такое распространение тенденция к адогматизму, который чаще всего отрицает не самую истинность Божественных догматов, но лишь необходимость ясного знания их для нравственной, духовной христианской жизни. Такой взгляд полагает догматы чем-то отвлеченным, не имеющим отношения к реальной жизни, обесценивает их, считает практически ненужными, отрицает неразрывную связь догматов и заповедей. Но опять-таки: когда человек изверится в собственных силах, то вдруг оказывается, что "догматы" вовсе не только "истины", то есть не отвлеченные идеи, не знание, не предмет лишь умственного верования, холодного признания, не учение, а наоборот: в них-то и заключается самая подлинная жизнь, или, даже лучше сказать, они-то и суть жизнь души, и только на них основывается, в них коренится, от них получает силу и сама христианская нравственная жизнь, наше доброе поведение. Ибо жизнь души и заключается в причастности к той сверхъестественной жизни, о которой догматы говорят отвлеченно... Тогда догматы приобретают центральное значение, а "нравственные вопросы" – производное, подчиненное, второстепенное... Когда душа поймет это опытно, то от интереса к нравственно-аскетическим вопросам переходит к "жизни догматами", и они становятся для нее самым дорогим. Начинается, зарождается сердечное отношение к догматам, а не умственное; первоначальное знание переходит в общение, а это общение или внутреннее соединение дает подлинное познание. И самый Символ Веры кажется уже тогда не холодным "признанием", а живым исповеданием, горячим свидетельством внутреннего общения с Богом, сердечной любви к Нему. И представлявшиеся некогда холодными догматические истины вдруг зажигаются внутренним огнем и согревают сердце сильнее всех иных средств, ибо жизнь от Бога изливается в сердце исповедующего Его. На соединенную с любовью веру Бог отвечает самооткровением, или общением, на призывание Его Имени – Жизнью в Нем.
Необходимо понять, что Православие – не просто учение о Боге и человеке, не философская система, пытающаяся объяснить мир отвлеченными понятиями и абстрактными формулами мысли, а самая настоящая, действительная жизнь в Боге, постоянное живое и деятельное общение с Ним. Никакая иная религия и понятия не имеет о том действительном мистическом опыте, которым обладает Православие. Именно потому мы и верим в святость наших догматов, что все они есть самое прямое отражение, отпечатление на уровне рассудка того, что открыто людям в мистическом опыте. Богословие Церкви, догматы нашей веры есть общее выражение того, что опытно было познано подвижниками-христианами, и это те богооткровенные истины, которые могут быть опытно познаны каждым православным верующим. Само "христианское богословие есть только средство, только некая совокупность знаний, долженствующая служить той цели, что превосходит всякое знание. Эта конечная цель есть соединение с Богом или обожение" (2). И потому: "христианская теория имеет значение в высшей степени практическое и чем мистичнее эта теория, чем непосредственнее устремляется она к высшей своей цели – к единению с Богом, тем она и "практичнее" (3). Учение Церкви самым тесным образом соединено с внутренним опытом, открывающимся в различной мере верующиму. "И вся сложная борьба за догматы, которую в течение столетий вела Церковь, представляется нам, если посмотреть на нее с чисто духовной точки зрения, прежде всего неустанной заботой Церкви в каждой исторической эпохе обеспечивать христианам возможность достижения полноты мистического соединения с Богом. И действительно, Церковь борется против гностиков для того, чтобы защитить саму идею обожения как вселенского завершения: "Бог стал человеком для того, чтобы человек мог стать Богом". Она утверждает догмат Единосущной Троицы против ариан, ибо именно Слово, Логос, открывает нам путь к единению с Божеством, и если воплотившееся Слово не той же сущности, что Отец, если Оно – не истинный Бог, то наше обожение невозможно. Церковь осуждает учение несториан, чтобы сокрушить средостение, которым в Самом Христе хотели отделить человека от Бога. Она восстает против учения Аполлинария и монофизитов, чтобы показать: поскольку истинная природа человека во всей ее полноте была взята на Себя Словом, постольку наша природа во всей своей целостности должна войти в единение с Богом. Она борется с монофелитами, ибо вне соединения двух воль во Христе – воли Божественной и воли человеческой – невозможно нам достигнуть обожения: "Бог создал человека Своей единой волею, но Он не может спасти его без содействия воли человеческой". Церковь торжествует в борьбе за иконопочитание, утверждая возможность выражать Божественные реальности в материи как символ и залог нашего обожения. В вопросах, последовательно возникающих в дальнейшем – о Святом Духе, о благодати, о самой Церкви – догматический вопрос, поставленный нашим временем, – главной заботой Церкви и залогом ее борьбы всегда являются утверждение и указание возможности, модуса и способов единения человека с Богом. Вся история христианского догмата развивается вокруг одного и того же мистического ядра, которое в течении следовавших одна за другой эпох оборонялось различным видом оружия против великого множества различных противников. Богословские системы, разработанные в ходе и в течение всей этой борьбы, можно рассматривать в их самом непосредственном соотношении с жизненной целью, достижению которой они должны были способствовать" (4). Цель эта – соединение человека с Богом. В таком случае они и воспринимаются нами как должно – как самая основа христианской жизни.
А сегодня слова "догмат", "догматическое богословие" для некоторых стали чуть ли не ругательными, как будто догмат – враг жизни. Но отсутствие догмата – открытая всем заблуждениям дверь. Адогматизм отучает христиан мыслить, отличать истинное учение от ложного. Догмат или ересь – это свет или тьма, добро или зло, любовь или ненависть, жизнь или смерть. Приятие догматов есть единственное условие познания истины и освобождения человека от всякой лжи и от исполнения дел "отца лжи". Ревность без истинного, благодатного знания догмата может стать фанатизмом, точно так же знание без ревности может оставаться мертвым, не ведущим ко спасению.
Церковное христианство стоит за догматы, но тем не менее проявляет терпимость к заблудшим. По словам святителя Феофана Затворника, "истинная веротерпимость искренне любит и благоговейно чтит единую веру свою (то есть веру православную), ревнует о чистоте и о славе ее, радуется возвышению ее, но при этом дает место близ нее и другим верам не потому, что считает их равночестными и спасительными, а по снисхождению к немощам заблуждающихся. Она не теснит, не гонит, не преследует; но вместе не упускает случая с любовью указывать заблуждение и предлагать свободному убеждению и совести выбор лучшего" (5).
Догмат осуществляет строгий суд над теми христианскими обществами, которые игнорируют долгую историю Церкви и начинают строить заново свое собственное "христианство". В догматическом богословии выражена сущность христианской веры, богооткровенное знание, проповеданное в Евангелии, возвещенное апостолами, раскрытое и пронесенное через века Отцами Церкви, утвержденное в опыте жизни и смерти величайших Святых. И потому догмат – это меч херувимский, ниспадающий между Духом, который есть истина (1 Ин. 5, 6) и духом заблуждения (1 Ин. 4, 6), то есть между Христом и антихристом, между христианином и миром. Догматы правой веры являются описанием условий возможности нашего спасения! Может ли наступить эпоха, в которую догматические разногласия между богооткровенным преданием и ересями стали бы неактуальными?
Индифферентизм в вопросах веры есть язва рода человеческого. Святитель Феофан говорит: "Если одна только вера ведет ко спасению; так что все иноверия не спасают, а влекут за собою пагубу, тот, кто удерживает в них, не губит ли всех, кого удерживает? Когда свирепствует мор и искусный врач изобретает единственное врачевство, то всякий, кто уверяет: "ничего, и то лекарство хорошо", губит всех, кои его послушают. Таков индифферентизм: он расслабляет и убивает дух. Содержащий его, почти то же, что безбожник, ибо явно, что для него вера – есть стороннее дело, что он содержит ее по обычаю, в подражание другим или, еще хуже, будто какое-либо средство политическое. Все сии укоры падают и на того, кто говорит: все равно, лишь бы была христианская вера, а то какая-нибудь. Откуда эта мысль? Апостолы с такой ревностью заботились о единомыслии, так деятельно старались восстановить его, когда оно как-нибудь нарушалось, так строго вооружались против разномыслящих, что определяли им отлучение, а ныне вошло в обычай говорить: все равно, лишь бы христианская, хотя бы то была и ересь? Как же Господь говорил: Аще Церковь прослушает, буди тебе, яко мытарь и язычник (Мф. 18, 17)? И потом, как же Церковь во все свое продолжение так сильно ратовала и вооружалась против всех разномыслящих? Будто все сие так?" (6)
Важно обратить внимание на то, как экуменизм, разрушая "стены разделения", то есть – систему догматов, пользуется совершенно жульническими методами: всячески размываются, подменяются, тасуются, переворачиваются религиозные понятия, термины, значение приводимых цитат. Из, казалось бы, тех же святых и дорогих нашему сердцу слов складывается какое-то совершенно неслыханное учение! Так западные богословы выдвигают на передний план "милосердного ближнего", а не "милосердного Бога".


--------------------

ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος.

The devil can cite scripture for his own purpose! — William Shakespeare

თავისუფლებისათვის გაგვათავისუფლა ქრისტემ. მაშ, იდექით მასში და ნუღარ შეუდგებით მონობის უღელს"
(გალ 5.1)

სიკვდილ, არქიმანდრიტ ლაზარესაც ვიცნობთ და მის სულიერ მამას და აზრობრივ მკვებავს არქიმანდრიტ რაფაელსაც, მათ რუსულ ( რა ენაზეც წერენ) და კონსერვატორულ პოზიციასაც, ვატყობ უნდა ვიკამათოთ, საინტერესოა გვერდითა ფორუმში ერთი პოზიციიდან ვწერთ და მხარი-მხარ ვიბრძვით, აქ კი ერთმანეთს უნდა დავეჯახოთ... როგორც გინდა, ჩემს ნაწერში რა ვერ გაიგე ან რას არ ეთანხმები? ჩვენ ვისაუბროთ, რადგან ასე გამოდის იქით მე მსოფლიო პატრიარქი მყავს შენ კი არქიმანდრიტი ლაზარე ( თავისთავად არქ. რაფაელი) ამიტომ, მოდი ჩვენ ვისაუბროთ...

ესეც გაგრძელება:
Смещение акцента в догмате неизбежно отражается на духовной жизни: вторая заповедь – о любви к ближнему начинает занимать место первой – о любви к Богу. (А если любовь к ближнему получит такое преобладание, то она, как утверждает преп. Никодим Святогорец, может удалить нас от любви к Богу, причинить нам большой вред и ввергнуть в пагубу). Слова подбираются и подгоняются друг к другу таким образом, чтобы непременно угодить человеку с современной психологией. Уже не говорят об искуплении, но – об освобождении, со всем тем, что это слово содержит в своей двусмысленности. Возникают мнения, что догматическое содержание может выражаться в разных словесных формулировках, что нет абсолютной истины, нет господствующей идеологии – есть много идеологий, каждая из которых отчасти истинна. Нет одной Истины – есть много относительных, частичных истин.
Но это – страшное и пагубное заблуждение. "Наука и философия ставят себе вопрос: ЧТО есть истина? В то время, как подлинное христианское религиозное сознание всегда обращено к истине "КТО". Не понимают они всей негативности своего "ЧТО"; не понимают, что Истина подлинная, абсолютная может быть только "КТО" и никак не "ЧТО", потому что ИСТИНА не есть отвлеченная формула или отвлеченная идея, но есть САМОЖИЗНЬ. В религиозной жизни человек, сходящий на путь рассудочных исканий, неизбежно впадает в пантеистическое мировосприятие. Всякий раз, когда богословствующий ум пытается своею силою познать истину о Боге, роковым образом впадает все в ту же ошибку, в которую погружены и наука, и философия, и пантеизм, а именно – в искание и созерцание истины "ЧТО". Истина "КТО" рассудком никак не познается. Бог "КТО" познается только через общение в бытии, то есть только Духом Святым" (7). Спросим теперь: может ли Истина – "КТО" разбиваться на частички, теряя полноту и целостность?
Для воззрений экуменистов, как и вообще для современного мышления, характерны разорванность, мозаичность, разрыв в целостном религиозном восприятии вероучения, культа, вообще всех явлений жизни, как духовных, так и материальных. Целостное догматическое восприятие означает монизм, подход ко всему, исходящий из одного: "В какой степени это полезно для спасения моей души?" Или напротив: "насколько это отвлекает меня от христианского пути?" Разорванное же сознание не очень заботится о спасении души, а потому и не в силах найти единый истинный критерий оценки. Оно не имеет в себе единства – целостного отношения к жизни, целостного мировосприятия, не имеет единого – евангельского – закона, долженствующего обуславливать все действия, мысли и душевные движения христианина. И потому "сторонник христианского либерализма" может ходить на богослужения, "удовлетворять свои религиозные потребности" в храме и при этом находить эстетическое наслаждение в пошлости голливудских фильмов, а в своей научной деятельности проповедовать пантеизм, дарвинизм или иные нехристианские взгляды. В области рассудка утрата самодержавия ума в сочетании с интуитивизмом приводит к спонтанности, к тому, что человек отвыкает обдумывать свои высказывания, формируя их как бы "на ходу", что становится причиной сильной внушаемости, готовности дать себя убедить в какой угодно глупости, если она облечена в красивую упаковку и проповедуется с большой самоуверенностью. Человек позволяет себе высказывать суждения, логически не обоснованные ни догматами, ни рациональными доводами, а рожденные лишь эмоциями сердца, секулярными ценностями; в представления о Боге вносит свои антропоморфные суждения, приспосабливает истину к своим взглядам. Обмирщенность сознания, подвластность ума эмоциям приводит к открытой ереси, к тому, что не совесть и жизнь человека судятся догматами, а напротив – догматы принимаются и отвергаются человеком в зависимости от того, отвечают ли они его собственным представлениям о Боге, не уязвляют ли его совести. Личность тем самым производит еретический отбор, действуя по "личному вкусу", а то и по капризу, выбирает из системы вероучения те догматы и моральные требования, которые ей "нравятся", отбрасывая другие. Создается общая атмосфера двусмысленности и субъективности, в серой мгле которой расплываются критерии Истины и Добра: отсюда непонимание законов духовной жизни, стремление перескочить через определенные ее этапы, жажда христианской любви без Креста, подмена ее воображательной, прелестной любовью, замена ума – воображением, здравого смысла – субъективным произволом. Современный мир проявляет поразительное нечувствие греха, не хочет видеть своей греховности, обличающей его, в результате чего и появляется богословие, прямо противоречащее христианскому учению по многим важным пунктам (8).
Экуменисты постоянно повторяют слова "МИР", "ЛЮБОВЬ", "ЕДИНЕНИЕ". Но вкладывает в них смысл далеко не христианский, и не к таким ли проповедникам относятся слова Священного Писания: ...от пророка до священника – все действуют лживо; врачуют раны народа Моего легкомысленно, говоря: "мир! мир!", а мира нет. Стыдятся ли они, делая мерзости? нет, нисколько не стыдятся и не краснеют. За то падут между падшими, и во время посещения Моего будут повержены (Иер. 6, 13-15)? И еще говорит Господь: Не думайте, что Я пришел принести мир на землю; не мир пришел Я принести, но меч, ибо Я пришел разделить человека с отцом его, и дочь с матерью ее, и невестку со свекровью ее. И враги человеку – домашние его. Кто любит отца или мать более, нежели Меня, не достоин Меня; и кто любит сына или дочь более, нежели Меня, не достоин Меня... (Мф. 10, 34-37). Мир Мой даю вам; не так, как мир дает, Я даю вам (Ин. 14, 27). Нельзя, недопустимо забывать, что в этом мире идет постоянная борьба Бога с дьяволом, Истины с грехом. Борьба эта идет в самом мире, на земле и на небе, не только в сердце человека, но и в самой природе его, включая ум и тело, борьба, которая охватывает всю вселенную. Поэтому нам еще очень и очень далеко до "мира" и до "единства", пока мы должны искать пути примирения с Богом – и именно через борьбу с грехом и со всем греховным, через разделение с теми, кто неправильно учит о спасении, кто грешит и учит грешить других, через постоянную жестокую брань с самими собой, со всем страстным и порочным в себе. Поэтому и от пастырей требуется прежде всего слово обличения, слово часто жесткое, секущее, разящее грех и ложь, отрезвляющее, страшащее. Близится Страшный Суд, не время говорить сладостные, обольщающие, тешащие, ласкающие слух речи. Вспомним недавно прославленного святого Грузии – епископа Гавриила Кикодзе, его горячие, рожденные болью и любовью к своему народу обличительные проповеди: он не льстил слуху паствы, но раскрывал пред ней все язвы отступнического мира. Именно сегодня нужны такие слова – больше, чем когда-либо! "Жесток путь спасения, – говорила известная подвижница игуменья Арсения, – жестоко бывает иногда и слово, высказанное о нем, – это меч, обоюдоострый, и режет он наши страсти, нашу чувственность, а вместе с нею делает боль и в самом сердце, из которого вырезываются они. И будет ли время, чтоб для этого меча не оставалось больше дела в нашем сердце?" (9) Христианство, "избавленное" от этой боли сердечной, от этого меча, который режет и разделяет, полюбившее лежащий во зле мир сей, желающее покоить и тешить человека в его болезненном, падшем виде, уже не восставляющее его от падения, обличая, запрещая, увещевая со всякой властью (2 Тим. 4, 2; Тит. 1, 13, 2, 15) – такое христианство без Креста, без соли – одна только благообразная завеса, за которой спокойно живет и действует грех. Любовь к ближнему невозможна без победы над своими страстями, без боли, без борьбы, без крови, без возненавидения души своей в мире сем, без погубления ее ради Христа. Чтобы можно было сказать, что мы любим ближнего, его "надо поставить на то место, где сам стоишь, значит: прежде надо сойти с того места, где стоишь. Где же это место? Это весь мир, видимый и невидимый. Везде самость захватила все себе, ничего не хочет уступить ближнему, и как же может любить душа ближнего, когда чувствует, что он у нее все отнимает, имея на все такие права, как и она. Надо все у себя отнять, чтоб уступить все ближнему, и тогда-то вместе с ближним душа обретет и Господа" (10). Сторонники экуменизма, может быть, сами того не понимая, возрождают ересь хилиазма: они еще прежде Страшного Суда, прежде отделения пшеницы от плевел, хотят напечь себе из этой пшеницы вкусного хлеба, хотят теперь уже устроить царство мира и счастья на земле, обойдя Крест и все страдания и разделения, связанные с Ним. Отсюда постоянные восторженные ожидания "воссияния" духовности, веры, религиозности. Но надо заметить, что сами понятия религии и Церкви крайне путаны сегодня. Увы, но "в глазах многих наших современников различия между религиями теряют свое значение и достаточно верить в Бога, чтобы понятие Церкви растворилось в общем понятии религии (и даже не только христианской) и исчезло. В результате мы стоим перед понятием Церкви либо искаженным, либо расплывчатым, туманно сливающимся с понятием христианства вообще. "Экклезеология перестала быть популярной. "Секулярные" интерпретации и разнообразные формы харизматизма сделали экклезеологию, как таковую, по-видимому, ненужной. Церковь стала рассматриваться почти как идол и, во всяком случае, как помеха для признания человеком его призвания в истории и для непосредственного восприятия духовных даров". Хаос безразличия господствует как в области догматической, так и в области канонической. Мы вдруг "поняли" то, чего не понимали Святые Отцы: что каноны – "человеческие изобретения", а не претворение в жизнь догматов Церкви. "Соборы, каноны – все это отжившее", и теперь прерогативы Собора ("изволися Духу Святому и нам") переносятся каждым на себя" (11).
Об экуменизме можно говорить долго, ведь придется в конце концов поднимать все учение святых Отцов, не только о догматах, но и о всех сторонах духовной жизни, так как страшное искажение, лежащее в основе этого движения заключается, прежде всего, в удалении от духовного центра православного учения, в уклонении от главной оси всей христианской жизни – от Креста, от духа покаяния, духа смирения. Поэтому все здание экуменизма, как бы оно ни было украшено, строится на ином фундаменте – на песке человеческой самости. Это – "Воскресение" прежде смерти на Голгофе, "Пасха" прежде Страстной Седмицы. Все дерево экуменизма растет на почве отступничества, все оно есть злое семя, те самые плевелы, которые сожгут Ангелы Божии в огне неугасимом. Вполне ошибочно думать, что при "определенной дипломатии" с этого дерева можно сорвать и питательные, полезные нам плоды. Собирают ли с терновника виноград, или с репейника смоквы (Мф. 7, 16.)?
"Посему, братья, – говорит преподобный Иоанн Дамаскин, – да стоим на Церковном Предании, как на камне веры нашей, не передвигая границы, которую поставили святые Отцы наши, не давая места тем, которые желают нововведений и разрушения здания Святой, Божией, Вселенской и Апостольской Церкви, ибо если каждый будет поступать по своей воле, мало-помалу разрушится все Тело Церкви!"
Аминь



კი ბატონო მაგრამ სიმართლე გითხრა შენი პოსტები არ წამიკითხია უბრალოდ ასე რომ შეიძლება დაგეთანხმო კიდეც. არქიმანდრიტ ლაზარეს ნაშრომმი იმიტომ ავტვირთე რომ ვფიქრობ რომ მშვნივრად აქვს დაწერილი.
ასე რომ ჯერ შენს პოსტებს გავეცნობი

KAIROS


კარგი ადამიანი ხარ

მე ვთვლი, რომ საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის, ისევე, როგორც სხვა მართლმადიდებელი ეკლესიების გაწევრიანება ნებისმიერი სახის ორგანიზაციაში (მით უმეტეს ემს-ში) გაუმართლებელი და არასწორია. მიზეზები მრავალია და მრავალიც დაწერილა ამ საკითხზე, თუმცა აქ მთავარი ისაა, ვინ რა პოზიციიდან და რა მრწამსიდან აფასებს ამ საკითხს. ეკუმენიზმის მომხრეებმა ამ ფორუმზე მრავალჯერ გამოთქვეს თავისი მოსაზრება, ისინი ძირითადად სიყვარულით, მშვიდობის ძიებითა და საქადაგებელი ტრიბუნის აუცილებლობით ამართლებენ ემს-ის წევრობას. მაგრამ არსებობს განსხვავებული აზრი და ამ აზრზე დგანან ეკლესიის სულიერი ავტორიტეტები, მათ შორის – წმ. იუსტინე პოპოვიჩი, ბერი პაისი ათონელი, ათონის მონაზონთა დიდი უმრავლესობა, ბერი გაბრიელი და მრავალი სხვა ცნობილი სულიერი მოღვაწე. ეკლესიის ისტორიაში იყო პერიოდები, როდესაც ერთ მხარეს იდგნენ იმპერატორები, პაპები, პატრიარქები, ეპისკოპოსები... მეორე მხარეს სხვა პატრიარქები, სხვა ეპისკოპოსები, წმინდა მონაზვნები... სასწორის ერთ მხარეს იყო მშვიდობა, სახელმწიფოს ძლიერება, მტრებთან საბრძოლველად შეკავშირება... მეორე მხარეს კი – უფლის სწავლების – მართლმადიდებლობის ერთგულება, ჭეშმარიტების დაცვა... და ეკლესიის ისტორიამ ყოველთვის ჭეშმარიტების ერთგულნი გაამართლა, ეკლესიამ დაგმო არიანული, მონოფიზიტური, მონოთელიტური თუ პაპისტური უნიები, გაამართლა ათანასე დიდი, მაქსიმე აღმსარებელი, მარკოზ ეფესელი, საქართველოს წარგზავნილები, რომლებმაც არ შეიწყნარეს ფლორენციის უნია. ასე რომ, მღელვარებების და აზრთა სხვადასხვაობის მიუხედავად ეკლესია ჭეშმარიტებას არასოდეს არ ღალატობს (და ვერც უღალატებს მისი ბუნებიდან გამომდინარე) არანაირი მატერიალური თუ ფსევდოსულიერი მოტივებით; და ეკუმენისტების მიერ სიტყვა „სიყვარულის“ ხშირად გამეორება ჯერ კიდევ ბევრს არაფერს ნიშნავს.
ჩემი აზრით ემს-ის წევრობა მიუღებელია შემდეგი ძირითადი მიზეზების გამო:
1. ეკლესია არ არის ჩვეულებრივი ორგანიზაცია, რაღაც პოლიტიკური პარტიის ან საქველმოქმედო კავშირის მსგავსი, ეკლესიის თავი უფალი იესო ქრისტეა და ამიტომ დაუშვებელია იგი რაიმე ამქვეყნიურ ორგანიზაციაში ან კავშირში გაერთიანდეს. ნებისმიერი გაერთიანება ითხოვს გარკვეული წესების და კანონების მორჩილებას, ეს კი შეუფერებელია იესო ქრისტეს სხეულისთვის.
2. ემს-ის წესდება შეიცავს ისეთ მუხლებს, რომლებიც ეწინააღმდეგება ეკლესიის სწავლებას (მაგ. მისიონერობა ერეტიკოსებთან ერთად, ამაში მათთვის ხელშეწყობა, აღიარება იმისა, რომ ემს-ის ყველა წევრს სწამს იესო ქრისტე წმიდა წერილთან თანხმობით. ეს ყოველივე არცთუ ორაზროვნად, განშტოებათა თეორიის აღიარებაა).
3. ემს-ის შეკრებები (არსებობს ვიდეომასალა) ტარდება როგორც კონფესიათშორისი ლოცვების თანხლებით, ასევე წარმართული რიტუალების თანხლებით, რაშიც, სამწუხაროდ, არაერთი შეგონების მიუხედავად, „მართლმადიდებელი“ ეკუმენისტებიც მონაწილეობენ.
4. ნებისმიერი საქმიანობის შესაფასებლად ყველაზე საუკეთესო საშუალებაა მისი ნაყოფის განხილვა. ეკუმენიზმის თვალსაჩინო ნაყოფები კი გახლავთ ბალამანდის და შამბეზის და მსგავსი დოკუმენტები, ასევე ამ მოძრაობის მედროშეთა ნაშრომები და ცალკეული გამონათქვამები და მწვალებლურ თუ წარმართულ რიტუალებში მონაწილეობა. ეს დოკუმენტებიც, ამ ლიდერთა გამონათქვამებიც და ქმედებებიც იმდენად აშკარად ანტიმართლმადიდებლურია, რომ ვინც ამას ვერ ხედავს, ის (იმის მიუხედავად, სწავლულია თუ უსწავლელი), უკვე ძალიან შორს არის გადაცდენილი ეკლესიის სწავლებიდან. ამას გარდა ეკუმენიზმმა და მისი ხათრით ჩატარებულმა კალენდრის რეფორმამ მოიტანა სქიზმები, ეკლესიაში დაპირისპირება, უნდობლობა, განკითხვა და ა.შ. ამასობაში კი ეკუმენისტი მწვალებლები უფრო და უფრო შორდებიან ჭეშმარიტებას (ქალი და სოდომიტი სას. პირები და ა.შ.). არანაირი რეალური შედეგი მათი მოქცევის მხრივ არ ჩანს და ემს-ის გარემოში ეგ შეუძლებელიცაა და არასერიოზულიც კი, რადგან იქ ქადაგება საერთოდ მიღებული არ არის და პროზელიტიზმის აკრძალვაც სწორედ ეკუმენისტური მსოფლმხედველობის დანერგვის შედეგია. თუკი მართლაც იყო შემთხვევები, რომ ამ შეკრებების დროს ვინმე მართლმადიდებლობაზე მოექცა, ეგ რაიმე დასკვნის გასაკეთებლად არ გამოდგება, რადგან ადამიანი სხვადასხვა ადგილას და სხვადასხვა სიტუაციაში შეიძლება მოექცეს, ისევე როგორც კვიპრიანე მოგვი მოექცა მაგიური რიტუალის აღსრულებისას, ან მირიან მეფე ნადირობისას, ზოგი ციხეში ექცევა, ზოგიც ავადმყოფობისას.
დიალოგი და ურთიერთობა დასაშვებ ფარგლებში, ცხადია აკრძალული არ არის და ყველაფერი დასაშვებია, რაც ეკლესიის სწავლებას არ ეწინააღმდეგება. ამასთან ცხადია ისიც, რომ მართლმადიდებელი ეკლესია უკვე 20 საუკუნეა ქადაგებს ჭეშმარიტებას და იქადაგებს ქვეყნის აღსასრულამდე, და თითქმის ყველა ქვეყანაში არსებობს მართლმადიდებელი ეკლესია, ვრცელდება ლიტერატურა, (ასევე ინტერნეტითაც), ხოლო ემს და მსგავსი ორგანიზაციები ამ ქადაგებას კი არ ეხმარებიან, არამედ ხელს უშლიან, რადგან ამკვიდრებენ ცრუ იდეოლოგიას, რომლის თანახმად ყველა გზა ღმერთთან მიდის. ისიც კარგად ვიცით, რომ ჩვენი ქვეყანა უბრალო, უსწავლელმა (ამსოფლიური გაგებით) ქალწულმა მოაქცია, რომელიც არცერთი ორგანიზაციის წევრი არ ყოფილა, მაგრამ იყო უფლის სწავლების ერთგული, სიმდაბლითა და საღვთო სიყვარულით შემოსილი და წევრი მხოლოდ იმ ეკლესიისა, რომელსაც ვერ დაამარცხებენ ვერც ბჭენი ჯოჯოხეთისანი და ვერც მათი ერთგული მსახურები...

საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის წმიდა სინოდის განჩინება
1998 წლის 8 ოქტომბერი

საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის წმიდა სინოდმა განაჩინა:
I. მიუღებელია 1990 და 1993 წლებში შამბეზში (შვეიცარია) მართლმადიდებელ ეკლესიასა და არაქალკედონურ (ორიენტალურ) ეკლესიებს შორის არსებული საღვთისმეტყველო დიალოგის გაერთიანებული საღვთისმეტყველო კომისიის დოკუმენტები (ე. წ. „შამბეზის შეთანხმებები”).
II. მიუღებელია 1991 წლის, ანტიოქიის მართლმადიდებელ ეკლესიასა და ანტიოქიის არაქალკედონიტ (ორიენტალურ) ეკლესიას შორის მიღებული წინასწარი შეთანხმების პროექტი.
III. მიუღებელია 1993 წლის 23 ივნისს ბალამანდში (ლიბანი) მართლმადიდებელთა და კათოლიკეთა ერთობლივი კომისიის მიერ მიღებული დოკუმენტი: „უნიატობა როგორც მეთოდი გაერთიანებისა წარსულში და ძიება სრული ერთობისა დღეს” (ე. წ. „ბალამანდის შეთანხმება”).
IV. მიუღებელია ფინეთის ავტონომიური ეკლესიის მიერ აღდგომის დღესასწაულის გრიგორიანული პასქალიით აღნიშვნა, რომელიც არ შეესაბამება ნიკეის I მსოფლიო კრების დადგენილებას აღდგომის დღესასწაულის თარიღის შესახებ. მაგრამ აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ საერთო მართლმადიდებლური პოზიციიდან გამომდინარე ეს არის კანონიკური დარღვევა, და არა მწვალებლობა. ამასთანავე მნიშვნელოვანია, რომ კონსტანტინეპოლის საპატრიარქო (რომლის იურისდიქციაშიც შედის ფინეთის ავტონომიური ეკლესია) უარყოფითადაა განწყობილი ამ კანონიკურ დარღვევისადმი და მიაჩნია, რომ აღდგომის დღესასწაული უნდა აღინიშნოს ნიკეის I მსოფლიო საეკლესიო კრების დადგენილების შესაბამისად (იხ. კონსტანტინეპოლის პატრიარქის წერილი N 1214/1997).
V. მიუღებელია არამართლმადიდებლური, მოდერნისტული თეოლოგიის წიაღში ჩამოყალიბებული ეკლესიოლოგიური მწვალებლური სწავლება მაცხოვნებელი მადლის ეკლესიის კანონიკური საზღვრების გარეთ არსებობის შესახებ და მისი უკიდურესი გამოვლინება ე. წ. „განშტოებათა თეორია”, რომლის მიხედვითაც დღეს არსებული სხვადასხვა ქრისტიანული მიმდინარეობები განიხილება, როგორც ქრისტეს ჭეშარიტი ეკლესიის სხვადასხვა თანაბარზომიერი განშტოებები, რომელნიც ერთნაირად ფლობენ ღვთაებრივ მადლსა და ჭეშმარიტებას.
VI. მიუღებელია არამართლმადიდებლებთან თანალოცვა და თანაზიარება, რაც კიდევ ერთხელ დადასტურდა ყოველთა მართლმადიდებელთა შეკრებაზე (ქ. თესალონიკი, 1998 წლის 29 აპრილი – 2 მაისი) მიღებული საბოლოო დოკუმენტით, რომლის მე-13-ე მუხლის ბ) პუნქტში წერია: „მართლმადიდებელი დელეგატები არ მიიღებენ მონაწილეობას ეკუმენურ მსახურებაში, საერთო ლოცვებსა და ღვთის თაყვანისცემაში და ასამბლეის სხვა რელიგიურ ცერემონიებში”.



წმიდა არქიმანდრიტი იუსტინე პოპოვიჩი

მართლმადიდებლობისა და ეკუმენიზმის შესახებ

ყოვლადსამღვდელო მეუფენო,
მართლმადიდებელი ეკლესიის პოზიცია ერეტიკოსთა მიმართ – ანუ ყველა იმათ მიმართ, ვინც მართლმადიდებელი არ არის – ერთხელ და სამუდამოდ იქნა დამტკიცებული წმ. მოციქულებისა და წმ. მამების მიერ, ანუ ღვთივშთაგონებული გადმოცემით, რომელიც ერთია და უცვალებელი. ამ დებულების თანახმად, მართლმადიდებლებს ეკრძალებათ ნებისმიერ ერთობლივ ლოცვაში ან მსახურებაში მონაწილეობა ერეტიკოსებთან ერთად. რამეთუ „რაჲ მოყუსება არს სიმართლისა და უშჯულოებისაჲ? ანუ რაჲ ზიარება არს ნათლისა და ბნელისა. ანუ რაჲ შეტყუება არს ქრისტესი ბელიარის თანა? ანუ რაჲ ნაწილ უც მორწმუნესა ურწმუნოჲსა თანა? (2 კორ. 6,14-15).
მოციქულთა 45-ე კანონის თანახმად: „ეპისკოპოსი და ხუცესი და დიაკონი, რომელი თანამლოცველ ოდენ ექმნეს მწვალებელთა, დაეცადენ მღდელობისაგან. ხოლო უკუეთუ აწვიოსცა მათ მოქმედებაჲ რაჲსმე სამღდელოთაგანისაჲ, ვითარცა მღდელთა, განიკუეთენ”.
ეს მოციქულთა წმიდა კანონი არ მიანიშნებს, კონკრეტულად რომელი ლოცვა ან მსახურება იკრძალება. პირიქით, მწვალებლებთან ყველანაირ ერთობლივ ლოცვას კრძალავს, კერძოსაც კი („რომელი თანამლოცველ ოდენ ექმნეს მწვალებელთა”).
განა ეკუმენისტურ მსახურებებში უფრო შორს წასული კადნიერი ქმედებები არ აღესრულება? ლაოდიკიის კრების 32-ე კანონი ამბობს: „არა ჯერ არს მწვალებელისაჲ მიცემაჲ ევლოგიისაჲ (კურთხევისა), რომელნი უკურთხეველ არიან უფროჲს, ვიდრე კურთხეულ”. ამ ეკუმენისტურ თავყრილობებსა და თანამსახურებებზე კი განა მწვალებლები არ აკურთხებენ? – რომაელ-კათოლიკე ეპისკოპოსები, მღვდლები, პროტესტანტი პასტორები – ქალებიც კი.
წმ. მოციქულებისა და მამების ზემოთ მოტანილი კანონები მარტო წარსულში არ მოქმედებდნენ, ისინი დღესაც ძალაშია: ისინი უპირობოდ აუცილებელნი რჩებიან ყველა ჩვენგანისთვის, თანამედროვე მართლმადიდებელი ქრისტიანებისთვის. ისინი უპირობოდ მოქმედნი არიან ჩვენი პოზიციისთვის რომაელ კათოლიკეთა და პროტესტანტთა მიმართ. რომაული კათოლიციზმი მრავალფეროვანი მწვალებლობაა, პროტესტანტიზმზე კი საერთოდ რაღაა სათქმელი? სჯობს საერთოდ არაფერი ვთქვათ. განა ჯერ კიდევ წმ. საბა არ ამბობდა „ლათინური ერესის” შესახებ შვიდნახევარი საუკუნის წინ? მას შემდეგ პაპმა რამდენი ახალი ერესი გამოიგონა და „უცდომელად” გამოაცხადა დოგმატებად? სრულიად უეჭველია, რომ პაპის უცდომელობის დოგმატის დახმარებით რომაული კათოლიციზმი პან-ერესად გადაიქცა.
ქებულმა ვატიკანის II კრებამაც არ შეცვალა ეს საშინელი მწვალებლობა, პირიქით, განამტკიცა.
ამ მიზეზთა გამო, თუკი ჩვენ მართლმადიდებლები ვართ და მართლმადიდებლებად ვაპირებთ დარჩენას, შეგვფერის რომაელ კათოლიკებთან და პროტესტანტებთან მიმართებით წმ. საბას, წმ. მარკოზ ეფესელის, წმ. კოზმა ეტოლელის, იოანე კრონშტადტელის და სხვა წმ. აღმსარებლების, მოწამეებისა და ახალმოწამეების პოზიციაზე დავდგეთ. არც რომაელი კათოლიკეები და არც პროტესტანტები არ არიან მართლმადიდებლები ორ ძირითად ქრისტიანულ დოგმატში – წმ. სამებისა და ეკლესიის შესახებ.
2. თქვენო უწმიდესობავ და სინოდის წმიდა მამანო.
რამდენ ხანს უნდა გავაგრძელოთ ჩვენი წმიდა მართლმადიდებლობისა და წმ. საბასეული ეკლესიის შეურაცხყოფა ჩვენი სამწუხარო და საშინელი, წმ. გადმოცემის საწინააღმდეგო პოზიციით ეკუმენიზმთან და ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოსთან მიმართებით?
ყოველი გულწრფელი მართლმადიდებელი, წმ. მამათა წინამძღვრობით აღზრდილი, სირცხვილით იწვის, როცა კითხულობს, რომ ჟენევის V „სრულიად მართლმადიდებლური კონფერენციის” (8-16 ივნისი, 1968წ.) მართლმადიდებელმა წევრებმა მართლმადიდებელთა ემს-ში (ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოში) მონაწილეობასთან დაკავშირებით დაადგინეს „განეცხადებინათ, რომ მართლმადიდებელი ეკლესია თავს თვლის ემს-ის ორგანულ წევრად”.
ეს დადგენილება აპოკალიფსურად საშინელია თავისი არამართლმადიდებლობით და ანტიმართლმადიდებლობით. აუცილებელი იყო მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის, ამ უწმიდესი ღმერთკაცობრივი ორგანიზმისთვის, ასე დამცირებული ყოფილიყო ამ საშინელი სახით, რომ მის საღვთისმეტყველო წარმომადგენლებს – ზოგი მათგანი ეპისკოპოსია, ზოგი ეროვნებით სერბია, – ეთხოვათ „ორგანული” მონაწილეობა და ჩართვა ემს-ში, რომელიც ამგვარად გადაიქცევა ახალ ეკლესიურ „ორგანიზმად”, ახალ „ეკლესიად”, – ყველა სხვა ეკლესიის ზემოთ მდგომად, რომელშიც მართლმადიდებელი და არამართლმადიდებელი ეკლესიები მხოლოდ ნაწილებს წარმოადგენენ („ერთმანეთთან ორგანულად დაკავშირებულებს”)? ვაი! გაუგონარი ღალატი და გამცემლობაა!
ჩვენ უარვყოფთ ღმერთკაცობრივ მართლმადიდებელ სარწმუნოებას, ამ ორგანულ კავშირს ღმერთკაცთან და მის უწმინდეს სხეულთან. წმ. მოციქულების, მამებისა და მსოფლიო კრებების მართლმადიდებელ ეკლესიასთან – და გვსურს გავხდეთ „ორგანული ნაწილები” ერეტიკული, ჰუმანისტური და კაცთთაყვანისმცემელი საზოგადოებისა, რომელიც 263 ერესისაგან შედგება, რომელთაგან ყოველი სულიერი სიკვდილია.
როგორც მართლმადიდებელნი, ჩვენ „ასონი ქრისტესნი” ვართ. „აღ-უკუე-ვიხუნეა ასონი იგი ქრისტესნი და ვყვნე ასო მეძვის?” ჩვენ ამას ვაკეთებთ, როდესაც „ორგანულად” ვუერთდებით ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოს, რომელიც არის ათეისტური კაცთთაყვანისმცემელი წარმართობის აღორძინება.
ბოლოს და ბოლოს მოვიდა დრო ჩვენი მართლმადიდებელი, წმიდა მამებისეული და წმიდა საბასეული ეკლესიისთვის, წმიდა მოციქულებისა და მამების, წმიდა აღმსარებლების, მოწამეებისა და ახალმოწამეების ეკლესიისთვის, შეწყვიტოს აღრევა ეკლესიურად, იერარქიულად და ლოცვებში ე. წ. ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოსთან და სამუდამოდ თქვას უარი ნებისმიერ ერთობლივ ლოცვასა და მსახურებაზე...
3. თუკი არ შეუერთდება ერეტიკოსებს, – სადაც არ უნდა იყოს მათი ცენტრი, ჟენევაში თუ რომში, – ჩვენი წმიდა მართლმადიდებელი ეკლესია, ყოველთვის ერთგული წმიდა მოციქულებისა და მამებისა, ამით არ უარყოფს თავის ქრისტიანულ მისიასა და სახარებისეულ მოვალეობას, ანუ იგი თანამედროვე მართლმადიდებელი და არამართლმადიდებელი მსოფლიოს წინაშე სიმდაბლით, მაგრამ გაბედულად დაამოწმებს ყოვლადჭეშმარიტების, ცოცხალი და ჭეშმარიტი ღმერთკაცის ჭეშმარიტებასა და მართლმადიდებლობის ყოვლადმაცხოვნებელ და ყოვლადგანმაახლებელ ძალას. ეკლესია, რომელსაც წინ ქრისტე მიუძღვის, თავისი წმიდამამებისეული სულითა და ღვთისმეტყველებით ყოველთვის მზად იქნება სიტყვა მიუგოს ყველას ჩვენს სასოებაში, ვინც ეძიებს მისგან სიტყვას (1 პეტ. 3,15). ხოლო ჩვენი სასოება უკუნითი უკუნისამდე ერთია და ერთადერთი: ღმერთკაცი იესო ქრისტე და მისი ღმერთკაცობრივი სხეული, წმ. მოციქულთა და მამათა ეკლესია. მართლმადიდებელი ღვთისმეტყველები უნდა მონაწილეობდნენ არა „საერთო ეკუმენისტურ ლოცვაში”, არამედ საღვთისმეტყველო საუბრებში ჭეშმარიტებაში და ჭეშმარიტების შესახებ, ისე, როგორც იქმოდნენ ამას წმიდა და ღმერთშემოსილი მამები საუკუნეთა განმავლობაში. მართლმადიდებლობის ჭეშმარიტება და ჭეშმარიტი სარწმუნოება მხოლოდ „ცხოვნებულთა” „ნაწილია” (II მს. კრ. VII კან.).
მოციქულთა ხარება სრული ჭეშმარიტებაა: „განწმედითა სულისაჲთა და სარწმუნოებითა ჭეშმარიტებისაჲთა” (2 თეს. 2,13). ღმერთკაცობრივი სარწმუნოება არის „სარწმუნოება ჭეშმარიტებისა”. ამ სარწმუნოების არსი ჭეშმარიტებაა, ერთადერთი ყოვლადჭეშმარიტება, ანუ ღმერთკაცი ქრისტე. ეს რწმენა და ეს სიყვარულია თვით გული და ცნობიერება მართლმადიდებელი ეკლესიისა. ყველა ეს განძი სრულად და დაუმახინჯებლად მხოლოდ წმიდა მამათა მოწამეობრივ მართლმადიდებლობაში ინახება, რისი უშიშრად აღიარებისთვისაც არიან მოწოდებულნი მართლმადიდებელი ქრისტიანები დასავლეთისა და მისი ცრუსიყვარულისა და ცრუსარწმუნოების წინაშე.
ჩემს თავს ვაბარებ თქვენი უწმინდესობისა და სხვა წმიდა მამებისა და ეპისკოპოსების სამოციქულო ლოცვას, უღირსი
არქიმანდრიტი იუსტინე პოპოვიჩი
წმ. მონასტერი ჩელიე
წმ. იოანე ოქროპირის დღესასწაული
13/26 ნოემბერი, 1974 წ.
დაბეჭდილია ბერძნულ გაზეთში „ორთოდოქსოს ტიპოს”, 1 ივნისი, 1975 წ.



მონაზონი არსენი (ვლიანკოფტი), თეოლოგიის დოქტორი

მართლმადიდებელი მონაზვნობა და რელიგიური სინკრეტიზმი
(ფრაგმენტები)

ეკლესიათა მსოფლიო საბჭო

ძირითადი ტრიბუნა, რომლის საშუალებითაც წარმოჩნდება და ვითარდება ქრისტიანთაშორისი და რელიგიათაშორისი სინკრეტიზმი (აღრევა), არის ეკლესიათა მსოფლიო საბჭო (ემს), რომელშიც ვმონაწილეობთ მართლმადიდებლები და პროტესტანტები და რომელიც, როგორც ცნობილია, დატოვეს იერუსალიმის, საქართველოსა და ბულგარეთის ეკლესიებმა, ხოლო სერბეთისა და რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიები სერიოზულად ფიქრობენ საკუთარი მონაწილეობის თაობაზე.
ემს საკუთარი ქრისტიანთაშორისი სინკრეტული მიმართულების შესახებ ჯერ კიდევ დამფუძნებელ დეკლარაციაში აცხადებდა, ხოლო სამოცდაათიანი წლებიდან მოყოლებული, სექციის – „დიალოგი სხვა რელიგიებთან”– ფარგლებში, დიდი ნაბიჯები გადადგა რელიგიათაშორისი სინკრეტიზმის მიმართულებითაც.
ამ მიმართულების გამოხატულებაა 1991 წელს ქ. კანბერაში (ავსტრალია) ჩატარებული ემს-ის VI გენერალური ანსამბლეა, სადაც წარმოჩენილ იქნა „კერპთაყვანისმცემლების, ანიმისტებისა და წარმართების შეხედულებები სულიწმიდის შესახებ. აი, მაგალითი პროტესტანტული ღვთისმეტყველების სრული გაუცხოებისა”, – ასე შეაფასა ეს ანსამბლეა უნეტარესმა მთავარეპისკოპოსმა ქრისტოდულოსმა საკუთარ სტატიაში – „ეკლესიათა მსოფლიო საბჭო ანუ რელიგიის მოყვარულთა კლუბი?”26
დღეს ყოველმხრივ აღიარებულია, რომ ემს ღრმა კრიზისს განიცდის და უცნობია, თუ საით მიემართება. ფაქტია, ვინმეს რომ მოენდომებინა კარგად გამოეკვლია კრიზისი, რომელსაც განიცდის არა მარტო ემს-ის ფარგლებში გამართული, არამედ მართლმადიდებელთა და არამართლმადიდებელთა სხვა დიალოგებიც, უნდა გამოეკვლია არა ხილული (პაპისტების უნიატური შემოჭრის მუდმივი მცდელობები, პროტესტანტთა მხრიდან ქალთა ქიროტონიები და ჰომოსექსუალისტთა ქორწინებები), არამედ ძირითადი მიზეზები, როგორიცაა „ემს-ის აშკარა სინკრეტული სულისკვეთება, რომლითაც მისი ბევრი მოღვაწეა განმსჭვალული”.27
დღეს განვითარებული მოვლენების სათავე, რაღა თქმა უნდა, ემს-ის დამფუძნებელ წესდებაშია, რომელიც:
1) „მოუწოდებს ეკლესიებს ხილული ერთობისაკენ ერთი რწმენითა და ერთი ევქარისტიული ზიარებით, როგორც ქრისტეში ერთობის გამომხატველს, რათა მსოფლიომ ირწმუნოს.
2) ხელს უწყობს ეკლესიების ერთობლივ დამოწმებას, რათა პასუხს სცემდეს ყველას და თითოეულს...
3) მხარს უჭერს ეკლესიებს მათი საკაცობრიო მნიშვნელობის სამოციქულო და ევანგელიზაციის საქმეში.
4) გამოხატავს ეკლესიათა საერთო ინტერესს, მოემსახურონ ადამიანთა სხვადასხვა საჭიროებებს, მოაწესრიგონ კონფლიქტები და იღვაწონ ადამიანთა საერთო ოჯახის სამართლიანი და მშვიდობიანი განვითარებისათვის”.28
ზემოთ აღნიშნული ნათლად წარმოაჩენს ემს-სა და მის დამფუძნებელთა ძირითად მრწამსს.
მსოფლიო პატრიარქის 1920 წლის ცირკულარი და მართლმადიდებელთა მხრიდან „ეკუმენურ მოძრაობაში” მონაწილეობა არგუმენტირდება მხოლოდ ერთი მიზეზით – „საყოველთაოდ გავრცელებული ალკოჰოლიზმი, განუსაზღვრელი უსარგებლო სიმდიდრე და მისი გაღმერთება, სიამოვნებებისადმი კარგად შენიღბული ტრფიალი, გარყვნილი, უმსგავსო ლიტერატურა, მხატვრობა, თეატრი, მუსიკა...” და ვერ წარმოუდგენიათ ის ჭეშმარიტება, რომ ღრმა საზოგადობრივი ჭრილობები მხოლოდ ადამიანის ძალისხმევით ვერ განიკურნება.
პატრიარქის აღნიშნული ცირკულარი „ეკუმენიზმის უკიდურეს გამოხატულებასა და ეკუმენისტური მოძრაობის ეპოქის დასაწყისს წარმოადგენს”.29 მასში დასავლური საზოგადოების არამართლმადიდებლები დახასიათებული არიან „არა როგორც მართლმადიდებელი ეკლესიის გარეთ მყოფნი და მისთვის უცხონი, არამედ როგორც ქრისტესმიერი ნათესავნი, ახლობელნი და თანამემკვიდრენი, აღთქმის განმახორციელებელნი ”.
ამრიგად, ემს-ის საძირკველშივე იდო სრული გამიწიერება და მართლმადიდებლურ თვითშეგნებასთან გაუცხოება. გარდა ამისა, გამიწიერებამ, მორალიზმმა და ჰუმანიზმმა, რომელთა წიაღშიც ფრანგული განმანათლებლობა იშვა, გზა გაუხსნეს არამართლმადიდებლურ ეკუმენიზმს. ვამბობ არამართლმადიდებლურს, ვინაიდან გვაქვს მართლმადიდებლური ეკუმენიზმიც, რაც ეკლესიის ეკუმენობას ნიშნავს და რომელსაც მრწამსის სიმბოლოში ვაღიარებთ.
***
მიღებული შედეგები

ე.წ. ეკუმენურ მოძრაობაში და მასთან დაკავშირებულ დიალოგებში მართლმადიდებელი ეკლესიის მონაწილეობის შედეგები ძირითადად არის ეკლესიოლოგიური, სოტერიოლოგიური და სამოძღვრო. ეს მონაწილეობა სულ უფრო მეტად მიემართება მართლმადიდებლური თვითშეგნებისა და ხასიათის გაუარესებისაკენ და მათი „რელიგიათშორისულით” შეცვლისაკენ. ყოველ შემთხვევაში, იმ ადამიანებში მაინც, რომლებიც მასში მონაწილეობენ.
როგორც პროფესორი კონსტანტინე მურატიდისი წერს: „ემს-ში მონაწილეობით მართლმადიდებლობა ნამდვილ ეკუმენურ საქმიანობაზე ამბობს უარს, რაც, ჩემი აზრით, თანამედროვე მსოფლიოს ხსნის საქმეში ყველაზე დიდი და სამწუხარო დარტყმაა ”.31
მართლმადიდებლური აღმსარებლობისა და დოგმატიკის პროფესორი, ნეტარი მამა იუსტინე პოპოვიჩი ემს-ს ახასიათებს „მწვალებლურ, მაცთუნებელ და ადამიანის გამკერპებელ გაერთიანებად” და მასში მართლმადიდებელი ეკლესიის მონაწილეობას – „მონურ დამცირებად”.
ასევე, ნეტარხსენებული მამა სპირიდონი (ბილალიჩი) წერს: „ეკუმენიზმი – XX საუკუნის ყველაზე დიდი მწვალებლობა, რომელიც ქადაგებს დოგმატურ, რელიგიურ სინკრეტიზმს და მიილტვის ქრისტიანული და სხვა აღმსარებლობების პანრელიგიური გათანაბრებისაკენ – მართლმადიდებლობისათვის მომაკვდინებელ საფრთხეს წარმოადგენს”.32
რეალურად, ქრისტიანთაშორისი და რელიგიათაშორისი სინკრეტიზმი შლის მართლმადიდებლობასა და მწვალებლობებს შორის არსებულ საზღვრებს. ეკუმენიზმი სინკრეტიზმის გზით ჯიუტად ამტკიცებს, რომ ეკლესიის საზღვრები უცნობია და რომ, მართლმადიდებელი ეკლესი, ერთი მხრივ, და სხვა ქრისტიანული აღმსარებლობები, მეორე მხრივ, შეადგენენ ერთ, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესიას. ეს, რაღა თქმა უნდა, ეკლესიოლოგიური მწვალებლობაა და ჩვენი მართლმადიდებლური თვითშეგნების წინააღმდეგ არის მიმართული.
სინკრეტიზმით, რომლის ფარგლებშიც „ეკუმენური დელიკატურობით” იხვეწება ქრისტიანთაშორისი და რელიგიათაშორისი დიალოგები, რათა „ეკუმენიზმის სულმა” იმძლავროს, ფაქტობრივად იკარგება მწვალებლობის არსი, იცვლება ადამიანთა ნამდვილი ერთობის საფუძველი ჭეშმარიტებაში, ანუ ქრისტეში და დოგმატური განსხვავებების მიუხედავად ერთობის სხვა მოდელს, ანუ არა ჭეშმარიტებას ირჩევენ. „ერთობლივი საქმიანობის” ერთად წარმართვის მოდელი ეს არის ანთროპოცენტრიზმის მოდელი, რადგან ერთობის ცენტრს წარმოადგენს არა ღმერთკაცი ქრისტე, არამედ საჭმლისმომნელებელი ადამიანი.
ემს-ში და ყველა სხვა ეკუმენურ კავშირებში მონაწილეობამ, რომლებიც მოიცავს არა მხოლოდ დიალოგებს, არამედ ერთობლივ რიტუალურ მოქმედებებსაც, გამოიწვია მართლმადიდებლური მისიონერული მოღვაწეობის ფაქტობრივი შეწყვეტა იმ ქვეყნებში, სადაც ქრისტიანული აღმსარებლობები ჭარბობენ. აი, ასე ვუკეტავთ კარს დასავლეთის ქანცგამოცლილ ადამიანებს და მივუთითებთ დარჩნენ იქ, სადაც არიან, რადგან „ვართ ერთნი”, ვართ „და-ეკლესიები” და რადგან „გვიახლოვდება ერთობა”. Gგარდა ამისა, ლიტურგიკული წიგნების გადაწერა-გასუფთავებაც მიზნად ისახავს ჩვენი ეკლესიის ჰიმნოგრაფიაში გამოყენებული ანტიქალკედონელებისა და მათი ერესიარქების მისამართით გამოთქმული მკაცრი გამონათქვამების ამოღებას.

ინფორმირებისა და თანხმობის სიმცირე ეკლესიაში

ამ დიალოგებში მართლმადიდებელი ეკლესიების მონაწილეობა მცდარია არა მხოლოდ შინაარსობრივად, არამედ იურიდიულადაც. არც თავიდან და არც ახლა არ არსებობს რეალური ინფორმაცია, თუ რა ხდება ამ დიალოგების ფარგლებში. არა მარტო კეთილმორწმუნე მრევლსა და სამღვდელოებას არ აწვდიან ინფორმაციას, არამედ სრულად ინფორმირებული არ არის არც პატივცემული იერარქია.
ეს დიალოგები Gგარკვეული კატეგორიის ადამიანებისათვის საერთაშორისო დონის იმ ერთადერთ საქმიანობას წარმოადგენს, სადაც მათ ბიუროკრატებად, ტექნოკრატებად და ეკუმენისტებად არავინ მოიხსენიებს. თუმცა საქმე მხოლოდ ინფორმირებაში არ არის, არამედ მიღებული გადაწყვეტილებები ეკლესიის ღირებულებებს უნდა ეთანხმებოდნენ და გამოხატავდნენ, წინააღმდეგ შემთხვევაში მათ ფერარო-ფლორენციის გადაწყვეტილებათა ბედი ეწევათ და ერთადერთი, რასაც მიაღწევენ, ეკლესიისადმი ჭრილობების მიყენება იქნება.

მართლმადიდებლური პოზიცია

მართლმადიდებლური ტრადიცია, რომლის ფხიზელ მცველსაც მონაზვნობა წარმოადგენს, როგორც „ახალი ერას”, გლობალიზაციის, ქრისტიანთაშორისი და რელიგიათაშორისი სინკრეტიზმის მოწინააღმდეგე, წარმოგვიჩენს ჭეშმარიტი ღვთისშემეცნების გზას – წმიდა სამებასთან სიყვარულითა და მორჩილებით პიროვნულ ზიარებას; იმ პიროვნების შეუფასებელ ღირსებას წარმოგვიჩენს, რომელიც „ახალმა ერამ” უნდა დანომროს და გააუფასუროს. ცხოვრების ეს მართლმადიდებლური გზა ინტელექტუალური ნააზრევი კი არ არის, არამედ იმ ურიცხვ წმინდანთა გამოცდილების შედეგია, რომლებიც ეკლესიის ორიათასწლოვანი არსებობის განმავლობაში ცხოვრებდნენ.
პიროვნების გადარჩენისათვის ბრძოლა ამავდროულად ბრძოლაა ჩვენი რელიგიური და ეროვნული თვითშეგნებისათვის, რომელებიც ამ ბოლო დროს ხშირად განიცდიან წინასწარ ორგანიზებულ შემოტევებს.
რა თქმა უნდა, არამართლმადიდებლებთან და წარმართებთან დიალოგს ჩვენ არ უარვყოფთ. პირიქით, ეკლესიის ცხოვრებაში იგი ყოველთვის მოიცავდა მნიშვნელოვან ადგილს და მუდამ იყო გადაჯაჭვული სინანულისა და ერთიანობის საწინასწარმეტყველო- სამოციქულო ქადაგებასთან.
უნდა აღინიშნოს, რომ ე.წ. ეკუმენური მოძრაობის ფარგლებში უფლის ლოცვის სიტყვები „რაითა ყოველნი ერთ იყვნენ” (იოანე 17. 21), დამახინჯებით განიმარტება. პროფესორი რომანიდისი, იგივე მამა იოანე, მამათა განმარტებებზე დაყრდნობით შეგვახსენებს, რომ უფალი ითხოვს მამისაგან: „მისი მოწაფენი და მისი მოწაფეთა მოწაფენიც ისევე ერთად იყვნენ მის ღვთიურ დიდებაში, როგორც ამჟამად არიან ერთად მიწიერ ცხოვრებაში, ე.ი. ღვთის სხეულში – ეკლესიაში გაწევრიანებულნი... ”33
ყოველთა მართლმადიდებლური ერთობა და „ეკლესიათა” ერთობა მიიღწევა ღვთის მადლით, დაცემულთა სინანულით და ერთ, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესიაში, ანუ მართლმადიდებლობაში მათი დაბრუნებით.
დიალოგებში დღეს მონაწილე მართლმადიდებლებისათვის მეტად სასარგებლო და გონივრული იქნებოდა გაეთვალისწინებინათ, თუ როგორ საუბრობდნენ ჩვენი ეკლესიის წმინდანები მწვალებლებთან და წარმართებთან დღევანდელზე გაცილებით მეტად მტრული ისტორიული გარემოცვის პირობებში. რატომ უნდა დავცილდეთ დღეს მათ ჭეშმარიტ გზას? იქნებ მათზე უფრო მეტად წმინდანები და ბრძენნი ვართ?
უნეტარესო! ყოვლადუსამღვდელოესნო! მონაზონთა და მონაზვნობის მოყვარულო აუდიტორიავ! ვფიქრობ, ნათელია, რომ სერიოზული და უმნიშვნელოვანესი პრობლემის წინაშე ვდგავართ, რომელიც ე.წ. „ახალი ერის” ერთგვარ გამოწვევას წარმოადგენს.
დროის სრულიად მცირე მონაკვეთში აშკარა გახდა, რომ ქრისტიანთაშორისი და რელიგიათაშორისი სინკრეტიზმი სრულიად საწინააღმდეგო და შეუთავსებელია ეკლესიის თვითშეგნებასთან, რომელსაც, უპირველეს ყოვლისა, მართლმადიდებელი მონაზვნობა გამოხატავს და რომელიც ეკლესიის ტრადიციების შემნახველსა და მის ფხიზელ სინდისს წარმოადგენს. ამიტომ თითოეულის უფლება და მოვალეობაა იბრძოლოს მართლმადიდებელი სარწმუნოების დაცვისა და ერთიანობისათვის.
დასასრულს ნება მომ<

lado s
ბოლოში გაწყვეტილია და იქნებ დაამთავრო...

გაგრძელება

დასასრულს ნება მომეცით დავამატო: რაკი ქრისტიანთაშორისი და რელიგიათაშორისი სინკრეტიზმი ცდილობს სიყვარულის მანტიით შეიმოსოს, უნდა აღინიშნოს, რომ წმიდა მამათა პოზიცია (რომელიც მტკიცედ იცავდა ჭეშმარიტ სარწმუნოებას და ტკივილითა და სიყვარულით ეუბნებოდა სიმართლეს ეკლესიის გარეთ მყოფთ) არის მართლაც კაცთმოყვარე პოზიცია, რადგან იგი რეალურად ეხმარება შეცდომილ ადამიანს მთელი შეგნებითა და სინანულით მოექცეს, მაშინ როცა ჰუმანური სიყვარული მათ მათივე ავადმყოფობაში დახმარების გარეშე ტოვებს.
გარდა ამისა, ჭეშმარიტი სიყვარული, რომელიც სულიწმიდის ნაყოფია, მარად ერთადაა ჭეშმარიტებასთან, რომელიც თავად ქრისტეა და რომლის გარეშეც არ არსებობს არც ჭეშმარიტი სიყვარული და არც თვით ჭეშმარიტება.
გმადლობთ.
ჟურნალი «ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ» τ. 26, სექტემბერ-ოქტომბერი 2002 წ.



არქიმანდრიტი გიორგი
ათონის მთის წმიდა გრიგორის მონასტრის იღუმენი

ანტიოქიის საპატრიარქოსა და იაკობიტების
(ანტიქალკედონელების) ერთობლივ მსახურებათა
შესახებ

ჩემთვის უხერხულია მსჯელობა ყოველი მართლმადიდებლის მიერ აღიარებული ანტიოქიის სახელოვანი საპატრიარქოს წინააღმდეგობაზე მართლმადიდებლურ თვითშეგნებასთან.
მამშვიდებს წმ. იოანე დამასკელის, როგორც ბერისა და მღვდელმსახურის სიტყვები იაკობიტთა ეპისკოპოს დარეას მიმართ: „ ... (ვიღვაწოთ) მოყვასის გამოსაფხიზლებლად არა განხეთქილებით, რისხვით, გამარჯვებისაკენ სწრაფვით, სიძულვილით, არამედ ღვთისადმი ვედრებით”. (Ιω.Δαμασκηνου εργα,4,εκδ.Ε.Π.Ε. Θεσσαλ.1990,σελ.344).
ცხადია, წინააღმდეგობა არ იარსებებდა, თუკი ეკლესიის კომპეტენტური ორგანო უკანონობას დროულად აღკვეთდა და განკურნავდა.
როგორც ცნობილია, ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოს თაოსნობით 1964 წელს დაიწყო მართლმადიდებელთა და ანტიქალკედონელთა (როგორც შემდგომ უწოდეს „აღმოსავლეთის მართლმადიდებელთა”) შორის არაოფიციალური დიალოგი. მართლმადიდებელთა მხრიდან დიალოგი პირველი და მნიშვნელოვანი დათმობით დაიწყო: მიღწეულ იქნა დიალოგების მიზანი – ანტიქალკედონელები მართლმადიდებლებად აღიარეს, მაშინ როდესაც მსოფლიო კრებებმა ისინი დაგმეს, როგორც მწვალებლები, და მათი მოძღვრები, როგორც ერესიარქები.
რაკი „დღის სიკეთე დილიდანვე მოჩანს”, დიალოგი როგორც დაიწყო, ისევე ცუდად განვითარდა. კერძოდ, ოფიციალური დიალოგის დროს (1985წ.), ანტიქალკედონელთა მოთხოვნით ორივე ეკლესია მართლმადიდებელთა ორ ოჯახად მოიხსენიეს. დიალოგი დასრულდა ერთობლივი განცხადებით, რომ ანტიქალკედონელებს ჯერ კიდევ აქვთ მართლმადიდებლური ქრისტოლოგია. ფაქტია, რომ ეს განცხადება IV-VI მსოფლიო კრებების გადაწყვეტილებებს ეწინააღმდეგება. როგორც ცნობილია, ეს ერთობლივი განცხადება დაგმეს სინოდებმა, სინოდალურმა კომისიებმა, ათონის მთის წმიდა კინოტმა, ჩვენმა და უცხოელმა თეოლოგებმა. ერთობლივი განცხადების კრიტიკოსთა შორის არიან დიალოგებში კვიპროსის ეკლესიის წარმომადგენელი, პროფესორი ანდრეაPპაპავასილიუ, რომელმაც გამოაქვეყნა მნიშვნელოვანი სამეცნიერო ნაშრომი – „თეოლოგიური დიალოგი მართლმადიდებელთა და ანტიქალკედონელთა შორის” (ლევკოსია, 2000წ.) და ფრანგი პროფესორი ჟან-კლოდ ლარშეტი, ბრწყინვალე სამეცნიერო ნაშრომით ” La Question Christologique. A propos du projet d”union de I”Eglise orthodoxe et des Eglises non chalcedoniennes: problemes theologiques et ecclesiologique un suspens”( ჟურნ. LE Messeger Orthodoxe, 134/2000, პარიზი).
ვინაიდან ადგილობრივმა მართლმადიდებელმა ეკლესიებმა ერთობლივი განცხადება არ მოიწონეს, დაიწყო ეკუმენისტების ცნობილი ხრიკის განხორციელება – დე ფაქტო გაერთიანება ქვემოდან.
ამ ბოლო დროს, ასევე მკაცრად გააკრიტიკეს თესალონიკის უნივერსიტეტის თეოლოგიის ფაკულტეტის ორი მეცნიერ-თანამშრომლის დისერტაცია, რომლებიც იცავენ აზრს, რომ ერესიარქები – დიოსკორე და სევეროსი მართლმადიდებლური აღმსარებლობისანი იყვნენ, მიუხედავად იმისა, რომ დაგმეს და ანათემას გადასცეს მსოფლიო კრებებმა. მათ ასევე გმობდნენ დიდი თეოლოგები და წმიდა მამები: წმ. მაქსიმე აღმსარებელი, წმ. იოანე დამასკელი, წმ. სოფრონ იერუსალიმელი, წმ. ფოტი კონსტანტინოპოლელი და სხვები. ღმერთშემოსილმა მამებმა ერესიარქთა შეხედულებები კარგად იცოდნენ და ჰქონდათ არა მხოლოდ სიბრძნე, არამედ ღვთიური მადლიც, რომლის შემწეობითაც ამტკიცებდნენ დოგმატებს. იაკობიტების ეპისკოპოსისადმი წმ. იოანე დამასკელის წერილით ჩვენ ვასკვნით, თუ როგორ კარგად იცნობს წმიდანი ერესიარქების – დიოსკორეს, სევეროსისა და იაკობის მწვალებლურ შეხედულებებს და აქედან გამომდინარე, ასევე კარგად იცის ჭეშმარიტი მეცნიერებაც.
მართლმადიდებლური თავმდაბლობა მოგვიწოდებს, „მივსდიოთ ღვთაებრივ წმიდა მამებს” (IV მსოფლიო კრება) და საკუთარი ამპარტავნებითა და ლოგიკით არ განვსაჯოთ და არ განვიკითხოთ ის საკითხები, რომელთა შესახებაც არსებობს მსოფლიო კრებების გადაწყვეტილებები და წმ. მამათა თანხმობა (ცონსენსუს Pატრუმ).
მჯერა, რომ საუნივერსიტეტო და თეოლოგიური წრეებიდან კვლავ გაგრძელდება ამ დისერტაციების კრიტიკა.
ასევე, ძალზე სამწუხარო ფაქტია, რომ 1991 წლის ბოლოს ანტიოქიის საპატრიარქომ გადაწყვიტა საღმრთო საიდუმლოებებში იაკობიტებთან ერთობლივი მონაწილეობა, კერძოდ გადაწყვიტეს:
– ორივე ეკლესიის სამღვდელოებამ თეოლოგიური განათლების ყოველ ეტაპზე ერთობლივად მიიღონ მონაწილეობა (§2).
– შეწყდეს ერთი ეკლესიის წევრების მეორე ეკლესიაში გადასვლისათვის აუცილებელი ნათლობის საიდუმლოს შესრულება (§3).
– ორივე ეკლესიის ეპისკოპოსებმა და სამღვდელოებამ საღმრთო მსახურება ერთობლივად აღასრულონ (§§ 6,10,11,14).
– წმ. საიდუმლოებები (ნათლობა, მირონცხება, საღმრთო ევქარისტია) ორივე ეკლესიის წევრებისათვის აღსრულდება (§9).
– ერთი ეკლესიის მღვდელი მეორე ეკლესიის სამღვდელოების თანდასწრებით იქნება ხელდასხმული (§12).
ზემოთ აღნიშნული სრულიად ეწინააღმდეგება მსოფლიო კრებების გადაწყვეტილებებს, რომლებიც ჩვენთვის, მართლმადიდებლებისათვის, მოციქულებრივი მართლმადიდებლური მრწამსის საფუძველი და უეჭველი გამოხატულებაა.
აქამდე ე.წ. ეკუმენური მოძრაობის მართლმადიდებელი მონაწილენი აცხადებდნენ, რომ ერთობა შვიდი წმიდა მსოფლიო კრების გადაწყვეტილებების საფუძველზე უნდა მომხდარიყო.
გავიხსენოთ, რას ამბობენ მსოფლიო კრებები ანტიქალკედონელების (მონოფიზიტების) შესახებ.
IV მსოფლიო კრება: „წმიდა და დიდი მსოფლიო კრება ურყევად გვიქადაგებს და გვასწავლის... უფლის ორი ბუნების აღმრევნი და ერთ ბუნებად გარდამქმნელნი – შეჩვენებულ იქნენ”.
V მსოფლიო კრება: „აღვიარებთ რა ოთხ წმიდა მსოფლიო კრებას ნიკეაში, კონსტანტინოპოლში, ეფესოში და ქალკედონში, ვქადაგებდით და ვქადაგებთ ყოველივეს, რამაც ჩვენი მრწამსი განსაზღვრა, და რომელნიც მას არ აღიარებენ, კათოლიკე ეკლესიიდან გარიყულებად ვთვლით”.
VI მსოფლიო კრება: „წმიდა სამების ერთი ჰიპოსტასის – ჩვენი ჭეშმარიტი ღმერთის იესო ქრისტეს ერთი ნებისა და ქმედების მქონე ბუნების უარმყოფელნი – აპოლინარი, სევეროსი და თემისტოსი, მართლმადიდებელ ერში თესავენ მწვალებლობასა და გონების მომწამვლელ აღმსარებლობას...”.
VII მსოფლიო კრება: „ღვთის კრებულიდან როგორც განიდევნენ სახელგატეხილი ევტიხი და დიოსკორე, ასევე განიდევნონ სევეროსი, პეტრე და მათთან გადაჯაჭვული ღვთისმგმობელი მიმდევარნი...”.
მართლმადიდებლობის კვირის „სინოდიკონის” თანახმად: „პეტრეს, Gგონება შეშლილს – ანათემა... იაკობ არმენიელს (სტანსალოსს), დიოსკორეს – ალექსანდრიის პატრიარქსა და ურწმუნო სევეროსს, აგრეთვე სერგის, პავლესა და პიროსს და მათ თანამოაზრეებს, სერგის მოწაფეს ლიკოპეტროსს – ანათემა, ყოველ ევტიქიანელსა და მონოთელიტს, იაკობიტსა და არზივურიტს და ყოველ ერეტიკოსს – ანათემა”.
ამრიგად, იბადება ერთი უმნიშვნელოვანესი კითხვა, განა შეიძლება ერთმა საპატრიარქომ ან ერთმა ადგილობრივმა ეკლესიამ მსგავსი გადაწყვეტილებებით მართლმადიდებელთა ერთობა გახლიჩონ?
ანტიოქიის საპატრიარქოს ვერ დავუკარგავთ იმას, რომ ჰყავს კეთილმორწმუნე სამღვდელო და საერო პირნი, ასევე ცნობილია ანტიოქიის წვლილი ბერ-მონაზვნობის გამოცოცხლებაში, ლიტურგიკულ ცხოვრებაში და თეოლოგიურ სწავლებებში, თუმცა უკიდურესად ეკუმენური შეხედულებების მქონენიც არსებობენ, მათი აზრით, ანტიქალკედონელებთან საღმრთო საიდუმლებებში ერთობა არის არა მართლმადიდებლური მრწამსიდან გადახვევა, არამედ მცდელობა არსებული კონკრეტული ვითარება „იკონომიით” გამოასწორონ.
ვაღიარებთ სირთულეებს, მაგრამ როგორც ამბობს ეკლესიის მნათობი წმ. იოანე ოქროპირი: გამოვასწოროთ მართლაც „იკონომიით და არა უკანონობით”. „იკონომია” მხოლოდ მაშინ არის მისაღები, თუ იგი დოგმატებსა და მსოფლიო კრებების გადაწყვეტილებებს არ ეხება. თუკი ეკლესიის დოგმატებსა და მამათა თეოლოგიაზე პრაქტიკულ საჭიროებებს ექნებათ პრიორიტეტი, მაშინ ეკლესიას მოელის საფრთხე, შეეთვისოს ამა სოფელს და დაკარგოს მოციქულებრივი რწმენა. პრაქტიკული საჭიროება თეოლოგიასთან უნდა იყოს შეეთანხმებული და არა პირიქით. ამ პრინციპით მოღვაწეობდნენ ნეტარი ღმერთშემოსილი მამები (კოლივადებად წოდებულნი), რომელთაც არ მიიღეს მიცვალებულთა მოხსენიების შაბათიდან კვირა დღეზე გადატანის მცდელობა, რადგან ეკლესიის თეოლოგია ამ პრაქტიკულ საჭიროებას არ ეთანხმებოდა.
ნეტავ რას იტყოდნენ ეს მამები, რომ ენახათ ის უკანონო „იკონომიები”, რომელთაც დღეს იღებენ?
ანტიოქიის საპატრიარქოს ამ გადაწყვეტილებიდან 11 წელი გავიდა. ამ ხნის განმავლობაში იმედი გვქონდა, რომ იგი გაუქმდებოდა, მაგრამ, სამწუხაროდ, ეს მავნე სენი ალექსანდრიის საპატრიარქოზეც გავრცელდა, რომელმაც კოპტებთან შერეული ქორწინებების აღსრულება დაუშვა.
იგრძნობა, რომ ამგვარი ქმედებები იმის მცდელობაა, რომ გვაიძულონ ნელ-ნელა მივიღოთ უკვე მომხდარი მოვლენა და მწვალებელთა ერთი ნაწილი მართლმადიდებლებად ვაღიაროთ.
როგორ შევეგუოთ ეკუმენისტების მცირე ნაწილს, რომლებიც ვერაგულად ცდილობენ უკანონო ერთობის შენიღბვას?
როგორ შევასრულოთ მსახურება იმ ეკლესიის სამღვდელოებასთან, რომელიც ერთობაშია იესო ქრისტეს ორი ბუნების უარმყოფელ „ეკლესიასთან”?
როგორ ვუსმინოთ მღელვარების გარეშე სხვა მართლმადიდებელ პატრიარქებთან და მთავარეპისკოპოსებთან ერთად დიპტიხში ანტიოქიის პატრიარქის მოხსენიებას, რომელიც „უერთდება მათ, რომლებიც ერთობის ღირსი არ არიან”?
ანტიოქიის საპატრიარქოს გადაწყვეტილება განა არ უნდა იქნას მიღებული ეკლესიისა და ჩვენი საკუთარი რწმენის შეურაცხყოფად?
ეს გადაწყვეტილება ასევე ჩვენს პიროვნებასაც შეურაცხყოფს და უგულებელყოფს, რადგან იგი ანგარიშს არ უწევს იმ ადამიანთა ცდუნებას, შეშფოთებასა და ტანჯვას, ვისაც გვსურს ვიღვაწოთ…“ ...ერთ გზის მოცემულისა მისთვის წმიდათა სარწმუნოებისა” (იუდ. 3).
იმიტომ კი არ ვწუხვართ, რომ ირღვევა რაღაც მეორეხარისხოვანი ან წვრილმანი (თუმცა რწმენაში წვრილმანიც მნიშვნელოვანია), არამედ იმიტომ, რომ ეს ეხება იესო ქრისტეს ორი ბუნების დოგმატს, რომელიც უზრუნველყოფს მართლმადიდებლურ აღმსარებლობას, სოტეროლოგიასა და ეკლესიოლოგიას.
ვაღიარებთ, რომ არ გვსურს ვიყოთ, როგორც იტყოდა მღვდელი გიორგი ფლოროვსკი, „უგრძნობელნი ეკლესიის საიდუმლოთა მიმართ”. ეკლესიის ერთობის მსურველნი თავშეკავებულ პოზიციას ვიჭერთ, მაგრამ ნურავინ იფიქრებს, რომ ეს ნიშნავს თანხმობას ან დათმობას ამ მცდარი გადაწყვეტილებებისადმი. ღვთის მადლითა და ჩვენი საკუთარი ძალებით, ამ მოვლენით შეშფოთებულ სხვა ჩვენს ძმებთან ერთად, ვიბრძოლებთ, მართლმადიდებლურ მრწამსზე დაუფუძნებელი, ყოველი ცრუ ერთობის წინააღმდეგ.
ვიმედოვნებთ, რომ ანტიოქიის საპატრიარქო საკუთარ გადაწყვეტილებას დროზე გააუქმებს, რათა არ დაირღვეს მსოფლიო კრებათა დადგენილებები, წმიდა მამათა, მსოფლიო და ანტიოქიის ეკლესიის მნათობის – წმ. იოანე დამასკელის სწავლებები და არ გაიხლიჩოს მრწამსში მართლმადიდებელთა თანხმობა და ერთსულოვნება.
სხვა შემთხვევაში, ერთი დედა ეკლესიის ხელმძღვანელობის ქვეშ მყოფმა დანარჩენმა მართლმადიდებელმა ეკლესიებმა, კონსტანტინეპოლის საპატრიარქოს წინამძღოლობით, უნდა გადაჭრან ეს სერიოზული პრობლემა და განკურნონ ჭრილობა, რითაც აიცილებენ შემდგომ კანონდარღვევებსა და შესაძლო განხეთქილებებს.
მართლაც, ახლახან, მსოფლიო პატრიარქმა, უნეტარესმა ბართლომეოსმა, ქ. ვოლოსში, ყველას გასაგონად განაცხადა, რომ არამართლმადიდებლებთან ერთობლივი ზიარება, თუ ისინი არ ეთანხმებიან მართლმადიდებლურ მრწამსს, დაუშვებელია.
გარდა ამისა, საბერძნეთის ეკლესიამ 2002 წლის 3 ივლისის ¹2742 ენციკლიკით, კატეგორიულად განაცხადა: „არამართლმადიდებლები მართლმადიდებელ ეკლესიას თუ წინასწარ არ შეუერთდებიან, აკრძალულია მათთან ერთობლივი ზიარება. დოგმატური ერთობა აუცილებელი წინაპირობაა საღვთო ზიარებისათვის”.
ყოველივე ზემოთ თქმულიდან გამომდინარეობს, რომ არამართლმადიდებლებთან ერთობლივი ზიარება, თუნდაც როგორც პრაქტიკული საჭიროებით გამოწვეული „იკონომია”, კატეგორიულადაა აკრძალული.
ანტიოქიის ეკლესიის სამღვდელოებას თუ არ უნდა, დაბრკოლებული მართლმადიდებლების შეძახილებს ისმენდეს, სულ მცირე, საკუთარ მასწავლებელს – წმ. იოანე დამასკელს უნდა მოუსმინონ: „დიოსკორე და სევეროსი (იაკობიტთა მამები) და მათი მრავალრიცხოვანი მიმდევარნი, ვერ მხილველნი და ვერ შემცნობნი იმისა, რასაც ამტკიცებენ, ერთმანეთის მსგავსად განსაზღვრავენ (უფლის) ერთი ბუნების არსებობას” (εννεεδααςεεεν.αν.σελ.346).
წმ. იოანე დამასკელი, როგორც ჭეშმარიტი მართლმადიდებელი თეოლოგი და „ღვთივ მიმადლებული” და „მარადიული დიდების ღირსი” წმიდა მამა, მიჰყვება მამათა სწავლებას და მაშინ იაკობიტებს მოუწოდებდა, ხოლო დღეს ჩვენ მოგვიწოდებს – ვქადაგებდეთ მართლმადიდებლურად: ”ერთი ღმერთი, ერთი სამება, სამი ჰიპოსტასით, მხოლოდშობილი ძე, განკაცებული იესო ქრისტე, ერთი უფალი, ერთი პირი (ჰიპოსტასი) ორი შეურევნელი და განუყოფელი ბუნებით” (ενθ.ανωτ.σελ.430).
თუკი იაკობიტები მიიღებენ და უპირობოდ აღიარებენ მართლმადიდებლურ მრწამსს და ასევე მიიღებენ წმიდა მსოფლიო კრებების გადაწყვეტილებებს და შეერწყმიან ერთ წმიდა კათოლიკე (მართლმადიდებელ) ეკლესიას, – გახდებიან მისი წევრები. სხვაგვარად, საუკუნეების განმავლობაში სულიერად დამახინჯებულებთან ყოველგვარი ერთობა ჩვენი წმიდა მოციქულებრივი რწმენის დარღვევა იქნება.


11 ივლისი, 2002 წელი.

აქ გამოდის, რომ ყველანი ვწერთ და პასუხს კი არ ვღებულობთ...

იქნებ ეპასუხა ვინმეს რაში არ ეთანხმება ჩემს პოზიციას, სანამ ამას მოვესრებოდე, მოდი ჩამოვთვლის ყველა იმ პუნქტს, რომელშიც ან მთლიანად ან ნაწილობრივ არ ვეთანხმები:

სხვადასხვა მოსაზრებების გამო მამა ლაზარეს გამოვტოვებ და ლადო-ს ვუპასუხებ:



მთელი ტონი ლადოსი ისე აგებული გეგონება ანტიეკუმენისტია ყველა წმიდა და "სულიერი ავტორიტეტი" და ყველა მიწიერი ავტორიტეტი, შეცდომილი და დაბნეული კი იქით, ამ სრულიად უადგილო დაყოფას, ასევე ზედმეტად უადგილო შედარებით აგრძელებს :
"


ეს არათუ უმცდარესი შედარება, არამედ პროვოკაციადაც შეიძლება მივიღოთ, ეს იგივე შეცდომაა, რასაც აქ ადრეც იმეორებდნენ, ბატონ ლადოს ან არ ესმის ან არ იცის, რომ არ შეიძლება ერთმანეთის გვერდით დააყენო მონოთელიტობა ან მონოფიზიტობა, არიანობა ან ხატმებრძოლობა და შეადარო ეკუმენიზმს, არ შეიძლება მოიშველიო უნიატიზმი და შეებრძოლო დიალოგს და ურთიერთობას, ეს მაპატიეთ და ცდება შეცდომებს და სადღაც ზედმეტშიც გადადის, ძალიან გასარკვევად დავწერე რაა საღი ეკუმენიზმი, ძალიან ნათლად დაწერა უწმიდესმა პატრიარქმა, მაგრამ ისევ იგივე შეცდომებს რატომ უშვებთ მეგობრებო?

არც არავინ უარყოფს და მეც დავწერე, რომ არის პრობლემები, არის საცდური, რაც უნიატიზმში და თანაწირვებში გამოიხატება, მაგრამ იქვე მივანიშნე ის პირობებიც რაც მსოფლიო საპატრიარქოს და მართლმადიდებელი ეკლესიის უმრავლესობის არჩევანს იქ ყოფნის შესახებ ამართლებს!

ბ-ნი ლადო ბედავს და ასე მოიხსენიებს იმათ ვინც ემს-შია გაერთაინებული ანუ ბულგარეთის და საქართველოს ეკლესიების გარდა მთელ მართლმადიდებლურ ეკლესიას... ამის მერე ვკითხულობ, ღირს კი შეპასუხება?

ტონი შეასწორეთ ვლადიმერ და შემდეგ გავაგრძელოთ საუბარი, გამიხარდება თუკი წინა პოსტზეც მიპასუხებთ...

ლადო, იქნებ ეს "მართლმადიდებელ მშობელთა კავშირის" წევრებს აუხსნათ?

კითხვა მაქვს კაიროსთან: იცოდა თუ არა საქართველოს კათოლიკოს პატრიარქმა რომ ემს-ში ერთობლივი ლოცვით "ირღვეოდა კანონები" და რატომ აკეთებდა ამას?

იციან თუ არა მსოფლიო იერარქებმა ე.წ. ეკუმენური ლოცვების დროს ირღვევა კანონები, და რატომ "სცოდავენ" და რატომ "აბრკოლებენ" ხალხს? რას ფიქრობთ თეოლოგები?

ჯერ უნდა გაირჩეს, რა ლოცვაზეა საუბარი? "მამაო ჩვენოს" ერთად თქმაზე თუ თანაწირვაზე...

უწმიდესი და უნეტარესი პატრიარქის ქმედება განპირობებული იყო, წმინდა ჰუმანური მოტივებით და ქრისტიანული ერთობის სურვილით, თუმცაღა უწმიდესმა პატრიარქმა რამოდენიმე, მგონი 8 წლის უკან, შენდობის კვირიაკეზე ამ საქციელზე შენდობა ითხოვა...

მე დავწერე, რაა ჯანსაღი ეკუმენიზმი და ამ მოტივების გამოა ჩვენი და მართლმადიდებელი ეკლესიები ემს.ში და ყველას ვინც მათ "მწვალებლებს" უწოდებს, თავისთავს აყენებს ეკლესიის გარეთ!

იხარეთ ქრისტეში,

კაიროსი!

ორივეზე...



ჩემის აზრით პატრიარქმა "საჯაროთ" შენდობა იმიტომ ითხოვა რომ სქიზმატებიც დაბრუნებულიყვნენ საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის წიაღში...თავისი საქციელით მაგალითი უჩვენა სქიზმატებს და ფანატიკოსებს, თუმცა გიჟები დღემდე განკითხვაში არიან...



მე იმას დავამატებ, ხშირად ისმის "მორწმუნეებიდან" რომ, ბოლო ჟამს მრავალნი სასულიერო პირები ცდუნდებიანო და ესენი ემს-ში მონაწილე იერარქები და მღვდლები ჰგონიათ...თუმცა პირიქითაა, ცდუნებულები ემს-ის ძაააააან მოწინააღმდეგე სქიზმატები, და მსოფლიო მართლმადიდებელი ეკლესიის იერარქების განმკითხველები (ემს-ის გამო) არიან.

ამდენის წაკითხვა დამეზარა, გამოგიტყდებით, რადგან ეს თემა არ მაღელვებს და არ მაინტერესებს, ვთვლი რომ
დიდი საფრთხე ან განსაცდელი მაქედან არ მოვა.
ისე პატრიარქზე და ცნობილ მოვლენებზე მსჯელობა დღევანდელი გადასახედიდან რთულია, რადგან ბევრი რამ არ ვიცით და გვავიწყდება თუ რა საზიზღარი რეალობა არსებობდა კომუნისტური რეჟიმის პერიოდში.
იყო აფსოლუტური წნეხი და კონტროლი. არც ერთ სასულიერო პირს პატრიარქის ჩათვლით თავის ნებაზე არაფრის გაკეთება არ შეეძლო.
ამიტომ "ეს რატო და ის რატო " მსჯელობა უაზრობაა და არასწორია.
ამის გარდა ეს ყბადაღებული ეკუმენიზმი არასერიოზული და ხელოვნური რაღაც მგონია.
აგრეთვე "რაა ჯანსაღი ეკუმენიზმი... " ამაზე მსჯელობაც არასერიოზული თემა მგონია.

ერთ რჩევას მოგცემთ, ჩვენ გვაცადე, და შენ დატოვე ეს თემა შენთვის მაინც არასერიოზულია...

"მრჩეველო" ვინ არ გაცდით მაინტერესებს.
ხოლო დავტოვებ თუ არა ამ თემას მაგას შენ ვინ გკითხავს?

ვაიმეეე, რამდენი გიწერით ჩემს არ ყოფნაში, ჩავუჯდე უნდა

დამშვიდდი, საწყენად არ მითქვამს. ისე თქვი ყველაფერზე არასერიოზულია მსჯელობაო რომ...