როგორ შეაფასებდით სიკვდილით დასჯას II პარამეტრები

[Sotiris]

ვინაიდან ის თემა დროებით დახურულია, არადა აზრის გამოთქმის საშუალება არ მომეცა და არც ისაა ცხადი, ვინ როდის დაშოშმინდება, ამიტომ ხელახლა ვხსნი. იმ დისპუტში მონაწილე ხალხს ვთავაზობ უფრო ფართოდ შეხედოს პრობლემას და არა მარტო სიკვდილის დასჯის კუთხით.

1) მისაღებია თუ არა მართლმადიდებლისათვის სასამართლოს, როგორც სასჯელის გამომტანის, და ციხის, როგორც სასჯელის მოხდის ადგილის არსებობა? ციხეში (განსაკუთრებით ქართულ ციხეში) მოხვედრილი ადამიანი ხომ შეიძლება დაავადდეს და ეს მისი სიკვდილის მიზეზი გახდეს?

2) როგორ უნდა გავიგოთ ის, რომ ადამიანთა მიერ შექმნილი ინსტიტუტი ხდება სხვისი დამსჯელი, მაშინ როდესაც ჩვენი განსჯის უფლება ღმერთს ეკუთვნის? ხომ არ მივიტაცებთ ამით ღმერთის უფლებებს?

3) ხომ არ ვეწინააღმდეგებით სახარების მრავალ ადგილს (ლოყის მიშვერის შესახებ, მახვილის ქარქაშში ჩაგების შესახებ, მოძულეთა და მტერთა კურთხევის შესახებ)? თუ ერთ შემთხვევაში (სიკვდილით დასჯის) წმიდა წერილს ვიხმობთ, რატომ არ ვაკეთებთ ამას სხვა შემთხვევაშიც?

4) რატომ არის სამართალდამცავი ორგანოების (პოლიციის და ა.შ.) არსებობა გამართლებული მართლმადიდებლური თვალსაზრისით?

აი ამ და ამ ტიპის სხვა კითხვებზე მაინტერესებს პასუხი, განსაკუთრებით მათგან, ვინც სიკვდილით დასჯის მოწინააღმდეგეა. ამ ეტაპზე მეჩვენება, რომ თუ მათ სურთ თანმიმდევრულები იყვნენ, სხვა ბევრი რამის წინააღმდეგიც უნდა იყვნენ (ან ყოველ შემთხვევაში მათ, ე.ი. პოლიციას, სასამართლოს და ა.შ არ უნდა იყენებდნენ). ხოლო თუ ამაზე უარს არიან, მაშინ ხომ არ გვაქვს მართლმადიდებლური სწავლების ფსევდომორფოზასთან საქმე, ე.ი. ხომ არ ენაცვლება მართლმადიდებლურ სწავლებას სხვა რამ (ჰუმანიზმი?)? და რა არის ამ შემთხვევაში მართლმადიდებლური სწავლება?

მგონი პოლემიკურად არ დამიწერია, რა ვიცი.

პ.ს. დარწმუნებული არ ვარ ეს კითხვები უკვე არ დასვა ვინმემ, მაგრამ 34 გვერდის წაკითხვა ნამდვილად არ შემიძლია.

[კანონისტი]

კიდევ ერთხელ ვაფიქსირებ ჩემ მოსაზრებას....

სოტირისმა კარგად გამიჯნა: თავდაპირველად უნდა შევთანხმდეთ იმის თაობაზე, რომელი სამართლებრივი სისტემიდან ვმსჯელობთ, საეკლესიო თუ საერო? და შესაბამისად - საეროსადმი ეკლესიის მიდგომასთან დაკავშირებით....

სასჯელის მიზნებზე საუბრისას პატრიარქი იოანე მმარხველი საგანგებოდ აღნიშნავს იმას, რომ ახალი აღთქმის ეკლესიაში ფიზიკური და გვემითი სასჯელები საერთოდ გაუქმდა. მომყავს ციტატა უცვლელად ჩემი წიგნიდან:

"....იოანე მმარხველი აღნიშნავს, რომ პირველი სასჯელი, რომელიც ღმერთმა ადამიანთა მიმართ გამოიყენა, იყო ექსორია, ანუ გაძევება, როცა მან მცნების დარღვევისათვის სამოთხიდან ადამი და ევა გამოაძევა. შემდეგი სასჯელი იყო წარღვნა და სოდომისა და გომორის განადგურება, რომელთა მიზანი უკეთურების მოსპობა და კაცობრიობის განახლება გახლდათ.

მას შემდეგ, რაც ადამის მოდგმამ ცოდვა არ მოიშალა, ღმერთმა კაცობრიობას მოსეს რჯულის სახით ხორციელი ტანჯვა დაუდგინა, „რაჲთამცა შიშითა მით ტანჯჳსაჲთა დასცხრეს უკეთურება კაცთა და ცოდჳსა მიმართ წარმდებობაჲ“. როგორც ცნობილია, ებრაული სამართალი, ანუ მეორე რჯული მოსეს ხუთწიგნეულისა შეცოდებათათვის ფიზიკურ სასჯელს და ზოგ შემთხვევებში სიკვდილით დასჯასაც კი აწესებდა. ასეთი მდგომარეობა იყო ღმრთის სიტყვის გახორციელებამდე.

„ხოლო იესუ ქრისტემან სიკუდილითა თჳსითა აღიხუნა ცოდუანი სოფლისანი და ტანჯუა იგი ცოდუათა ჩუენთათჳს განწესებული აგუაცილა. მისაგებელთა მათთათჳს, რომელნიცა ძუელსა შჯულსა შინა შეცოდებულთათჳს განჩინებულიყო, იესო ქრისტემან ნებსითითა სიკუდილითა მისითა მოგუცა ზიარება და დაგჳდუა კანონად სინანულისა, რაჲთა უკუეთუ ქრისტეანემან რაჲმე ცოდუაჲ, ანუ ბოროტი ჰქმნას, განეყენოს ზიარებისაგან, გინა თუ მცირედთა წელთა, გინა თუ მრავალთა, ანუ თუ სიკუდილადმცა, შემსგავსებულად კაცად-კაცადისა ცოდუათა.“

ამგვარად ქრისტეს ეკლესიამ კაცთა შეცოდებისათვის დააწესა უზიარებლობა სხვადასხვა დროით...."

მაგრამ, ვის მიერ აღსრულებულ სასჯელზეა აქ საუბარი? ნუთუ სახელმწიფოს მიერ? ცხადია არა. მონათვლის მიუხედავად, ზიარებაზე დაშვება-არდაშვების ხელმწიფება კეისრისათვის წმინდა ეკლესიას არ ჩაუბარებია. ამიტომ იგი ვერ განაყენებს ზიარებიდან შემცოდეს. საუბარია მხოლოდ ეკლესიის მიერ გამოტანილ განაჩენზე

სახარებისეული ფრაზები - "არ განიკითხოთ, რაითა არა განიკითხნეთ", "რომელიცა არს უცოდველ, პირველად მან დაუკრიბოს ქვაი...", "რომელმანცა მახვილი აღიღოს, მახვილითავე შეიმუსროს..." ცხადია არ მოგვიწოდებს სასამართლოს გაუქმებისაკენ, რადგან, ამ ლოგიკით, არამხოლოდ პატიმრობის, უპირველესად უზიარებლობის მისჯის უფლება არავის უნდა ჰქონდეს, რადგან, დამეთანხმებით, მორწმუნე ქრისტიანისათვის 2 წელი ციხეში ჯდომაზე დიდი სასჯელია 2 წელი უზიარებლობა. თუკი უფალი ბრძანებს, რომ ვინც ჩემ ხორცსა და სისხლს არ იღებს, ჩემთან წილი არ აქვსო, ნუთუ ადამიანს აქვს უფლება ეს უზენაესი მადლი წაართვას მოყვასს? თუნდაც მცირე ხნით??

მაგრამ მიზეზი ამისა არის ის, რომ მართლმსაჯულება უნდა ხორციელდებოდეს უფლის სახელით. ანუ ჩვენ იმაზე კი არ უნდა ვიფიქროთ, მოყვასს განვიკითხავთ თუ არა, არამედ იმაზე, რომ აღსრულდეს უფლის ბრძანება

ხაზი უნდა გაესვას რამდენიმე მომენტს:

ა) ქრისტე მაცხოვარი არის უმაღლესი მეუფე, მსაჯული და მღვდელმთავარი. როგორც წირვას უხილავად აღასრულებს მაცხოვარი, რადგან იგია შემწირველიც და შესაწირის მიმღებიც, ხოლო ამ ხელმწფებას ხილულად მის მიერ დადგენილი მღვდელმსახურები აღასრულებენ, მსგავსადვე უხილავ მართლმსაჯულებას ხილული მსაჯულები, ანუ მოსამართლეები აღასრულებენ. უფალი ბრძანებს ცოლ-ქმარზე, რომ "რომელნი ღმერთმან შეაღულნა, კაცნი ნუ განაშორებენ". მაშ რატომღა არსებობს გვირგვინის ახდა? იმიტომ, რომ ის უფლის მიერ, უფლის დაშვებით ხდება და სასაცილო იქნებოდა რომ გვეთქვა, კაცი განაშორებს უფლის მიერ შეერთებულ ცოლ-ქმარსო.

ბ) კონკრეტულად სიკვდილით დასჯაზე. მართალია, რომ სჯულისკანონი პირდაპირ არ ადგენს სიკვდილით დასჯის თუნდაც ნებართვას, მაგრამ საგულისხმოა რომ არც საწინააღმდეგო წერია. სიკვდილით დასჯაზე საუბრისას უნდა გავაანალიზოთ, რა არის აქ ჩვენთვის მიუღებელი? გამოიკვეთა რამდენიმე მიზეზი:

I. უფალი ბრძანებს - "არა კაც-კლა"
II. ადამიანს არ აქვს სხვა ადამიანზე სიცოცხლის წართმევის უფლება
III. ადამიანმა არ შეიძლება სასჯელი მიუსაჯოს მეორე ადამიანს, მის მსგავსს

I მიზეზი
"არა კაც-კლა" ძველი აღთქმიდანვე მომდინარეობს. არა კაც-კლა გულისხმობს იმას, რომ ადამიანს უფლება არ აქვს სიცოცხლე მოუსწრაფოს მეორე ადამიანს. მაგრამ ნუთუ ეს ყოველ შემთხვევაზე ვრცელდება? ცხადია არა. თავად ძველ აღთქმაშივე გვაქვს მაგალითები, რომ უფალი არათუ უშვებდა, პირდაპირ აკურთხებდა ძველი აღთქმის პატრიარქებს, წინასწარმეტყველებს, მეფეებსა და მორწმუნე იუდეველებს კაცის მოსაკლავად. მეტიც, მან ისრაელის მეფე იმიტომ დასაჯა, რომ არ შეასრულა მისი ბრძანება - არ მოკლა მტრის მეფე. ამდენად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ "არა კაც-კლა" ნიშნავს უმიზეზოდ, საკუთარი პირადი მოსაზრებებიდან გამომდინარე მოკლას მეორე ადამიანი.

რა სიტუაციაა ამ მხრივ ახალ აღთქმაში?? ითქვა რამდენიმეჯერ, და გავიმეორებ, რომ უპირველესად მასთან მისულ ჯარისკაცებს იოანე ნათლისმცემელს არ უთქვამს, სამხედრო სამსახურს თავი დაანებეთო, ანუ სხვაგვარად, კაცის კვლას დაანებეთ თავიო.

თავად უფლის სიტყვები გავიხსენოთ, რომელმანცა მახვილი აღიღოს, მახვილითავე შეიმუსროს.... უფალი ბევრ მძიმე ცოდვაზე ბრძანებს, რომ სასჯელად მიიღებენ საუკუნო ცეცხლს, სადაც იქნება ღრჭენაი კბილთა, დაიმკვიდრებენ საუკუნო სატანჯველს, მაგრამ იგივეს არ იმეორებს მახვილის ხელში ამღებთა მიმართ. ვის მიერ უნდა შეიმუსროს მახვილით მახვილის ამღები??? ესეც საინტერესოა....

მართალია, სახარებაში პირდაპირ არ გაქვს ჩანაწერი, მაგრამ ეკლესიის ისტორიიდან ვიცით, რომ სიკვდილით დასჯის მიმართ ეკლესიას ჰქონდა ნეიტრალური პოზიცია. ამის გადაწყვეტად ანდობდა საერო სამართალს....

II მიზეზი
ამ ლოგიკით, ადამიანს იმის უფლებაც არ აქვს, თუნდაც 1 დღით შეუზღუდოს თავისუფლება მოყვასს. თუკი იკითხავთ, რომ უპირატესობა მაღლად ღირებულს ენიჭება, მაშ გიპასუხებდით, რომ ადამიანისთვის უმაღლესი ღირებულება არის არა ცხოვრება, არამედ - ცხონება. ყველაფერი უნდა ეძღვნებოდეს ადამიანის ცხონებას. ომში კაცის კვლაზე ჩვენ გვაქვს კანონიკური ნორმა - ბასილი დიდი ბრძანებს, რომ იგი ცოდვად არ ითვლება. არსობრივად, ადამიანი მოუნანიებლად ომის დროს უფრო მოკვდება (რადგან სიკვდილი მეყსეულად დგება ხშირად), ვიდრე სიკვდილით დასჯის შემთხვევაში, რადგან განაჩენის გამოტანასა და აღსრულებას შორის საკმაო პერიოდია იმისათვის, რომ ადამიანმა შეინანოს. ამიტომ, უმთავრესი ღირებულის - ცხონების მიმართ სიკვდილით დასჯა ბევრად უფრო მეტ შანსს აძლევს ადამიანს სინანულისათვის, ვიდრე ომში სიკვდილი, რომელიც დაშვებულია.

III მიზეზი
ამის პასუხი ნაწილობრივ გვაქვს ზემოთ. ერთს კი დავუმატებდი, რომ თუ სახარების სწავლებას ასე გავიგებთ, რომ ურთიერთგანსჯა დაუშვებელია ყველა შემთხვევაში, მაშინ ყველა ტიპის სასამართლო უნდა გაუქმდეს, მათ შორის - საეკლესიოც, რაც პირდაპირ ეწინააღმდეგება სჯულის კანონს.

მცირედით შევეხოთ საერო სამართალსაც. საერო სამართალი აღნიშნავს, რომ სასჯელის ერთ-ერთი (სხვებთან ერთად) მიზანია დამნაშავის რესოციალიზაცია. დამეთანხმებით, რომ სიკვდილით დასჯის ალტერნატივის - უვადო პატიმრობის გამოყენების დროს ეს მიზანი არ სრულდება, ანუ დამნაშავის გამოსწორების იმედი სახელმწიფოს არ აქვს. ამიტომ იმ არგუმენტის მოყვანა, რომ უვადო პატიმრობის დროს ადამიანი შეიძლება გამოსწორდეს, აზრი არ აქვს, რადგან სახელმწიფოს აღარ აინტერესებს, გამოსწორდება თუ არა იგი

დასკვნის სახით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ სიკვდილით დასჯა, თუკი იგი გამონაკლისის სახით, საგანგებო ვითარებაში და მკაცრად შეზღუდულ დამნაშავეთა მიმართ გამოიყენება, არ ეწინააღმდეგება ქრისტიანულ სარწმუნოებას და არ წარმოადგენს უფლის საქმეებში შეჭრას.....