აფხაზეთის ისტორია, XVIII - XX სს პარამეტრები

[Lenus]

..............

[კანონისტი]

Lenus

ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტია. პრინციპში, აფხაზეთის ტერიტორიაზე ამ დროისთვის მხოლოდ ორი ოფიციალური ენა არსებობდა: ქართული და აფხაზური, არა?

დიახ. ეს აქტი მიღებულია 1999 წლის რეფერენდუმის შემდეგ. საქართველოს კონსტიტუციის მე-8 მუხლის შესაბამისად, აფხაზეთის ტერიტორიაზე არის 2 სახელმწიფო ენა - ქართული და აფხაზური. მეტიც, თავად 1994 წლის სეპარატისტული კონსტიტუციის შესაბამისადაც კი, სახელმწიფო ენა არის მხოლოდ აფხაზური (!), ხოლო რუსული შეიძლება გამოყენებულ იქნა სახელმწიფო დაწესებულებებში (ანუ ადმინისტრაციული წარმოებისათვის). ფაქტობრივად, ესეც დარღვევითაა....

აღარაფერს ვწერ იმაზე, რომ დამოუკიდებლობის აქტის ეს ჩანაწერი:

აფხაზეთისა და საქართველოს შორის სახელმწიფოებრივ-სამართლებრივი ურთიერთობის მოშლამ, რომელიც საქართველოს ხელისუფლების მიერ იქნა ინიცირებული

არის აბსურდი და მეტი არაფერი, რის თაობაზეც უკვე დავწერეთ

მე მინდა ერთ ძალიან საინტერესო მომენტზე გავამახვილო ყურადღება, რომელზეც აქტშიც არის საუბარი და ხშირად გავიგონებთ ტელევიზიის ეთერითაც

აფხაზეთი მიიყვანეს დე-იურე და დე-ფაქტო დამოუკიდებლობამდე.

საერთაშორისო სამართალი ცნობს სახელმწიფოს დამოუკიდებლობის აღიარების, ხაზს ვუსვამ, აღიარების ორ ფორმას - დე-ფაქტოს და დე-იურეს. ორივე მომდინარეობს ლათინურიდან და შესაბამისად, ნიშნავს: "ფაქტობრივად", "იურიდიულად"

ხშირად გვესმის მას-მედიიდან, რომ ბაგაფში და მისი სეპარატისტული მთავრობა არის აფხაზეთის დე-ფაქტო მთავრობა, რომ თავად აფხაზეთი დე-ფაქტო დამოუკიდებელი სახელმწიფოა და ა.შ. ხოლო სეპარატისტები აგერ წინ წასულან, და აქტში საერთოდ ისიც ჩაუწერიათ, რომ დე-იურე დემოუკიდებლებიც არიან.

ეს გამოთქმა არის წმინდად სასაუბრო ტერმინი, რადგან მას საერთაშორისო-სამართლებრივ პრინციპებთან კავშირი არ აქვს. საერთაშორისო ნორმებით,

დე-იურე აღიარება ნიშნავს, რომ ახლადგამოცხადებულ დამოუკიდებელ სახელმწიფოს სხვა უკვე აღიარებული დამოუკიდებელი სახელმწიფო ცნობს ოფიციალურად, საერთაშორისო დონეზე და მასთან ამყარებს დიპლომატიურ კავშირს;

დე-ფაქტო აღიარება ნიშნავს, რომ ახლადგამოცხადებულ დამოუკიდებელ სახელმწიფოს მართალია არაოფიციალურად, მაგრამ მაინც აღიარებენ და მასთან ამყარებენ ეკონომიკურ თუ კულტურულ ურთიერთობებს, დიპლომატიური და სახელმწიფოთაშორისო ურთიერთობების გარდა. (რისი ნათელი მაგალითიცაა ტაივანი)

ამ განმარტებებით აფხაზეთი არ არის არც დე-ფაქტო დამოუკიდებელი სახელმწიფო. ერთადერთი რუსეთის ფედერაცია ცნობს მას (ისიც ნაწილობრივ) დე-ფაქტო დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ.

ამიტომ აფხაზეთთან დაკავშირებით სამართლებრივად სწორი ტერმინი იქნება "აფხაზეთის თვითგამოცხადებული რესპუბლიკა".