გრიგოლ ბაკურიანის მკაცრი დადგენილება, პეტრიწონის ქართველთა მონასტრის ტიპიკონი პარამეტრები

[Georg]

გრიგოლ ბაკურიანი - პეტრიწონში არც ერთი ბერძენი ბერად!

პეტრიწონის ქართველთა მონასტრის ტიპიკონი - შედგენილია ბიზანტიის სამსახურში მყოფი ქართველი დიდებულის, დასავლეთის დიდი დომესტიკოსის გრიგოლ ბაკურიანის ძის მიერ 1083 წელს.

პეტრიწონში დაარსებული ქართველთა მონასტრის ტიპიკონი შედგენილი იყო ქართულ და ბერძნულ ენებზე. ჩვენამდე მოაღწია ორივე ტექსტმა. ისინი გამოცემულია მაღალ მეცნიერულ დონეზე. ივანე ჯავახიშვილის დროს გამოცემული იყო ტიპიკონის მხოლოდ ბერძნული ტექსტი, განხორციელებული ბელგიელი ორიენტალისტის ლუი პეტის მიერ (1904 წელს).

ივანე ჯავახიშვილი როდესაც აღწერს "საქართველოს სოციალურ და კულტურულ მდგომარეობას გაერთიანების ხანაში", ერთგან აღნიშნავს, რომ "ქართველთა ამ გრძნობის (მოძალადე ბიზანტიელთა მიმართ უარყოფითი დამოკიდებულების) გამომხატველია გამოჩენილი ქართველი მოღვაწის გრიგოლ ბაკურიანის მკაცრი დადგენილება, რომელიც მან თავის მიერ დაარსებულს პეტრიწონის ქართველთა მონასტრის ტიპიკონში შეიტანა, რომ მონასტერში ბერძენი არასდროს არ შეეშვათ ბერად, შეიძლებოდა მხოლოდ ერთი ბერძენი ყოფილიყო, ისიც მხოლოდ ბერძნულის მწერლად".

ივანე ჯავახიშვილი
ენციკლოპედიური ლექსიკონი, თსუ-ს გამომცემლობა, 2002 წელი, გვ. 525;

[AnDaIn]

გასაგებია მაგრამ აგრესია რაში გამოიხატებოდა? და რას ნიშნავს არ შეეშვათ არ ქონდათ უფლება ქართულ მონასტერში მსახურებისა?

[Georg]

გასაგებია მაგრამ აგრესია რაში გამოიხატებოდა? და რას ნიშნავს არ შეეშვათ არ ქონდათ უფლება ქართულ მონასტერში მსახურებისა?

აგრესია იმაში გამოიხატება, რომ ერთმორწმუნე ბიზანტია საქართველოს ექცეოდა უარესად ვიდრე სპარსეთი, ოსმალეთი და მოგვიანებით რუსეთი(ეს ყველაფერი კარგად ჩანს "დიდოსტატის მარჯვენაში", იმედია სკოლაში გაივლით).

ბიზანტიის სწორედ ასეთი მტრობის გამო საქართველოს მიმართ, გრიგოლ ბაკურიანმა შექმნა პეტრიწონის მკაცრი(ბერძნების მიმართ) ტიპიკონი(იგივე ტიბიკონი ანუ მონასტრის წესდება, იგი ორი სახისაა: საღვთისმეტყველო, ანუ წირვა-ლოცვის ჩატარების განგების შემცველი, და დისციპლინარული, ანუ მონასტრის მართვა-გამგეობისა და სამეურნეო ყოფის განმსაზღვრელი).

[Sotiris]

აგრესია იმაში გამოიხატება, რომ ერთმორწმუნე ბიზანტია საქართველოს ექცეოდა უარესად ვიდრე სპარსეთი, ოსმალეთი და მოგვიანებით რუსეთი(ეს ყველაფერი კარგად ჩანს "დიდოსტატის მარჯვენაში", იმედია სკოლაში გაივლით).

ვაჰ, დარწმუნებული ხარ მაგაში? აბა კონსტანტინე კეისარი არ იყო, მელქისედეკ კათოლიკოსი საბოძვარით რომ აავსო? აგერ ა ჩანართი "მატიანე ქართლისაში":

"ამისა შემდგომად წარვიდა პატრიაქი მელქისედეკ კოსტანტინე მეფისა წინაშე კოსტანტინეპოლედ. შეიწყნარა მეფემან ბერძენთამან კოსტანტინე<მ> და მოსცა მესამკობელნი ეკლესიათა, ხატნი და ჯუარნი, და ყოველი სამღდელთმთავრო და სამღდელო სამკაული. მოვიდა ქუეყანასა და სამწყსოსა თჳსსა და იყიდა სოფლები ტაოს: ზადკარეკი ხუთითა აგარა[ჲ]თა, და ძაღლის-ჴევს იყიდა სოფელი ოროთა სამითა აგარა[ჲ]თა. ესე ორნი-ვე სოფელნი მათითა აგარა[ჲ]თა თჳსთა ძმათა განძითა იყიდა. და კლარჯეთს მოიგო სოფელი ერთი სხლოანი. და შავშეთს მოიგო სოფელი დიდი სხლობანი, აგარა მისი ნაღუარევი. და ჯავახეთს მოიგო სოფელი ტონთიო. და კოლას მოიგო და დააშენა სოფელი დიდი ო/როტანი აგარა[ჲ]თა. და ფანავარს ააშენა სოფელი ერთი მახაროვანი. და საკოეთს შეიპყრნა და ააშენნა სოფელნი ორნი <და>: ნაქალაქევი და ბერდაძონი, და დაუდვა წმიდასა ამას დედა-ქალაქსა მცხეთას, სუეტსა ცხოველსა."

და აგერ მეორე ჩანართი:

"მოკუდა კათალიკოზი სჳმონ და დასუა ამან მეფემან დიდებულთა კაცთა შვილი მეყვისი და გაზრდილი თჳსი მელქისედეკ კათალიკოზ-პატრიაქად. ხოლო ესე წმიდაჲ წარვიდა ბერძენთა მეფისა ბასილის წინაშე კოსტანტინეპოლედ, რათა შეეწიოს. რამეთუ იყო დიდი ესე კათოლიკე სამოციქულო ეკლესია სვეტი-ცხოველი, რომელი ვახტანგ გორგასალს აღეშენა, დაძველებულ იყო და ჟამთა შლილობით გარეშემო სტოანი და ბჭენი დაქცეულ იყო, და აღარა-ვინ იყო მწე აღშენებად და არ-ცა-რა-ვის ძალ-ედვა აღშენება მისი. და მივიდა და მიუთხრა ყოველი შეუძლებლობა ქართველთა და სათხოველი თჳსი. მაშინ მეფემან ბასილი მოსცა მონასტერი ჴესტორია, რომელ[სა] რ~ე სოფელი აქუს, განძი და შესამკობელნი ეკლესიათანი, ხატნი და ჯუარნი, და ყოველი-ვე სამღდელთმთავრო და სამღდელო სამკაული. წარმოვიდა და მოიწია ქუეყანასა-ვე თჳსსა ქართლად და სამეუფოდ ქალაქად მცხეთად, და იწყო შენებად გარეთითა ბჭითა და გარეშემოთა სტოითა მოქმნითა და ზედა-დაბურვითა, და ყოველი განასრულა. და მიმადლა ღმერთმან განახლება მცხეთის ქალაქისა-ცა, და შეამკო დიდი კათოლიკე სამოციქულო ეკლესია სვეტი-ცხოველი ყოვლითა სამკაულობითა, ოქროთა და ვეცხლითა, თუალითა და მარგალიტითა; და შესჭედა სვეტი-ცხოველი ოქროთა და ვეცხლითა; და შესჭედა წმიდა საკურთხეველი ოქროთა და ვეცხლითა, თუალითა და მარგალიტითა; და მოჭედა კანკელი და კარნი საკურთხეველისანი ოქროთა და ვეცხლითა; და შექმნა წმიდა სამარტვილო ოქროთა და ვეცხლითა, თუალითა და მარგალიტითა; და შექმნა ძელ[ნ]ი ცხოვრებისანი ორნი თუალითა და მარგალიტითა და დაასვენნა ყოველთა წმიდათა ნაწილნი აურაცხელნი და ძელი ცხოვრებისა სხუაჲ; მოჭედილნი ხატნი თუალითა და მარგალიტითა, ოქროთა და ვეცხლითა შემკულნი, რიცხვით ორმოცდათხუთმეტი; წიგნნი მოჭედილ-მოუჭედელნი, რომელ თვითან აღაწერინა და დასდვა, ჯუმლად ოცდახუთი."

ეს ბასილი "დიდოსტატის მარჯვენაში" რომ ნაძაგები ბასილია, ის არის. ბერძენი კეისრები რომ არა, ისე გააგდებდნენ ქართველებს ათონიდან, როგორც არაფერი (გაგიხარდებოდა ახლა შენ მიშიკოს რომ აეღო და თბილისში ერთ-ერთი ეკლესია რუსებისთვის ეჩუქებინა?). რა გიქნა ბერძენმა შაჰ აბასზე უარესი ან თემურ-ლენგზე? ქართველებმა რა ვუქენით ერთმანეთს, მაგაზე ხომ საერთოდ ლაპარაკი ზედმეტია. ყველა იმპერიას თავის ნაკლი აქვს (უნდოდა დაპყრობა და რას უზამ, მასე სომხეთი ჩვენი იყო ერთ დროს ), მაგრამ ჯალალედინობა კი არ უნდა აჰკიდო ყველას. შენ თუ "დიდოსტატის მარჯვენა" ისტორიული წყარო გგონია, მაშინ გიორგი მეფე პლანის მწევლად გეყოლება წარმოდგენილი უეჭველად

ბიზანტიის სწორედ ასეთი მტრობის გამო საქართველოს მიმართ, გრიგოლ ბაკურიანმა შექმნა პეტრიწონის მკაცრი(ბერძნების მიმართ) ტიპიკონი

ვერ გავიგე, თან ბერძნები ძულდაო და თან ემსახურებოდაო? უმსგავსო ბერძენი არ გიყვარდეს ერთია, და მთელი ერი გძულდეს ქვეყნიანად მეორე. ისე გრიგოლ ბაკურიანის-ძე წმიდა მამათა გამონათქვამების თემაში რამ ჩაგასმევინა?