ქართველთა წინაპრები, უძველესი წყაროები და მეცნიერთა აზრი პარამეტრები

[ნათია]

ქრისტეშობამდე Vს-ის ბერძენი ისტორიკოსი, "ისტორიის მამად" წოდებული, ჰეროდოტე აცხადებდა: "ცხადია, რომ კოლხები ეგვიპტელები არიან, ამას მე თვითონ მივხვდი უწინ, ვიდრე მოვისმენდი სხვათაგან და ასე ვიტყოდი, და რადგანაც ეს მე ფიქრებში მქონდა, შევეკითხე ორივეს, კოლხებს უკეთ ახსოვდათ ეგვიპტელები, ვიდრე მათ კოლხები..."

მეგასთენე (ქრისტეშობამდე IIIს.), დიონისიოსი (ქრისტეშობამდე Iს.), აპიანე ალექსანდრიელი (ქრისტეშობიდან IIს.) ეუსებიოს კესარიელი (ქრისტეშობიდან IVს.) და სხვები ირწმუნებოდნენ, რომ იბერიებელი პირენეიდან გადასახლდნენ კავკასიაში. ბერძენი მეცნიერი სტრაბონი ამტკიცებდა, რომ "დასავლელი იბერები გადასახლდნენ პონტოსა და კოლხიდის ზემოთ მდებარე ადგილებში... ეგვიპტელები გადასახლდნენ ეთიოპელებთან და კოლხებთან".

ებრაელი ისტორიკოსი იოსებ ფლავიუსი იბერებისა და მესხების წინაპრებად მიიჩნევდა ბიბლიაში მოხსენიებულ "თობელსა" და "მოსოხს". "თობელმა დააფუძნა თობელები, რომლებსაც ახლა იბერები ეწოდებათ. მოსოხენები დაფუძნებულნი არიან მოსოხის მიერ".

ძველი ასურული ლურსმუნი წარწერების თანახმად (ქრისტეშობამდე XIII-VIIIს.ს.) ბიბლიური თობელი და მეშეხი ქრისტეშობამდე II-I ათასწლეულებში მცირე აზიაში დიდი სამეფოების მკვიდრნი იყვნენ. ამ თვალსაზრისით, ეს იყო ქართველთა წინაპრების სამეფოები და მათი მოსახლეობა, ე.ი. ქართველობა, კავკასიაში მას შემდეგ გადასახლდა, რაც მცირე აზიაში ეს ქართული სახელმწიფოები გაანადგურეს. ეს მოხდა ქრისტეშობამდე VIII-VIIსს-ში. ცნობილი ისტორიკოსები ლენორმანი, მასპერო და სხვები ქართველების (იბერებისა და მესხების) წინაპრებად მიიჩნევდნენ ასურულ წყაროებში მოხსენიებულ თაბალებსა და მუშქებს. ამათ დაემატნენ ქაშქები (ასურული წყაროების თანახმად, ისინი სახლობდნენ აღმოსავლეთ მცირე აზიაში; მოგვიანებით გაირკვა, რომ ხეთური წყაროებიც ხშირად იხსენიებენ მათ), რომლებსაც კოლხების წინაპრებად თვლიან. ქართველებად მიიჩნევენ აგრეთვე ბერძენი ისტორიკოსის ქსენოფონტეს მიერ ზემო მესოპოტამიაში (ისტორიულ "გორდუენეს", კორდუქის მიწა-წყალზე) მოხსენიებულ კარდუხებს, რომელთა სახელი ძლიერ ჰგავს ქართების ადგილობრივ სახელს ("ქართუ"). კ. ფ. ლემანჰაუფტის თანახმად, ქართები (იბერები) ჩრდილო მესოპოტამიიდან მოსული კარდუხებისა და მცირე აზიიდან მოსული მესხების შერწყმის შედეგად ჩამოყალიბდნენ. მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ქართველები კავკასიაში სამხრეთიდან (მცირე აზიიდან) გადასახლდნენ, ფართოდ გავრცელდა. განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც სხვებთან ერთად ეს მოსაზრება ივ. ჯავახიშვილმაც გაიზიარა.

გამოჩენილმა ისტორიკოსმა სიმონ ჯანაშიამ ქართველთა კავკასიაში გადასახლების შესახებ აზრი ფაქტობრივად მოხსნა, რაც სრულად დაასაბუთა ბ. კუფტინმა თავისი ბრწყინვალე არქეოლოგიური აღმოჩენებით. მან საქართველოს არქეოლოგიური მასალა ფართოდ - წინა აზიის, ხმელთაშუა ზღვისპირეთისა თუ ევროპისარქეოლოგიური მასალის ფონზე განიხილა. იგი ენერგიულად იცავდა ქართული კულტურის ადგილობრივი განვითარების იდეას.

ს. ჯანაშიას კონცეფციით არავითარ გადასახლებაზე საუბარი არ შეიძლება: ქართველები ძველთაგანვე საქართველოს ტერიტორიაზე ცხოვრობდნენ, თუმცა ისინი საქართველოს ფარგლებს გარეთაც ვრცელ ტერიტორიაზე მოსახლეობდნენ.

XIXს-ის მიწურულიდან მეცნიერები დიდი პრობლემების წინაშე აღმოჩნდნენ. ძველი აღმოსავლეთისა და ხმელთაშუა ზღვისპირეთის ვრცელი ტერიტორიის კვლევისას გამოვლინდა მთელი რიგი უძველესი ხალხებისა, რომელნიც ერთ დროს დიდ როლს ასრულებდნენ: შუმერები, ხეთები, ელამელები, ურარტუელები, მითანელები (ხურიტები); მათი ენების იმ დროის კარგად ცნობილი ენათა ოჯახებთან (ინდოევროპული, სემიტური, თურქულ-მონგოლური) შეჯერაბა არ ხერხდებოდა. გაჩნდა მოსაზრება ამ ენების კლასიკურ, კერძოდ, ქართულთან მსგავსების შესახებ. დაიწყეს ფიქრი, რა სახელით აღენიშნათ კავკასიის, მახლობელი აღმოსავლეთისა და ხმელთაშუა ზღვისპირეთის ეს უძველესი მოსახლეობა. ცნობილმა მკვლევარმა ფ. ჰომელმა ამ ჯგუფს "ხალხთა ალაროდიული ოჯახი" უწოდა. ეს ხალხები ქართველებს დაუკავშირეს. ეს თვალსაზრისი ყველაზე ბუნებრივ ჰიპოთეზად გამოიყურებოდა. მაგრამ იმ დროისათვის რუსეთის იმპერია და მასთან ერთად XIXს-ში საქართველოსა და კავკასიის ზოგ სხვა რეგიონში მომძლავრებული სომხური წრეები მტრულად შეხვდნენ ამ განწყობილებებს. ბეჭდავდნენ წერილებს, სადაც შებღალული იყო ქართველთა ეროვნული თავმოყვარეობა, ამტკიცებდნენ, რომ ამ ხალხს არ გააჩნია თავისი ისტორია. თავისი კულტურა და რომ ქართველობა კულტურასა და მწერლობას სხვათა გავლენით გვიან ეზიარა. ქართველი ხალხის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის თავკაცებისთვის მოწინავე ევროპულ მეცნიერებაში ფართოდ გავრცელებული თეორია ქართველთა წარმოშობის შესახებ მძლავრი იარაღი ხდებოდა ეროვნული თვითშეგნების განმტკიცებისთვის და ასიმილატორთა შემოტევისგან დაცვაში. ამ მხრივ, განუზომელია ილია ჭავჭავაძის პოლემიკური წერილების მნიშვნელობა.






P.S. თუ ვინმეს მოგეპოვებათ უძველესი წყაროები და მეცნიერთა აზრი ქართველთა წარმომავლობის შესახებ გთხოვთ მომაწოდოთ....

[abo]

როგორც ოდითგანვე საქართველოს , ასევე ჩვენს ფორუმს სხვადასხვა მხრიდან ჭიაღუების შემოსევა არ მოკლებია. ყველაფერი ეს ახლაც გაშლილი ფრონტით მიმდინარეობს, მაგრამ როგორც მშინდელმა საქართველომ გაუძლო და მოაღწია აქამდე ასე გაუძლებს და თავის მისიას შეასრულებს ეს ფორუმიც, რომელიც კიდევ უფრო გაძლიერებული და დამშვენებული გადაეცემა მომავალ თაობებს.
სწორადაც რომ დროული იყო ამ თემის გახსნა, დაახლოებით ასეთივე თემის გახსნას მეც ვაპირებდი სათაურით ”ქართველი ერის ჩამოყალიბება” სადაც ისტორიულ და მეცნიერულ გამოკვლევებზე დაყრდნობით მოგაწოდებდით მასალებს. თუმცა ნაადრევად მაგრამ მაინც შევეცდები თანმიმდევრულად გადმოგცეთ ამ კვლევის მასალები
უპირველეს ყოვლისა დავიწყოთ ილია ჭავჭავაძის შეგონებით”ერს ერთი სული, ერთი გული აქვს.ხოლო ხორცი იმდენი, რამდენიც ცალკე ადამიანია”
ერი ადამიანთა შეგნებითა და ნებითშეკავშირებული ისტორიულად ჩამოყალიბებული მყარი ერთობაა.იგი ეფუძნება ხალხის საერთო წარმომავლობას, ენას, კულტურას, საუკუნეების განმავლობაში ერთ სახელმწიფოში თანაცხოვრებას და ზემოთქმულით განპირობებულ ეთნოფსიქოლოგიას-ეროვნულ ხასიათს.
უძველესი ქართველური ტომები რომლებსაც საერთო, ქართველური ენა გააჩნდათ აღწერილია ასურულ და ურარტულ რულსმულ წრწერებში რომლებიც ძველი წელთაღრიცხვის მე-13 საუკუნეს მიეკუთვნება. აქედან უნდა ვივარაუდოთ რომ ის კიდევ უფრო ძველი ასაკით თარიღდება. ეს ქართველური ტომებია კოლხა და დიაოხი, ამასვე ადასტურებენ უძველესი ბერძენი ავტორებიც თავიანთ თხზულებებში. დიაოხი ურარტული სახელწოდებაა ასურელები მას დაიაენს უწოდებდნენ. ხოლო ძველი ბერძენიავტორი ქსენოფონტი(ძვ. წ 435/31-355/54წ. წ.), რომელმაც კავკასიაში გავლა მოუწია თავის 10 000 მოქარავნესთან ერთად ამ ტერიტორიას იხსენიებს როგორც ”ტაოხებს” ასეთივე სახელითაა დღეს ცნობილი საწრთველოს სამხრეთ - დასავლეთის ოლქი ტაო. სწორედ აქ მდებარეობდა უძველესი დიაოხის ადრეკლასობრივი სახელმწიფო, რომელიც დღევანდელი არზრუმის მიდამოებამდე აღწევდა და მდ. ყარა-სუს სათავეებს აღწევდა. დიაოხი განსაკუთრებულად ძვ.წ. მე-12ს-ში იმდენად გაძლერებულა , რომ ასურეთის ძლევამოსილ სახელმწიფოსაც კი ტოლს არ უდებდა. ეს დასტურდება ასურეთის მეფის ტიგლათფილესერ-1(ძვ.წ. 1115-1077)ერთ-ერთი წარწერით სადაც მეფეს დაუმარცხებია ნაირის ქვეყნის23 და მათ დასახმარებლად მოსული 60 მეფე დადევნებია მას დამიუღწევია ზემო (შავი) ზღვამდე. აქვე ნახსენებია დაიენ-დიაოხის უმაღლესი ხელისუფალი სიენი , რომლის მიმართ ასურეთის მეფეს გამორჩეული დამოკიდებულება ჰქონია(მხოლოდ მას ახსენებს) და სწოედ ამ სიენის ხელმძღვანელობით მომხდარა შემდეგში ტიგლათფილესერის დამარცხება. ასურეთის წინააღმდეგ ომებში დიაოხის მოკავშირედ გამოდიოდა კოლხეთის ადრეკლასობრივი სახელმწიფო კოლხა. ტიგლათფილისერის წარწერებში მოხსენიებულია შავი ზღვის პირა ”კოლხის ქვეყანა” იგივე კოლხეთი. გარდა მოკავშირეობისა დიაოხსა და კოლხას შორის ამ ლურსმულ ნაწერებში სხვა პოლიტიკურ კავშირებზე საუბარი არაა.


მოგვიანებით კიდევ გავაგრძელებ.