საქართველოს ომები პარამეტრები

[ნათია]

საქართველოს ომები ქრისტეშობამდე

• 1112 ასურეთის მეფის ტიგლათფილესერ I-ის ბრძოლები დიაოხის მეფის სიენის მეთაურობით ჩრდილოელ ტომთა დიდ გაერთიანებასთან.

• IX დასასრული - VIII დასაწყისი ურარტუს მეფის მენუას ბრძოლები დიაოხთან.

• VIII 8060 წწ. ურარტუს მეფის არგიშთი I-ის ლაშქრობები დიაოხზე.

• VIII 40-იანი წწ. ურარტუს მეფის სარდური II-ის ბრძოლები კოლხას სამეფოსთან.

• VIII 20-იანი წწ. კიმერიელთა შემოსევები და კოლხას განადგურება

• 83 კოლხეთის აჯანყება.მმართველად მითრიდატეს დაყენება.

• 65 რომაელთა ლაშქრობები პომპეუსის სარდლობით იბერიასა და კოლხეთში.

საქართველოს ომები ქრისტეშობიდან

• I საუკუნე ფარსმან I-ის ბრძოლები პართიასთან.

• 69 აჯანყება კოლხეთში ანიკეტეს მეთაურობით რომის წინააღმდეგ.

• 482-484 ქართველთა ანტიირანული აჯანყება ვახტანგ გორგასლის მეთაურობით.

• 523 ქართლის აჯანყება ირანელთა წინააღმდეგ გურგენ მეფის წინამძღოლობით.

• VII 20-იანი წწ. ბიზანტიის იმპერატორ ჰერაკლეს ლაშქრობები საქართველოში.

• 627 თბილისის აღება ბიზანტიელთა და ხაზართა მიერ.

• 640-იანი წწ. არაბთა პირველი მარბიელი რაზმების გამოჩენა ქართლში.

• 650-იანი წწ. არაბთა შემოსვლა ქართლში.

• VIII 30-იანი წწ. მურვან ყრუს ლაშქრობა საქართველოზე.

• 853 ბუღა თურქის ლაშქრობა ამიერკავკასიაში.

• 1011-1112 ქართველთა გალაშქრება განძაზე.

• 1021 შირიმნის ბრძოლა.

• 1032-1040 ბრძოლა თბილისის შემოერთებისათვის.

• 1064-1068 ალფ-არსლანის ლაშქრობები საქართველოში.

• 1071 მანაზკერტის ბრძოლა.

• 1080 დიდი თურქობა

• 1104 ერწუხის ბრძოლა

• 1110 სამშვილდის აღება

• 1110 ძერნის აღება

• 1115 რუსთავის აღება

• 1116 თურქ-სელჯუკთა დამარცხება ტაო-კლარჯეთში.

• 1117 გიშის აღება

• 1117 შამქორის ლაშქრობა და ქალაძორის აღება.

• 1118 ლორის აღება.

• 1120 შირვანის ქალაქ ყაბალის აღება.

• 1121 თურქ-სელჯუკების დამარცხება ხუნანთან.

• 1121 ბარდავის აღება ქართველთა ლაშქრის მიერ.

• 1121 12 აგვისტო დიდგორის ბრძოლა

• 1122 თბილისის აღება

• 1123 თურქ-სელჯუკთა დამარცხება შამახიასთან.

• 1123 გულისტანის აღება.

• 1124 დმანისის აღება.

• 1124 შაბურანის აღება.

• 1124 სომხეთის ციხეების აღება.

• 1124 ივნისი ქართული ლაშქრის მიერ ჯავახეთის, კოლას, კარნიფორის, ბასიანის გაწმენდა თურქ-სელჯუკებისაგან.

• 1124 23 აგვისტო ანისის და მისი მიმდებარე ციხეების აღება.

• 1124 სექტემბერი შირვანის შემოერთება.

• 1138 განძის აღება.

• 1162 დვინის აღება ქართველთა მიერ.

• 1167 შირვანს ლაშქრობა.

• 1177-1178 ორბელთა ამბოხება.

• 1195 შამქორის ბრძოლა.

• 1203 ბასიანის ბრძოლა.

• 1208-1209 არჭეშის აღება.

• 1210 ქართველთა ლაშქრობა ირანში.

• 1220-1221 პირველი ბრძოლები მონღოლებთან.

• 1225 გარნისის ბრძოლა.

• 1226 თბილისის აღება ჯალალედინის მიერ.

• 1227-1228 ბოლნისის ბრძოლა.

• 1235-1236 აღმოსავლეთ საქართველოს დაპყრობა მონღოლების მიერ.

• 1247 კოხტასთავის შეთქმულება.

• 1259 აჯანყება მონღოლთა წინააღმდეგ დავით VI-ის მეთაურობით.

• 1260 აჯანყება მონღოლთა წინააღმდეგ დავით VII-ის მეთაურობით.

• 1260 ბრძოლა ახალდაბასთან.

• 1261 არღუნის ლაშქრობა სამცხეში.

• 1265 ბერქა-ყაენის ლაშქრობა.

• 1282-1285 დავით VI-ის ბრძოლა ტრაპიზონის სამეფოში.

• 1285-1306 რუმელი თურქების შემოსევები.

• 1297 აჯანყება მონღოლთა წინააღმდეგ დავით VIII-ის მეთაურობით.

• 1386 თემურლენგის პირველი შემოსევა. თბილისის აღება.

P.S. საინტერესო იქნება ისტორიკოსების აზრი ზემოთჩამოთვლილი ბრძოლების შესახებ... იქნებ მოვიპოვოთ ცნობები და უფრო ვრცლად მიმოვიხილოთ

[ნათია]

დიდი თურქობა - ამ ტერმინით ცნობილია თურქ-სელჩუკთა განუწყვეტელი შემოსევები საქართველოში XI საუკუნის 80-იან წლებში. მცირე აზიაში სელჩუკთა სახელმწიფოს შექმნის უარყოფითი შედეგი მოჰყვა საქართველოსა და ამიერკავკასიის ქვეყნებისათვის. საქართველოს მეზობლად დამკვიდრდნენ მომთაბარე-მეჯოგე ტომები, რომლებიც სისტემატურად ესხმოდნენ თავს საქართველოს სხვადასხვა მხარეს. მეფე გიორგი II-მ (1072-1089) მთელი რიგი ღონისძიებები გაატარა ქვეყნის შინაგანი ძალების შემომტკიცებისა და საზღვრების გაფართოების მიზნით, მაგრამ ეს წარმატებანი ხანმოკლე აღმოჩნდა. თურქ-სელჩუკთა სულთნის მალიქ-შაჰის საგანგებო ლაშქარმა დაამარცხა ყველისციხეში მდგომი მეფე გიორგი. ამას მალე უფრო დიდი ლაშქრობა მოჰყვა იასისა და ბუჟღობის მეთაურობით. სელჩუკები მთელ საქართველოს მოედვნენ. მემატიანის გადმოცემით, "ერთსა დღესა დაწუეს ქუთათისი და არტანუჯი და უდაბნონი კლარჯეთისანი". ეს იყო თურქ-სელჩუკთა პირველი დიდი შემოსევა, რომელიც 1080 წელს დაიწყო.

ამიერიდან სელჩუკები საქართველოში საძარცვავად ყოველი წლის გაზაფხულზე მოდიოდნენ და დაზამთრებამდე რჩებოდნენ. ასეთ ვითარებაში ქართველი მწარმოებელი საზოგადოება ინტენსიურ მეურნეობას ვეღარ უძღვებოდა. ამის გარდა, საქართველოს ტერიტორიაზე მომთაბარეთა ჩამოსახლება ყოველწლიურად მატულობდა. ქვეყანა გადაშენების საფრთხეს წინაშე იდგა, გიორგი II ისპაანში ეახლა სულთან მალიქ-შაჰს და ყოველწლიური გადასახადი აღუთქვა. ამ გზით ქვეყანამ დროებით მოისვენა "ზედამარბეველთაგან". ასევე მოიქცა კახთა მეფე აღსართანიც, რომელიც სულთანს ეახლა, მორჩილება გამოუცხადა და ქრისტიანობა დათმო. მაგრამ სელჩუკები მაინც თავისუფლად დათარეშობდნენ მთელ საქართველოში. შემოდგომის დადგომისთანავე მთლი თავისი ავლა-დიდებითა და საქონლით გაჩიანს ჩამოდგებოდნენ, თბილისიდან ბარდავამდე მთელი მტკვრის სანაპირო და ივრის პირის საუკეთესო საზამთრო საძოვრები მათ ეჭირათ, ხოლო საზაფხულო საძოვრებზე სომხეთის მთებში მიდიოდნენ. შინაკლასობრივმა ბრძოლამ, რომელსაც სულთანიც უწყობდა ხელს, კიდევ უფრო მძიმე მდგომარეობაში ჩააყენა ქვეყანა. რუსთავი, დმანისი, სამშვილდე და სხვა ქალაქები მტრის ხელში გადავიდა; ასევე საქართველოს ფარგლებს გარეთ იყო ხორნაბუჯი, არადეთი, აგარანი, გავაზნი, გაგი და სხვა ციხეები. თურქ-სელჩუკთა მომთაბარულ-მეჯოგური მეურნეობა უპირისპირდებოდა განვითარებული დეოდალური ქვეყნის კულტურულ მეურნეობას, ანგრევდა და ანადგურებდა ქალაქებს და დაცემის პირამდე მიჰყავდა საქალაქო ცხოვრება, ვაჭრობა-ხელოსნობა. დიდი მსხვერპლის ფასად ქართველმა ხალხმა მაინც შეძლო თავისი თვითმყოფობის, პროგრესული ფეოდალური მეურნეობის შენარჩუნება. თურქ-სელჩუკთა სოციალური-პოლიტიკური სისტემას მზარდი ქართული ფეოდალური წყობილების საფუძვლები არ დაურღვევია.