უილიამ შექსპირი, სონეტები პარამეტრები

[გიორგი]

უილიამ შექსპირი (1564 - 1616) იყო დიდი ინგლისელი პოეტი და დრამატურგი, დღეს ის ფართო წრეებში მოიაზრება, როგორც უდიდესი ინგლისურენოვანი მწერალი და მსოფლიოს უდიადესი დრამატურგი. მისი ჩვენამდე შემორჩენილი შემოქმედება მოიცავს 38 პიესას, 154 სონეტს, ორ დიდ მთხრობელობით და კიდევ რამოდენიმე სხვა პოემას. მისი პიესები გადათარგმნილია ყველა ძირითად ცოცხალ ენაზე და იდგმება უფრო ხშირად ვიდრე სხვა რომელიმე დრამატურგის შემოქმედება.


უილიამ შექსპირი - ე.წ. "ჩანდოს" პორტრეტი, პორტრეთა ეროვნული გალერეა, ლონდონი

შექსპირის სონეტები წარმოადგენს ლექსების კრებულს სონეტის ფორმით, რომელიც მიმოიხილავს ისეთ თემებს, როგორიცაა სიყვარული, მშვენიერება, უკვდავება და ა.შ. სავარაუდოდ სონეტები დაწერილია მრავალი წლის განმავლობაში, ყველა 154 ლექსი (სონეტი) პირველად გამოჩნდა 1609 წლის კრებულში სათაურით შექსპირის სონეტები(ორიგ. SHAKE-SPEARE's SONNETS).

შექსპირზე ამბობენ, რომ მას სხვა არაფერი რომ დაეწერა სონეტების გარდა ის მაინც ჩაითვლებოდა კაცობრიობის გენიალურ მწერლადო, სწორედ ამიტომ ამ თემაში განვიხილოთ და დავწეროთ მისი სონეტები, როგორც ქართულ ენაზე ისე დედანში - ინგლისურად.

პირველად მინდა დავწერო ჩემი ერთ-ერთი ყველაზე საყვარელი მე-10 სონეტი, რომელიც ქართულადაც და ინგლისურადაც ზეპირად ვისწავლე. (თარგმანი რეზო თაბუკაშვილის)

სჯობს აღიარო, რომ არ გიყვარს ქვეყნად არავინ,
თუ დასაღუპად საკუთარი თავიც გასწირე,
ბევრმა გაჩუქა სიყვარული დაუფარავი,
მაგრამ შენ თვითონ ტრფობა არვის გაუნაწილე;
დაგუფლებია ბოროტების გრძნობა საზარი,
თითქოს გახარებს საკუთარი სულის გოდება,
გინდა დალეწო სიყვარულის წმინდა ტაძარი,
შენი მარჯვენით განახლებას რომ ელოდება,
მაგრამ გონს მოდი, სიყვარული სამტრო რად არის?
სიძულვილი თუ არ განდევნე, ცოდვას დაიდებ,
დე, სულიც გქონდეს მაგ ლამაზი სახის სადარი,
და სხვა თუ არა, შენი თავი მაინც დაინდე,
ასე თუ წახვალ,ჩვენს მომავალს რაღა დარჩება?
შვილი დასტოვე სილამაზის გადასარჩენად!


ინგლისურად დედანში (ორიგინალი):

For shame! deny that thou bear'st love to any,
Who for thyself art so unprovident.
Grant, if thou wilt, thou art beloved of many,
But that thou none lovest is most evident;
For thou art so possess'd with murderous hate
That 'gainst thyself thou stick'st not to conspire.
Seeking that beauteous roof to ruinate
Which to repair should be thy chief desire.
O, change thy thought, that I may change my mind!
Shall hate be fairer lodged than gentle love?
Be, as thy presence is, gracious and kind,
Or to thyself at least kind-hearted prove:
Make thee another self, for love of me,
That beauty still may live in thine or thee.

[ქეთუ]

შექსპირის ყველა სონეტი ძალიან მომწონს მაგრამ განსაკუთრებით 109 უძლიერესია, ძალიან ძალიან მიყვარს

Sonnet 109

O never say that I was false of heart

O, never say that I was false of heart,
Though absence seem'd my flame to qualify.
As easy might I from myself depart
As from my soul, which in thy breast doth lie:
That is my home of love: if I have ranged,
Like him that travels I return again,
Just to the time, not with the time exchanged,
So that myself bring water for my stain.
Never believe, though in my nature reign'd
All frailties that besiege all kinds of blood,
That it could so preposterously be stain'd,
To leave for nothing all thy sum of good;
For nothing this wide universe I call,
Save thou, my rose; in it thou art my all.


სონეტი 109

გემუდარები, ორგულობა არ დამაბრალო,
არ დაიჯერო, განშორებამ გრძნობა გასრისა,
არ დაივიწყო, რომ ოდესღაც გული საბრალო
შენსავე მკერდში შევინახე, შენგან წასვლისას.

შენი მკერდია ჩემი გრძობის თავშესაფარი,
შინ დაბრუნება იცის, თურმე, ჩემისთანამაც,
შენზე ოცნებით მოვიარე ქვეყნად მთა-ბარი,
მაგრამ ცოდვების განსაბანი წყალიც თანა მაქვს.

არ დაგიმალავ, მეც სხვებივით ლხენას დავეძებ,
და ახლაც შენთან უცოდველი როდი მოვედი,
მაგრამ არასდროს დაიჯერო_ისე დავეცი,
გადავივიწყო შენი სულის სვეტი ცხოველი.

შენს უკეთესი რა შემეძლო ქვეყნად მენახა,
ამ უნაპირო სამყაროში მხოლოდ შენა ხარ.

მთარგმნელი: რეზო თაბუკაშვილი