განხეთქილებიდან განხეთქილებამდე, კათოლიციზმიდან პროტესტანტიზმამდე პარამეტრები

[KAIROS]

XI ს.ის მეორე ნახევრიდან ვიდრე XV ს.ის საუკუნის მეორე ნახევარამდე, დროის ამ არცთუისე დიდ პერიოდში ქრისტიანულმა ეკლესიამ უზარმაზარი დანაკლისი განიცადა, მოხდა პირველი დიდი განხეთქილება, და შემდეგ უკვე განხეთქილებაში მოხდა ისევ ახალი განხეთქილება, ეს მოვლენები, ასეთუისე ყველასათვის ცნობილია, მაგრამ თემის დანიშნულება არის ჩავუღრმავდეთ ამ საკითხს, მოვძებნოთ და შევაგროვოთ ლიტერატურა ამ თემაზე, ობიექტურად ვნახოთ, მაინც რა ხდებოდა იმ შავბნელ საუკუნეებში, აღმოსავლეთს პოლიტიკური პრობლემა აქვს, აქ ბიზანტია ეცემა, იქ ქრისტიანობა ქუცმაცდება, რას ფიქრობენ თავად განხეთქილების ავტორები? ვინ იყვნენ ისინი? ვინ იყო ვიკლიფი, ჰუსი, სავონაროლა, ლუთერი, კალვინი? რა ბულები გამოსცა პაპურმა რომმა, მოკლედ საინტერესო საკითხია და თქვენს აქტიურ მონაწილეობას ველი

იხარეთ,

კაიროსი!

[KAIROS]

ბ. დოგმატური გადახვევები

1. ფილიოქვეს შემოტანა

აი, ესაა მთავარი მთელ ამ წერილში, ნახავთ, რომ არანაირი სხვა დოგმატური გადახვევა 1054 წელს არ არსებობდა, იყო მხოლოდ პირველობისათვის ბრძოლა, და ზედ დამატებული დასავლეთის ზოგი "კავოლატები " ( ქართულად ზუსტად "კომბოსტობას ნიშნავს, ანუ სისულეებს ), ფაქტი კი ერთია ფილიოქვე: ანუ ჩამატება მრწმასში
სულიწმიდის შესახებ მუხლში "და ძისაგან" ჩამატება

"qui a Patre Filioque procedit რომელი მამისაგან და ძისაგან გამოვალს "

არის რუსული საინტერესო სტატიები, აი ერთერთი

Filioque: Богословский и исторический аспекты.Его последствия для Церкви

http://www.teolog.ru/lib/t2.php?pid=12

ფილიოქვეს შესახებ ბევრი წერია ქართულადაც

სულიწმიდის გამომავლობა მართლმადიდებლურ სწავლებაში სამების შესახებ (ვლადიმერ ლოსკი)

http://www.orthodoxy.ge/apologetika/filioque1.htm

რომის კათოლიკეთა დოგმატური ცდომილებანი სული წმიდის შესახებ სწავლებაში

http://www.orthodoxy.ge/apologetika/katoli..._tsdomileba.htm

ჩვენ ისტორიულ მხარეს შევეხებით
ჯერ კიდევ 587 წელს, ესპანეთში, ტოლედოს კრებაზე ვიზიგოთ არიანელთა მოქცევისას, იქნა ერთერთ პირველ კრებისეული გახმიანება ამ ახალი ცვლილებისა, შემდეგში კი მომყავს ამონარიდი
"VIII ს. სული წმიდის ძისაგანაც გამომავლობის საკითხის დასაბუთებასა და დაცვას ცდილობდნენ საფრანგეთისა და ესპანეთის მეცნიერები, ხოლო IX ს. დასაწყისში (809 წ.) კარლოს დიდის თავმჯდომარეობით აახენში შედგა დასავლეთის ეპისკოპოსთა და სხვა სასულიერო პირთა საეკლესიო კრება სპეციალურად ამ საკითხის განსახილველად. მრავალი სხვადასხვა აზრის გამოთქმის შემდეგ კრების მონაწილეებმა მრწამსი უცვლელად დატოვეს.

მაგრამ კარლოს დიდმა, რომელიც ცდილობდა ხაზი გაესვა თავისი დამოუკიდებლობისათვის ბიზანტიისაგან, მიმართა რომის პაპ ლეონ III-ს თხოვნით, რათა მას დაემტკიცებინა „ცოტა ხნის წინ წარმოჩენილი“ ახალი სწავლება სული წმიდის შესახებ და შეეტანა იგი სარწმუნოების სიმბოლოში. პაპმა ლეონ III უარი განუცხადა კარლოს დიდს და რათა მომავალშიც აღეკვეთა სარწმუნოების სიმბოლოს დამახინჯების ცდები, ბრძანა ამოეკვეთათ მრწამსი ორ ვერცხლის ფილაზე ლათინურად და ბერძნულად და დაემაგრებინათ ეს ფილების წმ. მოციქულთა პეტრესა და პავლეს საფლავებზე წარწერით:

„მე, ლეონმა, დავსდევ ეს ფილები მართალი სარწმუნოების სიყვარულით და მის დასაცავად“.

სამწუხაროდ, სარწმუნოების დაცვის მიზნით მიღებულმა ზომებმა სასურველი შედეგი ვერ გამოიღო. კარლოს დიდის მოთხოვნით ახალი დოგმატი სწრაფად გაავრცელეს მისდამი დაქვემდებარებულ ქვეყნებში.

ამ დამატების შეტანის ცდები დაგმო რომის პაპმა იოანე VIII-მაც, რომელმაც განაცხადა, რომ დამატების მრწამსში შეტანა „უგუნურებით“ ხდება. მაგრამ მისმა მემკვიდრე ადრიანე III-მ სწავლება დოგმატის ხარისხში აიყვანა. ასე გავრცელდა ახალი დოგმატი X საუკუნის ბოლოსთვის მთელს დასავლეთში, გარდა თვითონ რომისა. რომში მრწამსში ცვლილება შეიტანა პაპმა ბენედიქტე VIII-მ 1014 წელს გერმანელი იმპერატორის ჰენრიხ I-ის მოთხოვნით"

რა ხდება ახლა დღეს ამ ფილიოქვესთან დაკავშირებით
კათოლიკური ეკლესია იყენებს ფილიოქვეს ლათინური ლიტურგიებისას ( რომაული და ამბროსიანული), აღმოსავლური ლიტურგიის დროს ( ანუ იგივე ჩვენებური, ოქროპირის წირვა, რომელსაც ძირითადა უნიატი კათოლიკები იყენებენ), ამ ჩამატებას არ ამბობენ, ისევე როგორც ჩვენ, მეძველკათოლიკენიც იყენებენ ე.წ, "მართლმადიდებლურ მრწმამს" ჩანამატის გარეშე, სამაგიეროდ "ფილიოქვეს" იყენებენ ლუთერანები და კალვინისტები, ხოლო ანგლიკანებში კი დღესაც კამათი მისი ამოღების შესახებ...

დროებით,

იხარეთ,

კაიროსი!