ძველი საბრძოლო იარაღი, ქართული და არაქართულიც... |
სტუმარს სალამი ( შესვლა | დარეგისტრირება )
ძველი საბრძოლო იარაღი, ქართული და არაქართულიც... |
tamara |
Dec 12 2007, 05:59 PM
პოსტი
#1
|
Advanced Member ჯგუფი: Members პოსტები: 1,865 რეგისტრ.: 13-December 06 წევრი № 679 |
ეს თემა კოპირებულია - ამიტომ თუ ვინმე მას სხვა ფორუმზეც ნახავთ,
არ გაგიკვირდეთ... საბრძოლო იარაღებიდან დავიწყოთ ხმლები აღწერით . ხმალი უძველესი საბრძოლო იარაღია - ხმალი შედგება მახვილისგან და სახელურისგან, მახვილის სიგრძით განისაზღვრება ხმალია იარაღი თუ ხანჯალი, ხოლო სახელურით და მისი მოხატულობით დგინდება ამ ხმლის დამზადების ადგილი და ეპოქა. პირველი ხმალი მზადდება 2000 წელს ჩვ. წ.ა-ღმდე და იგი ბრინჯაოსი იყო, ხოლო პირველი რკინის ხმლები ჩნდება 1300 წელს - ტროას ომის დაწყებამდე. პირველი ბრინჯაოს ხმლები ჰქონდათ ეგვიპტელებს - და მას ხოპეში, კჰოპეში ერქვა - რაც სიტყვასიტყვით ნიშნავს საქონლის წინა ფეხს - თავისი მოხაზულობის გამო. წააგავს იატაგანს. იგი შედგებოდა სახელურისგან და ნალის მსგავსი მახვილისაგან. ხშირად იყო ორპირი ალესილი, სახელური და მრგვალი. სახელური სიგრძე აღწევდა 50 სმ. ხოპეში იყო საუკეთესო - ელიტარული მებრძოლების იარაღი და იგი ძალზე საშიში იყო. მისი სიგრძე საშუალებას იძლეოდა ეხმარათ იგი ეტლიდან ბრძოლის დროს. http://www.bronze-age-craft.com/swords_for_sale.htm * * * აკინაკი - (греч. akinakes) იყო მოკლე ხმალი, (40—60 სმ), რომელიც ძირითადად ჰქონდათ სპარსელებს და სკვითებს პირველი ათასწლეულის მეორე ნახევრიდან. მას ჰქონდა დამახასიათებელი მომრგვალებული სახელური ბრტყელი მახვილი ეს აკინაკი სკვითურია და მისი სიგრძე 44,5 სმ -ია. ბერძნები ბრძოლაში იყენებდნენ კსიფოსებს - ეს იყო სწორი ხმალი- 75 სმ-სიგრძის, გოპლიტები მე-6 საუკუნიდან იყენებდნენ კოპისებს - ოდნავ მოხრილ ხმლებს, 50-70 სმ სიგრძის, სპარტელებს კიდევ უფრო მოკლე ხმლები ჰქონდათ, თუმცა ბერძნები ხმლებზე უფრო მეტად შუბებს იყენებდნენ. 4 საუკუნეში ათენელმა სტრატეგმა იფიკრატმა ჩაატარა სამხედრო რეფორმა და ორჯერ გაზარდა მეომრების ხმლების სიგრძე. ალექსანდრე მაკედონელის მეომრები ხმარობდნენ ასევე მოკლე ხმლებს. რომაელებს ჰქონდათ ე.წ. გლადიუსები, რომელიც დაახლოებიტ 1 კგ იწონიდა. და 66 სმ სიგრძის იყო. კელტები იყენებდნენ 1 მეტრის სიგრძის ხმლებს. ეს რომაული გლადიუსის რეკონსტრუქციაა კოპისი - (греч. κόπτω, лат. kopis) — ეს არის მოხრილი ხმალი ცალმხრივი ალესილი პირით - რომელსაც ძველი ბერძნები იყენებდნენ. თუმცა მოხრილ ხმლებს ბერძნებამდე მრავალი ხალხი იყენებდა - პირველი ასეთი მოხრილი ხმალი იყო ეგვიპტური ხოპეში - რომელიც ჩვენ უკვე აღვწერეთ - хопеш (англ. khopesh), - რომელიც ალბათ ნალისგან წარმოიშვა. კოპისი ბერძნულად ნიშნავს - ჭრას, ჩეხვას - ევრიპიდემ და პლუტარქემ ეს ტერმინი იხმარეს ხორცის მჭრელი დანის აღსანიშნავად, ხოლო ქსენოფონტე ასე უწოდებდა სპარსელების და ეგვიპტელების ხმლებს. ალექსანდრე მაკედონელის ლაშქრობების აღმწერი კურციუსი ახსენებს მაკედონელებისათვის უცხო ხმლებს - კოპიდებს, რომლითაც კვეთავდნენ სპილოს ხორთუმებს - «Слегка изогнутые мечи, похожие на серпы, назывались копидами, ими рубили хоботы слонов.» არის კიდევ ერთი ასეთი მოხრილი ხმალი, რომელსაც მაჰაირა ეწოდება, махайра (греч. μάχαιρα, makhaira, machaera), რასაც ბერძნულად დანა ეწოდება. ამ ტერმინს იყენებდნენ ბერძნები უფრო ფართოდ - მათ შორის როგორც დანა, ხანჯალი. ქსენოფონტე ახსენებს კოპისს და მაჰაირას ერთი და იგივე ხმლის აღსანიშნავად - საუბარია მოხრილ - ცალმხრივ ალესილ ხმალზე - თუმცა მაჰაირას ქვეშ ალბათ მაინც გულისხმობდა დაჩნას, რომელიც ჩხვლეტის გარდა გამოიყენებოდა ასევე ჭრითი დანიშნულებისათვისაც ანუ იყო ალესილი. ამგვარად მაჰაირა უფრო ფართო გაგებით გამოიყენებოდა, ვიდრე კოპისი. მე-10 საუკუნის ბიზანტიურ ნაწერებში მაჰაირას უძახიან უბრალოდ ხმალს, იგი თავის მხრივ პოლიბიუსის ნაწერებს ეყრდნობოდა ხოლო პოლიბიუსი კელტ-იბერების და რომაელების ორმხრივ ალესილ ხმლებს მაჰაირას ეძახდა, ხოლო უფრო ადრეულ ნაწერებში ბერძნები ასეთ ხმლებს ქსიპოსებს უწოდებდნენ. კოპისი როგორც ხმალი ეტყობა ბერძნებმა გადაიღეს სპარსელებისგან 6 საუკუნეში ჩვ.წ.აღმდე. ჰეროდოტე ახსენებს ასეთ იარაღს სპარსულ კავალერიის აღჭურვილობაში, (5 საუკ ჩვ/წ/ა-ღმდე). კოპისის მახვილის სიგრძე არის - 53 სმ-დან 70 სმ-მდე. ზოგჯერ საზურგე ნაწილი სწორია და ამით კოპისი წააგავს მაჩეტეს. საბერძნეთში კოპისებს შეზღუდულად იყენებდნენ, სამაგიეროდ იდი ნაციონალურ იარაღად იქცა (ესპანელ) იბერებში, სადაც იგი შეიტანეს ვაჭრებმა 6-5 საუკუნეებში ჩვ.წ.ა-ღმდე. რომაელმა მეომრებმა გადაიღეს კოპისები იბერიელებისგან ჰანიბალთან ომის შემდეგ და მას დაარქვეს გლადიოლუსი - “gladius hispanicus” - ანუ ესპანური ხმალი. ესპანურმა ხმალმა უკვე XIX საუკუნეში მიიღო სახელი ფალკატა - фалката (falcata) - ასეთი უვნაური სახელი მას დაერქვა ერთ-ერთი მთარგმნლის გამო, რომელმაც ლათინურიდან არასწორედ თარგმნა სიტყვა falcatus, რაც ლათინურად ნიშნავს ნალივით მოხრილს. ესპანელი მჭედლები აწრთობდნენ სუკეთესო ფალკატებს. 2 საუკუნის იბერიელი მჭედლები ხმლის ხარისხს ამოწმებდნენ ასე - ხმალს იდებდნენ ტავზე და ბოლოებს ისე ხრიდნენ, რომ ეხებოდა მხრებს - ხელის უცებ გაშვებით ხმალი სწორდებოდა თავდაპირველი ფორმამდე. 5-4 საუკუნის ფალკატები წააგავს ბერძნულ კოპისებს - სახელურზე გამოსახავდნენ ცხოველის ან ფრინველის თავს. ფალკატას სიგრძე 60 სმ იყო. ესპანელები ატარებდნენ მას ზურგზე, ზოგჯერ ქამართან. ფალკატების ფორმა ისე იყო გაკეთებული, რომ დარტყმისას უდიდესი ძალა წვერზე მოდიოდა. რომაელების თქმით, ვერანაირი მუზარადი ვერ უძლებდა ფალკატას დარტყმას. 3 საუკუნეში რომაული არმია იყო შეიარაღებულ იასეთი ესპანური ხმლებით - ლივიუსის აღწერით ამ ხმლებით რომაელებმა სასტიკად დაამარცხეს მაკედონელები. «Филипп [македонский царь Филипп V] обратил особое внимание на похороны людей, павших в стычке кавалерии, и приказал их тела принести в лагерь... Зрелище похорон должно было пробудить в солдатах боевой пыл и готовность не щадить своей жизни, а вместо того преисполнило их страха и уныния. До сего времени приходилось им видеть лишь раны от дротиков или стрел, изредка — от пик, да и воевать привыкли они только с греками и иллирийцами; теперь, увидев тела, изуродованные испанскими мечами, руки, отсеченные одним ударом вместе с плечом, отрубленные головы, вывалившиеся наружу кишки и многое другое, столь же страшное и отвратительное, воины Филиппа ужаснулись тому, с какими людьми и против какого оружия придется им иметь дело.» Фалката из музея в Мадриде(IV в. до н. э.) Фалката с остатками ножен из музея в Мадриде(III в. до н. э.) |
tamara |
Feb 5 2008, 01:55 PM
პოსტი
#2
|
Advanced Member ჯგუფი: Members პოსტები: 1,865 რეგისტრ.: 13-December 06 წევრი № 679 |
იაპონური ხმლები
როცა სამურაების ხმლებზე ვსაუბრობთ, საინტერესოა ხმლების დამზადების ტექნოლოგია ძველ იაპონიაში - არსებობს ხმლების დამზადების ტექნოლოგიების ეპოქების კლასიფიკაცია - 16 საუკუნემდე უწოდებდნენ კოტოს ეპოქას, მე-17 საუკუნემდე ეწოდებოდა სინტოს ეპოქა, 1781-1876 წწ -ს - სინსიტოს ეპოქა, და თანამედროვე ხმლების დამზადების ტექნოლოგიას ეწოდება გენდაიტოს ეპოქა. არსებობდა მოსაზრება, რომ ძველი ხმლების ტექნოლოგიები ბევრად უკეთესი იყო - ყურადღება ექცეოდა მეტალის ტექსტურას და ფერს (ძიტეცუ). კოტოს ხმლებს დაშნა მუქი ნაცრისფერი აქვს, სინტო და სინსიტოს კი ნათელი და ღია ფერის. კოტოს საუკეთესო ხმლებს (კამაკურას პერიოდის ხმლები) - დაშნას ზედაპირი ხავერდოვანია. შეადარეს ძველი და ახალი ხმლები - ჩაატარეს ხმლების გამოცდა ბამბუკის შეკვრაზე დარტყმებით- თუ რომელი იყო უკეთესი, აღმოჩნდა, რომ კოტოს ხმლები იბლაგვებოდა, სინტოს ზედაპირი იქერჩლებოდა ხოლო სინსიტო და გენდაიტო არ ზიანდებოდნენ. ანუ ახალი ხმლები ხარისხით სჯობდნენ ძველებს. იაპონიაში ძირითადად იყო ცნობილი 5 პროვინცია სადაც ხმლები იწრთობოდა. საუკეთესო იყო ბიძენის პროვინცია დედაქალაქი - ოსაფუნე. დღეს დამზადებულ სამურაის ხმლებს იაპონაში აძლევენ თავის პასპორტს - Паспорт выдает японское общество сохранения искусства мечей (Nihon Bijutsu Token Hozon Kyokai). იაპონური ხმლების ტექნოლოგიაში იყო ბევრი საიდუმლო. მაგალითად ხმლის დაშნას გამოდნობისას გამოიყენებოდა ადგილობრივი ქვიშა - სატეცუ. С древнейших времен японские кузнецы использовали при производстве металла для мечей местные железистые пески «сатецу». После обогащения промывкой в воде, отделяющей пустую породу, сырье обычным порядком пережигалось в сыродутной печи, образуя железную крицу. Затем крицу разрубали на отдельные мелкие куски и снова пережигали в печи. Железные куски науглероживались с поверхности, образуя железно-стальной композит — сырцовую сталь с высоким содержанием углерода. Эту крицу сырцовой стали, называемую «оросиганэ», расковывали в пластину, закаливали в воде и раскалывали на куски, после чего производили сортировку кусков по качеству, определяя его по виду излома металла. არსებობდა იაპონური დაშნის გამოდნობის კიდევ ეთი მეთოდი ე.წ. თათარ-ღუმელებში. ეს მეთოდი მანჯურიიდან შემოვიდა იაპონიაში 7 საუკუნეში. ფოლადის დნობა მიმდინარეობდა რამდენიმე დღე. და ღებულობდნენ დიდი მეტალურ მასას ე.წ. "კერა"-ს. в результате использования «татара-процесса» за одну плавку получили 5 тонн металла нескольких сортов, сплавленных в одну массу, называемую «кера». Примерно половину массы «керы» составляла высокоуглеродистая сталь с содержанием углерода до 1,5 %. Другой сорт под названием «дзуку» был чугуном обычного состава. შემდეგ ამ მასა ანაწევრებდნენ და მისგან უკვე ადნობდნენ ცალკე ხმლებს. და მეტალის წრთობა ხშირად ხანგრძლივად მიმდინარეობდა. ეს პროცესი დეტალურადაა აღწერილი აქ - http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%...%BA%D0%BE%D0%B2 სამურაის ხმლების ზედაპირზე აღინიშნება სიგრძივი ზოლი - ჰამონი - მაღალი ხარისხის ხმლებზე ამ ზოლს ორნამენტის ფორმა აქვს (დამასკური ფოლადის მსგავსად). მას იაპონელები ჰადას უწოდებენ.(რაც კანს, ტყავს ნიშნავს). არსებობს ოთხი ტიპის ჰადა: "მასამე-ჰადა", "იტამე-ჰადა", "აია-სუგი-ჰადა"(ტალღოვანი ზოლებია), და "მოკუმე-ჰადა"( რაც იაპონურა დნიშნას მეტალის ხეს). კატანა Катана (яп. 刀) - ორხელიანიმოხრილი იაპონური ხმალი 95—120 სმ ის სიგრძის - ორხელიანი ნიშნავს რომ მისი ხელში დაჭერა და გამოყენება ორი ხელითაა შესაძლებელი (დაშნა 68 სმ-ია) - მოკლე ხმალ - ვაკიძასთან ერთად შედიოდა სამურაის აღჭურვილობაში. Катана, XVI—XVII века იაპონური ხმლების შესანახ სადგამს კატანაკაკე ეწოდებოდა. კო-კატანა - ეს იგივე კატანაა, ოღონდ უფრო მოკლე - ასევე სამურაების აღჭურვილობაში შედიოდა. მას იმაგრებდნენ ზურგზე ან ქამარზე. კატანას დაშნას სისქე 5 მმ-ია, თვითონ დაშნა კი ბრიტვასავით მჭრელი იყო. იწონის კატანა 1- 1,5 კგ. ჰამონი (ზედაპირი) ტალღისებურია. უძველესი კატანები ირთვებოდა ორნამენტებით და ინახებოდა ოჯახებში, როგორც გვარის რელიქვია. ცნობილია ოსტატი მეი-ს კატანები, რომელზეც ამოტვიფრულია მისი დაღი. კატანას მჭედლები კატანას შემადგენელი ნაწილები კატანას სახელური კატანას სადგამი ორხელიანი კატანა |
მსუბუქი ვერსია | ახლა არის: 22nd September 2024 - 02:35 PM |
მართლმადიდებლური არხი: ივერიონი
ფორუმის ელექტრონული ფოსტა: იმეილი