დიდი მარხვა - პირველი კვირა, მოგზაურობა აღდგომისკენ პარამეტრები

[afxazi]

ყველას გილოცავ დიდი მარხვის დაწყებას. უფალმა მოგვცეს ძალა რომ ღირსეულად მივეახლოთ აღდგომის ბრწყინვალე დღესასწაულს. მინდა, რომ თითოეულ კვირას ცალკე თემა მივუძღვნათ და ყველავ ვეცადოთ რაც შეიძლება ბევრი მასალა მოვაგროვოთ დიდი მარხვის შესახებ.


15 თებერვალი (ძვ. სტ. 2 თებერვალი) დიდი მარხვის I შვიდეული. ორშაბათი


მიგებება (მირქმა) უფლისა ჩვენისა იესუ ქრისტესი (მსახურება გადაიტანება წინა დღეს, 1 თებერვალს).


VI ჟამ. - ეს. I, 1-20. მწუხ. - შესქ. I, 1-13. იგავ. I, 1-20.

მირქმის შემდეგომი დღესასწაულისა და წარგზავნის მსახურებები არ აღესრულება. მართალი სვიმეონისა და ანა წინასწარმეტყველის ხსენება გადმოიტანება ორშაბათს.

დიდი მარხვის პირველი შვიდეულის ორშაბათს, სამშაბათს, ოთხშაბათსა და ხუთშაბათს დიდ სერობაზე იკითხება ღირსი ანდრია კრიტელის დიდი კანონი.





შემოგთავაზებთ წმიდა თეოდორე სტუდიელის ქადაგებებს, მიძღვნილს დიდი მარხვის ყოველი დღისადმი (გამოკრებილია მარხვანიდან)

ორშაბათსა პირველსა შვიდეულისასა, მარხვისათვის და უვნებელობისა, რომელი სთქუა დაწყებასა მარხუათასა. გუაკურთხენ, მამაო!

ძმანო და მამანო! მარხვისა ესე ჟამი ყოველსავე წელიწადსა შინა შეერთებული, მსგავს არს ნავთსაყუდელსა რასამე უღელვოსა, რომელსა შინა შევლენან ყოველნი კაცნი, და იშუებენ მყუდროებითა სულიერითა, რამეთუ არა ხოლო თუ მონაზონთაი, არამედ ერისკაცთაცა მცირედთა და დიდთა, პყრობილთაი და მპყრობელთაი, მეფეთა და მთავართა, მღუდელთმთავართა, და მღუდელთა, და ყოველსავე ჰასაკისა, და ყოველსავე ნათესავისა მაცხოვარი არს წინამდებარე ესე ჟამი. რამეთუ ქალაქნი და სოფელნი დასცხრებიან ამიერითგან შფოთითა და ამბოხებათაგან, და მათ წილ იწყებენ ფსალმუნებად, და დიდების მეტყუელებად, და ლოცუად, და ვედრებად, რომელთა მიერ მოწყალექმნილი სახიერი ღმერთი ჩუენი მშვიდობასა ჰყოფს სულთა ჩუენთათვის, უკეთუ წადიერითა გულითა შიშით და ძრწოლით შეუვრდეთ და ვსტიროდეთ მის წინაშე, და შემდგომითი შემდგომად წარმართებასა აღუთქმიდეთ უმჯობესისა მიმართ, არამედ ერთა მორწმუნეთა განმგენი ეკკლესიათანი ასწავებენ ჯეროვანსა, რამეთუ უხმს ვითარცა სარბიელსა შინა მორბედთა, თანა მოღუაწეთა მიერ განმხნობაი. ეგრეთვე მმარხუელთა მოძღუართა მიერ ნუგეშინის ცემაი. ხოლო მე ვინაითგან პატიოსნებისა თქუენისა თავად დავიდგინე, თქუენდა მომართცა ვიტყოდე შემოკლებულად. მარხუა უკუე განმაახლებელი არს სულისა, რამეთუ იტყვის მოციქული: "რაოდენ გარეშე ესე კაცი ჩუენი განიხრწნების, ეგეოდენ შინაგანი განახლდების და უკეთუ განახლდების, საცნაურ არს, ვითარმედ განშუენდებისცა პირუელისა მისებრ სიკეთისა, და რაჟამს განშუენდეს, სიყუარულად თავისა თვისისა მოიზიდავს". რომელმან იგი თქუა: "მე და მამა მოვიდეთ, და სავანე მისთანა ვჰყოთ". აწ უკუე ვინაითგან ესე ვითარი არს მადლი მარხვისა, ვიდრეღა სამკვიდრებელ ღუთისა გუყოფს ჩუენ სახიერი ღმერთი, თანაგუაძს შეწყნარებაი მისი, ძმანო. ნუ შევსწუხდებით საუზმისათვის და ლიტონებისა ჭამადთასა, უწყით, რამეთუ უფალსა დაღათუ ძალ-ედვა მრავალთა სანოაგეთა მიერ გამოზრდაი ათასეულთა მათ უდაბნოსა ზედა, არამედ პურითა ხოლო და წყლითა ისტუმრნა, და ვინაიდგან უჩუეულობაი გულის მოდგინებისა მიერ მოლბეს, მიერითგან შეწუხებულ იქმნების. ხოლო მარხუა არა ჭამადთა შინა შემოისაზღვრების, არამედ ყოვლისა ბოროტისა განსაზღურებასა, ვითარცა საღმრთოთა მამათა ჩუენთა თქუეს: "განვეყენნეთ უკუე, გევედრები, მოწყინებასა, დახსნილებასა, მცონარებასა, შურსა, ხდომასა, ბოროტის ჩუეულებასა, თვითსჯულობასა, თავხედობასა, და უფროსღა განვეშორნეთ წარმწყმედელსა გულის თქმასა, რამეთუ დაღაცათუ ვიმარხვიდეთ, ზედა დაგუესხმის ჩუენ მრავალთავი ესე გუელი". ვისმინოთ მეტყუელისა მის, ვითარმედ შუენიერ იყო ხილუად და კეთილ საჭმლად, რომელმან იგი მომაკუდინა მე ნაყოფმან, და იხილეთ, რამეთუ მშუენიერ სთქუა ხილუად, და არა ბუნებით. რამეთუ ვითარცა ვინ მიიღოს მარცუალი ბროწეულისა შუენიერი და ფეროვანი, და ჰპოვის დამპალ, ეგრეთვე სახედ გულისთქმაი იჩემებს სიტკბოებასა მიუთხრობელსა. და ვინაითგან მიღებულ იქმნას, უმწარეს ნაღვლისა იპოვების, და აღლესილ უფროს მახვილისა ორპირისა, შემჭამელ ტკივნეულისა მის სულისა, ვითარცა შეემთხვია პირუელსა მამასა ადამს, შეიტყუა რა გუელისა მიერ, რამეთუ ვინაითგან შეეხო დაყენებულსა მას ჭამადსა, ჰპოვა ცხოვრებისა წილ სიკუდილი. ესევე შეემთხვია მიერითგან და ვიდრემდე აქამომდე ყოველთავე მსგავსად მისსა ვეშაპისა მიერ ცთუნებულთა, რამეთუ ვითარცა იგი ბნელ არს და შეიცუალების ანგელოსად ნათლისად, ეგრეთვე იცის შეცუალება ბოროტისა კეთილად, და მწარისა ტკბილად, და ბნელისა ნათლად, უშუერისა მშუენიერებად, და სასიკუდინოისა საცხოვრებელად, და ამის მიერ ცდუნებად სოფლისა მარადღე არა დასცხრების ყოვლად ბოროტი იგი. არამედ ჩუენ, ძმანო, ნუ შევსცდებით მრავალფერთა მათ საცთურთა მისთაგან, და ნუმცა შეგუემთხუევის სახედ მფრინუელთა, რომელნი იგი ხილულსა მას ჭამადსა უძღებებით მივლენ, და შთავარდებიან მახესა მონადირეთასა, არამედ განვარჩევდეთ საბურუელსა მას სიბოროტისასა გონებითა, რათა შუშულად ვიხილოთ ბოროტი და მოსწრაფებით ვივლტოდეთ მისგან. ამათ თანა კეთილად მოსწრაფე ვიყუნეთ, ჟამითი ჟამათ ფსალმუნებასა, გულსმოდგინეთ დიდებისმეტყველებასა, განკრძალულ წიგნის კითხუასა, წადიერად მუხლთ-დრეკასა, რიცხვისაებრ მოცემულისა თვითოეულსა ჟამისა. მოქმედ თვისითა ხელითა, რამეთუ კეთილ არს საქმე, რამეთუ უქმისა არა ჭამაი განწესებულ არს. ურთიერთ არს სიმძიმეი ვიტვირთოთ, რამეთუ რომელიმე უძლურ-არს, ხოლო რომელიმე ძლიერ ჭამისათვისცა და სუმისა და სხუათაცა საქმეთა, და არა ვეშურებოდეთ უკეთურებასა, არამედ ვეშურებოდეთ კეთილსა და ვიყუნეთ ყოველთა შინა ტკბილ ურთიერთ არს, მოწყალე, მყუდრო, მორჩილ, სავსე წყალობითა და ნაყოფითა საქმეთა კეთილთათა. და მშვიდობამან ღუთისამან, რომელი ჰმატს ყოველთა გონებათა, შეზღუდენინ გულნი თქუეწნნი, რათა აწინდელსა ამის ჟამსა ღირს ვიქმნნეთ უბრალოდ მიწევნად საუფლოსა მას დღესა აღდგომისასა, ხოლო მეორესა მას საუკუნესა აღდგომასა მკუდართასა მიმთხუევად ზეცათა სასუფეველსა, ქრისტეს იესოს მიერ უფლისა ჩუენისა, რომლისა არს დიდება, და სიმტკიცე, თანა მამით და წმიდით სულითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ!

[afxazi]

19 თებერვალი (ძვ. სტ. 6 თებერვალი). დიდი მარხვის I შვიდეული, პარასკევი .

ღირსისა არსენ იყალთოელისა (1127); ღირსისა ვუკოლე სმირნელ ეპისკოპოსისა (დაახლ. 100); ღირსთა: ბარსანოფი დიდისა და იოანე წინასწარმეტყველისა (VI); წმ. ფოტისა, კონსტანტინოპოლელი პატრიარქისა (891); მოწამეთა: დოროთეასი, ქრისტინესი, კალისტასი და თეოფილესი (288-300); მოწამისა ივლიანესი (312); მოწამეთა: ფავსტასი, ევილასესი და მაქსიმესი (305-311); მოწამეთა: მართასი, მარიამისა და ძმისა მათისა ღირსმოწამისა ლიკარიონ ყრმისა.

პირველშეწირულის ლიტურგია.

VI ჟამ. - ეს. III, 1-14. მწუხ. - შესქ. II, 20 - III, 20. იგავ. III, 19-34.

ამბიონის ლოცვის შემდეგ აღესრულება დიდმოწ. თეოდორე ტირონის სავედრებელი კანონი და კოლიოს კურთხევა.

პარასკევსა პირველისა შვიდეულისასა, საღმრთოისა მოქალაქობისათვის. გუაკურთხენ, მამაო!

ძმანო და მამანო, ყოვლადვე ჯერ არს ჩუენდა ზრახუად სულიერისათვის და მოხსენებად თქუენდა სულთა სარგებელისა, უფროსღა დღეთა ამათ მარხვისათა; რამეთუ ვითარცა სხუათა მოღუაწებათა განვაგრძობთ, ეგრეთვე სწავლისაცა განმრავლებაი თანაგუაძს და არა დუმილი, ვინაითგან დუმილი ძილსა შეიქმს სულისასა, ხოლო ძილი მიზეზი არს სიკუდილისა, ვითარცა ილოცვიდა დავით იტყოდა: ”განანათლენ თუალნი ჩემნი, ნუ უკუე დავიძინო მე სიკუდიდ”. ხოლო სიტყუა, აღძრული გულსა შინა, წყარო არს წყლისა ცხოველისა, მდინარისა ცხოვრებად საუკუნოდ, რომლისა რაიმცა იყო უფროის სარგებელ. და ესე უწყოდა ნეტარმან მოციქულმან, და იტყოდა: ”სიტყუა ქრისტესი დამკვიდრებულ იყავნ თქუენ შორის მდიდრად ყოვლითა სიბრძნითა, ასწავებდით და ჰმოძღურიდით თავთა თვისთა”. ჰხედავა, რამეთუ სწავლად და მოძღურებად თავთა თვისთა გვიბრძანებს ჩუენ და არა თვისისა მოხსენებისა ხოლო კმაყოფად! მე უკუე, გლახაკი ესე, რაოდენ გზისცა გეტყოდი თქუენ, აღვიარებ, ვითარმედ ფრიად სარგებელ მეყოფვის, რამეთUაღმოუწოდ თავსა ჩემსა სიბნელისაგან ამის ცხოვრებისა და უფრთხილეს ვიქმნები, და გულისხმისყოფად მოვალ თვისთა ცოდუათა. რამეთუ სიბნელე და შერეულობა არს ესე ცხოვრება, და სიტყუანი ბოროტნი აღიძვრიან მას შინა მარადღე, და სმენანი ამაონი, ზედა დასხმითა ეშმაკისათა, წინააღმდგომთა გულისსიტყუათა მიერ, და ჯერ არს წარდევნა ამათი მარადის სიტყვისა მიერ, და წმიდად წარდგინებაი გონებისა და კრძალუა, რომლისათვის ვიჩინენით. ხოლო რაისათვის ვიჩინენით? მონებად ღუთისა ცხოველისა და ჭეშმარიტისა, და მოლოდებად ძისა მისისა ზეცით, იესო ქრისტეს, მაცხოვრისა და მხსნელისა ჩუენისა, რისხვისა მისგან მომავალისა, ვითარცა წერილ არს: ”ხოლო არავინ მონაი მოელინ უფალსა თვისსა, არცა ბრალეული მსაჯულსა და დაიძინის და განისუენებს და განსცხრების, არამედ განიფრთხვის, და განიღვიძის და იღუწვის და იგონებნ, რაი შეემთხუევის, რომელსა იგი იგონებნ. კუალად მოციქული იტყვის, ვითარმედ: თავადი უფალი ბრძანებითა, და ხმითა ანგელოზთმთავრისათა, და საყვირითა ღუთისათა გარდამოხდეს ზეცით და მკუდარნი იგი ქრისტეს მიერ აღსდგენ პირუელად, მაშინღა ჩუენ ცხოველნი ესე რომელნი დაშთომილ ვიყუნეთ, მათ თანავე აღვიტაცნეთ ღრუბლითა, შემთხუევად უფლისა ჰაერთა ზედა, და ესრეთ მარადის უფლის თანა ვიყოფოდეთ”. არამედ ვითნიმე, ესე იგი არს: გლახაკნი სულითა, და მგლოვარენი, და წმიდანი გულითა, მშვიდნი და მშვიდობის მყოფელნი, და მოწყალენი, და რომელთა უღელი მორჩილებისა იტვირთეს, და რომელთა აღთქმა უტყუელად დაიმარხეს, - ესენი იყოფოდნენ ქრისტეს თანა. ხოლო ბოროტის მოქმედნი და ურჩნი, და წინააღმდგომნი, და მაცილობელნი, და შეურაცხისმყოფელნი აღთქმისანი, და უარისმყოფელნი მორჩილებისანი, რომელთა აღუარებელნი ცოდვანი ჰქონან და სხუანი ესე ვითართა ბოროტთა მოქმედნი, არცა აღიტაცნენ ღრუბელთა და არცა იყოფებოდენ უფლისა თანა, არამედ საწყალობელი სასჯელი მიიღონ, მოსასრუელი საუკუნოდ პირისაგან უფლისა, და პირისაგან დიდებისა ძლიერებისა მისისა, რომელი ესე ნუ იყოფინ თქუენთვის მოგონებადცა, გინა სიტყუად. ამისთვის გევედრები, განვიფრთხოთ და ვზრუნვიდეთ ცხოვრებისათვის ჩუენისა. აჰა ესერა ჰხედავთ, რამეთუ დევნულება წინაშე პირსა ჩუენსა არს, და განსაცდელნი – მახლობლად ჩუენდა, არამედ ნუ გეშინინ, და ნუცა შევსძრწუნდებით ჩუენ ზედა აღდგომილთა განსაცდელთათვის, რამეთუ უკუეთუ ღმერთი ჩუენ კერძო არს, ვინ არს მტერ ჩუენდა? და უკეთუ პირუელ-მოწევნულთა მათ ჩუენ ზედა დევნულებათა ჩუენ თანა იყო, ვითარ აწ არა ჩუენ თანა იყოს, გლახაკთა ამათ, მოწევნადთაცა განმამხნობელად და განმაძლიერებლად ჩუენდა ყოვლისავე მიმართ აღთქმისამებრ თვისისა? ანუ თუ რაიმე ჰყონ წინააღმდგომთა ჩუენთა, კუალად გუდევნენა? ”არამედ უფლისა არს ქუეყანა და სავსება მისი”. კუალად პყრობილ-გუყუნენა? არამედ რაი არს უმჯობეს ქრისტესთვის პყრობილებისა! კუალად გუგუემნენა? არამედ უმრავლესთა გვირგვინთა გუექმნენ მომატყუებელ! და უკუეთუ მოგუაკუდინენ, მოვიხსენოთ, რამეთუ უფალიცა ჩუენი მოკუდა, რომლისა თანა თუ მოვკუდეთ, მისთანაცა ვსცხოვნდეთ, ვითარცა იტყვის მოციქული: ”და უკეთუ დავითმინოთ, მის თანა ვსუფევდეთ”. ესევითარი იყო ნეტარი და დიდი მოწამე ქრისტესი თეოდორე, რომლისაცა ხსენებასა აღუასრულებთ, რამეთუ ყოველივე ქრისტესთვის სიხარულით დაითმინა – ტანჯუანი, ხუეტანი, პყრობილებანი, შიმშილითა და წყურვილითა განკაფაი, და ცეცხლსა მიცემაი და სიკუდილი, და ყოველივე სახეი სატანჯუელთა შეურაცხჰყო და ყოველთა ამხილა, არა თუ ახოვნად თავსდებითა ხოლო, არამედ წადიერებითაცა, და გულსმოდგინებითა მრავლითა, და რამეთუ ცეცხლი, ვითარცა თიხა დასთრგუნა, და მახვილისა მიმართ, ვითარცა შარავანდედისა და გვირგვინისა, მირბიოდა და ყუედრებანი და კიცხევანი უსჯულოთანი არა რად შერაცხნა; რამეთუ ყოველივე აღსძრა მისსა მიმართ მბრძოლმან მან ჭეშმარიტებისამან, და დაბრკოლებაი მისი ვერ უძლო, ვერცა მძლე ექმნა სიბრძნესა მისსა ტანჯუაი, ვერცა ახოვნებასა მისსა ერეოდა გუემაი, არამედ ეგო ყოვლისავე ანდამატისა უმტკიცეს, და კეთილთა მათ წარუვალთა სასოებითა უშუებდა, და ღუაწლითა სამკაულითა განშუენდებოდა. ამით სასოებითა ვჰმონებდეთ უფალსა ჩუენცა, გლახაკნი ესე, ამით სასოებითა მოვითმინოთ ყოველნი ჭირნი და იწროებაი მომავალი. შეურაცხჰყო მან საწუთოი ესე ცხოვრებაი? შეურაცხვჰყოთ ჩუენცა შუებაი ხორცთა! მისცნა მან ხორცნი თვისნი თვითო სახეთა სატანჯუელთა? მივსცნეთ ჩუენცა თავნი ჩუენნი მონაზონებისა შრომათა; დაუტევა მან სოფელი და სოფლისა ყოველივე ქრისტესთვის? დაუტევნეთ ჩუენცა ნებანი ჩუენნი ბოროტნი, რათა გარდავხდეთ ზღუდესა მას ცოდვისასა, მდგომარესა შორის ღუთისა და ჩუენისა! შეურაცხჰყო მან სიყმილი? შეურაცხვყოთ ჩუენცა მძლავრებაი იგი მუცლისა? შესთხივნა მან ხორცნი თვისნი ცეცხლსა და დასთრგუნნა მან ნაკუერცხალნი? დავშრიტნეთ ჩუენცა გულისთქმათა ბოროტთა სახმილი! ნუ საწუთოთა ამათ ვხედავთ ჭირთა, არამედ საუკუნეთა მათ კეთილთა; ნუ აწინდელთა მათ ძვირთა, არამედ სასოებათა მათ ტკბილთა; ნუ ვნებათა, არამედ ნიჭთა; ნუ შრომათა, არამედ გვირგვინთა; ნუ ოფლთა, არამედ მოსაგებელთა, რათა მორჩილებისა მიერ და აღსარებისა ღირს ვიქმნეთ ჩუენცა მკვიდრ ყოფად სასუფევლისა ცათასა, ქრისტე იესოს მიერ, უფლისა ჩუენისა, რომლისა არს დიდება და სიმტკიცე, თანა მამით და სულით წმიდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ!