გზამკვლევი საეკლესიო სამართალში პარამეტრები

[afxazi]

მინდა წარმოგიდგინოთ გზამკვლევი, რომელიც დაგვეხმარება სჯულის კანონის უკეთესად მოხმარებაში. აქ უამრავ საკითხზეა საუბარი და თემების გახსნაც თავისუფლად შეიძლება.

წყაროდ ვიყენებ ახლახანს გამოსულ წიგნს "დიდი სჯულის კანონი". ახალქართული ვერსია მოამზადეს მანან დოლაქიძემ და გულნარა ნინუამ

ნაწილი I

ღვთისმეტყველებისა, მართლმადიდებლური სარწმუნოებისა, კანონებისა და ხელთდასხმის შესახებ

თავი I. ღვთისმეტყველებისა და მართლმადიდებლური სარწმუნოების შესახებ:

მოციქულთა კანონი 49
კონსტანტინეპოლის II მსოფლიო კრების კანონები 1, 5
ეფესოს III მსოფლიო კრების კანონი 2
VI მსოფლიო კრების კანონები 1, 73, 81


თავი II. რომელი კანონების დაცვა არის საჭირო:

ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონი 6
კართაგენის კრების კანონი 1
VI მსოფლიო კრების კანონი 2
ნიკეის VII მსოფლიო კრების კანონები 1, 2


თავი III. დაუწერლად მოცემული საეკლესიო წესის, როგორც კანონის დაცვის შესახებ, და რომ ჩვენთვის არ არის საჭირო მოსეს სჯულის დაცვა:

VI მსოფლიო კრების კანონი 82
ბასილი დიდის დიოდორეს მიმართ მიწერილი ეპისტოლიდან და ამფილოქეს მიმართ სულიწმიდის შესახებ მიწერილი ეპისტოლის 27-ე და 29-ე თავებიდან.


თავი IV. კანონებს დაადგენს არა ერთი ეპისკოპოსი, არამედ ეპისკოპოსთა ერთობა:

ბასილი დიდის კანონი 47
გრიგოლ ნოსელის კანონი 6


თავი V. პატრიარქების, მიტროპოლიტების და აფრიკაში პირველებად, პრივატონებად (საეკლესიო კრების თავჯდომარეობის უფლების მქონე მთავარი ქალაქის ეპისკოპოსი) წოდებულთა შესახებ:

მოციქულთა კანონი 34
ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონი 4, 6, 7
ანტიოქიის კრების კანონი 19
კონსტანტინეპოლის II მსოფლიო კრების კანონები 2, 3
ეფესოს III მსოფლიო კრების კანონი 8
ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონები 9, 17, 28
სარდიკიის კრების კანონები 3, 4, 5
კართაგენის კრების კანონები 17, 39
VI მსოფლიო კრების კანონები 36, 39

თავი VI. ვინ, ვის, სად და როგორ ხელთდასხმულ ჰყოფს ეპისკოპოსად ან სხვა სასულიერო პირად, და თუ ხელთდასხმული წერილობით უარს იტყვის ეპისკოპოსზე:

მოციქულთა კანონები 1, 2, 35
ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონი 4
ანტიოქიის კრების კანონები 13, 19, 22
ლაოდიკიის კრების კანონები 5, 12
ეფესოს III მსოფლიო კრების კანონი 8
ეპისტოლე პამფილიის კრების მიმართ
სარდიკიის კრების კანონი 6
ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონი 28
კართაგენის კრების კანონები 13, 18, 49, 55, 98
VI მსოფლიო კრების კანონები 33, 37
ნიკეის VII მსოფლიო კრების კანონი 2
კონსტანტინეპოლის ორგზისი კრების კანონი 16
ბასილი დიდის ეპისტოლე ქორეპისკოპოსებისადმი
კირილე ალექსანდრიელის ეპისტოლე დუმნოს მიმართ, თავი 1, 3
მისივე ეპისტოლე ლიბიელთა და ხუთქალაქელთა მიმართ, კანონები 1, 3
თეოფილე ალექსანდრიელის მოსახსენებელი, კანონი 6


თავი VII. მრევლს არა აქვს უფლება, მონაწილეობა მიიღოს მღვდლის არჩევაში:

ლაოდიკიის კრების კანონი 13
ნიკეის VII მსოფლიო კრების კანონი 2


თავი VIII. ეპისკოპოსის ხელთდასხმის გამო წამოჭრილი დავის შესახებ:

ანტიოქიის კრების კანონი 19
ნიკეის VII მსოფლიო კრების კანონები 2, 3, 5


თავი IX. ეპისკოპოსის ხელთდასხმის დროის შესახებ:

ქალკედონის კრების კანონი 25
VI მსოფლიო კრების კანონი 14


თავი X. ვინმეს ხელთდასხმა ეპისკოპოსად, მღვდლად, დიაკვნად არ შეიძლება, სანამ ყველა, მის სახლში მყოფი, არ გახდება ქრისტიანი მართლმადიდებელი:

კართაგენის კრების კანონი 36


თავი XI. იმის შესახებ, ვინც ერისკაცობიდან ეპისკოპოსი გახდა:

სარდიკიის კრების კანონი 10
კონსტანტინეპოლის ორგზისი კრების კანონი 17


თავი XII. როგორ შეიძლება წარმართი, სნეული, ახლად მონათლული და უწესო ცხოვრების მიმდევარი ხელთდასხმულ იქნეს ეისკოპოსად ან სამღვდელო დასის სხვა წარმომადგენლად:

მოციქულთა I მსოფლიო კრების კანონი 2
ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონი 2
ნეოკესარიის კრების კანონი 12
ლაოდიკიის კრების კანონი 3


თავი XIII. როგორ უნდა იქნეს დადგენილი უსაყდრო ეპისკოპოსი უეპისკოპოსო საყდარში:

ანტიოქიის კრების კანონი 16


თავი XIV. როდის არის შესაძლებელი, რომ საჭურისი ან სხვაგვარად ასონაკლული გახდეს ეპისკოპოსი ან მოყვასი:

მოციქულთა კანონები 21, 22, 77, 78
ნიკეის I მსოფიო კრების კანონი 1


თავი XV. ეშმაკეული არ შეიძლება გახდეს სამღვდელო პირი:

მოციქულთა კანონი 79


თავი XVI. იმათ შესახებ, რომლებიც არ ემორჩილებიან ეპისკოპოსს, როდესაც იგი მოისურვებს მათ ხელთდასხმას უმაღლეს ხარისხში:

კართაგენის კრების კანონი 31
ბასილი დიდის კანონი 10


თავი XVII. იმ ეპისკოპოსისა ან სხვა სამღვდელო პირის შესახებ, რომელიც ხელთდასხმული იქნება, ხოლო მისი მრევლი მას არ შეიწყნარებს, ან თვითონ არ მიიღებს მრევლს, ან ვერ შეძლებს იქ წასვლას:

მოციქულთა კანონი 36
ანკვირიის კრების კანონი 18
ანტიოქიის კრების კანონები 17, 18


თავი XVIII. ეპისკოპოსს, რომელიც სიკვდილის პირას არის მისული, არა აქვს უფლება, თავის ნაცვლად სხვას დაასხას ხელნი:

მოციქულთა კანონი 76
ანტიოქიის კრების კანონი 23


თავი XIX. მცირე ქალაქში ან დაბაში ეპისკოპოსის დადგენა არ არის საჭირო:

ლაოდიკიის კრების კანონი 57
სარდიკიის კრების კანონი 6


თავი XX. არ შეიძლება, ერთ სამთავროში იყოს ორი მიტროპოლიტი, ან ერთ ქალაქში – ორი ეპისკოპოსი, ან ორ ქალაქში იყოს ვინმე ეკლესიის მსახურად:

ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონი 8
ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონი 12
ნიკეის VII მსოფლიო კრების კანონი 15


თავი XXI. იმ ეკლესიებში ხელთდამსხმელთა შესახებ, რომლებიც არ შედიან მათთვის დაქვემდებარებულ ქალაქებსა და სამთავროებში:

მოციქულთა კანონი 35
ანტიოქიის კრების კანონები 13, 22
ეფესოს III მსოფლიო კრების კანონი 8


თავი XXII. მთავრების დახმარებით ეკლესიების დამპყრობელთა შესახებ:

მოციქულთა კანონი 30
ნიკეის VII მსოფლიო კრების კანონი 3


თავი XXIII. მეორედ ქორწინებულის ან ხარჭოსნის ხელთდასხმა ეპისკოპოსად ან სხვა სასულიერ პირად არ შეიძლება:

მოციქულთა კანონი 17, 18, 19
VI მსოფლიო კრების კანონები 3, 12
ბასილი დიდის კანონი 12


თავი XXIV. იმათ შესახებ, ვინც ფულით ყიდულობს ხელთდასხმას, ან მიიღებს საეკლესიო პატივს:

მოციქულთა კანონი 29
ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონი 2
VI მსოფლიო კრების კანონები 22, 23
ნიკეის VII მსოფლიო კრების კანონები 4, 5, 19
ბასილი დიდის ეპისტოლიდან ეპისკოპოსთა მიმართ
გენადის და კრების ყოვლადღირს მიტროპოლიტთა მიმართ მიწერილი მრგვლივმოსავლელი ეპისტოლიდან.


თავი XXV. ხელთდასხმა მეორედ არ შეიძლება:

მოციქულთა კანონი 68
კართაგენის კრების კანონი 48


თავი XXVI. ეპისკოპოსი ან სხვა სასულიერო პირი არ უნდა იცვლიდეს ადგილს ქალაქიდან ქალაქში:

ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონები 15, 16
ანტიოქიის კრების კანონი 21
ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონები 5, 10, 20
სარდიკიის კრების კანონები 54, 90
VI მსოფლიო კრების კანონები 17, 18, 20


თავი XXVII. იმის შესახებ, ვინც ცოდვიანია და ხელთდასხმას მიიღებს:

ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონები 9, 10
ნეოკესარიის კრების კანონი 9
ბასილი დიდის კანონი 27
თეოფილე ალექსანდრიელის მოსახსენებლის კანონები 4, 5, 8


თავი XXVIII. ხელთდასხმადი მამაკაცებისა და დედაკაცების ასაკის შესახებ:

ნეოკესარიის კრების კანონი 11
ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონი 15
კართაგენის კრების კანონი 16
VI მსოფლიო კრების კანონები 14, 15


XXIX. ქორეპისკოპოსთა თანამდებობის შექმნის შესახებ და თუ როდის და როგორ მღვდელმსახურებენ, აზიარებენ და ხელთ დაასხამენ, თუ არა ისინი:

ანკვირიის კრების კანონი 13
ნეოკესარიის კრების კანონი 13
ანტიოქიის კრების კანონი 10
ბასილი დიდის ქორეპისკოპოსთა მიმართ ეპისტოლიდან


თავი XXX. დიდ ქალაქში სათანადოა შვიდი დიაკვნის ყოფნა:

ნეოკესარიის კრების კანონი 15
VI მსოფლიო კრების კანონი 16


თავი XXXI. თუ როგორნი არიან საეკლესიო წესრიგის მიმართ სასულიერო პირნი:

ლაოდიკიის კრების კანონი 24


თავი XXXII. არ შეიძლება იმისი ხელთდასხმა, ვისი ცოლიც იმრუშებს, და თუ სასულიერო პირის ცოლი იმრუშებს:

ნეოკესარიის კრების კანონი 8


თავი XXXIII. სამღვდელო პირთა ხელთდასხმა არ შეიძლება ეკლესიაში წინასწარი განწესების გარეშე, არამედ ეს უეჭველად უნდა მოხდეს ეკლესიის ან მონასტრის სახელზე:

ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონი 6


თავი XXXIV. მიმომავალთა და დაბაში არსებული ეკლესიების შესახებ:

ლაოდიკიის კრების კანონი 57


თავი XXXV. ქალაქის ეპისკოპოსს უნდა ექვემდებარებოდნენ სასულიერო პირნი, გლახაკნი, მონასტრები და სამარტვილოები:

ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონი 8


თავი XXXVI. მონათა ეკლესიის მსახურად გახდომის შესახებ:

მოციქულთა კანონი 82


თავი XXXVII. დედათდიაკონთა და იმის შესახებ, რომ დედაკაცი ვერ გახდება მღვდელი:

ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონი 19
ლაოდიკიის კრების კანონი 11
ქალკედონის IV მსოფლიო კრების კანონი 15
VI მსოფლიო კრების კანონი 14


თავი XXXVIII. იმ ცოდვების შესახებ, რომელთაც აქარწყლებს ხელთდასხმა:

ნეოკესარიის კრების კანონი 9

[afxazi]

ნაწილი IV

კათაკმეველთა და წმინდა ნათლისღების შესახებ

თავი I. არ არის ჯეროვანი ნათლისღება მარხვათა ორი კვირის შემდეგ:

ლაოდიკიის კრების კანონი 45


თავი II. მფიცავების შესახებ:

ლაოდიკიის კრების კანონი 26


თავი III. როგორ უნდა სრულდებოდეს ნათლისცემა:

მოციქულთა კანონი 49,50
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონი 59


თავი IV. როგორ უნდა წარმოთქვას მოსანათლავმა მრწამსი (სარწმუნოების სიმბოლო):

ლაოდიკიის კრების კანონი 46,47
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონი 78


თავი V. იმათი ნათლისცემის შესახებ, რომელთაც არ იცოდნენ, რომ მონათლულნი იყვნენ:

კართაგენის კრების კანონი 72
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონი 84


თავი VI. გარდაცვლილის ნათლისცემა არ შეიძლება:

კართაგენის კრების კანონი 18


თავი VII. ნათლისღებამდე ცოდვაში ჩავარდნილთა და ცოდვით შეფერხებულ კათაკმეველთა შესახებ:

ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონი 14
ანკვირიის კრების კანონი 12
ნეოკესარიის კრების კანონი 5
ბასილი დიდის კანონი 20
თეოფილე ალექსანდრიელის მოსახსენებელი, კანონი 4
კირილე ალექსანდრიელის ეპისტოლე ლიბიელი და ხუთქალაქელი ეპისკოპოსების მიმართ, კანონი 4


თავი VIII. ეპისკოპოსის ან სხვა სასულიერო პირის შესახებ, რომელიც მიიღებს მწვალებლისაგან ნათლისღებას:

მოციქულთა კანონი 46


თავი IX. სნეულების დროს მონათლულის შესახებ:

ნეოკესარიის კრების აკნონი 12
ლაოდიკიის კრების კანონი 47
კართაგენის კრების კანონი 45
ტიმოთე ალექსანდრიელის კანონი 4


თავი X. ფეხმძიმე ნათლისმღებელის შესახებ:

ნეოკესარიის კრების კანონი 6


თავი XI. წმინდა ნათლისღების შემდეგ საჭიროა ცხება:

ლაოდიკიის კრების კანონი 48


თავი XII. წმინდა საცხებლის შემზადების შესახებ:

კართაგენის კრების კანონი 6


თავი XIII. ორჯერ მონათლულთა, ან არასათანადოდ მონათლულთა და უღმრთოს ნათლისმცემლის შესახებ:

მოციქულთა კანონები 47,49,50


თავი XIV. რომელ მწვალებლებს მიეცემათ სრული ნათლისცემა, როდესაც მოიქცევიან მართლმადიდებლობაზე და რომელნი მხოლოდ ცხებას მიიღებენ:

ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონი 19
ლაოდიკიის კრების კანონები 7,8
კონსტანტინოპოლის II მსოფლიო კრების კანონი 7
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონი 95
ნიკეის VII მსოფლიო კრების კანონი 8
ბასილი დიდის კანონი 47


თავი XV. როგორ უნდა მოინათლოს ეშმაკეული, ან სნეულების გამო ცნობადაკარგული:

ტიმოთე ალექსანდრიელის კანონები 2,4


თავი XVI. დედაკაცის ნათლისცემა მისი განწმენდის დღეებში არ არის ჯეროვანი:

ტიმოთე ალექსანდრიელის კანონი 6


თავი XVII. თუ კათაკმეველი ეზიარება ნათლისღებამდე:

ტიმოთე ალექსანდრიელის კანონი I

ნაწილი V

ეკლესიის, კრებებისა და სახსენებლების შეურაცხმყოფელთა, ეკლესიებში მჭამელთა და აღაპების შესახებ

თავი I. იმათ შესახებ, ვინც ასწავლის ღმრთის სახლისა, კრებებისა და სახსენებლების ადვილად შეურაცხყოფას:

ღანგრის კრების კანონები 5,20
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონები 76,88,97


თავი II. ეკლესიებში არ შეიძლება აღაპების მოწყობა და ჭამა:

ლაოდიკიის კრების კანონი 28
კართაგენის კრების კანონი 42
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონები 74,76,97


თავი III. აღაპების დამამცირებლების შესახებ. არ შეიძლება მისი ნაწილის წაღება:

ღანგრის კრების კანონი 11
ლაოდიკიის კრების კანონი 27

ნაწილი VI

ნაყოფის შეწირვის შესახებ

თავი I. ნაყოფის შეწირვის შესახებ:

მოციქულთა კანონები 3,4,71
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონები 28,57,79,99
კირილე ალექსანდრიელის ეპისტოლე დომნოს მიმართ, თავი 2


თავი II. ვისგან შეიძლება შეწირული ნაყოფის მიღება და გაყოფა; ეკლესიიდან ცვილისა და ზეთის მომხვეჭელთა შესახებ:

მოციქულთა კანონი 72
ღანგრის კრების კანონები 7,8
თეოფილე ალექსანდრიელის მოსახსენებელი, კანონი 7


თავი III. ურიების (იუდეველების) საკრებულოში ან წარმართთა ტაძარში შემწირველთა შესახებ:

მოციქულთა კანონი 71

ნაწილი VII

აღდგომის, სულიწმინდის მოფენის, შაბა-კვირის, მუხლთმოდრეკისა და მარხვის შესახებ

თავი I. მარხვის, მისი შეწყვეტის ან დიდმარხვის შესახებ:

მოციქულთა კანონები 64,69
ღანგრის კრების კანონები 18,19
ლაოდიკიის კრების კანონები 49,50,51,52
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონები 29,52,55,56,89
პეტრე ალექსანდრიელის კანონი 15


თავი II. აღდგომის დროს მარხვა არ შეიძლება არც განკანონებულის, არც ნაავადმყოფრობისა და არც სნეულების მიზეზით:

ტიმოთე ალექსანდრიელის კნაონები 8,10


თავი III. აღდგომისა და ღმრთის გამოცხადების დღისა და დროის შესახებ:

მოციქულთა კანონი 7
ანტიოქიის კრების კანონი 1
კართაგენის კრების კანონი 73
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონი 89
დიონისეს ეპისტოლე ვასილიდის მიმართ, თავი 1
თეოფილე ალექსანდრიელის თქმული ღმრთის გამოცხადების შესახებ.


თავი IV. კვირა დღეს არ შეიძლება თეატრალური სანახაბოს მოწყობა, მუხლთმოდრეკა, არც სულიწმიდის მოფენის დღეებში. კვირა დღეს საჭიროა აგრეთვე შრომისა და ხელსაქმის შეწყვეტა და არა შაბათს. შაბათს საჭიროა საღმრთო წერილის კითხვა:

ნიკეის I მსოფლიო კრების კანონი 20
ლაოდიკიის კრების კანონი 29
კართაგენის კრების კანონი 61
მეექვსე მსოფლიო კრების კანონები 19,66,90
პეტრე ალექსანდრიელის თქმულებიდან ღმრთის გამოცხადების შესახებ


თავი V. რა არის მუხლთდრეკის მიზეზი, რატომ არ შეიძლება ეს კვირა დღეს და სულიწმინდის მოფენის დღეებში, და რატომ ვლოცულობთ აღმოსავლეთისაკენ მიქცეულნი:

ბასილი დიდის სულიწმინდის შესახებ ეპისტოლის ოცდამეშვიდე თავდიან.