საეკლესიო რეფორმა თუ დივერსია, XVII საუკუნის რუსეთის საეკლესიო რეფორმა და მისი შედეგები პარამეტრები

[dzvelmartlmadidebeli]

ამ თემის გახსნა საჭიროდ ჩავთვალე იმ მიზეზის გამო, რომ მრავალ ჩემს თანამემამულეს წარმოადგენა არა აქვს ძველმართლმადიდებლობაზე და ხშირად მსჯელობს გასული საუკუნეების (ძირითადად XVII-XIX სს.) რუსულ, ოფიციალურ პოლემიკურ თხზულებებზე დაყრდნობით, რომლებიც უმეტესწილად არაობიექტური და ტენდენციურია.

მრავალს ასევე აინტერესებს თუ რა მიზეზებმა გამოიწვია საქართველოში ძველმართლმადიდებლური ეკლესიის დაფუძნება და რა კავშირშია დღევანდელი ქართული ეკლესია XVII საუკუნის რუსულ რეფორმასთან.

შევეცდები ყველა დაინტერესებულ ადამიანს მივაწოდო ის ობიექტური ინფორმაცია, რომელიც დაკავშირებულია როგორც მე-17 საუკუნის რუსული ეკლესიის რეფორმასთან, ასევე საქართველოს ძველმართლმადიდებლურ ეკლესიასთან. მზად ვარ პასუხი გავცე შეკითხვებს და აგრეთვე, გამოვაქვეყნო ცნობილ რუს ისტორიკოსთა, ღვთისმეტყველთა და მკვლევართა შეხედულებები ამ პრობლემატიკასთან დაკავშირებით, რომელიც მოიცავს როგორც საწესჩვეულებო-ლიტურგიკულ მხარეს, ასევე სწავლა-მოძღვრებითსაც.

იმედი მაქვს, კორექტული იქნებით ამ თემასთან დაკავშირებული საკითხების განხილვისას.

[dzvelmartlmadidebeli]

damiane80

არასწორად სვამთ საკითხს, მწვალებლობად იქნა მიჩნეული იმდენად რამდენადაც ეკლესიებმა აღიარეს 3 თითით პირჯვრის წერის წესი მართებულად, ხოლო ვინც ახალ წესს განუდგებოდა, ის გამოცხადდა მწვალებლად.

ბ-ნო, დამიანე, ბროკჰაუზ-ეფრონის ენციკლოპედიაში არის სტატია "დენისოვებზე", სადაც ლაპარაკია ცნობილი წიგნის "პომორული სიტყვისგების" ავტორ ანდრია დენისოვზე. სტატიის ავტორი, რომელიც ოფიციალური ეკლესიის მღვდელმსახურია, არ გაურბის სიმართლეს და ობიექტურად აღიარებს, რომ დენისოვმა აშკარად და საკმაოდ დახვეწილად ამხილა ოფიციალური, რუსული ეკლესიის სიცრუე, რომელიც გამოიხატა იმაში, რომ საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში ამტკიცებდა, თითქოსდა ორი თითით პირჯვრისწერა იყო სომხური მწვალებლობა. თითქოსდა 11-ე საუკუნის კიევში ვინმე მარტინე სომხის წინააღმდეგ, რომელიც თურმე იქ ორი თითით პირჯვრისწერას ასწავლიდა, კრებაც კი მოუწვევიათ და ამ კრებას დაუგმია პირჯვრისწერის ეს ფორმა. ეს სიცრუე ამხილა ოსტატურად დენისოვმა. ხოლო მოგვიანებით თვით ოფიციალური ეკლესიის მკვლევარებმაც.

ორი თითით პირჯვრისწერის ამგვარ ინტერპრეტაციას უჭერდა მხარს რეფორმა, რაც თავისთავად მიუღებელი იყო მთელი მართლმადიდებლური რუსეთისთვის. ვგრძნობ, რომ ახლა შეიძლება ამან კამათი გამოიწვიოს, და ამიტომაც, შევეცდები მომდევნო პოსტებში დავდო უტყუარი ფაქტები იმისა, რომ ეს ნამდვილად ასე იყო.

სხვათა შორის, ცნობილი რუსი მოღვაწე, ეკლესიის "წმინდანი" დიმიტრი როსტოველი ორი თითით პირჯვრისწერას საკმაოდ შეურაცხმყოფელი ტერმინებით მოიხსენიებდა. და არა მარტო დიმიტრი როსტოველი. ასევე ცნობილია წყაროები, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ ერთხელ სერაფიმე საროველისთვის დაუსვამთ კითხვა ცხონდებიან თუ არა ორი თითით პირჯვრისმაწერალნი? სერაფიმეს უპასუხნია, რომ "სრულიად მართლმადიდებელნიც რომ იყონ ამდაგვარნი, ვერ ცხონდებიან".

შემიძლია კიდევ სხვა მაგალითების მოტანა, მაგრამ ესეც საკმარისია, იმის საჩვენებლად, რომ ბრძოლა იმ პერიოდში მიმდინარეობდა ძველი გადმოცემების, როგორც მწვალებლობების აღმოსაფხვრელად, რეფორმაც ამ ეგიდით მიმდინარებოდა.

საქართველოს ეკლესია, რომ დაუბრუნდეს ორი თითით პირჯვრის წერის წესს ოფიციალურად და მასში მოიაზრებოდეს იგივე დოგმატური შინაარსი, რაც Dრეს არის, მე უპირობოდ დავიწყებდი პირჯვრის წერას 2 თითით, ხოლი თუკი ასეთ შემთხვევაში ადამიანი ჯიუტად აგრძელებს ძველ წესს, რაც ეკლესიამ გააუქმა და არ აღიარებს ახალს, ის ეკლესიისაგან განდგომილად და შესაბამისად მწვალებლად ანუ ცრუ მოძღვრების მიმდევარად ითვლება), თუნდაც ის წესი თავის დროზე მარტებული ყოფილიყო.

თუ ეკლესია დაამტკიცებს, რომ ის წესი რაც შემოაქვს მართლმადიდებლურია და დასტურდება მამათაგან (სამ თითთან დაკავშირებით არ არსებობს არცერთი წმიდა მამებისეული მოწმობა) და დააწესებს ამ ჩვეულებას, ცხადია შეიძლება მისი მიღება, თუმცა ძველი წესის მიმდევარი რატომ უნდა გამოცხადდეს დაუმორჩილებლად?

თქვენ ატარებთ იაკობის ლიტურგიას? ვინმე თქვენთან ატარებს იაკობის წირვას? ჩვენთან, ძველმართლმადიდებლებთან ერთი ეპისკოპოსი (ეროვნებით ირლანდიელი, მცხოვრები იერუსალემში), იაკობის წირვით სწირავს. და რა, ის არღვევს რამეს? ჩვენ ოქროპირისა და ბასილის ლიტურგიებს ვასრულებთ, ის იაკობისას, მაგრამ ჩვენ ერთი ეკლესია ვართ და იმ ეპისკოპოსს არავინ განიკითხავს იმის გამო, რომ არ ტოვებს უძველეს წესს... ახლის დამკვიდრება, რატომ უნდა იყოს ძველის შეჩვენების მიზეზი, თუ ძველი მართლმადიდებლურია? თუ დროებით დაშვებული ჩვევაა, როგორიც იყო, მაგ. პასექის დღესასწაულობა, მაშინ კი ბატონო, იმიტომ, რომ პირველ მსოფლ. კრებამდე ასიის ეკლესიებისთვის დაშვებული იყო იკონომია, რომელიც გააუქმა პირველმა მსოფლიო კრებამ (ისტორიულ პერიპეტიებში არ გადავვარდები, თქვენც კარგად მოგეხსენებათ მთელი იმდროინდელი ვითარება). ამდენად, იმ ძველი, თავისთავად არასწორი, მაგრამ დროებით დაშვებული წესის მიდევნება, სწორი წესის დაკანონების შემდეგ, დანაშაულია. მაგრამ განა ასეა ორი თითით პირჯვრისწერის შემთხვევაში? მითუმეტეს, რომ დღეს ოფიციალური ეკლესიებიც აღიარებენ მის უძველესობას და მართლმადიდებლურობოას.

აქ მნიშველოვანია ქრისტოანობაში ერთ-ერთი მთავარი სათნოება და ეკლესიის არსებობის უმთავრესი საფუძველი არის მორჩილება და ეკლესიიის ერთიანობაზე ზრუნვა, თუმცა არა დოგმატური ცვლილებების ხარჯზე.

ბ-ნო დამიანე, მორჩილებას მხოლოდ იმ შემთხვევაში გვიბრძნანებენ მამები, როდესაც დაცულია მართლმადიდებლობა, და არა მაშინ, როდესაც პირიქით, მართლმადიდებლობის საზიანოდ იღვწიან უმაღლესი იერარქები...

ამაზე უამრავი მოწმობის მოტანა შემიძლია, მაგრამ ვფიქრობ ეს თქვენთვისაც ცნობილი უნდა იყოს და ამდენად, არ უნდა შემომედავოთ ამ საკითხში...