საეკლესიო რეფორმა თუ დივერსია, XVII საუკუნის რუსეთის საეკლესიო რეფორმა და მისი შედეგები პარამეტრები

[dzvelmartlmadidebeli]

ამ თემის გახსნა საჭიროდ ჩავთვალე იმ მიზეზის გამო, რომ მრავალ ჩემს თანამემამულეს წარმოადგენა არა აქვს ძველმართლმადიდებლობაზე და ხშირად მსჯელობს გასული საუკუნეების (ძირითადად XVII-XIX სს.) რუსულ, ოფიციალურ პოლემიკურ თხზულებებზე დაყრდნობით, რომლებიც უმეტესწილად არაობიექტური და ტენდენციურია.

მრავალს ასევე აინტერესებს თუ რა მიზეზებმა გამოიწვია საქართველოში ძველმართლმადიდებლური ეკლესიის დაფუძნება და რა კავშირშია დღევანდელი ქართული ეკლესია XVII საუკუნის რუსულ რეფორმასთან.

შევეცდები ყველა დაინტერესებულ ადამიანს მივაწოდო ის ობიექტური ინფორმაცია, რომელიც დაკავშირებულია როგორც მე-17 საუკუნის რუსული ეკლესიის რეფორმასთან, ასევე საქართველოს ძველმართლმადიდებლურ ეკლესიასთან. მზად ვარ პასუხი გავცე შეკითხვებს და აგრეთვე, გამოვაქვეყნო ცნობილ რუს ისტორიკოსთა, ღვთისმეტყველთა და მკვლევართა შეხედულებები ამ პრობლემატიკასთან დაკავშირებით, რომელიც მოიცავს როგორც საწესჩვეულებო-ლიტურგიკულ მხარეს, ასევე სწავლა-მოძღვრებითსაც.

იმედი მაქვს, კორექტული იქნებით ამ თემასთან დაკავშირებული საკითხების განხილვისას.

[dzvelmartlmadidebeli]

damiane80

მე მგონი მთავარია სწორედ პირველი საკიტხის გადაწყვეტა, ხოლო განხეთქილების შემოქმედი რუსეთში ვინ არის ეს მე არ მაინტერესებს. კიდევ ვიმეორებ, რუსეთში ამ რეფორმამდე, საქართველოში და სხვაგან ყველა მართლმადიდებლურ ქვეყანაში ეს წესი უკვე მოქმეცდებდა

ანუ იმის თქმა მინდა, რომ ჩემტვის მტავარია პასუხი კითხვაზე მისაღებია თუ არა 3 თითით პირჯვრის წერის წესი და არა ის ნიკონის ბრალი იყო განხეთქილება თუ სხვა ვინმესი.

გასაგებია. ეს თქვენი უფლებაა გაინტერესებდეთ ან არ გაინტერესებდეთ, ბ-ნო დამიანე, მაგრამ, მაშინ თქვენ ძველმორწმუნე მართლმადიდებელ ქრისტეანებს სქიზმატიკოსები არ უნდა უწოდოთ, ხოლო თუ უწოდებთ, მაშინ უნდა დაუმტკიცოთ, რომ სწორედ ისინი არიან სქიზმის მოქმედნი და არა ნიკონ პატრიარქი. ვფიქრობ, გამიგეთ რისი თქმა მინდა. სხვა მხრივ, თქვენი ინტერესი სამ თითთან დაკავშირებით გასაგებია. აქ მხოლოდ იმის თქმა შემიძლია, რომ 14-ე საუკუნის შემდეგ, განსაკუთრებით კონსტანტინოპოლის თურქების მიერ დაპყრობისა და ლათინებთან უნიის შემდეგ, აღმოსავლეთში მართლმადიდებლობის მდგომარეობა საკმაოდ დამძიმდა. ბერძენი პატრიარქების მდგომარეობა მატერიალურადაც მძიმე იყო და ზნეობრივადაც. ძალზედ მრავალი პატრიარქი იყო ლათინობის ფარული მხარდამჭერი. ბერძენი მართლმადიდებლებისთვის წიგნები ლათინურ დასავლეთში იბეჭდებოდა, საიდანაც ვრცელდებოდა კიდეც აღმოსავლეთში ათასგვარი მწვალებლობანი. საქმე იქამდეც კი მივიდა, რომ 15-ე საუკუნეში რუსეთმა ევქარისტული კავშირიც კი გაწყვიტა საბერძნეთთან. იქიდან უკვე არც მიტროპოლიტებს ღებულობდნენ და არც იქით აგზავნიდნენ ხელდასასხმელად რუს კანდიდატებს... რუსებს, როგორც ისტორიკოსები იუწყებიან, ეშინოდათ, რათა ბერძნებს თავიანთი ცთომილებებით რუსეთიც არ შეერყვნათ. მოგვიანებით ეს ვითარება მცირედით გამოსწორდა და მეთექვსმეტე საუკუნისთვის ურთიერთობა აღსდგა. მოსკოვში კონსტანტინოპოლის პატრიარქი იერემიაც კი ჩამოვიდა, რომელმაც პირველი რუსი პატრიარქი აკურთხა. სხვათა შორის, მაშინ, თითების წყობაზე არც ერთი მხრიდან დავა და კამათი არ ყოფილა. საეჭვოა, იერემიას, რომელიც მაშინ საპატრიარქო ლიტურგიას ატარებდა, კურთხევა გაეცა სამი ან სახელობითი თითების წყობით. და ასევე პირჯვარი გადაეწერა სამი თითით. ეს უეჭველად შეუმჩნეველი არ დარჩებოდა. ასევე, რეფორმატორებიც უეჭველად დაიმოწმებდნენ იერემიას, თავიანთი წესის საფუძველი მასში რომ ჰქონებოდათ. ამდენად, საეჭვოა ფრიად, სამი თითით პირჯვრისწერის წარმომავლობა 13-ე საუკუნიდან. ის უფრო 16-ე - 17-ე საუკუნეების პერიოდში ვრცელდება და თანაც თანდათანობით, ისე, რომ უკვე 17-ე საუკუნისთვის მიიღო საყოველთაო ხასიათი. ყოველ შემთხვევისათვის, არსენ სუხანოვის მოგზაურობის დროს (XVI ს.), ბერძნები უკვე სამი თითით იწერდნენ პირჯვარს.

ჩემი პირადი მოსაზრებაა, რომ ნიკონმა ბევრი შეცდომები დაუშვა, რისი მსხვერპლიც თვითონვე გახდა შემდგომ. ისე შეიძლება კაცი სიმართლეს ამბობდე, მაგრამ ამ სიმართლის გადმოცემის ფორმა იმდენად მიუღებელი იყოს, რომ ამას საწინააღმდეგო რეაქცია მოყვეს. ნიკონი ისე რომ მოქცეულიყო, როგორც კონსტანტინოპოლის პატრიარქი ურჩევდა, რუსეთში განხეთქილება არ მოხდებოდა. მე ასე მგონია.

გეთანხმები, მაგრამ უბედურებაც ხომ ისაა, რომ ზოგჯერ კარგი განზრახვაც შეიძლება გახდეს სქიზმის მიზეზი, თუ მას არასწორი მიმართულება მიეცა. ნიკონის შემთხვევაში, ის და მეფე ალექსი არიან პასუხისმგებელნი იმ შეცდომებისთვის, რამაც განხეთქილება გამოიწვია, და არა ძველმორწმუნენი.

sopo...

არ ვამართლებ ნიკონის რეფორმებს, მაგრამ მშვიდობის დამრღვეველი მე როგორც ვხედავ არის ის ნაწილი ეკლესიის რომელიც არ დამორჩილდა მას, ანუ ძველმოწესეები, მხოლოდ ამას მოყვა ძალადობა და განხეთქილება..

აქ მტკიცებულებები კინკლაობაში რომ არ გადაიზარდოს, გასარკვევია, რაში არ დაემორჩილნენ ძველმართლმადიდებელი ქრისტეანები ნიკონს და გამართლებულია თუ არა მათი დაუმორჩილებლობა. ხოლო თუ საღვთისმეტყველო დონეზე ავიყვანთ საკითხს, უნდა დავსვათ ასეთი შეკითხვა: როდის და რა შემთხვევაში უნდა ემორჩილებოდნენ მართლმადიდებელი ქრისტეანები (ცხადია, სასულიერო პირებიც) თავიანთ იერარქებს და როდის არა.