სად ვეძებოთ ჭეშმარიტი მოძღვრება, უცდომელი ავტორიტეტი მართლმადიდებელ ეკლესიაში პარამეტრები

[lado s]

სად ვეძებოთ ჭეშმარიტება? ამ საკითხზე საუბარი იმიტომ გადავწყვიტე, რომ ამის გარკვევის გარეშე (თუნდაც დაწყებით დონეზე), ნებისმიერი საკითხის გარკვევა უაზრო კამათად და დროის კარგვად იქცევა. ეს საკითხი ძალიან ღრმა და მნიშვნელოვასნია, შევეცდები მოკლედ ძირითად საკითხებზე გავამახვილო ყურადღება, თუ დაინტერესება იქნა და კითხვები გაჩნდება, მერე განვავრცოთ კონკრეტული საკითხები. გთხოვთ, ვისაუბროთ სერიოზულად, შეურაცხყოფების გარეშე. დამამცირებელი, ბოღმიანი, არაფრისმთქმელი ფრაზები და ა.შ. ქრისტიანებს არ შეგვეფერება, თუნდაც საკმაოდ განსხვავებული აზრები გვქონდეს გარკვეულ საკითხებში. ასეთი ქმედება მხოლოდ ამის მოქმედს დააზიანებს. ცხადია, ძნელია და გვიჭირს თავის დამდაბლება, შეცდომის აღიარება და ა.შ. მაგრამ ქრისტიანობა გვთხოვს ამას...
ჭეშმარიტება ქრისტეს ეკლესიაშია, ერთ, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესიაში, მისი მოძღვარი და განმაბრძნობელი სული წმიდაა, ასე გვწამს მართლმადიდებლეს. წმ ირინეოს ლიონელი (მეორე საუკ.) გვასწავლის: „სხვაგან არ უნდა ვეძებოთ ჭეშმარიტება, რომელსაც ადვილად მივიღებთ ეკლესიისაგან, რადგან მოციქულებმა როგორც სალაროში, ისე შეინახეს ეკლესიაში ყველაფერი, რაც ჭეშმარიტებას შეეხება; ისე რომ ყოველი მსურველი იღებს მისგან საცხოვნებელ სასმელს. სწორედ იგია კარი ცხოვრებისა, ხოლო ყველა სხვა მასწავლებელი მპარავი და ავაზაკია. ამიტომაც უნდა განვერიდოთ მათ; უდიდესი მოსწრაფებით ავირჩიოთ ის, რაც ეკლესიას ეკუთვნის და მივიღოთ ჭეშმარიტი მოძღვრება“ (წვალებათა წინააღმდეგ, წიგნი III, თავი IV). აღმოსავლეთის პატრიარქთა ეპისტოლეში ანგლიკანების მიმართ (1672 წ.) ვკითხულობთ: „გვწამს, რომ თავად სულიწმიდა შთააგონებს კათოლიკე ეკლესიას... სულიწმიდა ეკლესიას შთააგონებს წმ. მამებისა და თვით კათოლიკე ეკლესიის მასწავლებელთა მეშვეობით. როგორც საღმრთო წერილი მთლიანად, რაც საყოველთაოდაა აღიარებული, არის სულიწმიდის სიტყვა, არა უშუალოდ, არამედ მოციქულთა და წინასწარმეტყველთა მეშვეობით წარმოთქმული, – ასევე: ეკლესიაც განისწავლება ცხოველმყოფელი სულის მიერ შუამდგომლობითა წმიდა მამათა და მასწავლებელთა (რომელთა კანონები აღიარებულია წმიდა მსოფლიო კრებების მიერ და მათი უგულვებელყოფა ჩვენგან არ ეგების). სწორედ ამიტომ ჩვენ არა მხოლოდ დარწმუნებულნი ვართ, არამედ თამამად ვაღიარებთ როგორც უქცეველ ჭეშმარიტებას, რომ კათოლიკე ეკლესიას არ შეუძლია ცოდვაში ჩავარდნა: იგი არ ცდება და არ ამბობს ტყუილს ჭეშმარიტების წილ, რადგან სულიწმიდა, რომელიც მარად თავსევლება ჭეშმარიტმსახურ მამათა და მოძღვართა მეშვეობით, იმთავითვე ყოველგვარ ცდომილებათაგან იფარავს მას (საპატრიარქოს საღვთისმეტყველო კრებული, №3, გვ,69-70, 1988 წ.). ამავე საკიხზე ფრიად საგულისხმო სწავლებას გვაწვდის წმ. იოანე ოქროპირი მათეს სახარების განმარტებაში: „ჯერ იყო ჩუენდა, ძმანო, რაჲთამცა არა გუეხმარებოდა წერილთამიერი შეწევნაჲ, არამედ ესევითარმცა გუაქუნდა მოქალაქობაჲ სავსე სიწმიდითა და სათნოჲ ღმრთისაჲ, რაჲთამცა მადლი იგი სულისა წმიდისაჲ განანათლებდა სულთა ჩუენთა წიგნთა წილ და ვითარცა წიგნნი იწერებიან მელნითა, ეგრეთმცა გულნი ჩუენნი იწერებოდეს მადლითა მით ცხოელსმყოფელისა სულისაჲთა; ხოლო ვინაჲთგან ესევითარსა მას საწადელსა და სასურველსა მადლსა დავაკლდით სიმრავლითა ცოდვათა ჩუენთაჲთა, მოედით, აწ მეორე ესე ვიპყრათ გზაჲ – გულისხმისყოფაჲ წერილთაჲ და მათ მიერ სარგებელი სულთა ჩუენთაჲ. უმჯობეს და უაღრეს იყო პირველი იგი, ვითარმცა წამებს ღმერთი საქმეთა მიერ მისთა და სიტყუათა; რამეთუ ნოეს და აბრაჰამს და შვილთა მისთა და იობს და მოსეს არა წერილთა მიერ ეტყოდა, არამედ თავადი თავით თვისით, რამეთუ ჰპოებდა გონებათა მათთა განწმედილთა ბიწისაგან ვნებათაჲსა; ვინაჲთგან კულა უფსკრულსა მას უკეთურებისასა შთავარდა ერი იგი ებრაელთაჲ და მრავალთა მიერ ცოდვათა შეამწიკულნეს სულნი მათნი, მერმე საჭიროდ სახმარ იქმნნეს წერილნი და ფიცარნი რჩულისანი და მათმიერი იგი სწავლაჲ, მცნებათა დადებაჲ, რამეთუ არღარა ღირს იყვნეს პირისპირ ზრახვად მეუფისა, და ესე საქმე არა პირველთა მათ წმიდათა ზე ოდენ, არამედ ახლისაცა რჩულისათა სახილველ არს, რამეთუ მოციქულთა არათუ წერილ რაჲმე მისცა ღმერთმან, არამედ წერილთა წილ მადლი იგი სულისა წმიდისაჲ აღუთქუა მოცემად, ვითარცა იტყვის, ვითარმედ: “მან მოგახსენოს თქუენ ყოველივე”. და რაჲთა სცნა უაღრესობაჲ ამის სახისაჲ, ისმინე, რასა იტყვის წინაჲსწარმეტყუელისა მიერ: “აღგითქუა თქუენ აღთქუმაჲ ახალი, მივსცე რჩული ჩემი გონებასა შვილთა თქუენთასა და გულთა ზედა მათთა დავწერნე მცნებანი ჩემნი და იყვნენ ყოველნი ღმრთივ სწავლულ”. და მოციქული პავლე ამის უზეშთაესობასა გამოაჩინებს და იტყვის დაწერასა რჯულისა მის ახლისასა “არა მელნითა, არამედ სულითა ღმრთისა ცხოველისაჲთა, არა ფიცართა ქვისათა, არამედ ფიცართა გულისა ხორციელისათა”. ვინაჲთგან კულა სიგრძესა შინა ჟამისასა მიდრკეს კაცნი, რომელნიმე გარდაქცევითა მართლისა სარწმუნოებისაჲთა და სხუანი საქმეთა მიერ ბოროტთა, ამისთვის კუალად სახმარ იქმნა წერილთამიერი სწავლაჲ“. ე.ი. სულიერად განწმენდილნი პირდაპირ სული წმიდისაგან იგებენ ჭეშმარიტებას, ხოლო ვინც ასეთ სულიერ სიმაღლეზე არ იმყოფება, მათთვის საჭიროა დაწერილი სჯული. დროთა განმავლობაში ეკლესიაში საჭირო გახდა დაწერილი სჯულის განმარტება. მამათა სწავლებები ძირითადად წმიდა წერილის განმარტებას წარმოადგენს, ზოგჯერ პირდაპირ მუხლობრივად, უმეტესად კი ცალკეული დოგმატური ან ზნეობრივი საკითხების ახსნით. წმ. კირილე ალექსანდრიელის მოწმობით: „ყველა, ვისაც ჯანსაღი გონება აქვს, ცდილობს წმ. მამათა სწავლებას მისდიოს“, ხოლო ნეტარი ავგუსტინე დასძენს: „ვინც განეშორება მამათა ერთსულოვან თნხმობას, ის მთელ ეკლესიას განეშორება“ (ციტატები მ. ნოვოსელოვის წიგნიდან „წერილები მეგობრებს“ წ. 18, მ.1994). წმ. კვიპრიანე კართაგენელი (მესამე საუკ.): „როგორც შეუძლებელია გემის გარეშე ზღვის გადაცურვა და მყუდრო ნავსაყუდელის მიღწევა, ასევე, შეუძლებელია მართლმადიდებელი ეკლესიის სწავლების მორჩილების გარეშე სულიერი ცხონების მიღწევა. დედასავით შეიყვარე იგი, დაემორჩილე მას და გეშინოდეს ღმრთის სიტყვის განმარტებისა შენებურად. ეკლესიას მიცემული აქვს გასაღები შემეცნებისა და იგია ერთადერთი უცდომელი განმმარტებელი. გახსოვდეს: “ვისთვისაც ეკლესია დედა არ არის, მისთვის არც ღმერთია მამა“ (დეკ. გრიგოლ დიაჩენკო, уроки и примери христианской веры, მ. 1894 გვ. 446). წმ. მაქსიმე აღმსარებელი: „...არცა ვის ხელეწიფების მეფესა გინა მღდელთ-მოძღუარს ახლოსა რაჲსამე შჯულისა სარწმუნოებასა შინა შემოღებად, არამედ რაჲ-იგი პირველითგან წმიდათა მოციქულთა დააწესეს და წმიდათა კრებათა დაამტკიცეს, იოტაჲ ერთი ანუ ერთი ბეწვი არა შეიცვალების; ხოლო იკადროს თუ ვინმე შეცვალებად, ანუ შემატებად, ანუ დაკლებად, ესევითარსა მას კათოლიკე ეკლესიაჲ შეაჩუენებს“. (ცხოვრება, კიმენი, ტ. 1, თბ. 1918 წ.). წმ. იოანე დამასკელი: „შევთხოვთ საღმრთო ერს, წმიდა ერს, რომ მტკიცედ დაიცვან საეკლესიო გადმოცემები, რამეთუ განგდება უმნიშვნელო გადმოცემებისა, როგორც ქვებისა შენობიდან, მალე დასცემს მთელ შენობას. ვიყოთ: ურყევნი, მოუდრეკელნი, აუღელვებელნი, დამყარებულნი მტკიცე კლდეზე _ ქრისტეზე, რომელსა შვენის დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ“ (პირველი სიტყვიდან ხატმბრძოლთა წინააღმდეგ).
მაგრამ როგორ მოვიქცეთ, როცა არსებობს მამათა შორის აზრთა სხვაობა? ამაზე წმ. ბიკენტი ლირინელი პასუხობს: „წმიდა მამებს შემდეგი წესის დაცვით უნდა ვერწმუნოთ: რასაც ყველანი, ან მათი უმეტესობა, ერთხმად იღებდა, იცავდა და განცხადებულად გადმოსცემდა, თანაც უყოყმანოდ, თითქოსდა ეკლესიის მოძღვართა შორის არსებული წინასწარი შეთანხმების საფუძველზე, ის უნდა მივიჩნიოთ უეჭველად, სარწმუნოდ და უცილობლად; ხოლო რასაც ვინმე, თუნდაც წმინდანი, ან მეცნიერი, აღმსარებელი ან მოწამე სხვებისგან განსხვავებულად განსჯიდა და ეწინააღმდეგებოდა კიდეც ყველას, – ჯეროვანია, რომ ეს ნააზრევი მივაკუთვნოდ მის პირად, დაფარულ, კერძო მოსაზრებებს და განვასხვაოთ საერთო, განცხადებული და საჯარო რწმენის ავტორიტეტისაგან, რათა საყოველთაო მოძღვრების ძველი ჭეშმარიტების უგულებელსმყოფელი მწვალებლებისა და განხეთქილების მოქმედთა მსგავსად მარადიული ცხონებისთვის უდიდესი საფრთხის ქვეშ არ გავყვეთ ერთი კაცის ცთომილებას“ (წმ. ბიკენტი ლირინელი, памятные записи, 1863 წ. გვ.135.); იგივე მამა: „მათ (ეკლესიის შვილებმა) განსაკუთრებით უნდა იზრუნონ იმაზე, რომ საღვთო სჯული განმარტონ საყოველთაო ეკლესიის გადმოცემებითა და კანონებით, თვით ეკლესიაში კი მათ აუცილებლად უნდა მისდიონ საყოველთაობას, სიძველეს, თანხმობას. და თუკი ოდესმე აღდგება ნაწილი საყოველთაოს წინააღმდეგ, სიახლე სიძველის წინააღმდეგ, ერთის ან უმცირესობის უთანხმოება ყველას ან უმეტესობის წინააღმდეგ, მაშინ ნაწილის დაზიანებულობას უნდა ვამჯობინოთ საყოველთაობის სიმრთელე, ხოლო თვით საყოველთაობაში – სიახლის უხმარობას სიძველის რწმენა უნდა ვამჯობინოთ, ხოლო სიძველეში – ერთის ან უმცირესობის უგულისხმობას უნდა ვამჯობინოთ, პირველ რიგში, თუკი არსებობს, საერთო კრების საზოგადო დადგენილებები, და თუკი ასეთები არ გვაქვს, მეორე რიგში უნდა მივდიოთ ყველაზე მარჯვეს – დიდ მოძღვართა უმეტესობის თანხმიერ აზრებს“ (წიგნიდან დეკ. გრიგოლ დიაჩენკო, уроки и примери христианской веры, СПБ. 1902, გვ 28).
წმიდა ფოტი დიდი, კონსტანტინოპოლის პატრიარქი: „ვიცით, რომ ზოგიერთ ჩვენს წმიდა მამას და მოძღვარს აქვს გადაცდენები ჭეშმარიტი სარწმუნოების სწავლებიდან; არ ვიღებთ როგორც მოძღვრებას იმ იდგილებს, რომლებშიც ისინი შეცდნენ, მაგრამ თვითონ ადამიანებს (ანუ წმინდანებს) ვიღებთ. ასე მაგალითად, როდესაც ზოგიერთი გაკიცხეს იმ სწავლებისთვის, რომლის თანახმად სული წმიდა ძისაგანაც გამოვალს, ჩვენ არ ვუშვებთ უფლის სიტყვის საწინააღმდეგო სწავლებას, მაგრამ იმათაც (ამის მთქმელ მამებს) არ განვაგდებთ მამათა (წმინდანთა) რიგიდან“. (წიგნიდან მთავარეპ. ფილარეტ ჩერნიგოველი историческое учение об отцах церкви, ტ.3, გვ. 254).
ცხადია, ცხოვრებაში ყოველთვის მარტივად არ წყდება სარწმუნოებრივი საკითხები. ამის თვალსაჩინო მაგალითია დაპირისპირებები ეკლესიის ისტორიაში, ეკლესიის გარეთ მყოფებთან და თვით ეკლესიის შიგნითაც. და ეს დაპირისპირებულნი ხშირად საკმაოდ განსწავლულნი არიან, ზოგჯერ წმინდანებიც. ერთი რამ ცხადია და უეჭველი: ღმერთი ხედავს კაცის გულს, მის შინაგან განწყობას და ცხონების გულწრფელ მაძიებელთაგან არავის უგულვებელყოფს.
მოკლედ რომ ითქვას, ჭეშმარიტი მოძღვრება ჭეშმარიტ ეკლესიაშია დაცული და ის უნდა ვეძებოთ წმიდა წერილში, მოციქულთა კანონებში, წმიდა კრებების დადგენილებებში, ღვთისმსახურებაში, წმინდანთა სწავლებებსა და ცხოვრებებში, საეკლესიო ხელოვნებაში, მაგრამ, სამწუხაროდ, ამ ჭეშმარიტებას ბევრი ვერ ხედავს, ხშირად მას საკუთარი ან გაკერპებული პიროვნებებისგან მიღებული პირადი წარმოდგენები ბინდავს. რამდენადაც განწმენდილია მორწმუნის გული და გონება, იმდენად ნათლად შეიცნობს ჭეშმარიტებას – „ნეტერ იყვნენ წმიდანი გულითა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ“. ამ საქმეში უპირატესობა ენიჭება არა იმფორმაციული ცოდნის სიჭარბეს და გონების სისხარტეს, არამედ ვნებებისაგან გათავისუფლებას. იოანე ოქროპირი ამაზეც გარკვევით ამბობს: „...(პეტრე და ანდრია მოციქულებს) ღირსი მოქალაქობისა მის საღმრთოჲსა აქუნდა გონებაჲცა, წმიდაჲ და განათლებული, არა შეშფოთებული და დაბნელებული ვნებათა მიერ, არამედ განწმედილი ყოვლისაგან ბიწისა, შრომითა მით ხორცთაჲთა და სიყუარულითა და მორჩილებითა მამისაჲთა. ვინაჲთგან უკუე ესევითარი აქუნდა წმიდაჲ და სიბრძნითა სავსე გონებაჲ, ამისთვის, იხილეს რაჲ უფალი და ესმნეს სიტყუანი მისნი, მეყსეულად შევიდა მადლი მისი გულად მათდა. რამეთუ არა იყო ნისლი ვნებათაჲ გარემოხუეულ, რაჲთამცა არა შეუნდო მადლსა მას შინაგან შესლვად; არამედ პოა ნათელმან მან საღმრთომან გზაჲ წრფელი და განწმედილი და შევიდა გულად მათდა. და მეყსეულად ცნეს, ვითარმედ ესე არს, რომლისათვის წამებდა იოვანე, ესე არს, რომლისათვის ცანი განეხუნეს და სული წმიდაჲ გარდამოხდა და ხმაჲ მამისაჲ ზეცით ისმოდა. ცნეს გონიერად და ჰრწმენა, ვითარმედ ესე არს ქრისტე, ძე ღმრთისაჲ...“ (მათეს სახარების განმარტებიდან).
ჩვენ ვიცით მსოფლიო კრებების განსაკუთრებული მნიშვნელობა ეკლესიაში, მაგრამ არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ამა თუ იმ კრებას განსაკუთრებულ სტატუსს თვითონ ეკლესია ანიჭებს. მაგ. ეკლესიის ისტორიაში არსებობდა ერეტიკული კრებები, რომლებზე ხელმომწერი ეპისკოპოსების რიცხვი აღემატებოდა ნიკეის კრების მამათა რიცხვს. ამ კრებებზე პატრიარქები, პაპები, იმპერეტორები იღებდნენ და ამტკიცებდნენ ერესს. რატომ იქნა ეს კრებები უარყოფილი? იმიტომ, რომ ეკლესიის ერთობამ არ მიიღო მათი გადაწყვეტილებები. არ მიიღეს სული წმიდით განბრძნობილმა მორწმუნეებმა, რომელთა ნაწილი წმინდანებადაა შერაცხილი, დიდი უმრავლესობა კი უცნობი წმინდანები არიან, რადგან წმინდანია ყველა, ვინც ღმერთს ემსახურა, სული წმიდის ტაძრად იქცა და სასუფეველი დაიმკვიდრა. იყო პერიოდები, როცა თითქოსდა მწვალებლობა ზეიმობდა და მართლმადიდებლობა დევნილი იყო, მაგრამ სულიწმიდის ჭურჭლები ყოველთვის არსებობდნენ და სწორედ ისინი წარმოადგენდნენ ეკლესიას.
ჩნდება ერთი მნიშვნელოვანი კითხვა: როგორ მოხდა, რომ წმიდა მამებმა დაწერეს ან გამოთქვეს სწავლებები, რომლებშიც მნიშვნელოვანი შეცდომებია? პირველ რიგში უნდა ითქვას, რომ ხშირად იყო შემთხვევები, როდესაც მწვალებლებს წმინდანთა ნაწერებში სათავისო შესწორებები შეჰქონდათ და გარკვეული დროის შემდეგ ძნელდებოდა იმის დადგენა, თუ ვის ეკუთვნოდა სინამდვილეში ეს ცდომილება. ამავე საკითხს პასუხობს წმიდა ბარსანუფი დიდი. მას სულიერმა შვილებმა დაუსვეს რამდენიმე შეკითხვა იმასთან დაკავშირებით, თუ რატომ ცდებოდნენ წმინდანები და რატომ არ განუცხადა ღმერთმა მათ სიმართლე, რათა სხვებს მათი მეშვეობით ჭეშმარიტება შეეცნოთ და არ შემცდარიყვნენ. წმიდა მამა პასუხობს, რომ ამ წმინდანებმა ზოგიერთი არასწორი სწავლება თავის მოძღვართაგან მიიღეს. მათ არ უკითხავთ ღმერთისთვის, სწორი იყო თუ არა ეს სწავლება და ამიტომ შეიწყნარეს იგი. ამგვარად მათი საკუთარი სწავლებები და მოძღვრებისგან მიღებული სწავლებები ერთმანეთს შეერია და ყველაფერი მათ მიეწერა. წმიდა ბარსანუბი სხვა პასუხში ამბობს: „თუკი ამბობ, რატომ არ შეუშალა ღმერთმა ხელი თავისი მადლით მათ (არასწორი სწავლების წარმოთქმაში) სხვათა სასარგებლოდ, რომლებიც მომავალში წაიკითხავენ მათ ნაწერებს, მაშინ ნებისმიერ ცოდვილზე შეგიძლია თქვა: რატომ არ შეუშალა ღმერთმა ხელი თავისი მადლით, როცა იცოდა, რომ ის თავისი ცოდვებით მრავალს დააბრკოლებდა და მისი საშუალებით მრავალნი მიიღებდნენ ზიანს. ასეთ შემთხვევაში ადამიანის ცხოვრება ვეღარ იქნება თავისუფალი, არამედ ძალადობას დაექვემდებარება... განა წმიდა წერილში არ გვხვდება ისეთი გამონათქვამები, რომელთა გამოც ბრკოლდებიან ისინი, ვინც ვერ გულისხმაყოფს წმიდა წერილის სულიერ აზრს? ნუთუ უნდა ვთქვათ, ღმერთმა რატომ არ განუცხადა ყველას წმიდა წერილის სულიერი აზრი, რომ ადამიანებს ზიანი არ მიეღოთ?“(პასუხ. 610, 611).
ჭეშმარიტების ძიებასთან და სულიერ განათლებასთან კავშირშია ერთი საფრთხე. წმიდა მამები გვაფრთხილებენ, რომ ძალიან ფრთხილად უნდა ვიყოთ სულიერი საზრდოს, წიგნების შერჩევაში, ეს პირდაპირ კავშირშია ჩვენს სულიერ განვითარებასთან და ცხონებასთან. ამ ნაწილს დავასრულებ რამდენიმე საგულისხმო გამონათქვამით. წმ. პეტრე დამასკელი: „რომელ სიტყვაშიც განისწავლება კაცი, იმ სიტყვის თვისებას იძენს, თუმც ვერ ხედავენ ამას გამოუცდელნი (წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვის თხზულებებიდან, ტ.1, გვ155). წმ. ისააკ ასური: „უფრთხილდი მწვალებლური სწავლებების კითხვას, რამეთუ ყველაზე მეტად ეს ამხედრებს გმობის სულს შენს წინააღმდეგ“(სამოღვაწეო სიტყვები, მ. 1854, გვ. 346). წმ. იოანე სინელი: „არიან ეშმაკები, რომლებიც წმიდა წერილის განმარტებას გვასწავლიან; ამას უმეტესად მზვაობართა გულებში იქმან, და უფრო კი ფილოსოფიით განსწავლულებში. პირველად სიმართლეს ასწავლიან, რათა თანდათან აცდუნონ და მწვალებლობასა და გმობაში ჩააგდონ“ (საქ. ეკლესიის კალენდარი, 1986, გვ.418).

[ninca]

როცა ვნახე, რომ საუბარი მართლმადიდებლობას ეხებოდა, ჩემი საყვარელი მამის სამსონ სივერსის სიტყვები გამახსენდა. მოვიყვან უცვლელად:" какое наше великое счастье, что мы православные люди, что над нами совершается таинство, что с нами полное исцеление, искупление от грехов, чего нигде, нигде от века нет!"მამა სამსონის მშობლები პროტესტანტები იყვნენ და შვილებსაც ასე ზრდიდნენ. ერთხელ, 12 წლისა, პეტერბურგში მართლმადიდებლურ ტაძარში შევიდა და ღვთის მადლმა მიიზიდა. მაშინ დაიწყო მართლმადიდებლობის შეცნობა , ყველას:დედ-მამას, და-ძმას, ნატესავებს წინ აღუდგა, განმარტოვდებოდა და ლოცულობდა. სწამდა, რომ ადამიანები ვერას ეტყოდნენ, მაგრამ ღმერთი ჭესმარიტებას განუცხადებდა. "როცა დავრწმუნდი, რომ მართლმადიდებლობა არის ერთადერთი ჭეშმარიტება დედამიწაზე, ერთადერთი მადლმოსილი საზოგადოება, რომელიც მოდის მოციქულთაგან, კატაკომბებიდან და ღვთისმიერია, მას ყველაფერი დავუმორჩილე. ეს არის ჩემი ცხოვრების მიზანი. უნდა ვიყო მართლმადიდებლობაში ანუ ეკლესიის წიაღში. მაშინ გადავრჩები, თუ დავიცავ ქრისტეს ცნებებს და მართლმადიდებელი ეკლესიის სწავლებას. დამეხმარნენ ეკლესიის მამები , მასწავლებლები, მოძღვრები. " მართლმადიდებლობამ შეინახა მადლი სულიწმიდისა, წმინდა მოციქულთაგან მემკვიდრეობით გადმოცემული. რაც შეეხება იმ წინააღმდეგობას, რასაც აწყდები ხსენებულ მამათა ნაწერებში, შეიძლება ვთქვათ, რომ მათ ღვთის შემეცნების ასევე რთული გზა გაიარეს, ალბათ, სავსებით ვერ გათავისუფლდნენ ძველისაგან . მართალია, ღმერთი ჩვენს გულს ხედავს. ისევ სტარეც სამსონს დავესესხები. იგი, მათ, ვინს გატაცებული იყო , რომ ბევრი ცოდნა შეეზინათ და უგულებელყოფდნენ ლოცვასა და სუფთა სინდისს, უხსნიდა" ჭკუა-გონება- სიკვდილის შემდგომ იხრწნება , ხოლო გული კი ცათა სასუფეველს იმკვიდრებსო.( არ იფიქრო, რომ შენ გეხება!) ამიტომაც საჭიროა, ვისწრაფოთ გულის განწმენდისათვის.
მე უფრო მეტად ისეთ სასულიერო წიგნებს ვსწავლობ, სადაც ვნებებთან ბრძოლის შესახებ, ცოდვილ ჩვევათა ამოძირკვისა და ამა სოფელთან სწორი დამოკიდებულების გამოა საუბარი. ძირითადად ესენია ეგნატე ბრიანჩანინოვი, თეოფანე დაყუდებული, სტარეც სამსონი, მამა იოსებ ისიქატი და მისი თანამებრძოლი არსენი, ნიკოდიმ მთაწმინდელი, სერაფიმ როუზი, თანამედროვეებიდან მამა რაფაელ კარელინი, ლაზარე აბაშიძე და ა.შ.

[ზებედე]

თანამედროვეებიდან მამა რაფაელ კარელინი, ლაზარე აბაშიძე და ა.შ.

ესენიც უცდომელები არიან??? აბა წაიკითხე ედიშერ ჭელიძის წიგნი მართლაც ვის შემოაქვს შფოთი და დამღუპველი მოძღვრება საქართველოს სამოციქულო ეკლესიაში და...

[lado s]

ესენიც უცდომელები არიან??? აბა წაიკითხე ედიშერ ჭელიძის წიგნი მართლაც ვის შემოაქვს შფოთი და დამღუპველი მოძღვრება საქართველოს სამოციქულო ეკლესიაში და...

რას გულიხმობ ძმაო ზებედე, არ წავიკითხოთ არქიმანდრიტების – რაფაელის და ლაზარეს, მღვდელმონაზონ სერაფიმ როუზის წიგნები? და სად არის იმის გარანტია, რომ ჩვენს სულებს უფრო მეტ სარგებლობას მოუტანს ოსიპოვის, დიაკონ ანდრეი კურაევის და ედიშერ ჭელიძის წიგნები? მათში არის სასარგებლოც, მაგრამ არ არის შეცდომები? დარწმუნებული ხარ მაგაში? სამწუხაროდ შენ (ალბათ ასაკის გამო) ჯერ ისიც არ იცი, რომ მიხეილ პომაზანსკი, რომელიც ავტორიტეტად მოგყავს, იყო რუსეთის ემიგრანტული ეკლესიის პროტოპრესვიტერი, ასწავლიდა ანტირეფორმისტულ ჯორდანვილის სემინარიაში, მღვდელმონაზონი სერაფიმ როუზი მას თავის მასწავლებლად თვლიდა და თანაც, რაც ალბათ არ გესიამოვნება, ეს სახელოვანი პროტოპრესვიტერი ეკუმენიზმის წინააღმდეგ წერდა სტატიებს.
რაც შეეხება არქიმანდრიტებს, რაფაელს და ლაზარეს, ალბათ ძირითადად იმიტომ ილაშქრებ მათ წინააღმდეგ (და უკვე მერამდენედ), რომ ისინი ეწინააღმდეგებიან ეკუმენიზმს და შეუძლებლად თვლიან ვინმეს ცხონებას ნათლისღების გარეშე, მათ შორის ჩვილების ცხონებასაც. მაგრამ თუ ამის გამო არ უნდა წავიკითხოთ მათი წიგნები, ჩემო ძმაო, მაშ რა ვუყოთ ათანასე დიდს, იოანე ოქროპირს, მაკარი დიდს, სვიმეონ ახალ ღვთისმეტყველს, ნექტარიოს ეგინელს და სხვა მამებს, რომლებიც ამგვარადვე ასწავლიან ცხონება-არცხონებასთან დაკავშირებით? არც მათი წიგნები ვიკითხოთ? რა ვუყოთ კართაგენის კრების დადგენილებას? მართალია შენ ჩვენი სინოდის გადაწყვეტილებასაც ეჭვს ქვეშ აყენებ, მაგრამ ნება მოგვეცი არ დაგეთანხმოთ, ყველა ადამიანს ხომ საკუთარი გონება და თავისუფალი ნება აქვს მიცემული. მოკლედ, მოდი ჯერ კარგად გავერკვეთ ხოლმე და კატეგორიულ განცხადებებზე მერე ვიფიქროთ, რომ თავი უხერხულ მდგომარეობაში არ ჩავიგდოთ. მეც ხშირად მომდის ხოლმე ეგეთი რამეები. ისე ქრისტიანებს ურთიერთსიყვარული უფრო შეგვეფერება, ძვირფასო ძმაო, ვიდრე ამგვარი დაპირისპირება და დაუსრულებელი ტენდენციური გამოსვლები. იქნებ ვექტორი სიყვარულისკენ, ურთიერთგაგებისკენ, ურთიერთპატივისცემისკენ, მამათა სწავლებების შესწავლისკენ და მათთან სულიერად დაახლოებისკენ მიგვებრუნებინა; ყველას ვგულიხმობ, ვინც ეკლესიაში ბანაკებად დაყოფისა და დაპირისპირების მომხრეა.
ურალოდ, კარგად რომ გამიგოთ, კარგად ვიცნობ იმ მამებს, ვისაც თქვენ გაუთავებლად აყენებთ შეურაცხყოფას და არ იმსახურებენ ისინი ამას თქვენგან, მერწმუნეთ... ხშირად ხდება ხოლმე, რომ გამოუცდელობით ვიღაცას ვენდობით რაღაცაში, მისი დაჯერებით რაღაცეებს ჩავდივართ და მერე ძალიან, ძალიან სანანებელი გვიხდება... ეს ისე, ზოგადად.
ხომ ჯობია ერთმანეთს უფრო მეტი ვასიამოვნოთ, ვიდრე გული ვატკინოთ, თორემ აბა ვინც მამა ლაზარეს, მამა სერაფიმეს და მამა რაფაელის წიგნებს კითხულობს, ის ზებედეს რომ არ დაუჯერებს, ეგ ხომ ისედაც ცხადია.
ცხადია, ჩემი ნაწერიც ვერ იქნება ემოციებისა და ტენდენციებისგან თავისუფალი და ამისათვის შენდობას ვითხოვ, ვისურვებდი ერთმანეთში ნაკლზე მეტად სასიკეთო რამ ვეძიოთ, ეს ჩვენც წაგვადგება და ჩვენს ეკლესიასაც, თორემ შეცდომები, ცოდვები, ბრძოლები პირველობისთვის და ა.შ. ეკლესიაში იყო და იქნება სოფლის აღსასრულამდე, ჩვენ სად ვიქნებით მაგ დროს, ჭეშმარიტებისა და სიყვარულის მხარეს, თუ სიცრუისა და სიძულვილის მხარეს, ეგაა საკითხავი...

[ზებედე]

რას გულიხმობ ძმაო ზებედე, არ წავიკითხოთ არქიმანდრიტების – რაფაელის და ლაზარეს, მღვდელმონაზონ სერაფიმ როუზის წიგნები?

მათ ყველა ნაშრომზე ვერ ვიტყვი რომ არ უნდა წაიკითხოთქო, მაგრამ მათი ზოგიერთი ქადაგება ეჭვქვეშაა როგორც ბატონი ედიშერი გვასწავლის!

და სად არის იმის გარანტია, რომ ჩვენს სულებს უფრო მეტ სარგებლობას მოუტანს ოსიპოვის, დიაკონ ანდრეი კურაევის და ედიშერ ჭელიძის წიგნები?

ფაქტი სახეზეა, ვინც მამა რაფაელის და მამა ლაზარეს სწავლებებს ეყრდნობა და "მათ მხარეზე არიან" პატრიარქთან ვერ არიან კარგად, და ხშირ შემთხვევაში განიკითხავენ კიდეც მაგ: ბერძნოიდების სასტავი

მათში არის სასარგებლოც, მაგრამ არ არის შეცდომები? დარწმუნებული ხარ მაგაში?

შეუცდომელი არავინ არის, და შენ რა დარწმუნებული ხარ ზემოთხსენებული მამების უცდომელობაში?

რაც შეეხება არქიმანდრიტებს, რაფაელს და ლაზარეს, ალბათ ძირითადად იმიტომ ილაშქრებ მათ წინააღმდეგ (და უკვე მერამდენედ), რომ ისინი ეწინააღმდეგებიან ეკუმენიზმს

ვერ ვხვდები ამას, ეკუმენიზმს სქიზმატებიც (ბოსტონელები) ეწინააღმდეგებიან, მაგრამ მოვიწონოთ ეს? მე მათ წინააღმდეგ ამის გამო არ ვილაშქრებ!

და შეუძლებლად თვლიან ვინმეს ცხონებას ნათლისღების გარეშე, მათ შორის ჩვილების ცხონებასაც.

საინტერესოა, რას ფიქრობს ეს 2 არქიმანდრიტი სიდონიაზე და ავაზაკზე, რომლებიც "მოუნათლავები" გახდნენ წმინდანები. მოკლედ, შენც ხომ იცი ამაზე რა დაპირისპირებები წავიდა და ის განჩინებაც ამის გამო იქნა მიღებული რომ დაპირისპირება შეწყვეტილიყო.

[lado s]

[quote name='ზებედე' date='Mar 19 2007, 10:52 PM' post='65068']

მადლობა, ძმაო, ძალიან კარგია კულტურული, არა პოპულისტური საუბრები საინტერესო საკითხებზე, უბრალოდ ის მტკენს ხოლმე გულს, ვიღაცის გულის მოსაგებად ვინმეს რომ შეურაცხყოფენ, მით უმეტეს, როცა ამას არ იმსახურებს.

[quote]მათ ყველა ნაშრომზე ვერ ვიტყვი რომ არ უნდა წაიკითხოთქო, მაგრამ მათი ზოგიერთი ქადაგება ეჭვქვეშაა როგორც ბატონი ედიშერი გვასწავლის! [/quote]

ვერაფერს ვიტყვი, ძმაო, სრული თავისუფლება გაქვს იმას ერწმუნო, ვინც სარწმუნოდ მიგაჩნია. ასევე მეც და ყველას გვაქვს იგივე თავისუფლება, აქ საკამათო მგონი არაფერია. თუმცა ერთს კი დავძენდი: იმათგან, ვინც ამ ნამდვილად ნიჭიერ ადამიანს რეკლამას უკეთებს, ნაწილს ბრმად სჯერა მისი, რადგან ელემენტარულად, თავისი ცოდნიდან გამომდინარე, საშუალება არა აქვს მისი ემოციური ნაწერების გადამოწმებისა, რომც ჰქონდეს ამის სურვილი, მეორე ნაწილს სჭირდება ედიშერი თავისი მიზნებისთვის, და არიან ისეთებიც, ვისაც მისი ეშინია, ემანდ არ გამიბრაზდეს და ჩემზე არ დაწეროს რამეო, არადა ვერ უპოვის ვინმეს, ვიზეც გაბრაზდება, რამე ისეთს _ მომწვალებლუროს? ეს ისე, ჩემი პირადი აზრებია.


[quote]ფაქტი სახეზეა, ვინც მამა რაფაელის და მამა ლაზარეს სწავლებებს ეყრდნობა და "მათ მხარეზე არიან" პატრიარქთან ვერ არიან კარგად, და ხშირ შემთხვევაში განიკითხავენ კიდეც მაგ: ბერძნოიდების სასტავი [/quote]

მოკლედ, ძმაო ზებედე, ტენდენციურობას არ ეშვები, ჩემსავით. ისე რა წიგნები უნდა იკითხოს ნეტა კაცმა, პატრიარქთან რომ კარგად იყოს? მაგალითად, მე ვიცი ისითები, ვინც ერთ დროს კითხულობდა არქ. ლაზარეს და რაფაელის წიგნებს და მაგგვარ ლიტერატურას, თან პატრიარქთანაც ძალიან კარგად იყვნენ, მერე ეკუმენისტებს და მათ წიგნებს დაუამხანაგდნენ და ეხლა აღარც პატრიარქთან არიან კარგად და მგონი თვითონაც ვერ არიან მთლად კარგად... და კიდევ, ისეთი ადამიანებიც ვიცი, ვინც მაგ მოძღვრების წიგნებს კითხულობს (თუმცა არა მარტო მაგ წიგნებს) და პატრიარქთანაც ძალიან ძალიან ახლოს არის. ისე რას გულიხმობ იერარქთან კარგად და ცუდად ყოფნაში, ზუსტად არც ვიცი, მეგობრებთან გასაგებია, მაგრამ ეს სხვა სფეროა... თუ ვინმე პატრიარქს განიკითხავს და არ ემორჩილება, თვითონ აგებს ამაზე პასუხს, და ასეთებს ყველანაირ კატეგორიაში აღმოვაჩენთ, ისეთშიც კი, წიგნებს საერთოდ რომ არ (ან ვერ) კითხულობენ. ისე თუ ატყობ, ჩვენს გარშემო რაღაც ადამიანების გაკერპების მსგავსი ტენდენციები რომ შეინიშნება, არადა ძალიან საშიში სენია, პაპისტები მაგან დაღუპა. ადამიანს „ფეხებს უკოცნიდე“ და მერე, ცოტა რომ მოშორდები და სხვა გარემოცვაში მოხვდები, დასცინოდე, განიკითხავდე და ა.შ., მაგას ვერ დავარქმევდი კარგად ყოფნას. არადა ეგეთებიც არიან, ალბათ... ისე მთავარი მაინც ისაა, ყველაფერი ღმერთთან პირნათლად ყოფნის ძიებით იწყებოდეს, უმაგისოდ ყველა ჩვენი საქმიანობა ყალბი, ფარისევლური და ამაო იქნება. მთავარია ადამიანი გულით გიყვარდეს, მისთვის ცხონება გინდოდეს, და როცა საჭიროა, პირფერობის გარეშე უთხრა, რასაც ფიქრობ, თუნდაც ამისთვის რაღაც დაკარგო კიდეც. მე ეგ მიმაჩნია ქრისტიანულად ადამიანთან “კარგად ყოფნად”. ისე ნეტა ვინც კურაევის, ოსიპოვის და ჭელიძის წიგნებს კითხულობს, არავის განიკითხავენ იერარქიიდან? შორს რომ არ ვეძებოთ, ამ ფორუმზეც ხომ არ ვიპოვიდით ეგეთ განმკითხველებს? და მარტო პატრიარქის განკითხვაა ცოდვა? სინოდისა ან მისი წევრებისა არა? ისე ჩემო ძმაო, შენს პოსტებსაც რომ ჩაჰკვირვებოდი საფუძვლიანად, შეიძლება ზუსტად ის გეპოვა, რაშიც სხვებს ადანაშაულებ. რა ძვირფასი სიტყვები თქვა ეფრემ ასურმა: „მომანიჭე მე განცდა თვისთა ცოდვათა და არა განკითხვად ძმისა ჩემისა“.
[quote]შეუცდომელი არავინ არის, და შენ რა დარწმუნებული ხარ ზემოთხსენებული მამების უცდომელობაში? [/quote]

მე დარწმუნებული ვარ მხოლოდ ღმერთის და მისი ეკლესიის უცდომელობაში და მირჩევნია დიდი მამების აზრები ორგინალში ვიკითხო და არა თანამედროვე ავტორის (ნებისმიერის) პრიზმაში გატარებული. თუმცა ზოგს ამის საშუალება არა აქვს, ან უბრალოდ უჭირთ მამების კითხვა და თანამედროვე ავტორები უფრო მოსწონთ.

[quote]ვერ ვხვდები ამას, ეკუმენიზმს სქიზმატებიც (ბოსტონელები) ეწინააღმდეგებიან, მაგრამ მოვიწონოთ ეს? მე მათ წინააღმდეგ ამის გამო არ ვილაშქრებ! [/quote]

ამ წინადადების აზრი კარგად არ მესმის; მე უბრალოდ ჩემი ეჭვი გამოვთქვი, სავარაუდოდ რატომ შეიძლება არ მოგწონდეს ეს არქიმანდრიტები მეთქი.


[quote]საინტერესოა, რას ფიქრობს ეს 2 არქიმანდრიტი სიდონიაზე და ავაზაკზე, რომლებიც "მოუნათლავები" გახდნენ წმინდანები. [/quote]

მაგ საკითხზე არ მიკითხავს მათთვის, იმიტომ რომ ჩემთვის საპრობლემო მანდ არაფერია. ისე მამა რაფაელი ერთ თავის წიგნში წერს, რომ სიდონია მოწამეა; და ამ საკითხში ედიშერსაც იგივე აზრი აქვს, აი შენს მიერ ფორუმზე მოტანილი მისი სიტყვები: „ურყევი რჯულდებაა რომ სასუფეველში ვერ შეაღწევს ვერანაირი სახის ცოდვილი, მით უმეტეს პირველცოდვის მქონე. ამასთან ისიც ურყევია და შეუძრავი, რომ ყველა ჩვენთაგანში პირველცოდვის აღმომფხვრელია მხოლოდ და მხოლოდ ნათლისღება... მაშ, რამ აცხოვნა სიდონია, რით მოინათლა იგი? კვართის შემტკბობი ქალწული აცხოვნა და მონათლა მოწამეობრივმა აღსასრულმა, საკუთარმა რწმენამ და მაცხოვნებელმა სულმა, ხოლო ნათლობის ხილული სახის აღუსრულებლობა შეენდო მას, რადგან ამგვარი რამ ყოფითად, ფიზიკურად ყოვლად შეუძლებელი იყო (ვისგან მოინათლებოდა?)“. ის კი გეცოდინება, რომ მოწამეობა სისხლით ნათლობადაა შერაცხილი ეკლესიის მიერ. ავაზაკს რაც შეეხება, ისიც, ისევე როგორც სიდონია, მოწამედ შეგვიძლია მივიჩნიოთ იმ აზრით, რომ ორთავემ (ავაზაკმაც და სიდონიამაც) ქრისტესადმი მტრულ გარემოში აღიარა იგი უფლად, განცხადებულად და უშიშრად, და ცოცხლები რომ დარჩენილიყვნენ, სავარაუდოდ ორივეს მოკლავდნენ, ყოველ შემთხვევაში მათ თავისი რწმენით ამისთვის მზადყოფნა გამოხატეს და უფალმა შეიწირა მათი ცოცხალი რწმენა, სიყვარული და თავგანწირვა. თუმცა მე ამ აზრს სავარაუდოდ გამოვთქვამ, რადგან მამების განმარტება არ შემხვედრია ამ საკითხზე.
ერთ რამეს შევეცდები, რადგან ამ საკითხზე ბევრი დაიწერა, მაგრამ ჩემის აზრით, რაღაც ბოლომდე ვერ ითქვა, ხსენებულ პრობლემაში უკეთ ჩაწვდომისთვის მამების ყველა ჩემთვის ცნობილ მნიშვნელოვან გამონათქვამს მოვიყვან ამ საკითხთან დაკავშირებით, დასკვნები მკითხველმა გამოიტანოს.

[quote]მოკლედ, შენც ხომ იცი ამაზე რა დაპირისპირებები წავიდა და ის განჩინებაც ამის გამო იქნა მიღებული რომ დაპირისპირება შეწყვეტილიყო.[/quote]

ანუ იმის თქმა გინდა, რომ სინოდმა ეკლესიის სწავლება ისე შეცვალა, როგორც სიტუაციას სჭირდებოდა? მაშინ რა გამოდის, ჩვენი ეპისკოპოსები (თან ყველა ერთად) სარწმუნოებრივ საკითხებს დიდ მნიშვნელობას არ ანიჭებენ? არა მგონია ამ აზრს ბევრი ვინმე იზიარებდეს... თუკი სინოდი რაიმე მიზეზით დოგმატურ საკითხზე მცდარ სწავლებას დაამტკიცებს, მაშინ მართლა საგანგაშოდ იქნება საქმე.
ღმერთმა მოგვანიჭოს ურთიერთგაგება, სიყვარული, გულისხმისყოფა ჭეშმარიტებისა და, რაც ძალიან საჭიროა, ერთმანეთის ნაკლოვანებების ტვირთვა.

[ლეონტი]

მე დარწმუნებული ვარ მხოლოდ ღმერთის და მისი ეკლესიის უცდომელობაში და მირჩევნია დიდი მამების აზრები ორგინალში ვიკითხო და არა თანამედროვე ავტორის (ნებისმიერის) პრიზმაში გატარებული. თუმცა ზოგს ამის საშუალება არა აქვს, ან უბრალოდ უჭირთ მამების კითხვა და თანამედროვე ავტორები უფრო მოსწონთ.

რომელი ძველი მამა არის რომ ისე რთულად წერდეს დღეს ვერ გავიგოთ და ვერ აღვიქვათ?
პირიქით, მათი ნაწერი უსადავესი და უმარტივესია, პირდაპირ აღიქმება და გულში აღწევს.
მათი კითხვისას სინათლე და სიმშვიდე ეფინება ადამიანის გონებას და გულს.
იგივეს ვერ ვიტყვი თანამედროვე ან თუნდაც 19-20 საუკუნის მამათა ნაშრომებზე.
აქ თითქოს უფრო მეტი გაურკვევლობა და დაძაბულობაა.
თუმცა იმ საკითხებზე ,რომლებიც ადრე უბრალოდ დღის წესრიგში არ იდგა, ბოლო მამათა აზრები მართლაც მისწრებაა.
მაგალითად სერაფიმ როუზის ბევრი არაფერი წამიკითხავს ,მახსოვს მფრინავ თეფშებზე წავიკითხე და ძალზე დამეხმარა გავრკვეულიყავი ,თუ რა მოვლენასთან გვაქვს საქმე.