ამოსი 1:15, მეფეები თუ მელქომი? პარამეტრები

[Otherguy]

ახლახანს ვკითხულობდი მეცნიერულ ნაშრომს ანტიოქიური სკოლის მიდგომაზე და იქ გაკვრით გააკრიტიკეს თეოდორე("რომ ვერ გაიგო წესიერად"-ო) ამოსის 1:15-ის(და სოფონია 1:5-ის) განმარტებაზე... ჰოდა დავინტერესდი ამ მუხლის გამოკვლევით...

ანუ მეცნიერთა აზრით, იმ დროს ზოგი იყენებდა სეპტუაგინტას და ებრაული არ იცოდნენ კარგად. ამიტომ ვერ მიხვდნენ, რომ ერთი და იგივე სიტყვა შეიძლება წაკითხულ ყოფილიყო როგორც "მალქამ"(მათი მეფე) და "მელქომ"(წარმართული ღვთაება).

ფაქტიურად დღევანდელ ყველა თარგმანში წერია:

"ტყვედ ჩავარდება მათი მეფე დიდებულებთან ერთად, ამბობს უფალი." - ამოსი 1:15
"მათ, ვინც ბანებზე თაყვანს სცემენ ციურ ლაშქარს, ვინც თაყვანს სცემენ და უფალს იფიცავენ და თავიანთ მეფეს იფიცავენ" - სოფონია 1:15 [რა უცნაურია ეს ქართული თარგმანი ნუ აზრი ხომ გასაგებია.] http://www.orthodoxy.ge/tserili/biblia/sofonia/sofonia-1.htm

ჰოდა დამაინტერესა და გამოვიკვლიე.

სეპტუაგინტაში ნამდვილად "თავიანთი მეფეები" წერია.

მაგრამ წმინდა იერონიმეს ლათინური ვულგატა წერს:

"1:15 et ibit Melchom in captivitatem" - და არავინ იტყვის, რომ წმინდა იერონიმემ ებრაული არ იცოდა, რადგან მან ებრაულიდან თარგმნა ვულგატა.

სოფონიას 1:5-შიც ასეა: "et iurant in Melchom"

მაშ რატომ წერს წმინდა იერონიმე ასე?

იგივეა არამეულ ფეშიტაზეც. დოქტორი ლამსას თარგმანი აღიარებულია დღეს მეცნიერებში როგორც საუკეთესო თარგმანი არამეული(რომელ ენაზეც იესო საუბრობდა) ხელნაწერებიდან.

მას უწერია:

"And Malcom will go into captivity" - დიდი ასოთია, რაც სახელზე მიუთითებს...



ეხლა ვკითხულობდი ჟან კალვინის კომენტარს ამ მუხლზე და ამბობს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ "მეფეები" უფრო ლოგიკურად ჟღერს და მას მოსწონს, არ გვაქვს არანაირი ისტორიული მონაცემები მათი მეფის რეალურად ტყვედ ჩავარდნის შესახებ...



თუ იცით წმინდანთა კომენტარი ამოსის 1:15-ზე ან სოფონიას 1:5-ზე, საინტერესო იქნება მათი აზრის მოსმენა ამ საკითხზე.

[■გიორგი■]

■გიორგი■

დიდი მადლობა ასეთი კარგი პასუხისთვის.

Otherguy

არაფრის.

სხვათაშორის გუშინ ვკითხულობდი თეოდორე მოფსუესტელის ვრცელ კომენტარს....

ირონიული ისაა, რომ თეოდორე წერს: "არიან ზოგიერთნი, რომელნიც არ ენდობიან სეპტუაგინტას და არამეულ თარგმანს ებღაუჭებიან. ისინი ამტკიცებენ, რომ აქ 'მათი მეფეები' უნდა ეწეროს და არა 'მილქომ'."

თეოდორეს მსგავსი რამ თუ უწერია, ნამდვილად არ ვიცი, არ გავცნობილვარ მის ნაწერებს, მაგრამ თუ თეოდორე წერს ამას: "არიან ზოგიერთნი, რომელნიც არ ენდობიან სეპტუაგინტას და არამეულ თარგმანს ებღაუჭებიან. ისინი ამტკიცებენ, რომ აქ 'მათი მეფეები' უნდა ეწეროს და არა 'მილქომ'" - მაშინ შეიძლება დავუშვათ და ვივარაუდოთ (და არა ვამტკიცოთ), რომ შესაძლოა სეპტუაგინტას თავპდაპირველ ხელნაწერში მართლაც წერებულიყო "მილქომ", მაგრამ აქ ძალიან დიდ მაგრამასთან გვაქვს საქმე, ვინაიდან გასათვალიწინებელია რიგი ფაქტორები.

მაგალითად:

ა) თვითონ ფაქტი ანუ სეპტუაგინტას მასეთი ხელნაწერი რომელშიც ისე ეწერებოდა როგორც თეოდორე წერს (თუ საერთოდ წერს) არ მოგვეპოვება, ამიტომ დანამდვილებით რთულია მაგის თქმა;
ბ) კიდევ იმ ფაქტიდან გამომდინარეც, რომ სეპტუაგინტა თავისუფალი თარგმანია და მას ახასიათებს ებრაული სიტყვების ვარიაციული პერეფრაზირება და არა სიტყვასიტყვით გადათარგმნა.

პ.ს. რომელი ქართული ხელნაწერი წერს სოფონიას 1:5-ში "მილქომ"-ს?

არ ვიცი და არც მგონია სოფონიას 1:5-ში რომელიმე ძველქართულ ხენაწერში "მილქომ" ჩაეწერათ ჩვენ წინაპრებს რადგან ისინი (სამწუხაროდ) ებრაულიდან (წყაროდან, ორიგინალისეულიდან) კი არა, სეპტუაგინტადან (ორიგინალის თარგმანიდან) თარგმნიდნენ. რასაც დიდ შეცდომად მივიჩნევ! ჩვენ წინაპრებს ებრაულიდან რომ ეთარგმნათ, გაცილებით ზუსტი თარგმანი გამოუვიდოდათ.

წინა კომენტარში ქართულ ხელნაწერს კი არა, ბიბლიის ერთერთ ქართულ თარგმანზე დავწერე:

სხვათაშორის ბიბლიის ქართულ თარგმანებს შორის, მხოლოდ ერთი ბიბლიის თარგმანი გადმოსცემს ამ მუხლს ზუსტად ისე, როგორც ეს ებრაულ, არამეულ, ლათინურ და სირიულ ხელნაწერებშია.

იცი რომელი?