9 აპრილის ტრაგედია პარამეტრები

[marine]

დიდად პატივცემულო მიხეილ სერგის ძევ, პატივცემულო დეპუტატებო!



მოგმართავთ თქვენ იმის გამო, რომ ყრილობაზე თბილისის 1989 წლის 9 აპრილს ტრაგიკული ამბების განხილვისას გამოსულთა სიტყვებში რამდენჯერმე მოიხსენიეს ჩემი სახელი.

იმისათვის, რომ ნათელი წარმოდგენა გქონდეთ სიტუაციაზე, მინდა გაცნობოთ: 8 აპრილს ღამით შემატყობინეს, რომ თბილისში დემონსტრანტთა დასაშლელად შემოყვანილია ჯარები და შექმნილი ვითარება უაღრესად საშიშია.

ღამის 3 საათზე მივაშურე მთავრობის სახლს და გამზირზე მყოფნი გავაფრთხილე, რომ საფრთხე რეალურია; ვთხოვე, იქვე წმიდა გიორგის ტაძარში შესულიყვნენ სალოცავად. დემონსტრაცია მშვიდობიანი იყო, დემონსტრანტები არავის არავითარ საფრთხეს არ უქმნიდნენ და ვერცერთი მათგანი ვერ წარმოიდგენდა, რომ მათ წინააღმდეგ შეიძლებოდა ხელკეტები, ხელბარები და მომწამვლელი ქიმიური გაზები გამოეყენებიათ.

დემონსტრანტები მუხლმოდრეკილი მისმენდნენ. ჩემი სიტყვის შემდეგ ხანგრძლივი დუმილი ჩამოვარდა. შემდეგ ერთ-ერთმა დემონსტრანტმა თავაზიანად მიპასუხა, რომ ფიცი აქვთ დადებული, ფეხი არ მოიცვალონ აქედან 14 აპრილამდე.

მე, თუმცა არ ვიცოდი, რა მოხდებოდა, შემზარავი წინათგრძნობა დამეუფლა და ამიტომ გადავწყვიტე მათთან ერთად დავრჩენილიყავი და მათი ხვედრი გამეზიარებინა.

ცენტრალურ პრესაში არაერთხელ დაიწერა, თითქოს დემონსტრანტებს ჩემთვის შეურაცხყოფა მოეყენებინოთ და ჯარებმა ჩემი დაცვის მიზნით, გამომიყვანეს. ეს სწორი არ არის. პირიქით, როცა მშვიდობიანი დემონსტრანტების წინააღმდეგ ტანკები დაიძრნენ, ჩემს წინ ახალგაზრდებმა კედელი აღმართეს, რათა ხიფათი არა შემმთხვეოდა რა. მათვე შეუერთდა ადგილობრივი მილიცია.

რაც შეეხება იმ ფაქტს, რომელზეც ყრილობაზე ილაპარაკა ამიერკავკასიის სამხედრო ოლქის ჯარების სარდალმა, გენერალ - პოლკოვნიკმა როდიონოვმა, თითქოს დემონსტრანტებს ჩემთვის ხელიდან გამოეგლიჯოთ მიკროფონი და მე სიტყვა ვერ დამემთავრებინოს, მართალი არ არის. ასეთი ფაქტი არ მომხდარა. ეს ვიდეოფირიდანაც ჩანს.

მინდა ვთქვა, რომ, საერთოდ, გენერალ როდიონოვის გამოსვლამ თავისი ტენდენციურობითა და ფაქტების ცრუ გაშუქებით შეურაცხყო ქართველი ერი და ეს ხელს ვერ შეუწყობს ჩვენს ხალხებს შორის მეგობრობის განმტკიცებას.

მწამს, სიმართლე გაიმარჯვებს. მხოლოდ ეს იქნება იმის თავდები, რომ ისეთი შემზარავი ფაქტი, როგორიც თბილისში მოხდა, არასოდეს და არსად აღარ განმეორდება.

გწყალობდეთ ყველას ღმერთი მშვიდობისა, სიყვარულისა და სიმართლისა.



დიდი პატივისცემით ილია II

სრულიად საქართველოს კათალიკოს პატრიარქი




* * *

გული სისხლის ტბა, თვალები უმზეო, გონება დაბინდული,

რაო, საქართველოვ, შემოგევლე, რატომ ხარ გარინდული.

რა გვაქვს სატირალი, არ გადაშენებულა შენი მოდგმა,

მთები ჩამოშალა აჭარაში შენი შვილებისათვის ჩვენმა მოთქმამ.

ნაწილი უფალთან გაფრინდა ზეცაში შენს გადასარჩენად,

თავისუფლებისათვის ისევე დავდგეთ მტრის წინ ასაჩეხად.

/ხეებზე გაკრული ლექსებიდან/

[marine]

რუსთაველს და იმ 9 აპრილს ნატყვიარს,
საქართველოს უკვდავება ატყვია.

/მამა პეტრე/

ცა იყო უღმერთოდ მოღრუბლული,
მატლები გადმობობღდნენ ეშმაკის ფაშვიდან, -
მოდგა ურჩხული და არაყი მოითხოვა,
სისხლი დალია და დამშვიდდა.
დედინაცვალმა რომ დედობა მოინდომა,
წიქარა გამოვიხმე ჯადოსნურ ზღაპრიდან, -
მოდგა სიკვდილი და საჭმელი მოითხოვა,
ფრთები წამგლიჯა და გაფრინდა.
ბარ-ნიჩბით გაგვილახეს გაზაფხული,
ნატვრა აუსრულეს ბატონებს,
დათვებმა გაგვიწიეს დათვური სამსახური,
მიგვყარ-მოგვყარეს და დაგვტორეს.
ლოცვა და გალობა არ გვაცალეს,
ჭკუას არც ვინ სთხოვდა აშარებს,
ქრისტეს სიყვარული ჩაგვამწარეს,
კი არ დაგვამარცხეს, დაგვშალეს.
ფეხით გადაქელეს ფეხმძიმე ქალი,
მხრები ჩამოსხიპეს ყმაწვილებს,
ჰაერი მოგვიწამლეს მამალი შხამით,
სული ამოგვხადეს და დაგვცინეს.
შუბლზე დაგვამსხვრიეს შუბი და კეტი,
ავად გაგვითენეს შავი დღე,
თავი მოიწონეს ქალწულთა ჟლეტით,
”წესრიგი დაამყარეს” და განგვიდგნენ.
ურცხვთაგან შეწყალებას ვინ მოელის,
რომელი მსაჯული და რა ციხე,
ტანკებით გადაგვიხნეს მინდორ-ველი,
ხნულში ჩაგვყარეს და ჩაგვწიხლეს.
მორჩილებისკენაც მოგვიწოდეს,
ჭკუაც დაგვარიგეს თავიდან,
მერე ნამთვრალევზე ხაში მოითხოვეს,
ცეცხლი დალიეს და…ჰაიდა!
მიდის მიმავალი. მოდის მომავალი.
ქუჩები ყოველ წუთს იცვლიან სახელებს,
ღმერთო, სამართალი რომ არ არი,
სისხლში გათხვრილ სათქმელს ვახველებ.
ერთ წამს გაგვიასდა ცხრა იარა,
მუხლი მოიკვეთა მთაწმინდამ,-
მოდგა აპრილი და ტიტებზე გაიარა,
დარჩა თბილისი და ატირდა.
დედა-ღვთისმშობელი გვიალერსებს,
ფუძის ანგელოსი გვამშვიდებს, -
ყივის დაჭრილი მზე თრიალეთზე,
ბორგავს გონიო და სამშვილდე…
”მუმლი მუხასაო… მუმლი მუხასაო…
გარსა ეხვეოდაო… მარადის
მუმლი წყდებოდაო, მუხა რჩებოდაო…”
გულს მფხანს ქართველების ღაღადი.
ჩანგო, იბერიის პანაშვიდო,
როგორ შეგეხები თითებით,
მე შენ როდის უნდა დაგამშვიდო,
ოდეს თავად ვეღარ ვმშვიდდები?!
ალბათ ღამე უნდა გავათენოთ,
მჯერა, კვლავ ცხელ სანთლებს აღვანთებთ, -
ისე არ მოკვდება საქართველო,
დედა არ უტიროს ჯალათებს!

მორის ფოცხიშვილი

9 აპრილი, 1989 წელი
დღეს ქართველებს არა გვჯერა აღარც ერთი ქადაგის,
გადათელა ტანკმა ნერგი ახალშობილ; გარდაქმნის”
დაეკარგა ფასი ყველა მიმართვას და ”უკაზებს”
და თბილისი - საფლავია საბჭოეთის რუკაზე.
აქ უღმერთოდ დაჩეხილნი ბარითა და კეტებით,
წვანან ჩვენი მოშიმშილე შვილები და დედები,
აქ იმედი განისვენებს, აქ - გოდების სახლია
მაგრამ აქვე საქართველოს მოთმინებაც მარხია!

მიხეილ ქვლივიძე

ტიტები გეტყვიან
ტიტების ფოთლებზე დაგიწერ სტრიქონებს
და მარტის ქარიშხალს მივანდობ... მომენდე,
რომ ცაში გულთეთრი მტრედივით იქროლებს
ღრუბლების დონემდე.
და მოვალთ, ჩუმად და არავინ... ამინთე
ფარანი, ბნელა და ვერ შევძლებ ხეტიალს.
რომ ცა ხარ ზაფხულის წვიმიან ამინდში
ტიტები გეტყვიან.
(ეს ღამე წინა დღის ცოლია, ორსული,
ღრუბლები მომავალ დღეს ელოდებიან)
რომ მზე ხარ ჯურღმულის ფსკერზე ჩამოსული
ტიტები გეტყვიან.
მე ჩუმი, არავინ, შევცქერი გრიგალებს,
ხომ იცი სიტყვები გრიგალში ფეტვია.
სული რომ დუმილის მეფობას იბრალებს
ტიტები გეტყვიან.
მე შენით ვსუნთქავ და ამ ჩემი ლექსებით,
ვერ მომკლავს ეს დანა, ეს ყულფი, ეს ტყვია.
რომ ასე მიყვარხარ ტკივილთან შეხებით,
მე ვერა, ტიტები... ტიტები გეტყვიან.

/გიორგი არაბიძე/