ადამის ცოდვა, ნათლისღება, უნათლავი ჩვილების ხვედრი, მამათა სწავლებების მიმოხილვა პარამეტრები

[lado s]

ადამის ცოდვა, ნათლისღება, უნათლავი ჩვილების ხვედრი
ამ საკითხებზე უკვე არაერთგზის იყო საუბარი სხვადასხვა თემაში, მაგრამ, იმედია არ მიწყენთ, თუ აქ ერთად შევაჯამებ. ჩემი აზრით მამათა სწავლებები წარმოჩენილი იყო ცალმხრივად და ტენდენციური კომენტარებით; სამწუხაროდ, ნაწილობრივ იმისთვის, რომ ეს თემა გარკვეული სასულიერო პირების სალანძღავად და დასამცირებლად გამოეყენებინათ. მე არა მაქვს იმის სურვილი და ილუზია, რომ ამგვარად განწყობილ ადამიანებს რაიმე ვუმტკიცო, უბრალოდ ამ ფორუმის თემებს გულწრფელად დაინტერესებული ხალხიც კითხულობს, და იმედია, ისინი ქვემოთ მოყვანილი მამათა სწავლებებიდან სულიერ სარგებელსაც ჰპოვებენ და ჩვილების ხვედრთან დაკავშირებითაც უფრო სრულ ინფორმაციას მიიღებენ. უმიზნო და პოპულისტური კამათის სურვილი ნამდვილად არ მაქვს; თუ რაიმე საკითხი ან სწავლება გაუგებარი და საკამათოა, ვისაუბროთ მშვიდად, ემოციების და შეურაცხყოფების გარეშე.
სწავლებები, რომლებსაც ავტორის გვერდით ფრჩხილებში უწერიათ _ ედ. თარგმნილია ედიშერ ჭელიძის მიერ.
შევეცადე წარმომედგინა ყველაზე უფრო ავტორიტეტული და სანდო წყაროები, რომ საკამათო ნაკლები ყოფილიყო.

1). ადამის ცოდვა და მისი შედეგები

წმ. კირილე ალექსანდრიელი (ედ.)

“ბუნება დასნეულდა ცოდვით ერთის, ესე იგი ადამის, ურჩობის გამო. შესაბამისად, ყველა ადამიანი დავისაჯეთ სიკვდილით, რადგან ადამისეული ურჩობის შედეგად მთელმა ადამიანურმა ბუნებამ განიცადა ეს თავის თავში, რამეთუ ადამი იყო პირველდასაბამი მოდგმისა; მაგრამ ქრისტეს მიერ კვლავ გავიფოთლეთ ცხოვრებაში”.
პგ. 74,785.

წმ. ბასილი დიდი

როგორც შესცოდა ადამმა ცუდი სურვილის გამო, ისევე მოკვდა ცოდვით: „რამეთუ საგზალი ცოდვისაჲ სიკუდილი არს“ (რომ. 6,23); რამდენადაც განეშორა სიცოცხლეს, იმდენად მიუახლოვდა სიკვდილს, რამეთუ ღმერთი სიცოცხლეა, ხოლო სიცოცხლის დაკარგვა _ სიკვდილი. ამიტომაც ადამმა თავად განიმზადა სიკვდილი ღვთისაგან განშორებით, თანახმად საღვთო წერილისა: „რამეთუ, აჰა ესერა, რომელთა განიშორეს თავნი თვისნი შენგან, იგინი წარწყმდენ” (ფსალმ. 72,27).
წმ. იუსტინე პოპოვიჩის წიგნიდან, "О первородном грехе"


წმ. მარკოზ მოღვაწე

დავუშვათ, როგორც ამბობენ, არსებობენ ზოგიერთნი ამ უძლურებათა გარეშე, დაბადებიდან ყოველგვარ ბიწიერებას განშორებულნი; თუმცაღა წმიდა პავლე მოციქულის თანახმად, ეს შეუძლებელია: “ყოველთავე შესცოდეს და დაკლებულ არიან დიდებისაგან ღმრთისა. ხოლო განმართლდებიან უსასყიდლოდ მადლითა მისითა” (რომ. 3,23-24). ასეთები, თუნდაც რომ ყოფილიყვნენ, ყველანი ადამისაგან წარმოიშვებიან, ყველა მცნების გარდასვლის ცოდვითაა შობილი; ამიტომ, უფლის მსჯავრით სიკვდილი განეჩინათ და ქრისტეს გარეშე ვერ ცხონდებიან.
"Нравственно-подвижнические слова", стр. 71, Сергиев посад, 1911


წმ. მაქსიმე აღმსარებელი

სიკვდილი, ამ სიტყვის ნამდვილი აზრით, ღვთისგან განშორებაა, ხოლო “საწერტელ სიკუდილისა _ ცოდვაჲ” (1 კორ. 15,56). ადამმა საკუთარ თავში ეს საწერტელი (ნესტარი) რომ მიიღო, განგდებულ იქნა ცხოვრების ხისგან, სამოთხიდან და ღვთისგან, რასაც, როგორც აუცილებელი, მოყვა სიკვდილი. ხოლო სიცოცხლე, ამ სიტყვის საკუთარი მნიშვნელობით, ის არის, ვინც თქვა: “მე ვარ ცხორებაჲ (სიცოცხლე)” (იოან. 14,6)
სიყვარულისთვის

წმ. იუსტინე პოპოვიჩი

პირველი ადამიანები ღვთისადმი ურჩობით, რაც ეშმაკის ნების აღსრულებაში გამოვლინდა, საკუთარი ნებით განვარდნენ ღვთისაგან და შეემსჭვალნენ ეშმაკს, ცოდვაში შევიდნენ და ცოდვა თავში შეუშვეს... „დაე, ნურავინ იფიქრებს, _ აცხადებს ნეტარი ავგუსტინე, _ რომ პირველი ადამიანების ცოდვა მცირე და მსუბუქია იმიტომ, რომ ხის ნაყოფის ჭამაში მდგომარეობს, და თანაც ნაყოფი არ იყო ცუდი და მავნებელი, არამედ მხოლოდ აკრძალული. მცნება მორჩილებას ითხოვდა, ისეთ სათნოებას, რომელიც გონიერი არსებებისთვის ყველა სათნოების დედა და დამცველია“.

ცოდვის არსი, ეშმაკისეული იქნება ის თუ ადამიანური, არის დაუმორჩილებლობა ღვთისადმი, რომელიც აბსოლუტური სიკეთეა და ყოველგვარი კეთილის შემოქმედი. ამ ურჩობის მიზეზი თავისმოყვარე ამპარტავნებაა. „ეშმაკი ვერ შეძლებდა ადამიანის ცოდვაში ჩაგდებას, _ ამბობს ნეტარი ავგუსტინე, _ ამ საქმეში თავისმოყვარებას რომ არ ემოქმედა“. „ამპარტავნება ბოროტების მწვერვალია, _ ამბობს წმინდა იოანე ოქროპირი. _ ღმერთის წინაშე არაფერია ისე საძაგელი, როგორც ამპარტავნება. ამიტომაც მან დასაწყისშივე ყველაფერი ისე მოაწყო, რომ აღმოეფხვრა ჩვენში ეს ვნება. ამპარტავნების გამო გავხდით მოკვდავნი, მწუხარებასა და ჭმუნვაში ვცხოვრობთ. ამისთვის მიედინება ჩვენი ცხოვრება ტანჯვასა და უძლურებაში, განუწყვეტელი შრომით არის დამძიმებული. პირველი ადამიანი ცოდვაში ამპარტავნებამ ჩააგდო, რადგან ღმერთის თანასწორობა მოისურვა“.
"О первородном грехе"

წმ. იოანე ოქროპირი

როგორც სხეული კვდება მაშინ, როდესაც სული მას თავისი ძალის გარეშე ტოვებს, ასევე კვდება სულიც, როდესაც სული წმიდა მას თავისი ძალის გარეშე ტოვებს.
ეფესელთა მიმართ ეპ. განმ.

წმ. იუსტინე პოპოვიჩი

სიკვდილი _ ადამის ყოველი შთამომავლის ხვედრია, რამეთუ ისინი ცოდვით დასნეულებული და ამის გამო მოკვდავი ადამისგან იშვებიან. როგორც მოწამლული წყაროდან ბუნებრივად გამოედინება მოწამლული ნაკადი, ასევე ცოდვითა და სიკვდილით დასნეულებული მამამთავრისგან ბუნებრივად მოედინება ცოდვითა და სიკვდილით სნეული შთამომავლობა (შდრ. რომ. 5,12; 1 კორ. 15,22). როგორც ადამის, ისე მისი შთამომავლების სიკვდილი ორგვარია _ ხორციელი და სულიერი. ხორციელია სიკვდილი, როდესაც სხეული დაკარგავს მის განმაცხოველებელ სულს, ხოლო სულიერი, როდესაც სული კარგავს ღვთის მადლს, მაცოცხლებელს ამაღლებული, სულიერი, ღვთის სათნო ცხოვრებით; წინასწარმეტყველის სიტყვებით: „სული მცოდველი იგი მოკუდეს“ (ეზეკ. 18,4).
"О первородном грехе"

წმ. ირინეოს ლიონელი

და თქვა ადამმა: ურჩობის გამო დავკარგე სიწმინდის სამოსი, რომელიც სულიწმიდამ მომანიჭა.
ერესების წინააღმდეგ, 3,37

წმ. გრიგოლ ნოსელი

თავისი დაცემის შემდეგ პირველი ადამიანი კიდევ მრავალი ასეული წლის განმავლობაში ცოცხლობდა; მაგრამ ტყუილი არ უთქვამს ღმერთს, როდესაც ბრძანა: “რომელსა დღესა შჭამოთ მისგან, სიკუდილითა მოსწყდეთ” (დაბ. 2,17), _ რადგან სწორედ იმის გამო, რომ ადამიანი დაშორდა ჭეშმარიტ სიცოცხლეს, მასზე იმავე დღეს აღესრულა სიკვდილის განაჩენი (ანუ მოკვდა სულიერად _ მთარგმ.), ხოლო წლების შემდეგ ეწია ადამს ხორციელი სიკვდილიც.
მიტრ. მაკარი მოსკ. დოგმ. ღვთისმეტყველება, ტ.1, გვ. 486

წმ. ბასილი დიდივითარმედ არა არს ღმერთი მიზეზი ბოროტთა

იყო ოდესმე ადამ ზეცას არა ადგილითა, არამედ გონებითა. რაჟამს-იგი სულიერ იქმნა და აღიხილნა ზეცად და ხილულთა მათ მიერ მხიარულ იქმნა, უფროჲსად უყუარდა ქველისმოქმედი იგი, რომელმან მოსცა მას ცხორებისა საუკუნოჲსა საშუებელი და კეთილთა შინა სამოთხისათა განუსუენა და მისცა მთავრობაჲ, მიმსგავსებული ანგელოზთა, და მთავარანგელოზთა თანამოზიარე ყო და მსმენელ ხმისა მის საღმრთოჲსა. ამას ყოველსა ზედა დამტკიცებულ იყო რაჲ ღმრთისა მიერ და იშუებდა, ადრე განძღა ამით ყოვლითა. და სიმაძღრითა მით, ვითარმცა შეურაცხ-ყო, და პატივ-სცა ხორციელთა მათ თუალთა მიერ ხილულსა შუენიერებასა უფროჲს საცნაურისა მის, და სიმაძღრე მუცლისაჲ უფროჲს მტკიცეთა მათ კეთილთაჲსა აღირჩია, და მეხსეულად გარეგან სამოთხისა იქმნა და გარეგან სანატრელისა მის ცხორებისა, და არა თუ იძულებით, არამედ ნეფსით იქმნა ბოროტ...
არამედ კუალად ამას ზედა იტყვის მეძიებელი იგი, ვითარმედ: “და რად არა დაბადებასავე მოგუეცა უცოდველობაჲ, რაჲთა დაღაცათუ გვინდა, ვერმცა ძალ-გუედვა ცოდვად?
არამედ ისმინე, რომელი ამას იტყვი, რამეთუ შენცა არა მაშინ შეგირაცხიეს მონაჲ შენი ერთგულად, რაჟამს შეკრულად გყვეს, არამედ რაჟამს იხილო, ვითარმედ ნეფსით იქმს ნებასა შენსა. და ღმერთსაცა არა მიმძლავრებული და იძულებული უყუარს, არამედ რომელი სათნოებითა წარემართოს კაცსა. ხოლო სათნოებაჲ ნეფსით და არა იძულებით იქმნების, და ნებაჲ ჩუენ ზედა არს, ხოლო ჩვენ ზედა მყოფი იგი არს თვითმფლობელობაჲ.
აწ უკუე რომელი აბრალობდეს დამბადებელსა, თუ რად არა იძულებით უცოდველად დაგუბადნა, იგი სხუასა არარას იქმს, არამედ ბუნებასა პირუტყუთასა პიტივ-სცემს უფროჲს სიტყვიერისა მის ბუნებისა, და აღუძვრელსა მას და უნებელსა _ უფროჲს ნეფსითისა ამის და მოქმედისა.
ბასილი კესარიელის “სწავლათა” ეფთვიმე ათონელისეული თარგმანი, თბ. 1983


წმ. იოანე ოქროპირი

არა მხოლოდ ის განჭვრიტა ღმერთმა, რომ ადამი შესცოდებდა, არამედ ისიც, რომ დაცემულს აღადგენდა თავისი განგებულებით... იცოდა, რომ დაეცემოდა, მაგრამ მკურნალობაც განამზადა აღსადგენად, და დაუშვა გამოეცადა ადამიანს სიკვდილი, რათა ესწავლებინა, თუ რისი მიღწევა შეუძლია მას თავით თვისით, და რითი სარგებლობდა შემოქმედის სახიერების გამო (იგულისხმება სამოთხის ნეტარება _ მთარგ.). იცოდა, რომ ადამი დაეცემოდა, მაგრამ ხედავდა, რომ მისგან უნდა წარმოშობილიყო აბელი, ენოსი, ენუქი, ნოე, ილია, წინასწარმეტყველები, საკვირველი მოციქულები... და ღმერთშემოსილი მოწამეების ღრუბლები, კეთილმსახურების აღმომადინებელნი.
მიტრ. მაკარი მოსკ. დოგმ. ღვთისმეტყველება, ტ.1, გვ. 482




2). ადამიანის სულის წარმოშობაზე


ადამიანის სული არის არსება გონიერი, უსხეულო, უვნებო, უკვდავი. არათუ ოდესმე ანგელოზი იყო სული, როგორც ორიგენისტები ზღაპრობენ; არცთუ სხეულთა უწინარეს არსებობენ სულები, როგორც მანიქეველები რჯულმდებლობენ, არამედ როგორც ქვისა და რკინის დარტყმისას ორივესგან იბადება ცეცხლი, ასევე მამაკაცის და ქალის შეწყვილებისგან შეიდგინება, ღვთის ბრძანებით, სხეული და სული.

წმ. მაქსიმე აღმსარებელი (ედ.)

სულის წარმოშობა არ ხდება ქვემდებარე ნივთისგან, როგორც _ სხეულებისა, არამედ ღვთის განზრახვით ცხოველმყოფელი შთაბერვის გზით ფარულად და შეუცნობლად, როგორც ეს უწყის მხოლოდ მისმა შემოქმედმა, სული არსებობას იღებს მუცლადღებისას სხეულთან ერთად და ერთი ადამიანის სრულყოფამდე (ჩამოყალიბებამდე, ე.ჭ.) მიიყვანება.

წმ. იოანე დამასკელი (ედ.)
“სხეულთან ერთად სულიც იქმნება და არ არის ის უპირველესი, ეს კი უგვიანესი”.
პგ. 94,921.



3). ნათლისღების მნიშვნელობა

[b]წმ. სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი (ედ.)

“წინასწარ იცოდა რა ღმერთმა ადამის დაცემაც და, აგრეთვე, მისი სინანულიც, ვიდრე ყოველივეს აღსრულებამდე წინაგანსაზღვრა მან ჟამიც, ადგილიც და ისიც, თუ როგორ და როდის აღმოუწოდებდა ადამს ექსორიობიდან, და როგორც წინაგანსაზღვრა, ისე აღესრულა კიდეც. და გარდამოხდა ციდან უფალი ჩვენი ქრისტე და თავისი სიკვდილით გაგვათავისუფლა ჩვენ და სრულიად განქარდა ის დაგმობილობა, რაც თან მოგვყვებოდა ჩვენ პირველმამის დანაშაულის შედეგად, და წმინდა ნათლობისა და დანარჩენ სამღვდელო საიდუმლოთა მიერ აღმოგვშვა ჩვენ, ახლადშეგვქმნა ჩვენ და გაგვათავისუფლა ჩვენ”.

ათანასე დიდი (ედ.)

“როგორც ქრისტე მოკვდა და... აღდგა, ისევე ჩვენც, ნათლისღების ჟამს, მკვდარნი აღვდგებით”.
პგ. 28,753 ბ.

წმ. ამბროსი მედიოლანელი

ნათლისღების საიდუმლოს გარეშე ვერავინ შევა ცათა სასუფეველში.
მიტრ. მაკარი მოსკ. დოგმ. ღვთისმეტყველება, ტ.2, გვ. 258


ბასილი დიდი (ედ.)

“უნათლავი არ განათლებულა”.
პგ. 79.105 ბ.

წმ. იოანე ოქროპირი

უკუეთუ ვინ უნათლავი წარვიდეს, დაღაცათუ ყოველივე სათნოებაჲ მას აქუნდეს, არასადა მივალს სხუად, გარნა გეჰენიასა ცეცხლისასა და მატლსა წამლეანსა და ბნელსა გარესკნელსა.
“განმარტება იოანეს სახარებისა”, გვ. 168, თბ. 1993.


წმ. თეოფანე დაყუდებული

“არამედ რაჲ-იგი არს ქრისტეს მიერ ახალი დაბადებული”, გვასწავლის მოციქული (2 კორ. 5,17). ქრისტიანი ნათლისღებით ხდება ახალი დაბადებული. ემბაზიდან გამოსული კაცი სულაც აღარ ჰგავს ემბაზში შესულს. როგორც ნათელი ბნელის, როგორც სიცოცხლე სიკვდილის, ისეთივე საპირისპიროა ნათელღებული უნათლავისა. უსჯულოებებში მუცლადღებული და ცოდვებში შობილი კაცი ნათლისღებამდე ცოდვის მთელ შხამს ატარებს, მისგან გამოწვეული შედეგების მთელი სიმძიმით. იგი ღვთის რისხვის ქვეშ იმყოფება, ბუნებით მრისხანების შვილია; დაზიანებულია, მოშლილია შინაგანად, მოშლილია ნაწილთა და ძალთა ურთიერთდამოკიდებულებაც და ისინი უმეტესად ცოდვის გამრავლებისკენ არიან მიმართულნი, დამორჩილებულია სატანის ზემოქმედებას, რომელიც უნათლავში, მასში მყოფი ცოდვის მიზეზით, ძალაუფლებით მოქმედებს. აქედან გამომდინარე, იგი სიკვდილის შემდგომ გარდაუვალად ჯოჯოხეთის მოხარკეა, რომელშიც დაიტანჯება თავის თავადთან (ეშმაკთან) და მის მსახურებთან ერთად.
ნათლისღება ყველა ამ ბოროტებისგან გამოგვიხსნის. იგი წარხოცავს წყევლას ქრისტეს ჯვრის ძალით და გვიბრუნებს კურთხევას: ნათელღებულნი ღვთის შვილები არიან, როგორც თავად უფალმა უწოდა მათ. “ხოლო უკუეთუ შვილ, მკვიდრცა, მკვიდრ ღმრთისა თანა და თანა-მკვიდრ ქრისტესა” (რომ. 8,17).
"Путь ко спасению" стр. 18, М, 1908.


წმ. დიადოქოს ფოტიკელი (ედ.)

ზოგიერთების აზრით მადლი და ცოდვა, ესე იგი სული ჭეშმარიტებისა და სული ცთომილებისა მოსანათლთა გონებაში იფარება. აქედან, ამბობენ, რომ ერთი პირი კარგისკენ უხმობს გონებას, მეორე კი _ მყისვე საპირისპიროსკენ, მე კი საღვთო წერილისგან და საკუთრივ გონების შემეცნებისგან ის შევიცანი, რომ წმინდა ნათლობამდე მადლი გარედან აქეზებს სულს კარგისკენ, ხოლო სატანა სულის სიღრმეებში იბუდებს, რათა დახშოს გონების ყველა მარჯვენა გასასვლელი, მაგრამ იმ საათიდანვე, როდესაც ახლად ვიშვებით, გარეგანი ხდება ეშმაკი, მადლი კი _ შინაგანი. აქედან აღმოვაჩენთ, რომ როგორც ძველად ბატონობდა სულზე ცთომილება, ასე ბატონობს მასზე ჭეშმარიტება ნათლობის შემდეგ.
თავი 75.

წმ. ეფრემ ასური
სიტყვა საყოველთაო აღდგომაზე, სინანულზე და სიყვარულზე, უფალ იესო ქრისტეს მეორედ მოსვლაზე

მაშინ (საშინელ სამსჯავროზე), ქრისტესმოყვარენო, თითოეულს შეუმოწმდება ქრისტიანობის ბეჭედი, რომელიც მიიღო ყოველმა მათგანმა მსოფლიო (კათოლიკე) ეკლესიაში ნათლისღებისას, და მოეთხოვება თითოეულს უბიწო სარწმუნოება, შეუმუსრავი ბეჭედი, შეუბილწავი კვართი და კეთილი აღსარება, რომელიც აღთქვა მან მრავალი მოწმის თანდასწრებით, როდესაც წარმოთქვა: “განვეშორები ეშმაკისაგან და ყოველთა საქმეთა მისთაგან”...
უკანასკნელ, როგორც თქვა უფალმა (მათ. 25,32-33), “განარჩინეს იგინი ურთიერთას, ვითარცა-იგი მწყემსმან რაÁ განარჩინის ცხოვარნი თიკანთაგან, და დაადგინნეს ცხოვარნი მარჯუენით მისა”. _ ის ცხოვარნი, რომლებსაც აქვთ კეთილი ნაყოფი, რომლებმაც იციან მწყემსი, რომლებიც არიან აღბეჭდილნი, რომლებმაც დაიცვეს ბეჭედი დაუზიანებლად, რომლებიც გაყვნენ დიდ მწყემსს, რომელმაც თქვა: “მომდევდით მე”, ცხოვარნი, რომლებმაც არ შებილწეს წმინდა სარწმუნოება მწვალებლური გმობებით; ამ ცხვრებს დაადგენს მარჯვენით მისა.

წმ. ბასილი დიდი
წმიდისა ნათლისღებისათვის

დავიფლნეთ ქრისტეს თანა, რომელი-იგი ჩუენთვის მოკუდა, რაჲთა აღვდგეთ მის თანა, რომელმან-იგი აღდგომაჲ მოგუმადლა...
რამეთუ არცა ხორცთა ცხორებაჲ შესაძლებელ არს თვინიერ სამშვინველისა, არცა სულისაჲ, რომელი არა იცნობდეს დამბადებელსა თვისსა, რამეთუ უგულისხმოებაჲ ღმრთისაჲ სიკუდილი არს სულისაჲ. ხოლო რომელი არა ნათელ-ღებულ იყოს, იგი არა განათლებულ არს და თვინიერ ნათლისა ვერცა თუალი შემძლებელ არს თვისთა საქმეთა ხედვად, ვერცა სულსა ძალ-უც გულისხმისყოფასა ღმრთისასა მოღებად...
ისრაელმან მოსეს მიერ ნათელ-იღო ღრუბელსა შინა და ზღუასა, რამეთუ შენ სახესა გიჩუენებდა და გამოხატვიდა უკუანაჲსკნელთა ჟამთა გამოჩინებადსა ამას ჭეშმარტებასა...
ისრაელსა უკუეთუმცა არა განევლო ზღუაჲ, არამცა ხსნილ იყო მონებისაგან ფარაოჲსა, და შენ, უკუეთუ არა განჰვლო წყალი იგი, არა განერე მწარისა მისგან მძლავრებისა ეშმაკისა...
შევიდა ქუეყანასა მას აღთქუმისასა ნათლისღებისათვის, ხოლო შენ ვითარ მიიქცე სამოთხედვე, უკუეთუ არა აღიბეჭდო ნათლისღებისა მიერ?
... ვითარ გრიდოს შენ ანგელოზმან მან, ანუ ვითარ გიხსნეს მტერთაგან, უკუეთუ არა იცნას ბეჭედი იგი? ანუ შენ ვითარ სთქუა, თუ მე ღმრთისაჲ ვარ, რაჟამს არა გაქუნდეს სასწაული მისი? ანუ არა უწყია, ვითარმედ აღნიშნულთა მათ სახლთა თანა-წარჰხდებოდა მომსრველი იგი, ხოლო უნიშნავთა მათ შინა მოსრვიდა პირმშოთა მათ? საუნჯე დაუბეჭდავი ადვილ არს განსაპარავად, ცხოვარი აღუნიშვნელი უშრომელად წარტაცებულ იქმნის.



4. ნათლისღების სახეები და მისი აღმასრულებელნი



რომელმან არა ნათელ-იღოს, მას ცხორებაჲ არა აქუს, გარნა მარტვილთა ხოლო, რომელთა თვინიერ წყლისა ნათლისღებისა დაიპყრან სასუფეველი; რამეთუ, რაჟამს იხსნიდა ჯუარითა სოფელსა მაცხოვარი და გუერდსა უგმირეს, გამოხდა სისხლი და წყალი, რაჲთა რომელთამე ჟამსა მშვიდობისასა სულითა წმიდითა და წყლითა ნათელ-იღონ და რომელთამე კუალად ჟამსა დევნისასა თვისითა სისხლითა ნათელ-იღონ.
სინური მრავალთავი, გვ. 87, თბ. 1959.

წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყველი

ვიცი მეოთხე ნათლობაც _ ნათლობა მოწამეობით და სისხლით, რომლითაც ნათელ-იღო თვით ქრისტემ.
მიტრ. მაკარი მოსკ. დოგმ. ღვთისმეტყველება, ტ.2, გვ. 261


წმ. ნიკიფორე აღმსარებელი

საჭიროების შემთხვევაში უბრალო ბერსაც შეუძლია მონათვლა, ისევე როგორც საჭიროებისას ნათლავს დიაკონიც. თუკი რომელიმე ადგილას შეუძლებელი იქნება მღვდლის პოვნა, მაშინ უნათლავი ჩვილების მონათვლა შეუძლია ყველას, ვინც იქ აღმოჩნდება. ცოდვა არ იქნება, მონათლავს მამა ან ნებისმიერი სხვა ვინმე, მთავარია ქრისტიანი იყოს (იგულისხმება მართლმადიდებელი _ მთარგ.).
კან. 44,45


პატერიკონი (ედ.)

კე. ვიღაც ქალმა შვა ტყუპები. მეათე დღეს დედამ ნახა, რომ ერთი ბავშვი საფრთხეში იყო, მივიდა წმინდა ეკლესიაში და მონათლა იგი. ორი წლის შემდეგ ბავშვები გაიზარდნენ და დედამ მოინდომა უნათლავის მონათვლა, მაგრამ ვერ შეძლო გაეგო, თუ რომელს ჰქონდა მიღებული წმინდა ნათლობა. მივიდა იგი მღვდელთან და უთხრა მას: ჩემი ერთი ბავშვი ათი დღისა მოვნათლე, ახლა კი, როცა გაიზარდნენ, მინდა მოვნათლო მეორეც, მაგრამ ვერ ვახერხებ გავიგო, მათგან რომელმა მიიღო წმინდა ნათლობა. რის გაკეთებას მიბრძანებ? როცა ეს გაიგონა მღვდელმა, წაიყვანა იგი წმინდა კირილე ალექსანდრიელ მთავარეპისკოპოსთან, რომელმაც ორივეს მონათვლა ბრძანა და უთხრა მღვდელს: “ასე მონათლე ორივე _ თქვი: მოუნათლავი ინათლება სახელითა მამისა და ძისა და წმიდისა სულისა”.

წმ. იოანე დამასკელი
ქრისტიანის საუბარი სარკინოზთან
განმარტება იერემია წინასწარმეტველის სიტყვებზე (იერ. 1,5)

ქრისტემდე თუ იყო ნათლობა? იერემია ხომ ქრისტემდეა დაბადებული? _ იყო ნათლობა, წმიდა მოციქულის მოწმობით, რომელიც ამბობს, რომ “ნათელ-იღეს ღრუბლითა მით და ზღვითა” (1 კორ. 10,2). და უფალი ამბობს სახარებაში: “უკუეთუ ვინმე არა იშვეს წყლისაგან და სულისა, ვერ ხელ-ეწიფების შესლვად სასუფეველსა ღმრთისასა” (იოან. 3,5). ასე რომ, აბრაამი, ისააკი, იაკობი და დანარჩენი ქრისტემდელი წმინდანები ცათა სასუფეველში შესვლამდე მოინათლნენ, რადგან, ქრისტეს მოწმობის თანახმად, თუკი არ მოინათლებოდნენ, ვერც ცხონდებოდნენ. ასევე მოწმობს სული წმიდა “უცხო იქმნეს ცოდვილნი საშოჲთგან” (ფსალმ. 57,4), ანუ ნათლისღებისგან. ამიტომაც ვაღიარებთ, რომ ყველა, ვინც ცხონდა და აწ ცხონდება, ცხონდნენ და ცხონდებიან ღვთის მადლით.
თხზულებები, მოსკ. 1997, გვ. 77

აქ ცხადია საუბარია ნათლობის სიმბოლურ მხარეზე და არა სულიერზე, ანუ სული წმიდის მადლით ცოდვათა მიტევებაზე, რომელიც მხოლოდ ქრისტეს ჯვარცმის შემდეგ აღსრულდა. ამავე საკითხზე საუბრობს წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყველი: “ნათლავდა მოსე, მაგრამ წყალში; მანამდე კი “ღრუბლითა მით და ზღვითა” (1 კორ. 10,2); და ამას ჰქონდა წინასახეობითი აზრი, როგორც გულისხმაყოფს პავლეც. ზღვა წყლის სახე იყო, ღრუბელი _ სულის, მანანა _ ცხოვრების პურის, სასმელი _ ღვთაებრივი სასმელის. ნათლავდა იოანეც, უკვე არა იუდეველთაებრ, რადგან არა მხოლოდ წყლით, არამედ სინანულითაც (მათ. 3,11); მაგრამ არა სრულყოფილად სულიერად, რადგან არ დაუმატებია “და სულით”. ნათლავდა იესოც, მაგრამ სულით: ამაშია სრულყოფილება” (39 სიტყვა).

გაგრძელება იქნება

5. არსებობს თუ არა ნათლობა სურვილით; მოწამეები ფიზიკური წამების გარეშე

[b]წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყველი
ნათლისღებისათვის (მეორმოცე სიტყვა)

და უკუეთუ იტყვი, ვითარმედ: რაჲ არს _ არა კაცთმოყვარე არსა ღმერთი და მხედველი გონებათაჲ, რამეთუ განიკითხავს იგი გულთა, და ნათლისღებისა და სინანულისა წილ შეჰრაცხავს გულსმოდგინებასა?
მსგავს არს სიტყუაჲ შენი ზღაპარსა, უკუეთუ ნათელღებულად შერაცხილ არს წინაშე ღმრთისა უნათლავი იგი კაცთმოყვარებისათვის მისისა, ანუ თუ სასუფეველსა ღირს იქმნების, რომელსა სწადოდა იგი თვინიერ საქმეთა სასუფეველისათა.

ხოლო მესამენი იგი არცა იდიდნენ, არცა იტანჯნენ მართლისა მის მსაჯულისაგან, ვითარცა დაუბეჭდავნი.

აქ მცირე კომენტარს გავაკეთებ. ჩვენი ეკლესიის ზოგიერთი წევრის მიერ გამოითქმება მოსაზრება, რომ მართალია უნათლავი ადამიანი ვერ ცხონდება, მაგრამ ზოგჯერ, როდესაც არ არსებობს ნათლობის საშუალება, შეიძლება ეს საიდუმლო აღსრულდეს მხოლოდ სურვილით. ამ აზრის დასადასტურებლად მოაქვთ წმ. გრიგოლ ღვისმეტყველის მეორმოცე სიტყვიდან ადგილი, სადაც ის უნათლავთა კატეგორიებზე მსჯელობს, ასევე ჯვარცმული ავაზაკისა და მცხეთელი სიდონიას მაგალითები. რაც შეეხება წმ. გრიგოლის სიტყვას, თუკი ყურადღებით და ტენდენციურობის გარეშე წავიკითხავთ, ადვილად დავრწმუნდებით, რომ ეს წმინდანი საპირისპიროს ამტკიცებს. იმავე მეორმოცე სიტყვაში (იხ. ზემოთ) ის ამბობს: “მსგავს არს სიტყუაჲ შენი ზღაპარსა, უკუეთუ ნათელღებულად შერაცხილ არს წინაშე ღმრთისა უნათლავი იგი კაცთმოყვარებისათვის მისისა...”, აქ მგონი ყველაფერი გასაგებია. ხოლო ქვემოთ, იმ ადგილას, რომელსაც სურვილით ნათლობის დასამტკიცებლად იშველიებენ, წმ. მამა გარკვევით ამბობს: “არცა იდიდნენ, არცა იტანჯნენ მართლისა მის მსაჯულისაგან, ვითარცა დაუბეჭდავნი”. ანუ ეს პიროვნებები (მათ შორის იგულისხმება ჩვილებიც) არიან “დაუბეჭდავნი”, ე.ი. უნათლავნი, და ამიტომ არ იდიდებიანო. ასე რომ წმ. გრიგოლი, პირიქით, ადასტურებს, რომ არ ხდება სურვილით ნათლობა.
რაც შეეხება წმ. სიდონიას და ჯვარცმულ ავაზაკს, ვინაიდან ეკლესიის არცერთი მამა არ ასწავლის სურვილით ნათლობას, ცხადია ამ შემთხვევაში უნდა ვივარაუდოთ მოწამებრივი ნათლობა. ისმის კითხვა, თუ შეიძლება მოწამე იყოს ის, ვინც ფიზიკურად არ უწამებიათ (სიდონიას შემთხვევა)? ცნობილია არაერთი ასეთი შემთხვევაა, როდესაც ეკლესიამ მოწამედ შერაცხა ქრისტიანები, რომლებმაც აღიარეს ჭეშმარიტება და სულიერად ეწამნენ. მაგალითად: წმ. ნატალია, წმ. ადრიანეს მეუღლე; წმ. სოფიო, პისტის, ელპიდის და აღაპის დედა; წმ. სოლომონია, მაკამელი მოწამეების დედა; შვიდი ეფესელი ყრმა.
ასე რომ, ეკლესია ასწავლის მხოლოდ ორი სახის ნათლისღების საიდუმლოს შესახებ: წყლით და მოწამეობით. ამას ადასტურებს ქვემოთ მოყვანილი სწავლებებიც.



6. ჩვილთა ნათლობა და უნათლავი ჩვილების ხვედრი

[b]პედალიონი (ედ.)

“მართლმადიდებელი კათოლიკე ეკლესიის აზრი ისაა, რომ საკუთრივ პირველმამისეული ცოდვა, რაც იყო არა არსება, არამედ გადახვევა მართალი წესისგან და უფლის მცნებისადმი სავალდებულო მორჩილების ურჩობად შეცვლა, _ არა უმეცრება გონებისა და უარესისკენ მიდრეკა ნებელობისა, არამედ ამათი ძირი და მიზეზი, _ გადაეცემა ყველა ადამიანს, მათ შორის იმათაც კი, რომლებიც დედის მუცლიდან განწმენდილი იყვნენ და თვით ჩვენს დედოფალ ღვთისმშობელსაც, ესე იგი _ არა მხოლოდ ურწმუნოთაგან შობილ ჩვილებს. ამასთან, გადაეცემათ არა ლიტონი მოთვისეობით ან მბაძველობითად, არამედ ჭეშმარიტი და საქმით ზიარებით. ამიტომ, ჩვილებიც ჭეშმარიტად და ნამდვილად ამგვარი ცოდვის მისატევებლად ინათლებიან, როგორც ჭეშმარიტად და საქმითად ზიარებულნი ამ ცოდვასთან, თანახმად კართაგენის 121-ე კანონისა”.
კომენტარი კართაგენის კრების 121-ე კანონზე.

ორიგენე

ეკლესიამ მიიღო გადმოცემა მოციქულებისგან, რომ ყრმებიც მოვნათლოთ.
მიტრ. მაკარი მოსკ. დოგმ. ღვთისმეტყველება, ტ.2, გვ. 259


წმ. იოანე ოქროპირი

თუკი საჭირო იქნება, როდესაც უნათლავი ჩვილია მომაკვდავი, დიაკონს შეუძლია მონათლოს. და თუკი ჩვილი გარდაიცვლება, იგი მონათლულად აღირიცხება. თუკი იგი უნათლავად პრესვიტერის უზრუნველობის გამო აღესრულა, ვაი, იმ პრესვიტერს! თუ მშობელთა უზრუნველობით მოკვდა უნათლავად, ვაი იმ ბავშვის მშობლებს! ამიტომაც მშობლებმა ბავშვის ნათლობა მრავალი წლით არ უნდა დააყოვნონ. აღუბეჭდავი ცხვარი მგლის წილხვედრია, ქრისტეს ბეჭედი იცავს ამ ბეჭდის მქონეს.
ტ. 10, გვ. 958.


წმ. სიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი


თქმული, რომ ღმერთის გარდა არავინაა უცოდველი, თუნდაც ქვეყანაზე მხოლოდ ერთი დღე იცოცხლოს (შდრ. იობ. 14,4), იმათ როდი გულისხმობს, ვინც პიროვნულად სცოდავს; ერთი დღის ჩვილს როგორ შეუძლია შესცოდოს? ამ სწავლებით ჩვენი სარწმუნოების ის საიდუმლო გამოითქმის, რომლის თანახმად ადამიანური ბუნება ჩასახვისთანავე ცოდვილია. ღმერთს ადამიანი ცოდვილი არ შეუქმნია, მან იგი უმანკო და წმინდა შექმნა. მას შემდეგ, რაც პირველქმნილმა ადამმა ამპარტავნების გამო დაკარგა სიწმინდის ეს სამოსი და ხრწნადი და მოკვდავი იქმნა, ადამის თესლისაგან წარმოშობილი ყოველი ადამიანი ჩასახვისა და შობისთანავე პირველმშობელთა ცოდვის თანაზიარია. ვინც ამ გზით იშვა, თუნდაც არანაირი ცოდვა არ ჩაედინოს, უკვე ცოდვილია იმ პირველმშობელთა ცოდვით. ამ მიზეზით მოვიდა სხვა შობა ანუ აღორძინება, რომელიც სული წმიდის მიერ ააღორძინებს ადამიანს წმიდა ნათლისღებით, კვლავ აკავშირებს მას ღვთაებრივ ბუნებასთან, ისევე, როგორც მაშინ, როდესაც იგი ღვთის
ხელებმა შექმნეს; აღადგენს მის ყველა სულიერ ძალას, განაახლებს მათ და იმ მდგომარეობაში მოიყვანს, რომელშიც იყო პირველქმნილი ადამის შეცოდებამდე. ამგვარად შეჰყავს იგი ღვთის სასუფეველში, რომელშიც უნათლავს არ შეუძლია შესვლა, განანათლებს უფლის ნათლით და მისეულ სიხარულს აგემებს.
თხზულ. ტ. 1, გვ. 309, მ. 1892


პატერიკონი (ედ.)

ლაოდიკელთა ქალაქში იყო ვინმე ხუცესი ევლაპი, რომელიც წმინდად და უბიწოდ ცხოვრობდა. მასთან ერთ ღამეს მივიდა წარჩინებული ვინმე, რომელიც მთელი მონდომებით აჩქარებდა მას ამდგარიყო და მოენათლა მისი ძუძუთა შვილი, რადგან უფრო სიკვდილისკენ იყო იგი. ხუცესი მყისვე წამოხტა და გაეშურა ეკლესიისკენ, მაგრამ სანამ იგი ამზადებდა წყალს და ზეთს, ამასობაში მოკვდა ის ბავშვი უნათლავად. ხუცესმა აიყვანა იგი, დადო სანათლავის წინ და უთხრა ანგელოზს: “შენ, ჩემებრ ღვთის მონა ანგელოზს, გეტყვი: იმ უფლებამოსილების გამო, რაც მოგვცა ჩვენ ქრისტემ, რომ შევკრათ და გავხსნათ ცაში და მიწაზე, დააბრუნე ამ ბავშვის სული სხეულში, სანამ მოვნათლავდე მას, რათა უნათლო არ წავიდეს იმ საუკუნეში, რადგან უწყის უფალმა ჩემი და შენი, რომ არ გამომიჩენია უგულისყურობა, არამედ რაჟამს მიხმეს, მყისვე გამოვიქეცი”. უთხრა რა ეს ხუცესმა ანგელოზს, გაცოცხლდა ბავშვი და მონათლა რა იგი, მოიკითხა და უთხრა: “წადი, შვილო, ცათა სასუფეველში!” და მაშინვე ხელმეორედ დაიძინა მან უფლის მიერ, ეზიარა რა ქრისტეს უხრწნელ საიდუმლოებებს.

ათანასე დიდი (ედ.)

შეკითხვა 115-ე:
სად მიდიან აღსრულებული მორწმუნე ჩვილები? სასჯელში და სასუფეველში? და სად დგინდებიან მორწმუნეთა უნათლავად აღსრულებული ჩვილები, მორწმუნეებთან თუ ურწმუნოებთან?
პასუხი:
უფალი ამბობს: “აცადეთ ბავშვებს მოვიდნენ ჩემთან, რადგან ასეთებისა არის ცათა სასუფეველი”. კიდევ, მოციქული ამბობს: “აწ კი თქვენი შვილები წმინდა არიან”. აქედან ცხადია, რომ როგორც უმწიკვლონი და მორწმუნენი, სასუფეველში შედიან მორწმუნეთა მონათლული ჩვილები, ხოლო უნათლავი და წარმართი [ჩვილები] არც სასუფეველში შედიან, არც კიდევ სასჯელში, რადგან ც