ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის სამხელიანი ხატი პარამეტრები

[ეკატო]

ამ სურათზე აღბეჭდილია ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის სამხელიანი ხატი, ათონის მთაზე , ხილანდარის მონასტრის იღუმენია და მფარველი.
მოკლედ მოგახსენებთ ღვთისმშობლის სამხელიანი ხატის ისტორიის შესახებ.

სამხელიანი ღვთისმშობლის ხატის ისტორია იწყება მერვე საუკუნიდან, ხატმებრძოლეობის პერიოდიდან.
ბიზანტიის ერეტიკოსი იმპერატორი ისავრ – ლომი–ს ჯარისკაცები და ქვეშემრდომები სასტიკად სდევნიდნენ ქრისტიანთა სახლებს, აწამებდნენ და კლავდნენ მართლმადიდებელ ქრისტიანებს, არბევდნენ და ანადგურებდნენ მართლმადიდებლურ სიწმინდეებს, ხატებს .
ამ პერიოდში ბიზანტიის გარეთ, დამასკოში , მართლმადიდებელ ქრისტიანებს არ სდევნიდნენ, ვინაიდან მათ მფარველობდა დამასკოს ხალიფას პირველი ვეზირი იოანე დამასკელი, რომელიც იყო მართლმადიდებელი ქრისტიანი, მეცნიერი და ჰიმნოგრაფი, ქრისტიანული მოძღვრების უზადო მცოდნე და დამცველი. იოანე დამასკელის ხსენების დღეს, 4 დეკემბერს , დღესაც პატივისცემით აღნიშნავს მთელი მართლმადიდებელი სამყარო. დაუღლელი მოღვაწეობის ის წმინდა წერილზე დაყრდნობით ასაბუთებდა ხატების არსებობის და მათი თაყვანისცემის აუცილებლობას. განრისხებული იმპერატორი ყველანაირად ცდილობდა კომპრომენტაციას ხლიფას წინაშე. ბოლოს, ყალბი წერილი შეადგენინა, ვითომდა იოანეს ხელით დაწერილი, ხალიფას საწინააღმდეგო შეთქმულების შესახებ. ხალიფამ დასაჯა იოანე და მოჰკვეთა ხელის მტევანი რომლითაც ვითომდა ეს წერილი დაწერა. მტევანი ბაზრის მოედანზე გამოკიდა. იოანე დამასკელი სასტიკად განიცდიდა როგორც ხორციელ ტკივილს ასე დაუმსახურებელ წყენას. მან სთხოვა ხალიფას მიეცა მისთვის ხელის მტევანი დასამარხად. მან მიიდო მოკვეთილი მტევანი ხელზე, და ლოცვით შესთხოვდა ღვთისმშობელს მისი ხატის წინ, განეკურნებია მისი ხელი , რომლითაც ბევრჯერ დაუცვია მართლმადიდებლობა თავის ნაშრომებში. ის დაპირდა ღვთისმშობელს , რომ მუდამ იშრომებდა ამ ხელით მართლმადიდებლობის დასაცავად და სადიდებლად. ამ ლოცვაში იოანეს ჩაეძინა და მას გამოეცხადა დედა ღვთისმშობელი და აუწყა, რომ ის ჯანმრთელია და რომ მან უნდა იშრომოს ამ ხელითღვთის სადიდებლად.
გაიღვიძა იოანემ და იხილა სასწაულებრივად გამრთელებულა ხელი. ეს სასწაული მთელმა ქვეყანამ გაიგო. შერცხვენილი ხალიფა მიხვდა იმპერატორის მზაკვრობას და თავის შეცდომას. მან ბოდიშით სთხოვა იოანეს დაბრუნებოდა პირველი ვეზირის ადგილზე, მაგრამ იოანემ უარი უთხრა, განმარტოვდა და ბერად აღიკვეცა. იოანემ გამოაჭედვინა მტევნის ვერცხლის გამოსახულება და უბოძა ღვთისმშობლის ხატს. ამის შემდეგ მტევანი ეხატება ამ ხატის ყველა ასლს. ეს ხატი მერვე საუკუნიდან იმყოფებოდა წმინდა საბას მონასტერში მეცამეტე საუკუნუმდე ვიდრე ის უბოძეს სერბეთის არქიეპისკოპოსს სხვა წმინდა საბას.
სერბეთზე თურქების შემოსევის დროს იმისათვის რომ გადაერჩინათ სიწმინდე შეურაცხყოფისა და განადგურებისაგან. მართლმადიდებელმა სერბებმა ხატი სახედარზე დაამაგრეს და გაუშვეს. ძვირფასი ტვირთი პირუტყვმა ატარა , ათონის მთაზე მიიტანა და ხილანდარის მონასტრის კარებთა დადგა. მონასტრის ბერებმა მიიღეს ხატი როგორც ძვირფასი წყალობა. მათ ჰქონდათ ხილვა, რომ ღვთისმშობლის სამხელა ხატმა ისურვა თავად ყოფილიყო ხილანდარის მონასტრის იღუმენია. ამის ნიშნად იქამდე საკურთხეველში მყოფი ხატი სასწაულებრივად თავად გადაბრძანდა ტაძრის შუაგულში იღუმენის ადგილზე. ამის შემდეგ სამხელიანი ღვთისმშობლის ხატი არის ათონის მთის ხილანდარის მონასტრის იღუმენია, დამცველი და შემწე. მთელი მართლმადიდებელი სამყარო , ყველა ეკლესია დიდ პატივად თვლის ,ჰქონდეს სამხელიანი ღვთისმშობლის ხატის ასლი. განსაკუთრებულ პატივს სცემენ სამხელიანი ღვთისმშობლის ხატს ერთმორწმუნე რუსეთში საიდანაც ჩამობრძანდა და ღვთის წყალობით ქუთაისის ივერიის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ტაძარში დაიდო ბინა ამ ხატის ასლმა რომელიც შესწირა ტაძარს თორთლაძეების ოჯახმა.






2008 წლის 17 ივლისი ერთ–ერთი ღირსშესანიშნავი დღეა ქუთაისის ივერიის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძრის ისტორიაში. ამ დღეს თორთლაძეების ოჯახმა ტაძარს წმინდა ათონის მთის ხილანდარის მონასტრის მთავარი სიწმინდის, სამხელიანი ღვთისმშობლის ხატის ძველთაძველი ასლი შესწირა. როგორც ექსპერტებმა დაასკვნეს ხატი დაახლოებით მეჩვიდმეტე საუკუნეში უნდა იყოს გადმოწერილი . ის 40 წლის განმავლობაში ბრძანდებოდა ამ ოჯახში. ქუთათელ–გაენათელმა მიტროპოლიტმა , მისმა მაღალყოვლადუსამღვდელოესობა�
� მეუფე კალისტრატემ ხატის საპატივცემლოდ ტაძარში პარაკლისი აღავლინა , თავის ქადაგებაში თორთლაძეების ოჯახი დალოცა და მადლობა მოუხადა ძვირფასი შენაწირისათვის. პარაკლისს ასობით ადამიანი დაესწრო და მოილოცა ჩვენი ახლად შეძენილი სიწმინდე.