ფერწერის ტექნიკა, ფერწერულ მასალათა ტექნოლოგია პარამეტრები

[აკაკი]

მშვიდობა. ცოტა მოულოდნელი თემის წამოჭრა განვიზრახე, მაგრამ მემგონი არ უნდა იყოს უინტერესო და, როგორც მე ვიცი, ფორუმელებიდანაც მრავალი ხატავს. ამიტომ, მათთვის და ფორუმის მომავალი წევრებისათვის (რომლებიდანაც, იმედია, მხატვრობით დაინტერესებულნიც იქნებიან) საინტერესო იქნება.

"ფერწერის ტექნოლოგია" აერთიანებს მასალების მომზადების წესს, მათ ქიმიურ-ფიზიკურ თვისებებს და იმ რთულ ტექნოლოგიურ პროცესს, რომელსაც განიცდის ეს მასალები სურათის წერის მომენტიდან წლების განმავლობაში. "ფერწერის ტექნიკა" კი განსაზღვრავს სურათის შექმნის ძირითად ეტაპს, როდესაც მხატვარი უშუალოდ იწყებს შემოქმედებით მუშაობას. ამ შემთხვევაში ამ ცნების შინაარის გამოხატავს ჩვევებს, რის შედეგადაც ცნობილი ხდება ფერწერული ამოცანების გადაწყვეტა.

ლ. კვასხვაძე

მოდი პირდაპირვე ამოვწერ ამ წიგნიდან (ლ. კვასხვაძე, "ფერწერის ტექნიკა და ფერწერულ მასალათა ტექნოლოგია") რაიმეს. ე სიქნება სამხატვრო გრუნტის შესახებ, ე.ი. ამ შეთხვევაში ტილოს მომზადება დასახატად.

ტილოს დაგრუნტვა ზეთის ფერწერისათვის

ზეთის ტექნიკის განვითარების პირველი ნაბიჯებიდან, ე.ი XV საუკუნის დასაწყისიდან დღემდე, გრუნტის რეცეპტების უამრავი რიცხვი დაგროვდა; რომ გავარჩიოთ კარგი გრუნტი ცუდისაგან საჭიროა მათი განხილვა, გაანალიზება და კლასიფიკაცია, ვინაიდან სპეციალურ ლიტერატურაშI ბევრი ისეთი რეცეპტია, რომელიც ვერ პასუიხობს ზეთის ფერწერის მოთხოვნილებას.

ისმება კითხვა, რა მოთხოვნას უნდა უყენებდეს მხატვარი გრუნტს?

1. გრუნტმა უნდა დაიცვაას ტილო ზეთის ზემოქმედებისაგან (ზეთმა შეიძლება ტილო დააზიანოს, შეასუსტოს, გახვრიტოს);
2. გრუნტის ფენა უნდა იყოს მტკიცე და ელასტიკური, რათა გაუძოს სხვადასხვა ფიზიკურ-მექანიკურ დატვირთვას, რომელიც გარაუვალია მუშაობის პროცესში;
3. გრუნტის ფენა მტკიცედ უნდა იყოს დამაგრებული საფუძველზე;
4. გრუნტის სისე თანაბარი უნდა იყოს მთელ ფართOბზე, ზედაპირის ფაქტურა კი ერთნაირი, სამუშაოდ მოხერხებული და სასიამოვნო;
5. გრუნტს უნდა შესწევდეს უნარი, მტკიცედ მიიმაგროს თავის ზედაპირზე საღებავების ფენა;
6. გრუნტის შედგენილობაში არ უნდა შედიოდეს ისეთი ნივთიერებები, რომლებიც ცუდად იმოქმედებს საღებავებზე; აგრეთვე უნდა ვერიდოთ ადვილად ლპობადი მასალების გამოყენებას, წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი სათანადოდ იუნდა იქნეს დამუშავებული;
7. გრუნტის ზედაპირს უნდა ჰქონდეს განსაზღვრული მყარი ფერი, რამდენადაც იგი უშუალოდ მონაწილეობს სურათის კოლორიტის შექმნაში;

ეს კონკრეტული მოთხოვნები გრუნტის მიმართ აუცილებელია, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, დღემდე არც ტრადიციული და არც სინთეთიკური გრუნტი მთლიანად ვერ პასუხობს ყველა ამ მოთხოვნას.

გრუნტების თვისებები ძირითადად განისაზღვრება შემაკავშირებელი ნივთიერებებით და ამიტომ იმ მაკავშირებლის სახელს ატარებს, რომელზეც დამზადებულია ესა თუ ის გრუნტი. მაგალითად: ზეთის და ნახევარზეთის გრუნტი, წებოს გრუნტი, კაცეინის, ემულსიური, სინთეტიკური და სხვ.; გრუნტები იყოფა ორ ჯგუფად: შემწოვ და არაშემწოვ გრუნტებად. პირველს ეკუთვნის: წებოზე, კაზეინზე, ემულსიასა და სინთეტიკურ მაკავშირებლებზე დამზადებული გრუნტები, მეორე-ს ზეთის, ნახევარზეთის და ალკიდის გრუნტი (რომელზეც ქვმეოთ მინდა მოკლედ გესაუბროთ).

მხატვართა უმრავლესობა უპირატესობას ანიჭებს ამა თუ იმ გრუნტს და კატეგორიულად უარყოფს დანარჩენს. მხატვარი, რომელიც გამოიმუშავებს საკუთარ ხერხებს, ტექნიკას და მუშაობის მანერას, მოითხოვს ისეთ გრუნტს, რომელიც მისი მუშაობის პრინციპს შეესაბამება. მზა, დაგრუნტული ტილოს ნაკლი სწორედ აქედან გამომდინარეობს, რომ მას შეუძლია დააკმაყოფილოს მხატვართა მხოლოდ გარკვეული ნაწილი, ვინაიდან წარმოება სერიულად ამზადებს მხოლოდ ერთI სახის, კერძოდ, სინთეტიკური გრუნტით დამუშავებულ ტილოს, რომელიც პოდოლსკის კომბინატში 1970-1971 წელს დაინერგა; მანამდე მზადდებოდა ემულსიური გრუნტი სერიული წარმოებისათვის, რომელიც ვერ პასუხობდა ზეთის ფერწერის მოთხოვნილებას, რადგან რეცეპტურაშI თავიდანვე იყო შეცდომა დაშვებული; დღეისათვის ეს ჩეცდომა გამოსწორებულია, მაგრამ სერიული წარმოებისათვის ასეთი გრუნტის დამზადება არ არის მიზანშეწონილი, ვინაიდან ტილოს ხელახალი გადაჭიმვის დროს ქვეჩარჩოზე, გრუნტი საკმაოდ ზიანდება, რისი გამოსწორებაც უკვე შეუძლებელია. ასეთ გრუნტზე შესრულებული ნამუშევარი ნაკლები გამძლეობით ხასიათდება.

ბევრი დიდი მხატვარი, როგორც ძველად, ისე ეხლაც, თვითონ ამზადებდა და ამზადებს გრუნტს; ერთი მხრივ, ამან განაპირობა, რომ მათი ნამუშევრები დღემდე კარგად არის შემონახული, მაგრამ ავტორის მიერ შესრულებული გრუნტის ყოველთვის არ მოგვცემს სასურველ შედეგს, თუ მან არ იცის გრუნტის და მასში შემავალ მასალათა თვისებები და არ არის დახელოვნებული გრუნტების დამზადებაში.

ახლა კი ალკიდის გრუნტი; რატომღაც მე ეს ავირჩიე, ალბათ აღწერილთაგან უფრო კარგი, ხარისხიანი, დადებითი თვისებებით დატვირთული და ზეთის ფერწერის მოთხოვნების დამაკმაყოფილებელი მეჩვენა.
მაშ ასე ალკიდის გრუნტი:

არაშემწოვ გრუნტებს მიეკუთვნება ალკიდის გრუნტი, რომელიც თავისი თვისებებით ტრადიციული ზეთის გრუნტის ანალოგიურია, მაგრამ განსხვავდება რიგი დადებითი თვისებებით. ტილოს დაგრუნტვა ალკიდის თუთია-ტიტანის თეთრათი (белилa титаного-цинковые, zinc-titan white) შეიძლება პირდაპირ, გაწებვის გარეშეც, ან დავკმაყოფილდეთ წებოს ერთი ფენით.

ჯერ პემზით ან ზუმფარით (ე.წ. შკურკა) უნდა დავამუშავოთ ტილოს ზედაპირი (თუ ადგილ-ადგილ ძალიან ამოიჩეჩა მაკრატლით ან ბრიტვით, ისე რომ ტილოს ქსოვილი არ დაიჭრას, წავჭრით ნაჩეჩებს) , შემდეგ საღებავს გამოვწურავთ ტუბიდან და მასტიხინის საშუალებით გავშლით ისე, რომ ფორები კარგად ამოივსოს; საკმარისია ერთი ფენაც, მაგრამ თუ საჭიროება მოითხოვს, ორი-სამი დღის შემდეგ შეგვიძლია დავფაროთ მეორე ფენითაც. ზეთის გრუნტისაგან განსხვავებით ალკიდის გრუნტი ძალიან სწრაფად შრება და საიმედოდ იცავს ტილოს დაძველებისაგან. ამ თვალსაზრისით შეგვიძლია სასურათე ტილო უკანა მხრიდანაც დავფაროთ თუთია ტიტანის თეთრათი და ამით საბოლოოდ დავიცავთ ატმოსფეროს ზეგავლენისაგან.

ზეთის გრუნტისაგან განსხვავებით, ალკიდის გრუნტზე მუშაობა შეგვიძლია დავიწყოთ ორი-სამი დღის შემდეგ და , რაც მთავარია, ზედაპირის საფენათაშორისო ლაქით დამუშავების გარეშე, ურომლისოდაც ზეთის და ნახევარზეთის გრუნტებზე მუშაობა დაუშვებელია.

ალკიდის თუთია-ტიტანის თეთრა ხასიათდება დიდი ადგეზიური უნარით და ამიტომ ამ საღებავით დაფარულ ზედაპირზე ზეთის საღებავები მტკიცედ მაგრდება საფენათაშორისო ლაქის გარეშეც. ეს თვისება ერთ-ერთი და უდავოდ ალკიდის გრუნტის დიდი დადებითი მხარეა.

ალკიდის გრუნტი, ისე როგორც ზეთის და ნახევარზეთის გრუნტი, არ იწოვს ზეთს საღებავებიდან, რის გაოც მათი უთხელესი ფენაც კი მასზე ინარჩუნებს პირველად ტონს და ჟღერადობას. საღებავები აქაც ისევე, შრება, როგორც ზეთის და ნახევარზეთის გრუნტზე.

ავტორი: ლ. კვასხვაძე, "ფერწერის ტექნიკა და ფერწერულ მასალათა ტექნოლოგია"