 ძველი ქართული დამწერლობა |
სტუმარს სალამი ( შესვლა | დარეგისტრირება )
  |
| შოთაძე |
 Oct 13 2007, 03:31 AM
პოსტი
#1
|
 შოთა  ჯგუფი: Members პოსტები: 2,169 რეგისტრ.: 26-April 07 მდებარ.: სევდიან ფიქრებში წევრი № 1,766  |
ძველი ქართული დამწერლობა ქართული დამწერლობის შექმნისა და მწერლობის დასაწყისის პრობლემა ქართული ლიტერატურის კულტურის ისტორიის ერთ-ერთი უმთარესი საკითხთაგანია. დასაბუთებულია აზრი, რომ ჩვენამდე მოღწეული ქართული ანბანი უნდა წარმოშობილიყო ძვ. წ.აღ-ის VII-Vი სს.. აღსანიშნავია ისიც, რომ დამწერლობის ყველა ძირითადი სახე ძველი აღმოსავლეთის ქვეყნებში ჩამოყალიბდა და მათ შორის საქართველოში. ქართული ანბანის რეალური ისტორია V საუკუნის I ნახევრიდან იწყება, მაგრამ არის საბუთები, რომ ძველ კოლხებს დამწერლობა ჰქონდათ (აპოლონიოს როდოსელის `არგონავტიკა"). მოგვეპოვება ლეონტი მროველის ცნობა ქართული დამწერლობის შესახებ (იგი გაერთიანებული საქართველოს მეფის, ფარნავაზის დროს, ძვ. წ. აღ-ის IV-II სს. მიჯნაზე შეიქმნა). არსებობს სომხური ლეგენდა ქართული ანბანის წარმოშობაზე. ქართულმა ანბანმა განვითარების სამი საფეხური განვლო: I. მრგვლოვანი ანუ ასომთავრული (V-IX სს.) II. ნუსხური ანუ ნუსხა-ხუცური (IX-XI სს.) III. მხედრული ანუ საერო (XI საუკუნიდან დღემდე) ქართული შრიფტის სახეობები ერთმანეთის პარალელურად იხმარებოდა IX საუკუნის შემდეგაც, ოღონდ განსაზღვრული იყო მათი გამოყენების არე. მაგ., საეკლესიო წიგნებს ძველი ასოებით წერდნენ (მრგვლოვანით ან მისგან წარმომდგარი კუთხოვანით, რომელშიც მრგვლოვანიც იყო გარეული), ხოლო მეფეთა ბრძანებები, სამართლის დადგენილებები და საერო ხასიათის სხვა დოკუმენტები თუ წიგნები (მხატვრული ნაწარმოებები და სხვ.)იწერებოდა მხედრული ასოებით. მრგვლოვანი ხელით არის დაწერილი IX-X სს.სახარებანი, საქმე მოციქულთა, ეპისტოლენი, დავითნი... ხოლო ნუსხურით _ `მამათა სწავლანი" (943 წ.-მდე), იოანე ოქროპირის ცხოვრება (968 წ.), ოშკის ბიბლია (978 წ.), იერუსალიმური რედაქციის წინასწარმეტყველთა წიგნები (XI ს.), იერუსალიმური ლექციონარი (X-XI სს.), შატბერდის კრებულის (X ს.) ერთი ნაწილი მრგვლოვანით არის დაწერილი, მეორე - კუთხოვანით (ნუსხა-ხუცურით). საეკლესიო წიგნები ნუსხა-ხუცურით იწერებოდა, მრგვლოვანი შენარჩუნებული იქნა სათაურებში, ინიციალებში აბზაცების დასაწყისად. XI-XII საუკუნის საქართველოს ინტენსიური ლიტერატურული ცხოვრება მოითხოვდა სწრაფ წერას და წერის ეკონომიურობას, რასაც მხედრული წერა უფრო შეეფერებოდა. თვლიან, რომ ნუსხური მრგვლოვანის განვითარებაა, მხედრული კი _ ნუსხურისა. ჩვენს დრომდე მოღწეული დაწერილობის უძველეს ქართულ ძეგლებში 37 ასო-ნიშანია. ყველა ასო-ნიშანს ანბანური მწკრივი გააჩნია და აქვს რიცხვითი მნიშვნელობა 1-დან 10000-მდე. დაწერეთ ძველი ქართული ენის შესახებ თუ როგორ წარმოიშვა და როგორ ვითარდებოდა თუ არ მოგეწონათ ეს თემა მაშინ არ გამიბრაზდეთ შეგიძლიათ წაშალოთ  -------------------- „მონარქს ძალაუფლება ენიჭება ღვთისგან, - ხოლო პრეზიდენტი მას სახალხო სიამაყისაგან იღებს (არჩევნები); მეფეს ძალა ემატება საღმრთო მცნებათა აღსრულებით, პრეზიდენტი კი ხელისუფლებაში თავს ინარჩუნებს ბრბოსადმი მაამებლობით; მონარქს ერთგული ქვეშევრდომნი ღვთისკენ მიყავს, პრეზიდენტი კი - მის ამომრჩევლებს ღმერთს აშორებს.“
მღვდელმთავარი ვლადიმერ კიეველი |
   |
 
|
| მაკუნა |
Oct 13 2007, 03:53 AM
პოსტი
#2
|
 Advanced Member ჯგუფი: Members პოსტები: 4,495 რეგისტრ.: 18-March 07 წევრი № 1,409 |
-------------------- ყველას უნდა მთის მწვერვალზე ცხოვრება, თუმცა ჭეშმარტი ბედნიერება სწორედ იმაშია, თუ როგორ ადიხარ ციცაბო ფერდობზე...
ადამიანს უფლება აქვს უყუროს მეორეს ზემოდან ქვემოთ იმ შემთხვევაში, როდესაც მას წამოდგომაში ეხმარება... არც ერთი ადამიანი არ იმსახურებს შენს ცრემლებს, ხოლო ვინც იმსახურებს ის არასოდეს აგატირებს... |
|
|
|
| ქევანა |
Oct 13 2007, 01:19 PM
პოსტი
#3
|
 მთვლემარე დრაკონი ჯგუფი: Members პოსტები: 7,454 რეგისტრ.: 11-February 07 მდებარ.: Shire, Hobbitland, Middle-earth წევრი № 1,055 |
არა რატო, საკმაოდ საინტერესო საკითხია...
მე მაინტერესებს... არსებობს რ. პატარიძის ნაშრომი ქართული ანბანის შექმნის თაობაზე... აუ, ამ მკვლევარის ნაშრომინაწყვეტ-ნაწყვეტ ვიცი და თუ ვინმე სრულად და ინფორმატიულად მოიყვანს, დიდად დამავალებთ... ციტატა მოგვეპოვება ლეონტი მროველის ცნობა ქართული დამწერლობის შესახებ (იგი გაერთიანებული საქართველოს მეფის, ფარნავაზის დროს, ძვ. წ. აღ-ის IV-II სს. მიჯნაზე შეიქმნა). ამ საკითხთან დაკავშირებით მე ჩემი აზრი მაქვს ვფიქრობ, ფარნავაზმა ანბანი დახვეწა და ენის რეფორმა ჩაატარა, ვიდრე ის რომ ახალი დამწერლობა შექმნა...-------------------- “I'd built that bridge for you. But I didn’t know that I would be building it for you and him.” ("Dაისყ")
"He was born with a gift of laughter and a sense that the world was mad. And that was all his patrimony." - Scaramouche, Rafael Sabatini *** ფორუმზე გლანძღავ და მიწასთან გასწორებ, ძვირფასო, მაგრამ გახსოვდეს, ფორუმს გარეთ მე შენ მიყვარხარ : ) *** Спасение утопающего – дело рук самого утопающего... *** ამინდის შემქმნელი |
|
|
|
| ninela |
May 4 2008, 10:17 PM
პოსტი
#4
|
 Newbie ჯგუფი: Members პოსტები: 52 რეგისტრ.: 10-April 08 წევრი № 4,527 |
არა რატო, საკმაოდ საინტერესო საკითხია... მე მაინტერესებს... არსებობს რ. პატარიძის ნაშრომი ქართული ანბანის შექმნის თაობაზე... აუ, ამ მკვლევარის ნაშრომინაწყვეტ-ნაწყვეტ ვიცი და თუ ვინმე სრულად და ინფორმატიულად მოიყვანს, დიდად დამავალებთ... ამ საკითხთან დაკავშირებით მე ჩემი აზრი მაქვს ვფიქრობ, ფარნავაზმა ანბანი დახვეწა და ენის რეფორმა ჩაატარა, ვიდრე ის რომ ახალი დამწერლობა შექმნა...გეთანხმები, ნამდვილად ასეა წაკითხული მაქვს ძალიან საინტერესო სტატია ფარნავაზის მიერ ქართული დამწერლობის შექმნასთან დაკავშირებით "არმაზი" ჰქვია და თუ დრო მოვიხელთე აუცილებლად დავდებ!  -------------------- "რაკი განგებამ კოსმოსურ უსასრულობაში მაინცდამაინც ჩვენ გვანდო დღეს ადამიანის სახელისა და ღირსების ტარება, ჩვენც კეთილი ვინებოთ, შევიშნოვოთ ეს მართლაც უდიდესი პატივი და,რაც არ უნდა ძნელი იყოს, არ მოვიდრიკოთ მისი სიმძიმის ქვეშ!"
|
|
|
|
| ქავთარაძე |
May 4 2008, 10:20 PM
პოსტი
#5
|
|
დაურეგისტრირებელი |
ketino
არამარტო შენი აბა ეხლა ყველას არ ეცოდინებოდა სხვა ანბანით წერა უბრალოდ დახვეწა, ზედმეტი მოაცილა, საჭირო ჩაამატა და დაერქვა შექმნა რა |
|
|
|
| Marabella |
May 28 2008, 03:54 PM
პოსტი
#6
|
 ႫႠႩႠ ჯგუფი: Members პოსტები: 146 რეგისტრ.: 17-June 07 მდებარ.: Aachen წევრი № 2,215 |
კაი გამარჯობა თქვენი!
ჩემი შეკითხვა უშუალოდ თემას არ ეხება, თუმცა შეიძლება იმან ვინც აქ შემო/იხედება იცოდეს: მაინტერესებს არსებობს თუ არა ძველი ქართულის (ასომთავრულის) შრიფტი ? მე როგორც ვიცი არნოლდ ჩიქობავას და სხვა უამრავთ 30იან წლებში სურდათ მრგვლოვანში ასომთავრული ასოები შემოეღოთ ე.წ. "დიდი ასოები"-ს სახით. თუმცა მაშინდელი პერიოდის სიმძიმილებისა და შეზღუდულობათა გამო ეს ვერ მოხერხდა. მე მაგალითად ეს იდეა ძალიან მომწონს - სიამოვნებით დავწერდი ასომთავრულ ასოს წინადადების ანდა კერძო თუ საზოგადო სახელის დასაწყისში... -------------------- არაკად თქმულა, თორმეტნი შიშველს ნიფხავს ხდიდნენ და ვერ გახადესო
-- თვით უკვდავება მშვენიერსა სულში მდგომარებს -- ...უცდომელი მხოლოდ ღმერთია! -- “და, აჰა, ესერა მე თქუენთანა ვარ ყოველთა დღეთა და ვიდრე აღსასრულამდე სოფლისა, ამინ” -- ...უფლებას ყველამ უნდა სცეს პატივი. საქართველოს არასოდეს მიუტაცია სხვისი ტერიტორიები, მაგრამ თავისასაც არავის დაუთმობს. /ილია II/ |
|
|
|
|
ამ თემას კითხულობს 2 მომხმარებელი (მათ შორის 2 სტუმარი და 0 დამალული წევრი)
0 წევრი:
| მსუბუქი ვერსია | ახლა არის: 27th April 2024 - 02:43 AM |
მართლმადიდებლური არხი: ივერიონი
ფორუმის ელექტრონული ფოსტა: იმეილი
CHURCH.GE-Powered by Giorgi and IPB. Hosting by WebHostinG.Ge
2024
Licensed to: church.ge