ხალხური პოეზია, დავწეროთ ნაკლებად ცნობილი ლექსები პარამეტრები

[Ismail]

დედაც მიყვარს, მამაც მიყვარს,
ძმა ხომ ყველას მირჩევნია,
ერთი ვინმე სხვისი შვილი
მთელ ქვეყანას მირჩევნია

არა რა, ეს არაა ქართველი კაცის ნათქვამი... ქართველ კაცს დედას და მამას ქალი არასდროს არ ურჩევნია.

აბა ეგ და ეს შეადარეთ:

აღზევანს წავალ მარილზე,
მარილს მოვიტან ბროლსაო,
ჯერ დედას გადავეხვევი,
მერე შვილსა და ცოლსაო.

[Ismail]

აი რა მშვენიერია ლაკონურობა:

სალ კლდეში ორბი ბუდობდა,
სალი კლდის თავზე – არწივი.
ორბი ეძახის: „ამიშვი!“
– „არ ამოგიშვებ!“ – არწივი.

[Ismail]

მაშინ კარგია კაი ყმა,
რა დილაბინდზე დგებოდეს,
იცვამდეს გრილსა რკინასა,
"ომს ვიქმო!" ემზადებოდეს.
ხვადი რო ხრავდეს ლაგამსა,
წაღმა-უკუღმა დგებოდეს,
ათოთქროვებდეს მხედარი,
ტყვია ტანზედა ხვდებოდეს.

__________


ღვინო კი მათრობელა სჯობს,
ძაღლი - თეოზე მყეფარი,
ვაჟკაცი წყნარი სჯობია,
რო გაჭირდება - მჭექარი.
არ ვარგა ქალთა მიმყოლი,
ჩალად არა ღირს მკვეხარი -
რო გაჭირდება, შადგება,
როგორც უღელში მჭლე ხარი.

__________


ენითა მუნჯი სჯობია
ცრუმეტყველ მოუბარსაო;
ათასი მტერი სჯობია
ერთ სულელ მეგობარსაო.

__________


ხოვლეში სამი რწყილია,
გასუქებულან ხრილითა,
ძალიან გასუქებულან,
ღობეს ამტვრევენ კბილითა.
(ამაში განსაკუთრებით დიდი აზრი დევს. )

__________


არ გათეთრდება ყორანი,
რაც უნდა ხეხო ქვიშითა...
მტერნი არ შაგვიბრალებენ
ტირილითა და ვიშითა.

__________


დაიხულუზნებს არწივი,
ქარსა ჰგავ მაღლის მთისასა,
დაეტანება ბატკანსა,
მოვლილსა კაი ყმისასა.
- რად ეგრე იცით, ოხრებო,
ამაგს რად ეძებთ სხვისასა,
რად არ თვითონა ნადირობთ,
შურთხს რად არ იჭერთ კლდისასა?!

__________


ჩამოტიროდა ბაყაყი,
მასთრევდა ტიტველ ფაშვია...
- დაჯე, მიამბე, ბაყაყო,
რა ამბავია ფშავშია?
დაჯდა, დაიწყო ტირილი:
- წასვლა მამერგო ჯარშია,
არა მაქვს ტყვია-წამალი,
არც საყიდელი ფასია.
- მე იმას გირჩევ, ბაყაყო,
რო გადაფრინდე ჭყანტშია,
თუ რამე საფრთხე დაატყო,
თავი წაყავი ტლაპშია.


__________


გამიშვი, ჩემო დედაო,
ტყე უნდა გავინადირო,
მე მაინც წავალ, მაინცა
შენ გინდა მლანძღო, მაგინო.
(ეს განსაკუთრებით ტიტანიური იდეის მატარებელია რა... )

[iisperiTOVLI]

როშკასთან ცივი ნიავი
ქალივით კოცნას შემპირდა,
მზეც აღარა ჩანს აღარსად,
გამრღვევი ღრუბლის ჯებირთა.
აღარცერთს აღარ დავუცდი,
ლამაზო, შენი ჯიბრითა,
ქარაფში ჩავიჩეხები,
ქვიშას ჩავიტან ჯიბითა,
თმას ჩანჩქერ გადამივარცხნის
და მომრთავს ვერცხლის შიბითა,
- რაისად მოკვდი? - გპასუხობ:
- არ გიყვარდი და იმითა...

[შევრდომილი]

***
განა, მჭედელო, რკინასა
სპილენძი არ გაერევა!
კაცსა რო კაცი არ უნდა,
მიზეზი არ დაელევა!

***
პურაძვირმა კაცმა იცის, _
მოუჭერს წინა კბილებსა,
ქვევრში ღვინოს დააძმარებს,
პურს დაუობებს შვილებსა.

[Ismail]

დინეის მთაზე თქვა რუხმა სვავმა:
- ფიორდთან ტორე ედენსენი მოუკლავთ,
იქ უნდა ჩავიდე და თვალები ამოვკორტნო.

- არ გინდა რუხო სვავო, ნუ იზავ აუგს!
ნუ ამოკორტნი თვალებს
ტორე ედენსენს - კარგ ვაჟკაცს,
უდროოდ მოკლულს მტრების მიერ.

სკანდინავიური ხალხური პოეზია (თარგმანი) (ორიგინალში ალბათ გარითმული იყო.)

[nuca_ge]

ჯავრიანი გული
გულო ჯავრისგან მოკლულო
რა დაგაყარო წამალი?
არც მოგიდგება ექიმი
არც მოგეტევე სამარი.
ეს ჩემი გული ორია,
ერთში სწვიმს, ერთში დარია;
ავტირდე, შავყრი ღრუბლებსა,
რომ გავიცინო, დარია;
ეს ერთი გული მეტყოდა:
მოკვდი, რათა ხარ მთელია!
მეორეც ამას ამბობდა:
იყავ, აჯავრე მტერია!
ეს ჩემი გული რასა ჰგავს?
ცასა ჰგავს შემოღრუბლულსა,
პირ შეკრულ, დამძიმებულსა,
საწვიმრად გამზადებულსა,
ქალს ჰგავს ქმარ-ყოფამოშლილსა,
მამისას დაბრუნებულსა;
ხმალსა ჰგავს პატრონ მომკვდარსა,
პირჟანგიანსა ოხერსა;
ცხენსა ჰგავს პატრონ-მომკვდარსა,
სადავე ჩემოშვებულსა;
წისქვილს ჰგავს მიშლილ-მოშლილსა
სათავე გადაგდებულსა.

[Ismail]

აი ნამდვილი თრილერი:



დევების ქორწილი

წამოველ სანადიროდა,
ჯიხვებს დავუწყებ ზვერასა,
შემოვხვდი დევებისასა
ვაი-ვაგლახსა, მღერასა.
ახალ რძალ მაუყვანავის,
აქორწილებენ ბერასა.
მიაც იქ მიმიპტიჟეს,
უყურეთ ბედისწერასა!
- უძახეთ ახალ-უხლებსა,
ნუ ვის დავიკლებთ, ყველასა!
ნუ აწვევთ ბოდახევლებსა,
ითრევენ ძაღლის ენასა. -
მოვიდნენ ახალ-უხლები,
ზოგ მე დამიწყებს ბღვერასა:
- ეს საითაღ ვინ მასთარეთ,
ჩვენებსავით რომ ვერ ასა? -
მასპინძელ გაუჯავრდების:
- ქორწილ უხარის ყველასა! -
ერთ რაიმ რქიან მოვიდა,
კუდი ბღავ, როგორც მელასა.
თვალ უზის შუა შუბლშია,
საცრის ოდენ კი ვერ ასა,
მეორე - კუჭულაშია,
უკენისკენაც ხედავსა.
იქ რაიც ჭურჭელ ჩამადგეს,
აქ მე ვერ ვათქმევ ენასა.
- დი-დიდებ ყანწებ მაგვართვი! -
ეძახდეს მამასწვერასა.
- შაუნდნას ჩამაუვლევი,
ვინც რომ დააკლდა ბერასა!
ერთ ჯიხვის რქა კი გადასვა,
ვხედავ: გუნებას ვერ ასა.
გადაიწურნა ჭურჭელნი,
დაცალნა, დახკრა კერასა;
შამახკრა ჭიბიხოელმა:
- ეხლა გიტირებ ყველასა!
- დახკარით! - მაყრებ იძახან,
ჭერნ აუყუდნათ ბერასა!
მე რო მაგათ შუღლს შავესწარ,
მაგათ ფარ-ხმლების ჯღერასა,
ერთურთისაკენ ზიდილსა,
მაგათ ქურების ბერვასა!
ერთ რაიმ ნიგზურს იბრუნებს,
სხვა ეზიდების კერასა:
- რაიც რო შასვით, შაშჭამეთ,
ცეცხლად მაგიქცევთ ყველასა! -
დადგა ქალების წკმუტუნი:
- ვერ ვიჭერთ მამასწვერასა! -
ერთ რამამ სახნის მაიღა,
ჩადვა ქეჩეჩში, ბღერავსა;
სხვამ დასცა წიხლი იმ დროსა,
......................................
......................................
......................................
......................................
...................................... (აქ წიგნში ფურცელია გახეული და არ ჩანს 5 ხაზი.)
ხანჯალთ დაიწყეს პრიალი,
ბებერსაც გვიკვლენ პელასა.
მე კი საკმისას გამავძვერ:
- დევებს ვეკვლევი ვერასა! -
ნეხვთბოლოშიით ვუძახე:
- ჯვარი გსწერათ ყველასა!
ეგ თქვენის გამარჯვებისა!
სრუ მართალს ვამბობ ყველასა.

[iisperiTOVLI]

იმერეთი დამივლია,
ქართლი შემიჯერებია,
არ მინახავს შენისთანა:
ყელი მოგიღერებია.
წამწამსა და წამწამს შუა
ბაღი გაგიშენებია,
შიგ სურვილი ჩაგისახავს,
ყველა გაგიშტერებია.

[iisperiTOVLI]

არაფერი არ მინდოდა
არაფრისთვის ვიყავ ცადო,
არაფერი არ გამოვა
არაფრისთვის უნდა ცადო. : ))

[Маиа]

თხას უთხრეს - მგელი მომკვდარა!
თხამ ნავარდი ქნა. გაიქცა:
- თხაო. ნუ გაგხარებია.
განა სამგლეთი დაიქცა.
იმას რომ დარჩა ლეკვები.
ისინიც მგლებად მაიქცა.

ვაჟაო. ეგ შენი ქებაო
არა ვთქვა. არ იქნებაო.
პურის ჭამაზე მარდი ხარ.
ცაქმეზე წელი გწყდებაო

[ana.anu]

ა ის ღრუბელნი მიყვარან
ბოროლაზედ რო დიანო,
ერთი მეორის შაყრასა
ხარობენ,მეელიანო.
შაიყრებიან ერთადა,
მანანას ჩამაყრიანო,
რაც უნდა ბევრი ეცადნენ,
ჩვენ ერთურთს ვერ გაგვყრიანო...

[gurulo]

ადრე ტარდებოდა ხალხური პოეზიის საღამოები რომელიც ვახუშტი კოტეტიშვილს მიყავდა ( წინა წელს ფოლკლორის ცენტრმა გააგრძელა ეს ტრადიცია ), ხოოდა იოსებ ბაიაშვილი კითხულობს ლექსს - ბაიაშვილ ავად გახდა

[marine]

"ხალხური პოეზია უტყუარი სარკეა გარდასულ ცხოვრების და ისტორიის მტკიცე საძირკველი"

/აკაკი წერეთელი/