ბიბლიასთან დაკავშირებული სამეცნიერო საკითხები, ნაშრომები და მათი განხილვა პარამეტრები

[ალექსანდრე]

სახარებისეული ისტორია იწყება ლუკა მახარებლის მიერ იმ მოვლენათა თხრობით, რომელიც წინ უსწრებდა და ახლდა იოანე ნათლისმცემელისა და უფალ იესო ქრისტეს შობას. მაგრამ სამწუხაროდ მახარებელი არ აზუსტებს კონკრეტულად რომელ წელს მოხდა ეს მოვლენები და შემოიფარგლება მხოლოდ მოკლე მითითებით რომ ეს იყო დღეთა მათ ჰეროდე მეფისა ჰურიასტანისათა (ლუკა 1,5) როდესაც გამოიცა კეისარ ავგუსტუსის ბრძანება მთელი მოსახელობის აღწერისა (ლუკა 2, 1)

მაცხოვრის შობის წლის განსაზღვრა
ძველი მამები და ეკლესიის მასწავლებლები რომლებიც მაცხოვრის შობის თარიღს ეხებიან (იუსტინე მარტვილი, ტერტულიანე) საუბრობენ ზოგადად გაურკვევლად. VI ს-ში მცხოვრები რომაელი ბერი დიონისე მაცხოვრის შობის წლად მიიჩნევს 754 წელს რომის დაარსებიდან. ეს წელი ქრისტიანებში მიჩნეულია ახალი წელთაღრიცხვის დასაწყისად. გვიანდელმა კვლევებმა დაამტკიცეს რომ დიონისე შეცდა. იოსებ ფლავიუსის ცნობით, რომელიც ასევე თვითმხილველი იყო იერუსალიმის დანგრევისა, ჰეროდე დიდი, რომლის მეფობის დროსაც იშვა მაცხოვარი, მეფედ დანიშნული იყო სენატის ბრძანებით, რომის დაარსებიდან 714 წელს და 37 წლის შემდეგ გარდაიცვალა პასექამდე 8 დღით ადრე, მთვარის დაბნელების შემდეგ ძალიან მალე. [იუდაური სიძველეები 17]. რადგან ჰეროდეს მეფობის 37-ე წელი შეესაბამება 750 წელს, ასტრონომიული გამოთვლებით მთვარის დაბნელება კი მოხდა 13 დან 14 მარტის ღამეს, ხოლო იუდაური პასექი იმ წელიწადს უწევდა 12 აპრილს, ესეიგი უნდა ვთქვათ რომ ჰეროდე მეფე მოკვდა 750 წლის აპრილის დასაწყისში, მაშასადამე, იესო ქრისტე დაიბადა 750 წელზე უფრო ადრე. უფრო მეტი სიზუსტით მაცხოვრის შობის წლის განსაზღვრაში გვეხმარება შემდეგი მონაცემები:
ა) ლუკა მახარებელი მოწმობს, რომ იოანეს მიერ მაცხოვრის ნათლისღება მოხდა ტიბერიუს კეისრის მმართველობის მე-15 წელს და რომ იმ დროს იესო იყო 30 წლის (ლუკა 3: 1,23), მაგრამ რადგანაც ავგუსტუსმა ტიბერიუსი სიკვდილამდე ორი წლით ადრე ანუ 765 წლის იანვარში თავის თანამმართველად დანიშნა, შესაბამისად ტიბერიუს კეისრის მმართველობის მე-15 წელი დაიწყო 779 წლის იანვარში, იესო ქრისტე კი ამ დროს იყო 30 წლის. აქედან გამომდინარე უნდა ვთქვათ რომ იესო ქრისტეს შობა უნდა მომხდარიყო რომის დაარსებიდან არაუადრეს 748 წ - და არაუგვიანეს 749 წლისა.
ბ) ყველა მახარებელი მოწმობს, რომ ქრისტე ჯვარს აცვეს პარასკევს, იუდაური პასექის დღეს. ხოლო რამდენადაც ასტრონომიული გამოთვლებით 783 წელი იყო ერთადერთი იმ დროს, როდესაც ებრაული პასექი (რომელიც ყოველთვის იდღესასწაულებოდა გაზაფხულის პირველი მთვარიანი თვის, ნისანის, 14 რიცხვის საღამოდან) უნდა მოწევნულიყო პარასკევს, 7 აპრილს. ამიტომ დაზუსტებით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ იესო ქრისტე ჯვარს აცვეს რომის დაარსებიდან 783 წლის 7 აპრილს. თუ მაცხოვარი ამ დროს იყო 34 წლის, მაშინ ის უნდა დაბადებულიყო 748 წელს, ხოლო თუ ის ამ დროს 33 წლის იქნებოდა (ანუ 34-ე წელში), მაშინ ის უნდა დაბადებულიყო რომის დაარსებიდან 749 წელს. ამიტომაც ზოგიერთი მკვლევარი მაცხოვრის შობის წლად 748 წელს, ხოლო სხვები კი - 749 წელს მიიჩნევს. ამრიგად დიონისეული წელთაღიცხვის ცდომილება გახლავთ 5 - 6 წლი.

Борис Ильич Гладков. "Толкование Евангелия"
თარგმნა ალექსანდრე აღლაძემ

[A.V.M]

ალექსანდრე
აი ეს მომწონსსს....
ასე გააგრძელებ იმედია .

[ალექსანდრე]

მაცხოვრის შობის დროს პალესტინა შეადგენდა რომის იმპერიის ნაწილს, და მას რომის იმპერატორის მიერ დანიშნული იდუმეელი ჰეროდე მართავდა, რომელსაც იუდეის მეფედ მოიხსენიებენ. ამრიგად სამეფო სკიპტრამ იუდას შტოდან უცხოტომელის ხელში გადაინაცვლა. და შესაბამისად იაკობ მამამთავარის წიანსწარმეტყველების თანახმად დადგა დრო მესიის მოსვლისა (დაბ. 49:1,10) [1] , დადგა კიდევ იმიტომ რომ დანიელ წინასწარმეტყველის გამოცხადებაში უწყებული შვიდეულები [2] დასასრულს უახლოვდებოდა. ყველაფერი მოწმობდა ებრაელთათვის აღთქმული მესიის გამოჩენის შესახებ და ისინიც ელოდებოდნენ რომ მესია მოვიდოდა და იხსნიდა მათ საძულველი რომაელების უღელისაგან.
ასე რომ, ძველაღთქმისეული წინასწარმეტყველებით ნაწინასწარმეტყველები იყო არამარტო ზოგადად დრო მესიის მოსვლისა, არამედ თვით წელიც კი მისი საქადაგებლად გამოსვლისა, ხანგრძლივობა მისი საზოგადო მსახურებისა და დრო მისი სიკვდილისა.

________________________________________________
[1] მესიის მოსვლის დროის შესახებ გვაქვს ორი მითითება: იაკობის წიანსწარმეტყველებასა და დანიელის გამოცხადებაში. ეგვიპტეში მომაკვდავმა იაკობმა სიკვდილის წინ მოუხმო შვილებს და უთხრა: შეიკრიბეთ რომ გაგიმხილოთ რა შეგემთხვევათ მომავალ დღეებში. თავისი შვილებისა და მათი შთამომავლების მომავლის წინასწარმეტყველებისას იაკობმა თავისი ძის, იუდას, შესახებ თქვა: არ წაერთმევა კვერთხი იუდას, არც არგანი ფერხთა შუიდან, ვიდრე არ მოვა მისი მფლობელი და ის იქნება იმედი ხალხთა (დაბ. 49: 1,10). ეს წინასწარმეტყველება ყოველთვის შემდეგი აზრით იყო გაგებული რომ მესია გამოჩნდებოდა მაშინ, როდესაც შეწყდებოდა მეფობა იუდას შტოდან გამოსული მეფეებისა. და რამდენადაც ჰეროდე იყო პირველი არაებრაელი მეფე (იგი იდუმეელი იყო), ამიტომ მესიის მოსვლას ელოდა მთელი იუდეა იმ დროიდან მოყოლებული რაც ჰეროდე გამეფდა. და მართლაც სწორედ მისი მეფობის დროს იშვა იესო ქრისტე.

[2] დანიელის გამოცხადებაშიც იყო მითითება იმ დროზე როდესაც ქრისტე უნდა გამოჩენილიყო. დანიელის წიგნის მე-9 თავში ნათქვამია რომ დანიელს ლოცვის დროს გამოეცხადა მთავარანგელოზი გაბრიელი, შეეხო მას და უთხრა: დანიელ! ახლა გამოვედი რომ ჭკუა დაგარიგო. შენი ვედრების დასაწყისში სიტყვა გამოვიდა და მე მოვედი, რომ შეგატყობინო იგი, რადგან შენ სათნო კაცი ხარ. დაუკვირდი ამ სიტყვას და გამოიცანი ხილვა: შენი ერისთვის და შენი წმინდა ქალაქისთვის სამოცდაათი შვიდეულია დადგენილი შეცოდების დასაფარავად, ცოდვათა დასაბეჭდად, უკეთურების დასაფარავად, სამარადისო სიმართლის დასამყარებლად, ხილვისა და წინასწარმეტყველების დასაბეჭდავად და წმინდათა წმინდის საცხებად. ოღონდ იცოდე და შეიგნე, მას შემდეგ, რაც გამოვა ბრძანება იერუსალიმის აღსადგენად და ასაშენებლად, შვიდი შვიდეული და სამოცდაორი შვიდეული გავა ცხებული მეფის მოსვლამდე, აღდგება ქუჩა და უბანი, ოღონდ ძნელბედობის ჟამს, სამოცდაორი შვიდეულის შემდეგ მოიკვეთება ცხებული, მაგრამ ბრალი არ ექნება. ქალაქსა და საწმიდარს დაანგრევს მომავალი მთავრის ხალხი და მისი აღსასრული წარღვნასავით იქნება. ომის ბოლომდეა გადაწყვეტილი გატიალებანი. იგი მრავალთაგან განამტკიცებს აღთქმას ერთ შვიდეულში, შვიდეულის ნახევარში შეცვლის მსხვერპლს და ძღვენს. სიბილწის ფრთებზე იქნება გამტიალებელი, ვიდრე განგებული დრო არ ეწევა გამტიალებელს. (დან. 9:22-27). შვიდეული (ებრ. שָׁבוּעַ - შაბუა) არის სწორედ დროის შვიდეული (კვირის დღეები ან წლები), ანუ დრო რომელიც შედგება შვიდი ტოლი ნაწილისგან მიუხედავად იმისა რამდენად დიდია ეს ნაწილი. რამდენადაც შვიდდღიან პერიოდს ძველაღთქმისეულ რელიგიაში დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა, ამიტომ შვიდეულში, ერთი შეხედვით, უნდა მოგვეაზრებინა სწორედ კვირის შვიდეულის დღეები, მაგრამ მოცემულ შემთხვევაში შეუძლებელია შაბუას ჰქონდეს ეს მნიშვნელობა, რადგან მომდევნო თავში დანიელ წინასწარმეტყველი საუბრობს რა შვიდეულზე როგორც კვირის დღეებზე, უწოდებს მათ არა უბრალოდ შვიდეულს არამედ შვიდეულის დღეებს: იმხანად მე, დანიელი, სამი შვიდეული დღის მანძილზე დანაღვლიანებული ვიყავი (დან. 10,2) და ამას თითქოს შეგნებულად აკეთებს რათა განასხვავოს ეს შვიდეულები წინა თავებში ნახსენებ შვიდეულებისაგან. ასევე არ შეიძლება რომ შვიდეულებში მოვიაზროთ თვეები, რამდენადაც დაახლოებით ორმოცდაერთწლიანი პერიოდი რომელიც 490 თვეს უდრის ძალიან მოკლე დროა იმ მოვლენებისათვის რაც უკანასკნელ სტრიქონებშია ნაუწყები, კერძოდ, ქალაქის მშენებლობა, შემდეგ კი ამ ქალაქის და მასთან ერთად ტაძრის დანგრევა და ა.შ. ამრიგად რჩება შვიდეულის, როგორც შვიდწელიწადის, ერთადერთი გაგება. ძველი ქრისტიანი განმმარტებლები და ებრაელი სწავლულები, დანიელის შვიდეულებში ყოველთვის წელიწადის შვიდეულებს მოიაზრებენ. სამოცდაათი შვიდეულის პერიოდის დასაწყისი მითითებულია დანიელის გამოცხადების 25-ე მუხლში, კერძოდ, ეს არის ბრძანება იერუსალიმის აღსადგენად. წმინდა წერილიდან ცნობილია, რომ დანიელს გამოცხადება შვიდეულთა შესახებ ჰქონდა ებრაელთა ბაბილონის ტყვეობაში ყოფნის დროს, და რომ ბაბილონის დაცემისა და მისი სპარსეთთან შეერთების შემდეგ ებრაელებისადმი დადებითად განწყობილი მეფეების მიერ რამდენიმე ბრძანება იქნა გამოცემული. პირველი ბრძანება კიროსის მიერ იქნა გამოცემულ, რომელიც ებრაელებს ტაძრის აშენების უფლებას აძლევდა, მაგრამ იქ არაფერია ნათქვამი დანგრეული იერუსალიმის მშენებლობის შესახებ (2 პეტრე 36, 23; 1 ეზრა 1:2-4, 6:3-5). მეორე ბრძანებაც, რომელიც დარიოს გისტასპის მიერ იქნა გამოცემული, არ შეიცავს არანაირ მინიშნებას ქალაქის მშენებლობის ნებართვაზე, და იმეორებს კიროსის ბრძანებას მხოლოდ ტაძრის მშენებლობის შესახებ (1ეზრა 6:6-7). მესამე ბრძანება გაცემულ იყო მღვდელ ეზრასადმი არტაქსერქსეს მეფობის მე-7 წელს. მართალია არტაქსერქსეს ამ ბრძანებაშიც არ არის ქალაქის აშენების პირდაპირი ნებართვა, მაგრამ ამ ბრძანების საფუძველზე ეზრას მის ხელთ არსებული ფულით ყველაფრის უფლება ეძლეოდა რასაც კი მოისურვებდა: „და როგორც უკეთესად მიიჩნევთ შენ და შენი თვისტომნი, თქვენი ღმერთის ნებით, ისე მოიხმარეთ დარჩენილი ოქრო-ვერცხლი“ (1 ეზრა 9: 9). ცხადია, ეს ნებართვა ეზრას შეეძლო ფართოდ გაეგო და გამოეყენებინა კიდეც ქალაქის ასაშენებლად რამდენადაც ის ამის საჭიროებას ხედავდა. და ის რომ ნამდვილად შეუდგა ამ ბრძანების საფუძველზე იერუსალიმის აღდგენას, ამას ნეემიაც მოწმობს. სხვა რაიმე ნებართვა, დავალება ან განკარგულება იერუსალიმის აღსადგენად არ ყოფილა.
აქედან გამომდინარე შვიდეულის პერიოდის დასაწყისად შეიძლება მივიჩნიოთ არტაქსერქსეს მეფობის მე-7 წელი, როდესაც გაცემულ იქნა ნებართვა იერუსალიმის აღდგენისა. მაგრამ რომელ წელს ავიდა ტახტზე არტაქსერქსე? მისი მეფობის დასაწყისის განსაზღვრაში გვეხმარება ძვ.წ.აღ II ს -ის ბერძენი გეოგრაფისა და ასტრონომის, კლავდიუს პტოლემეოსის „მეფეთა კანონი“. ამ კანონში მოცემულია ასურელი, მიდიელი, სპარსელი, ბერძენი და რომაელი მეფეების ცხრილები, დაწყებული ნაბონასარიდან. (ნაბონასარი (აქად. ნაბუ ნაცირი) - ბაბილონის მეფე, სწორედ მისი მმართველობის პირველი წლიდან დაიწყო ქრონოლოგიური ათვლა პტოლემეოსმა. ცხრილებში ყოველი მეფის სახელთან მითითებულია მმართველობის რიცხვი, წლები და მათი ჯამი პირველიდან უკანასკნელ წლამდე. ყველა ქრონოლოგი თანხმდება რომ ნაბონასარის მეფობის პირველი წელი იწყება ქრ. შ. მდე 747 წლის 26 თებერვალს დიონისეული გამოთვლის მიხედვით. ასევე ცნობილია, რომ ეგვიპტურ წელიწადს რომელსაც პტოლემეოსის ქრონოლოგია დაედო საფუძვლად, გააჩნია 365 დღე. ამ ცოდნის საფუძველზე ძალიან ადვილია არტაქსერქსეს მეფობის დროის განსაზღვრა. „მეფეთა კანონში“ აღნიშნულია, რომ არტაქსერქსე ტახტზე ავიდა 283 წელს და მეფობდა 41 წელი. რომ გადავიყვანოთ ეს წლები ჩვენს ანუ დიონისეულ წელთაღრიცხაზე, აღმოჩნდება რომ იგი ტახტზე ასულა ქრ. შ. მდე 464 წლის 18 დეკემბერს და მისი მეფობის მე-7 წელი გაგრძელებულა 458 წლის ბოლომდე. იმის გათვალისწინებით რომ დიონისე ქრისტეს შობის წლად მიიჩნევდა 754 წელს რომის დაარსებიდან, უნდა ვაღიაროთ რომ არტაქსერქსეს მეფობის მე-7 წელი ანუ დანიელის შვიდეულის დასაწყისი ყოფილა 296 (754-458=296) წელი რომის დაარსებიდან.
დასასრული პირველი სამოცდაცხრა შვიდეულისა ნათლად არის მითითებული დანიელის წინასწარმეტყველებაში: ქრისტეს გამოჩენამდე უნდა გასულიყო სამოცდაცხრა შვიდეული ანუ 483 წელი დაწყებული 296 წლიდან (რომის დაარსებიდან). 296 + 483 წლების შეკრებით ვიგებთ, რომ სამოცდაცხრა შვიდეულის დასასრული და აქედან გამომდინარე ქრისტეს გამოჩენა უნდა ყოფილიყო რომის დაარსებიდან 779 წელს.
ლუკა მახარებელი ადასტურებს რომ იოანე ნათლისმცემლის საქადაგებლად გამოსვლა და მის მიერ იესო ქრისტეს ნათლისღება მოხდა ტიბერიუს კეისრის მმართველობის მე-15 წელს (ლკ. 3:1) ანუ რომის დაარსებიდან 779 წელს. ისეიგი იესო ქრისტეს გამოჩენა (განცხადება) მოხდა იმ წელს როგორც ეს დანიელს ჰქონდა ანგელოზისგან უწყებული.
თუ იესო ქრისტეს გამოჩენა კაცობრიობის წინაშე საზოგადო მსახურებისათვის არის დასასრული პირველი სამოცდაცხრა შვიდეულისა, მაშინ იგივე მოვლენა არის დასაწყისი უკანასკნელ შვიდეულთა. დანიელის გამოცხადების 27-ე მუხლში ნათქვამია: იგი მრავალთაგან განამტკიცებს აღთქმას, აღთქმას ერთ შვიდეულში, შვიდეულის ნახევარში[i] შეცვლის მსხვერპლს და ძღვენს. ებრაელმა ერმა ვერ იცნო თავისი მესია, მოკლა იგი ჯვარზე გაკვრით და ამის გამო იქნა თავად უარყოფილი ღვთისაგან. ქრისტეს სიკვდილის მომენტიდან ძველაღთქმისეული ღვთისმსახურება, მსხვერპლმა და შესაწირავმა დაკარგა თავისი შინაგანი, სულიერი მნიშვნელობა. გამოცხადების მიხედვით ქრისტე უნდა მომკვდარიყო უკანასკნელი შვიდეულის ნახევარში ანუ მისი სამოღვაწეო ასპარეზზე გამოსვლიდან დაახლოებით სამწელიწადნახევრის შემდეგ. მახარებელთა უწყებით ვიცით, რომ იესო ქრისტემ საზოგადო მსახურების განმავლობაში პასექი სამჯერ იდღესასწაულა, ხოლო მეოთხე პასექის წინ ჯვარს ეცვა. ეს კი გვაძლევს იმის მტკიცების საფუძველს რომ იესო ქრისტეს საზოგადო მსახურება გაგრძელდა სამწელიწადნახევარი ანუ შვიდეულის ნახევარი როგორც ნათქვამი იყო დანიელის წიგნში.

Борис Ильич Гладков. "Толкование Евангелия"
თარგმნა ალექსანდრე აღლაძემ

[A.V.M]

ალექსანდრე
ჯიგარი ხარ...

[ალექსანდრე]

[A.V.M]

ალექსანდრე
დღევანდელ ფულის ერთეულს (რომელიმეს) როგორ მიემართებიან ეგეც რომ გავიგოთ , მთლად კარგი იქნება...

[ალექსანდრე]

ფარისევლებისა და სადუკევლების სექტა
რადგან მოსეს წინასწარმეტყველების აღსრულება დამოკიდებული იყო მცნებების ზედმიწევნით და მკაცრ შესრულებაზე, ამიტომ გასაგებია, რომ რჯულის წიგნების (თორას) შესწავლას და მისი მთელი მოთხოვნების შესრულებას განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობოდა. სამწუხაროდ, მაშინდელი ებრაელები, ძალიან მცირე გამონაკლისის გარდა, უკვე იმდენად იყვნენ მორალურად გახრწნილნი რომ აღარც კი ესმოდათ მცნებების ჭეშმარიტი მნიშვნელობა. ისინი მიიჩნევდნენ რომ, მთელი მათი სიმართლე, როგორც აბრაამის შთამომავლებისა, მდგომარეობდა მხოლოდ რჯულის წესების ზედმიწევნით შესრულებაში და დაავიწყდათ, რომ იგივე მოსე აფრთხილებდა მათ წყევლის შესახებ, რომელიც მათზე მოიწეოდა თუკი ისინი არ მოუსმენდნენ უფალი ღმერთის ხმას (2რჯ. 28:15-68). აი ასეთი მისწრაფებების გავლენით ჩამოყალიბდა სწავლულ ებრაელთა სექტა, რომლებიც ცდილობდნენ რომ რჯულის განსაკუთრებულად მკაცრი დაცვის გამო სხვებისგან გამოყოფილნი ყოფილიყვნენ, სწორედ ამიტომაც ეწოდათ მათ ფარისევლები ანუ განცალკევებულები, განსხვავებულები (ფერუშები, სიტყვა ფარუშიდან פְּרוּשִׁים- გამოყოფა, განსხვავება).
რჯულის შესწავლისას ფარისევლები ვეღარ ხედავდნენ მის შინაარსს. მათ დაავიწყდათ უმთავრესი მცნება ღვთისა და მოყვასის შესახებ და მთელი თავიანთი ყურადღება გადაიტანეს შაბათის მკაცრ დაცვაზე, განბანვაზე, მსხვერპლშეწირვაზე და ზოგადად ღვთისმოსაობის გარეგნულ ქმედებებზე. მოახდინეს რა ფარისევლებმა ხალხზე გავლენა, გახდნენ ისინი მასწავლებლები და ხალხის წინამძღოლები. ისინი ბოროტად იყენებდნენ თავიანთ მდგომარეობას, ცხოვრობდნენ ქვრივებისა და ობლების ხარჯზე, თავიანთ მტაცებლობას კი ღვთისმოსაობის გარეგნული ნიღბით ფარავდნენ. სიცრუე და თვალთმაქცობა, სულის სიცარიელისა და უზნეობის დაფარვა იყო ამ პირმოთნეების განმასხვავებელი ნიშანი.
მეორე პარტიას, რომელშიც ძირითადად მღვდლები შედიოდნენ, ეწოდებოდა სადუკეველთა ანუ სამართლიანთა პარტია. ამ პარტიის სახელწოდების წარმოშობას ერთნი ებრაულ სიტყვას „ცედაკახ“ - სამართლიანობას, ხოლო სხვანი რაბინ სადოკის სახელს უკავშირებენ. სადოკი ქრ. შ. მდე - 260 წელს მოღვაწეობდა. იგი იყო გამოჩენილი ბრძენი ანტიგონეს მოწაფე. ანტიგონე ქადაგებდა რომ ადამიანი მოვალეა ემსახურებოდეს ღმერთს უანგაროდ, მისგან ჯილდოს იმედის გარეშე და არა სასჯელის შიშის გამო. სადოკმა კი ეს სწავლება ცალმხრივად გაიგო, დაიწყო უარყოფა გარდაცვალების შემდგომ საიქიო ცხოვრებისა, მართალთა ნეტარებისა და ცოდვილთა იმქვეყნიური სასჯელისა. მისი მიმდევრები, სადუკევლები მიიჩნევდნენ რომ ადამიანის სული სხეულთან ერთად ნადგურდებოდა, - რომ ამის გამო არ არსებობდა აღდგომა და არც საიქიო ცხოვრება, და რომ ყველაფერი ამქვეყნად დამოკიდებული იყო მხოლოდ ადამიანის ნებაზე და არა საღვთო განგებაზე. როგორც მღვდლების დიდი ნაწილი ასევე თავად მღვდელმთავრებიც წმინდა წერილს მხოლოდ იმიტომ აღიარებდნენ, რომ ხალხის მიერ რელიგიური რიტუალების შესრულებას მათთვის მნიშვნელოვანი სარგებელი მოჰქონდა. ასე, მაგალითად, ანას საგვარეულომ ზეთისხილის მთაზე ფრინველთსაშენი და ბაზარი მოაწყო შესაწირი მტრედების გასაყიდად. ბოროტად იყენებდნენ რა თავის ძალაუფლებას, ამ გვარის მღვდელმთავრები ისეთ წესებს ადგენდნენ, რომლის დროსაც მტრედების მსხვერპლშეწირვა სავალდებულო ხდებოდა, ხოლო წყვილ მტრედს ისინი ოქროს დინარად ჰყიდდნენ. ეს მატყუარები ჩვეული ავხორცობითა და გაუმაძღრობით სავსენი, რელიგიას უყურებდნენ როგორც გამდიდრების საშუალებას თუმცა კი ცდილობდნენ რომ ეს კარგად დაეფარათ.
აი ასეთი იყო იმ დროს ისრაელის რელიგიური მდგომარეობა როდესაც უნდა აღსრულებულიყო წინასწარმეტყველება მესიის მოსვლის შესახებ.

Борис Ильич Гладков. "Толкование Евангелия"
თარგმნა ალექსანდრე აღლაძემ

[A.V.M]

Did I Find King David’s Palace?

Eilat Mazar • 09/07/2012
This article was originally published in the January/February 2006 issue of Biblical Archaeology Review. In the September/October 2012 issue of BAR, Avraham Faust re-examines Eilat Mazar’s excavations in the article “Did Eilat Mazar Find David’s Palace?” Read about Faust’s article in Bible History Daily, or read the full article in the BAS Library or digital edition.


Photo of area by Eilat Mazar; photo of statue by Erich Lessing/Art Resource, N.Y.

In this composite electronic image, a statue of King David seems to hover above a building that may have been his palace.
There can be little doubt that King David had a palace. The Bible tells us that Hiram of Tyre (who would later help King Solomon build the Temple) constructed the palace for David: “King Hiram of Tyre sent envoys to David, with cedar logs, carpenters and stonemasons; and they built a palace for David” (2 Samuel 5:11). Nine years ago I wrote an article in BAR suggesting where, in my opinion, the remains of King David’s palace might lie.1 I proposed looking in the northern part of the most ancient area of Jerusalem, known as the City of David.

I was struck by this idea while engaged in other research on the archaeology of Jerusalem. I had noticed the findings of the well-known British archaeologist Kathleen Kenyon, who dug here in the 1960s. In her Area H, at the northern end of the City of David, Kenyon discovered a section of a massive public structure that she considered to be part of a new casemate walla built by King Solomon. She dated the wall, on the basis of the pottery associated with it, to the tenth century B.C.E., the time of King David and King Solomon, according to the Bible. Kenyon was quite knowledgeable about Jerusalem pottery of the First Temple period, and, although she could not distinguish with assurance between pottery sherds of the tenth and the ninth centuries B.C.E., she was quite capable of distinguishing pottery sherds from those centuries (which belong to the period archaeologists call Iron Age IIa) from sherds of the eighth and seventh centuries B.C.E (Iron Age IIb). The pottery sherds she excavated in Area H were not of the later types. Perhaps this casemate wall, I speculated, was part of David’s palace.


Eilat Mazar
In 1995, not long before he passed away, I spoke with my grandfather, Professor Benjamin Mazar of Hebrew University, about my idea. I told him I thought there was a high likelihood of finding remains from King David’s palace near Kenyon’s Area H. Aside from the archeological discoveries there, the site fit quite well with the notice in 2 Samuel 5:17, which describes David in the City of David going down, or descending (yered), from his residence to the citadel or fortress (metzudah). The citadel or fortress to which he descended was of course the Canaanite/Jebusite stronghold, the Fortress of Zion (Metzudat Tsion; see 2 Samuel 5:7) that he had conquered a short time earlier. It is clear from the topography of the City of David that David could have gone down to the citadel only from the north, as the city is surrounded by deep valleys on every other side. It also makes sense that the Jebusite stronghold would have been located at the high point in the City of David, that is, in its northernmost section. From here, the fortress would not only command all areas of the city but would also provide for the defense of the city on its only vulnerable side—the north, which had no natural defense. If this was in fact the case, one can infer that after conquering the city, David’s palace was constructed north of this citadel (David went down to the fortress) and outside the northern fortifications of the city.


Eilat Mazar’s new two-volume The Walls of the Temple Mount collects the most comprehensive and detailed documentation of the walls of the Temple Mount to date. The accessible, updated reference reflects the immense scale of King Herod’s vision of some 2,000 years ago. The elegant book set will make the perfect gift for your special someone or favorite institution’s library!
View The Walls of the Temple Mount in the BAS store today.


Although Kenyon most probably correctly dated the remains of the monumental structure she exposed in Area H, she never considered the possibility that King David built his palace outside the bounds of the fortified city. It therefore never occurred to her that this structure might have belonged to David’s palace.

Speaking of “the restricted area of site H, north of the line of the east-west complex that divides occupation of the Jebusite period from that which is probably tenth century B.C.,”2 Kenyon earlier wrote that here “there was a very important building, which could well have been defensive, and which was subsequently added to, either in the late Jebusite or early Israelite period.”3


Bettmann/Corbis

Mazar was not the first to make important discoveries in this part of Jerusalem. British archaeologist Dame Kathleen Kenyon, who excavated there in the 1960s, found a portion of a large structure that she thought was part of a casemate wall (two parallel walls divided by perpendicular walls) built by King Solomon in the tenth century B.C.E. Mazar wondered whether Kenyon’s discovery was actually part of David’s palace—a possibility Kenyon never considered.
In short, Kenyon did not consider the possibility that David’s palace would have lain beyond the fortification line outside the city. She knew that by David’s time, the city had already been settled for two thousand years and had been surrounded by a wall for nearly a thousand years. The city was already very cramped. Nevertheless, Kenyon put David’s palace inside the city: “David must have cleared a space within the Jebusite town, but the size of this residence is unlikely to have been great, for anything grandiose would have taken too much space within the restricted area of the Jebusite-Davidic city.”4

To my mind, however, choosing a site for his palace adjacent to the northern side of the Jebusite fortress would have been a very logical step for someone who was already planning a northern expansion of the city—an expansion for the Temple on what was to become the Temple Mount, for which David bought land from Araunah the Jebusite (2 Samuel 24:18–25). In peaceful times, the palace inhabitants would not be exposed to danger, and in the unlikely event of a threatening military assault, such as a Philistine offensive, the palace could be abandoned and the occupants could descend to the stronghold within the barricaded city. And in fact that is what 2 Samuel 5:17 (and the chapter generally) refers to when it says that David went down to the fortress to protect himself against the Philistines, who attacked after he had been crowned king of all Israel.

David had made a bold alliance with Hiram the Phoenician, king of Tyre, who built him a new palace in Jerusalem. When the Philistines heard that David was now the newly crowned king of all Israel, they rose up to attack him. Upon hearing of the attack, David abandoned his new palace and descended to the stronghold (2 Samuel 5:17).

When I told my grandfather of my idea about the possible location of David’s palace, he was enthusiastic about it. “Where, exactly,” he asked me, “did Kenyon find the piles of ashlars [nicely hewn rectangular stones] together with the proto-Aeolic (sometimes called proto-Ionic) capital? Wasn’t it right next to the place you’re talking about?” Indeed, it was. When I ran to check Kenyon’s reports, I confirmed that ashlar stones and an elegant proto-Aeolic capital had been found literally at the foot of the scarp at the southeastern edge of the structure in Area H. And this was just the kind of impressive remains that one would expect to come from a tenth-century B.C.E. king’s palace. (This was the case, for example, at Megiddo.)5

One of the many things I learned from my grandfather was how to relate to the Biblical text: Pore over it again and again, for it contains within it descriptions of genuine historical reality. It is not a simple matter to differentiate the layers of textual sources that have been piled one atop the other over generations; we don’t always have the tools to do it. But it is clear that concealed within the Biblical text are grains of detailed historical truth.

By the time I published my first article (in Hebrew) on these ideas, my grandfather had died. I wanted to publish as quickly as I could because so much construction was taking place that I worried the site might be built over. Only by publishing my ideas could I hope that someone would raise the necessary funds to excavate the site.


David Harris

A founding father of Israeli archaeology—and the grandfather of author Eilat Mazar—Benjamin Mazar is shown near the southern wall of the Temple Mount, an area he excavated extensively in the 1970s.
To be frank, it would take a certain amount of courage, as well as money, to support this excavation. My position, to put it mildly, had not received sweeping support from the archaeological community. Indeed, quite the opposite was the case; the prevailing opinion was that no significant ruins remained to be discovered at the top of the City of David. In addition to Kenyon, R.A.S. Macalister and J. Garrow Duncan had excavated at this and adjacent sites between 1923 and 1925, reaching bedrock in many places. They left the impression that, aside from a few walls and the debris of large stone masonry, there wasn’t much left to look for. Moreover, bedrock in this area is quite near the surface. Many scholars therefore concluded that it was not worth resuming excavations at this site.


Garo Nalbandian

“David went down to the fortress” when he feared an attack by the Philistines, according to 2 Samuel 5:17. Where did he go down from? This photo helps provide the answer. It is taken looking north, facing the spur known as the City of David; beyond it is the Temple Mount, where Solomon built the Temple. Marked on the photo are Area H, where Kathleen Kenyon found parts of what Mazar has now identified as a large public structure; to the south of it is the massive Stepped-Stone Structure, a portion of hillside blanketed with large blocks that must have supported a major building on the slope above it; the Gihon Spring, ancient Jerusalem’s only source of fresh water; and the Kidron Valley, east of the city. Author Eilat Mazar suggests that the Stepped-Stone Structure was part of the same complex as David’s palace. Why would David have built his royal residence beyond Jerusalem’s fortified walls? Because there was no room within the small walled city. The palace required no protection in normal times; when a threat loomed, David and his entourage could quickly “go down,” as the Bible says, to the city’s fortress a few feet to the south.
It was not until almost a decade after my first publication that we found a donor and supporter. Throughout all this time, my friend Bouky Boaz worked with me, going to meetings and talking to potential donors. Four years ago I became a senior fellow at the Shalem Center, a research institute in Jerusalem for Jewish and Israeli social thought. At one point, I gave a lecture on my ideas to a seminar there, and the president of the center, Daniel Polisar, was so impressed that he decided to try to help. On a trip to New York he mentioned the project to the chairman of the Center’s board of trustees, Roger Hertog. Mr. Hertog courageously took up the challenge to finance the excavation of the site.

We began excavations in mid-February 2005 on behalf of the Shalem Center and under the academic auspices of the Institute of Archaeology of the Hebrew University of Jerusalem. We also enjoyed the full cooperation of the Elad Association, which runs the visitors’ center in the City of David, in which the excavation site is located. Almost from the start, ancient remains, preserved beyond all expectations, were unearthed. Surprisingly, I felt very much at ease throughout the entire excavation. Perhaps what helped me most was the recognition of the importance of what we were doing. I decided I would be silent about the palace theory. I would let the stones speak for themselves. Either they would corroborate the palace theory or refute it.

It soon became clear that Macalister and Duncan had “visited” almost the entire area of the dig, which covered more than 3,000 square feet. In most places they had left walls in place. Only occasionally did they take apart walls down to bedrock.

About 5 feet below the surface, we were surprised to find Byzantine remains (fourth-seventh century C.E.), but nothing later. I really have no explanation for the absence of any later remains. One may speculate that they were destroyed by still later construction, but nonetheless it is surprising.

From the Byzantine period, we uncovered a structure that had previously been exposed by Macalister and Duncan. We uncovered a small part of it, however, for the first time. A single room that had survived the centuries had a plain, white mosaic floor belonging to a multi-roomed house that Macalister and Duncan called the House of Eusebius, a name imprinted on one of the drain tiles in the house. The House of Eusebius no doubt belonged to someone of considerable wealth. The house was built in typical Byzantine style, with a central peristyle courtyard just like the Byzantine houses discovered in Benjamin Mazar’s excavations at the foot of the Temple Mount.6


Israel Antiquities Authority

Hints of glory. This beautiful capital, carved in proto-Aeolic (also called proto-Ionic) style, was discovered by Kenyon at the base of a scarp adjacent to the building that may be David’s palace and was likely once a part of that building. Kenyon also found at the base of the scarp piles of ashlars that were once part of this impressive building.
The House of Eusebius was built directly on top of remains from a large building from the Second Temple period (late first century B.C.E. and first century C.E.). It was apparently built as a residence, but all that survived was part of the basement whose floor contained a number of water installations. Particularly impressive were a large (17 by 10 feet) plastered pool, a plastered room covered by an arch and a plastered ritual bath (miqveh) with steps. Within the arched room was an assemblage of pottery testifying to the date of its last use—70 C.E., the year in which the Romans destroyed Jerusalem.7

The structure from the Second Temple period also incorporated some quite large stones from an even earlier structure. And, indeed, the Second Temple period remains sat on an earlier structure characterized by large, impressive stones. Some of these large stones had even been re-used in the construction of the still-later Byzantine house.

We began calling this early building under (and earlier than) the Second Temple remains the Large-Stone Structure. The name stuck, and we still call it that—at least until the time comes when we are able to identify it more specifically.

We also found part of the Large-Stone Structure in the excavation of Macalister and Duncan. They interpreted what were in fact the remains of the Large-Stone Structure as a Jebusite wall that had been destroyed by King David and left in ruins. Since Macalister and Duncan believed it was a wall that had been destroyed, they didn’t bother to “peel back” the large stones that were found strewn over the entire area of the excavation and therefore couldn’t have seen what we discovered when we removed the stones. We found giant walls from the Large-Stone Structure between 6 and 8 feet wide extending in every direction beyond the area of our excavation!

The eastern side of the Large-Stone Structure follows the upper eastern fortification line of the City of David. About 15 or 20 feet below it on the south is the famous Stepped-Stone Structure. The Stepped-Stone Structure is the largest Iron Age structure in Israel, as tall as a 12-story building, built on the side of the hill. It now seems to be part of the same building complex as the Large-Stone Structure. Most scholars believed that the Stepped-Stone Structure supported an artificial platform on top of which stood the Fortress of Zion (2 Samuel 5:7), which has not survived. Now it seems that the Stepped-Stone Structure also supported the Large-Stone Structure.


From Excavations on the Hill of the Ophel

A drain tile stamped with the name Eusebius. The tile was part of a Byzantine-era (fourth-seventh century C.E.) house discovered in the 1920s in the northern portion of the City of David. Eilat Mazar made her discoveries underneath the area where the house had been found.
The northeastern side of the Large-Stone Structure was built directly on a 20-foot-high manmade rock cliff uncovered by Kenyon. At the foot of the cliff, Kenyon discovered the debris of ashlar stones and the proto-Aeolic capital. They had fallen from the Large-Stone Structure.

The Large-Stone Structure, now seen as a massive structure built on a high scarp, was not just any public building, but a structure that was clearly the product of inspiration, imagination and considerable economic investment. This is clear not only from the large, impressive stones from which it was constructed but also from the 5-foot-long proto-Aeolic capital that must have once been part of the building. This exemplar is the most beautiful and elegant proto-Aeolic capital ever found in Israel, surpassing those from Samaria and Megiddo. Imagine the column that supported this capital. Then imagine the building in which such columns stood.

Moreover, the area had not been previously settled. The site was apparently outside the walls of the Canaanite city. How do we know this? Beneath the Large-Stone Structure the bedrock had been previously leveled or, where cavities were too deep, filled with crushed limestone and made level. The leveled bedrock with the limestone fill created a broad flat open area that existed quite independently. No structural ruins of any kind were found that related to it. It is certainly one of the most interesting features of our excavation. It dates to the earliest construction stage of the site—before the Large-Stone Structure. It seems that before the Large-Stone Structure was built the site was an open, flat area, a testimony to the careful planning invested in its creation. Perhaps it was some sort of cult site used for worship.


Yitzhak Harari

Fit for a king. An overview of Eilat Mazar’s excavation area looking to the east, with the closely packed houses of the village of Silwan in the distance.
We are not yet sure of the date of this open area. It is clearly earlier than the Large-Stone Structure and probably goes back to the Late Bronze Age (about 1500 B.C.E.) or even the Middle Bronze Age (about 1800 B.C.E.).

Lying on this open flat area was earth fill that helped us date the last use of this open site. The fill was mixed with large quantities of datable pottery sherds, mostly from cooking pots. (The fill also contained animal bones that have not yet been analyzed.) The big surprise was the date of this pottery. Some of it was from the Middle Bronze Age and a few sherds were from the Late Bronze Age, but the majority were from Iron Age I (12th-11th centuries B.C.E.).

The pottery from Iron Age I is quite different from the pottery of Iron Age IIa (tenth-ninth centuries B.C.E.). For example, the ware from Iron Age I is brownish and without slip (a thin layer of clay added after pottery has been turned but before firing) and not burnished (rubbed smooth). In Iron Age IIa, on the other hand, the pottery is often reddish and covered with red slip and is hand burnished; in Iron Age IIb, the burnishing is wheel-made. Moreover, vessels from Iron Age IIa have entirely different profiles from the earlier period.


Eilat Mazar

Fit for a king. This photo of Eilat Mazar’s excavation area, taken to the west, shows a massive wall.
We found Iron Age I pottery under the Large-Stone Structure in different areas and in impressive quantities.8 Significantly, it is almost all badly worn. This suggests that these sherds came from the very end of Iron Age I (about 1000 B.C.E.), not earlier. This fill apparently already existed on the open area when the Large-Stone Structure was built. The Large-Stone Structure must have been built after this. How long after? That was the question.

Evidence from the last month of the excavation helped us answer this question. In two rooms in the northern section of the Large-Stone Structure, we discovered a second phase of construction within the building. On the northeast edge of the building there may have even been a third phase, evidently intended to strengthen the structure by the addition of another internal wall. Pottery that relates to these later phases dates to Iron Age IIa. This means that the building had at least two, or perhaps even three, phases over a period of less than two centuries. So the first phase, when the structure was built, must have been close to the beginning of Iron Age IIa, probably around the middle of the tenth century B.C.E., when the Bible says King David ruled the United Kingdom of Israel.

One small clay vessel is particularly important. It is a delicate black-on-red juglet imported from Cyprus. It is in excellent condition, almost whole. It would not have survived in this condition if it had been subjected to any major upheaval. It seems likely that it was moved when the internal wall was added during the third phase of the building. The lovely red color and style of the juglet clearly dates to the tenth-ninth centuries B.C.E (Iron Age IIa), providing a nice confirmation of our dating of the local pottery to the same date.


Zev Radovan

The stepped-stone structure, the largest Iron Age structure in Israel, covers the northeastern slope of the City of David with a mantle of walls and terraces. So massive an edifice must have supported an imposing structure above it. Many believed that structure was Jerusalem’s fortress; Mazar suggests that the area just to the north, which she believes was the site of David’s palace, would have been adjacent to the fortress.
We found some pottery from Iron Age IIb (eighth-sixth century B.C.E.) in the northeastern corner of the Large-Stone Structure. This indicates that the building remained in use until the end of the First Temple period (which ended with the Babylonian destruction of Jerusalem in 586 B.C.E.).

The object that was perhaps our most startling find dates to the last period of use of the Large-Stone Structure—from the period just before the Babylonian destruction. It was a seal impression (called a bulla) that once sealed a document, which has long since disintegrated. Like bullae generally, this one is like a flattened ball of clay about the size of a fingernail. The credit for its discovery goes to the hawk eyes of Yoav Farhi, the supervisor of our Area A. He spotted it at the exact moment when the sun’s rays illuminated the letters. Without this particular lighting, you can see nothing. Even when the bulla is lit from various directions, only letter fragments are visible. Lighting from a certain specific direction, however, suddenly illuminates all of the letters as if by magic.

The bulla contains three lines of ancient Hebrew script. Yoav quickly deciphered part of a name in the second line—S?LM (Shalem). I took the bulla home that night. Well into the night, when the children were asleep and the house was quiet, I began to study it. Slowly, I deciphered the name in the first line: Yehuchal. Could it be a Biblical name? I did not recall any Yehuchal in the Bible. Perhaps my reading of the name was wrong. But just to make sure I pulled from the shelf a Biblical encyclopedia. There he was, as large as life—in the book of the prophet Jeremiah: King Zedekiah sent Yehuchal (Jehucal in English Bibles) son of Shelemiah to the prophet Jeremiah to pray for the people (Jeremiah 37:3).9 In the following chapter, we learn that this same man, who was a royal minister, heard the decidedly unwelcome predictions of disaster coming from Jeremiah’s lips.10


Eilat Mazar

A solitary figure, standing in the area of the northeast corner of the Large-Stone Structure, conveys a sense of the scale of the building discovered by Mazar. She and her team had dug through remains from the Byzantine and Second Temple periods and found a large area of bedrock that had been leveled to create an area that predates the construction of the Large-Stone Structure.
When I opened the encyclopedia and saw the same name in the Bible as was on the bulla, I let out a shriek of surprise that rang out through the still house. Fortunately, the children slept soundly. I felt as though I had just “resurrected” someone straight out of the Bible.

There is something else unusual about this bulla. It read: “Belonging to Yehuchal ben (the son of) Shelemiyahu ben Shovi.” Thus we now know the name of Yehuchal’s grandfather, as well as his father. Why did Yehuchal mention his grandfather on his seal? This was hardly the standard practice. Perhaps his grandfather was a distinguished, well-known figure in his own right. In Yigal Shiloh’s excavation in the 1980s, adjacent to our site, he found 45 bullae in the destruction layer of one of the rooms. But none of the bullae Shiloh excavated mentions the grandfather, only the father.

Yair Shoham, who published the bullae from Shiloh’s excavation,11 was not only an archaeologist and epigraphist, but also my husband and the father of our three sons. He passed away in 1997. One of the things he left us was an onomasticon of the names on the bullae he had published. I showed our children how I used Yair’s table of letters to study and date the bulla we found in our excavation. The form of the letters on the bullae from Shiloh’s excavation were the same as on our bulla. And Shiloh’s bullae were very solidly dated to the end of the First Temple Period, so we are confident in dating our bulla to the same time. It was a wonderful family experience.


Bouky Boaz

A delicate juglet, imported from Cyprus, survived in excellent condition at the Large-Stone Structure, indicating that the area did not suffer from a violent destruction.
The most famous of Shiloh’s bullae belonged to Gemaryahu ben Shafan, the King’s scribe and minister at the time of the prophet Jeremiah (Jeremiah 36). Yehuchal is now the second royal minister whose name has appeared on a bulla from the City of David excavations.

In future seasons we hope to continue the exposure of the Large-Stone Structure. But what can we say at this point? Archaeologically, it appears that it was built either at the very end of Iron Age I or at the beginning of Iron Age IIa—either slightly before or slightly after 1000 B.C.E., about when the Bible tells us King David conquered Jerusalem from the Jebusites/Canaanites. Since no remnants of earlier construction were found beneath the building, it seems that this area was outside the Jebusite/Canaanite city.

Could the Large-Stone Structure have been the Jebusite fortress that David conquered, the Fortress of Zion mentioned in the Bible (2 Samuel 5:6–10)? This is unlikely, for it would mean that the citadel did not exist in the Canaanite city during the Middle and Late Bronze Ages and most of Iron Age I, because it was constructed only during the very last days of the Jebusite regime. That is difficult to accept, particularly in light of the character of the construction, which points to an imaginative new initiative with highly sophisticated building techniques, as reflected in the large scale and enormous efforts invested in constructing it.


Gabi Laron/Institute of Archaeology/Hebrew University
This .4-inch-wide bulla is inscribed in three lines that read, “Belonging to Yehuchal son of Shelemiyahu son of Shovi.” The Book of Jeremiah twice mentions a Yehuchal (Jehucal in English Bibles) son of Shelemiah, indicating that this bulla dates to the late seventh-early sixth century B.C.E.
Since it is unlikely that this was the Jebusite citadel, what else could it be? Perhaps a new temple? But this flies in face of the long tradition, confirmed by the archaeological evidence, that Mount Moriah, where Abraham almost sacrificed his son Isaac (Genesis 22), became the site of the Temple (see 2 Chronicles 3:1)—namely the Temple Mount, several hundred feet north of our site. It is indeed unlikely that the Large-Stone Structure was the site of a temple.

What is left? Could this be the brainchild of a visionary new ruler who planned to expand the city with a temple to be built on the hilltop to the north? Did King David, now the ally of the Phoenicians, renowned for their building capabilities, authorize them to build a magnificent new palace for him outside but adjacent to the northen boundary of the old Canaanite city, shortly before the construction of the projected new Temple to its north?

The Biblical narrative, I submit, better explains the archaeology we have uncovered than any other hypothesis that has been put forward. Indeed, the archaeological remains square perfectly with the Biblical description that tells us David went down from there to the citadel. So you decide whether or not we have found King David’s palace.



Notes

1. Eilat Mazar, “Excavate King David’s Palace,” BAR 23:01. See also Mazar, “The Undiscovered Palace of King David in Jerusalem—A Study in Biblical Archaeology,” in Avi Faust, ed., New Studies on Jerusalem (Ramat Gan, Israel: Bar-Ilan Univ., 1996), pp. 9-20 (Hebrew).

2. Kathleen M. Kenyon, Digging Up Jerusalem (New York: Praeger, 1974), p. 114.

3. Kenyon, “Excavations in Jerusalem 1962,” Palestine Exploration Quarterly 95 (1963), p. 18.

4. Kenyon, Digging Up Jerusalem, p. 103.

5. Yigal Shiloh, “The Proto-Aeolic Capitals and Israelite Ashlar Masonry,” Qedem 11.

6. Eilat Mazar, “The Temple Mount Excavations in Jerusalem 1968–1978 directed by Benjamin Mazar, Final Report, volume II: The Byzantine and Early Islamic Periods,” Qedem 43. (Volume III, also on the Byzantine period, is about to be published.) We will be able to date the house from the coins we discovered under the mosaic floor and under the drain pipe that funneled water into the cistern serving the building. The building came to an end at the beginning of the Islamic period. We will also be able to date this more precisely after we complete a more in-depth study of the finds. However, we can already say that the pottery found on the mosaic floor was of the finer and metallic Byzantine-ware type, whose appearance is characteristic of the beginning of the Islamic period.

7. We will be able to deduce the exact construction date of the installations from further in-depth research regarding the numerous coins we found in the walls.

8. Similar pottery has been found at other Iron I sites, such as Giloh and Shiloh. See Amihai Mazar, “Giloh: An Early Iron Israelite Settlement Site Near Jerusalem,” Israel Exploration Journal 31 (1981), pp. 1-36 and Israel Finkelstein, ed., “Shiloh: The Archaeology of a Biblical Site,” Tel Aviv 10, 1993.

9. The second name on the seal is Shelemiyahu, a variant of Shelemya or, in the English spelling, Shelemiah. In Hebrew, Shelemiyahu simply adds a vov to the end of the Shelemyah.

10. Here the Hebrew text omits an internal heh from the name and the English rendering is Jucal.

11. Yair Shoham, “A Group of Hebrew Bullae from Yigal Shiloh’s Excavations in the City of David,” in Hillel Geva, ed., Ancient Jerusalem Revealed (Jerusalem: Israel Exploration Society and Washington, DC: Biblical Archaeology Society, 1994), pp. 55-61.

a. A casemate wall consists of parallel walls subdivided by perpendicular walls.



Eilat Mazar’s new two-volume The Walls of the Temple Mount collects the most comprehensive and detailed documentation of the walls of the Temple Mount to date. The accessible, updated reference reflects the immense scale of King Herod’s vision of some 2,000 years ago. The elegant book set will make the perfect gift for your special someone or favorite institution’s library!
View The Walls of the Temple Mount in the BAS store today.

http://www.biblicalarchaeology.org/daily/b...-davids-palace/

[შანკარა]

წმ. ანდრია პირველწოდებულის სახ. ქართული უნივერსიტეტის
ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკ. II კ. სტუდენტი ღვთისავარ ჩაბრავა

დასავლური და აღმოსავლური კოსმოგონიის თეოსოფიური ანალიზი

თავდაპირველი პირველდასაბამიერი უნივერსალური ზესულის - ბიტუსის ანუ ეინ სოფის იგივე პარაბრაჰმანის შესახებ გვამცნობს ბიბლიის პირველი წიგნის, დაბადების პირველი სტროფივე და იოანეს სახარების პირველი ხუთი სტროფი, მათში ჩაქსოვილია და კოდირებული უზენაესი საიდუმლო. დაბადების პირველ სტროფში წერია: „დასაბამში ღმერთმა შექმნა ცა და მიწა“, სხვა თარგმანით: „თავდაპირველად ღმერთმა შექმნა ცა და მიწა“, მაგრამ აქ მთავარი ისაა რომ ეს არის მცდარი და არასწორი თარგმანი, ე.პ. ბლავატსკაიას, გამოჩენილ თეოსოფ ქალს და აგრეთვე დიდ ებრაელ კაბალისტებს, მაკ გრეგორ მატერსსა და ისააკ მეიერს თავიანთ ნაშრომებში უწერიათ რომ ტექსტი რომელიც ორიგინალშია ნახსენები: „ბარაშიტ ბარა ელოჰიმ ეთ ჰაშამაიმ ვეთ ხარეთს“ ითარგმნება როგორც: „მარადიულად არსებული არსისაგან ღმერთებმა (ორმაგმა ენერგიამ) მოახდინეს ორმაგი ცის ფორმირება“. ის მარადიულად არსებული არსი, რომელზედაც არის დაბადების წიგნის პირველი სტროფის ორიგინალში საუბარი, იგივეა რაც ინდუისტური პასიური აბსოლუტი, უნივერსალური ზესული - პარაბრაჰმანი, გნოსტიკური ვალენტინიანური - სიღრმე ანუ ბიტუსი, კაბალისტური - უსასრულო არარაობა ანუ უსასრულო არაფერი - ეინ სოფი, ბუდისტური ალაია-ვიჯნანა იგივე შუნია ანუ იგივე ადიბუდა, დაუსური დაო, ნეოპლატონიკური თავდაპირველი ერთიანი და არადიფერენცირებული ზესული - პირველერთიანი და ა.შ. მრავალი მსგავსი ანალოგი მსოფლიოს მრავალ ფილოსოფიურ თუ რელიგიურ სისტემაში.იოანეს სახარების პირველ ხუთ სტროფში წერია: „დასაბამში (თავდაპირველად) იყო სიტყვა და სიტყვა იყო ღმერთთან და სიტყვა იყო ღმერთი“ 1, „ის იყო დასაბამში (თავდაპირველად) ღმერთთან“ 2, „ყოველივე მის მიერ შეიქმნა, და მის გარეშე არაფერი შექმნილა, რაც კი შექმნილა“ 3, „მასში იყო სიცოცხლე და სიცოცხლე იყო ადამიანთა ნათელი“ 4, „ნათელი ბნელში ანათებს და ბნელმა ვერ მოცვა იგი“ 5, საქმე აქ შემდეგნაირადაა, ის თავდაპირველი ანუ დასაბამი რომელიც არის ნახსენები დაბადების პირველ სტროფში, არის უნივერსალური ზესული, პასიური აბსოლუტი, გამოუვლენელი ზესულიერი პირველღვთაება - პარაბრაჰმანი, ხოლო „ღმერთი“ რომელმაც „შექმნა“ ცა და მიწა, ესაა ბინარული და ბიპოლარული დემიურგი, მისი აქტიური მანიფესტაცია, ღვთაებათა უსასრულო მირიადების უსასრულო ერთობლიობა, კრებითი სახე და სახელი, რამეთუ „ელოჰიმ“, ნახსენები დაბადებაში, თარგმნილი როგორც „ღმერთი“, სინამდვილეში ნიშნავს - ღმერთებს, აგრეთვე სიტყვა შექმნა არც ისე მიზანშეწონილია, უფრო მისაღებია წარმო-ქმნა ან გარდა-ქმნა, რაც ნიშნავს ემანაციას ანუ გამოყოფას და რადიაციას ანუ გამოსხივებას.
სიტყვამ ანუ ლოგოსმა, დასაბამია ანუ თავდაპირველის - უნივერსალური ზესულის, პასიური აბსოლუტის - პარა ბრაჰმანის წიაღში მყოფმა, საკუთარი სულიერი არსების წიაღიდან გამოჰყო და გამოასხივა ცოცხალ არსებათა და სამყაროთა უსასრულო მირიადები. ლოგოსში ანუ იშვარაში, პასიური აბსოლუტის - პარაბრაჰმანის ანუ დასაბამის აქტიურ მანიფესტაციაში ინახებოდა ცოცხალ არსებათა უსასრულო მირიადები, მთელი სამყაროები, ინდივიდუალური გონებები და ინდივიდუალური ინტელექტები, რაზეც მოწმობს სიტყვები იოანეს სახარებიდან: „მასში იყო სიცოცხლე“, ეს სიცოცხლე მართლაც რომ არის სიცოცხლე ანუ სინგულარული მატრიცა სიცოცხლისა.
„დასაბამში ბინარულმა ბიპოლარულმა დემიურგმა გამოჰყო და გამოასხივა კოსმოსი და სუპერკოსმოსი“, ამგვარი ფორმულირება უფრო სწორი იქნებოდა. ცა რომელზედაც არის საუბარი პირველ სტროფში ესაა სუპერკოსმოსი, განზომილებათა ზედა სისტემა, ხოლო მიწა, კოსმოსი, განზომილებათა ქვედა სისტემა.
დაბადების წიგნის, პირველი თავის, მეორე სტროფში წერია: „სული ღვთისა იძვროდა წყლებს ზემოთ“, ამ სიტყვებში უდიდესი საიდუმლო იმალება, ამასთან არის დაკავშირებული ცნობილი ინდუისტური დოქტრინა უფალი ნარაიანა-მაჰავიშნუს შესახებ, ამ დოქტრინის თანახმად, ჩვენი სამყარო არ არის ერთადერთი, არამედ ერთერთი იმ მრავალრიცხოვან სამყაროთაგან, რომელნიც განისვენებენ თავდაპირველი კოსმიური წყლების ანუ კაუზიური კოსმიური ოკეანის წიაღში, რომელშიც აგრეთვე სუფევს და მყოფობს მარადიული კოსმიური სული - ნარაიანა-მაჰავიშნუ, ნარაიანა-მაჰავიშნუს სიცოცხლის სუნთქვა ქმნის სამყაროთა უსასრულო მირიადებს. სახელი ნარაიანა ფლობს სამ მნიშვნელობას, პირველი მნიშვნელობა არის: „ის ვინც თავდაპირველი კოსმიური წყლების წიაღში იმყოფება“, მეორე: „ის ვინც თითოეული ცოცხალი არსების წიაღში სუფევს“, მესამე კი: „ის ვის წიაღშიც იმყოფებიან ცოცხალი არსებები“, ის წყლები, რომლებზეც არის საუბარი ბიბლიაში, დაბადების წიგნში, სხვა არაფერია თუ არა სივრცეთაშორისი სივრცე ანუ სუპერკოსმოსი, თავდაპირველი კოსმიური წყლები, კაუზიური კოსმიური ოკეანე, სახელად - ეკარნავა, ხოლო სული ღვთისა, უფრო ზუსტად სული ღმერთებისა (რადგანაც ელოჰიმ, ნიშნავს ღმერთებს), როგორც ვედურ ინდუისტურ ფილოსოფიასა და მეტაფიზიკაშია ნათქვამი, არსებობე ღვთაებათა უსასრულო მირიადები, რომელთაც ერთი და ერთიანი, უსასრულო სული აერთიანებს. ბიბლიური - „რუახ ელოჰიმ“ იგივე ნარაიანა ესაა ტრანცენდენტური და იმანენტური უნივერსალური სული, გამაერთიანებელი ყოველივე ცოცხალისა.
სამყაროები წარმოიშვნენ ტრანსცენდენტური და იმანენტური უნივერსალური სულის - ნარაიანას წიაღიდან ემანაციისა და რადიაციის გზით, ამას ამტკიცებს ბიბლიაში, დაბადების წიგნის პირველი თავის მესამე სტროფში: „თქვა ღმერთმა: იყოს ნათელი და იქმნა ნათელი“, ამასთან არის დაკავშირებული, იოანეს სახარების პირველი თავის პირველი ხუთი სტროფი: „თავდაპირველად (დასაბამში) იყო სიტყვა და სიტყვა იყო ღმერთთან და სიტყვა იყო ღმერთი“ (იოანეს სახ. თ. 1. სტ. 1),“ის იყო თავდაპირველად (დასაბამში) ღმერთთან“ (იოანეს სახ. თ. 1. სტ. 2), „ყოველივე მის მიერ შეიქმნა და მის გარეშე არაფერი შექმნილა, რაც კი შექმნილა“ (იოანეს სახ. თ. 1. სტ. 3.), „მასში იყო სიცოცხლე და სიცოცხლე იყო ადამიანთა ნათელი“ (იოანეს სახ. თ. 1. სტ. 4.), „ნათელი ბნელში ანათებს და ბნელმა ვერ მოიცვა იგი“ (იოანეს სახ. თ. 1. სტ. 5.), ის დასაბამი ანუ თავდაპირველი იგივე ღმერთი რომელშიც და რომელთანაც არის სიტყვა ანუ ლოგოსი არის იგივე ინდუისტური ტრანცენდენტური და იმანენტური უნივერსალური სული - ნარაიანა (იგივე პარაბრაჰმანი) იგივე მაჰაიანური ბუდისტური შუნია (დიადი სიცარიელე) და ალაიავიჯნანა (გამოუვლენელი აბსოლუტური ცნობიერება) და ტანტრისტული ბუდისტური - ადიბუდა (თავდაპირველი გასხივოსნება, სინათლე, შემეცნების ფესვი, ზესულიერი აბსოლუტი). სიტყვები: „თქვა ღმერთმა“ ბიბლიაში, ნიშნავს იმას, რომ ლოგოსი, რომელიც იგივეა რაც იშვარა (ანუ უფალი), გამოდის თავდაპირველი მსოფლიო სულის წიაღიდან, სიტყვები: „იყოს ნათელი! და იქმნა ნათელი“, ნიშნავს ლოგოსის მიერ სულიერი მონადების, ცოცხალი არსებების რადიაციას (გამოსხივებას) და ემანაციას (გამოყოფას).
„დაინახა ღმერთმა რომ ნათელი კარგი იყო და გაყარა ღმერთმა ნათელი და ბნელი“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 4), „ნათელს ღმერთმა უწოდა დღე და ბნელს უწოდა ღამე“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 5), ბიბლიის ეს სიტყვები პირდაპირაა დაკავშირებული გნოსტიკურ მოძღვრებასთან, რომელშიც არსებობს ერთი დიადი დოქტრინა ეონების შესახებ, ყოფიერების ბუნების შესახებ, ამ კონცეფციის თანახმად კოსმიური ყოფიერება შედგება ორი განზომილებისაგან, პირველი ესაა პლერომა, ხოლო მეორე კენომა ანუ გისტერმა, პლერომა ესაა უნივერსალური სულის, უნივერსალური ინტელექტისა (ინტელექტის უნივერსალური ოკეანის - სამუდრაარნავას) და უნივერსალური გონის ერთობლიობა, ცოცხალ არსებათა უსასრულო მირიადების კოლექტიური გონი, კოლექტიური ინტელექტი და კოლექტიური ცნობიერება, პლერომა ეს არის სამუდრაარნავა - ინტელექტის უნივერსალური ოკეანე, ბრაჰმანი - უნივერსალური სულიერი ცნობიერების კოსმიური ოკეანე და შაკტი - ღვთაებრივი მარადის ქალური ენერგიის უსასრულო კოსმიური ოკეანე, ხოლო კენომა ანუ გისტერმა ესაა - მატერიალური ბუნება, მატერიალური ყოფიერება, აღსავსე სატანჯველით, რომელიც აღსავსეა კარმული ენერგიის უნივერსალური ოკეანის მუდმივი ზეგავლენის ქვეშ მყოფი სულიერი არსებებით, არსებებით რომელნიც მუდმივ გარდასახვებში არიან, გნოსტიკური ქრისტიანული კენომა იგივეა რაც ბუდისტური, ინდუისტური, ჯაინური და სიქჰისტური - სამსარა ანუ სანსარა იგივე პარიკალპიტა (ვიკალპა) სვაბჰავა.
ნათელი არის პლერომა ანუ ნირვანა, ხოლო ბნელი - კენომა(გისტერმა) ანუ სამსარა, ნათელი ესაა სინათლის (სიკეთის) ენერგეტიკული სუბსტანცია, ხოლო ბნელი სიბნელის (ბოროტების) ენერგეტიკული სუბსტანცია, ასეთია ბიბლიის თეოსოფიური, ეზოთერიკული განმარტება.
სინათლის სულიერი ენერგეტიკული სუბსტანციის მიწიერი ფიზიკური კორელაცია არის ელექტრომაგნიტური სინათლის ენერგია, ხოლო ბნელეთის ფსიქიკური ენერგიის მიწიერი ფიზიკური კორელაცია არის ბნელი ენერგია ანუ ანტიგრავიტაციული ენერგია, ელექტრომაგნიტური რადიაცია არის სულიერი სინათლის რადიაციის გადაბრუნებული ანარეკლი, ხოლო ფიზიკური ბნელი არადეტექტირებადი უხილავი ანტიგრავიტაციული ენერგია არის ბნელეთის რადიაციული ენერგეტიკული სუბსტანციის კონტრპოლარული ინვერსიული ტრანსმუტაცია, სწორედ ამას ნიშნავს სინათლისა და სიბნელის მეორენაირი განმარტება, ერთისმხრივ სინათლე ესაა ნირვანა ანუ პლერომა, ხოლო მეორესმხრივ ელექტრომაგნიტური სინათლე, სიბნელე, ერთისმხრივ არის სამსარა ანუ კენომა, ხოლო მეორესმხრივ ბნელი ანტიგრავიტაციული ენერგია, სინათლე აგრეთვე შეიძლება განიმარტოს როგორც სინათლის ენერგეტიკული სუბსტანცია ანუ სინათლის მაგია, ხოლო სიბნელე ბნელეთის ფსიქიკური ენერგეტიკული სუბსტანცია ანუ ბნელი მაგია.
„თქვა ღმერთმა: იყოს წყალთა შორის მყარი და გაყაროს წყლები“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 6), „გააჩინა ღმერთმა მყარი და გაყარა ერთმანეთისაგან წყალი, რომელიც არის მყარს ქვემოთ და წყალი, რომელიც არის მყარს ზემოთ“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 7), „მყარს ღმერთმა უწოდა ცა“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 8), ამასთან არის დაკავშირებული ორი მოძღვრება, რომლებიც ერთმანეთს თითქმის გაჭრილი ვაშლებივით გვანან, ერთია კვანტურ ფიზიკაში მულტისამყაროების თეორია, ხოლო მეორე გნოსტიკოსი ქრისტიანის, ბასილიდე სირიელის მოძღვრება, პირველის თანახმად, ჩვენი სამყარო, როგორც უკვე ხსენებულ იქნა ზემოთ, არაა ერთადერთი, არამედ ერთერთი მრავალრიცხოვანი მულტისამყაროებიდან ანუ მეტაგალაქტიკებიდან, რომლებიც სამყაროთაშორისი ეგზოტიკური კოსმიური ოკეანის წიაღში არსებობენ, ესაა კაუზიური კოსმოსი. მეტაგალაქტიკის შიდა კოსმიურ სივრცეს და გარე კოსმიურ სივრცეს ყოფს ენერგეტიკული მემბრანა, ჩვენი მულტისამყარო არის ერთერთი, არარაობისა და არაფრის კოსმიური ოკეანის წიაღში მოლივლივე მულტისამყაროთაგან, ხოლო მეორე მოძღვრების თანახმად კოსმიური ყოფიერება შედგება ორი განზომილებისაგან, ესენია: კოსმოსი და სუპერკოსმოსი, კოსმოსი ესაა 365 ცის დაღმავალი იერარქია, ხოლო სუპერკოსმოსი 365 ცის აღმავალი იერარქია, ზედა ყოფიერება (ქრისტეს სამეფო და მამაღმერთის სამეფო), კოსმოსსა და სუპერკოსმოსს ერთმანეთისაგან ყოფს ცის მყარი ანუ სულიწმინდა(სოფია), ზღვარი, ბარიერი, ბასილიდე სირიელის მოძღვრების თანახმად ყოფიერების სათავეში დგას უზენაესი არაარსობრივი ღმერთი, რომლის წიაღშიც იყო ყოფიერების მრავალფეროვნების თესლი ანუ სინგულარული მატრიცა, მისი წიაღიდან ყოფიერების დასაწყისში გამოიყო ე.წ. „პირველი ძეობა“ ანუ გამოვლინების პირველი თანრიგი, რომელიც იყო სულიერი, მან წარმოშვა სუპერკოსმოსი, სულიერი სამეფო და აზრის სიჩქარით მიეახლა არარარსობრივ ღმერთს და „დამკვიდრდა“ მის სიახლოვეს, შემდეგ „მეორე ძეობა“ ანუ გამოვლინების მეორე თანრიგი, რომელმაც შექმნა მშვინვიერი (ფშვინიერი) სამყაროს 364 ცა და სანახევროდ სუფთამ, სანახევროდ კი დაბინძურებულმა, პირველი ძეობისაგან უფრო დაშორებულმა ღმერთისაგან, არაარსობრივი ღმერთისაკენ იწყო სწრაფვა და პირველი ძეობის შემდეგ მეორე ადგილი დაიკავა, მაგრამ იმისათვის რათა დაცემულს, შეძლებოდა არაარსობრივთან საკმარისად მიახლოება, მან „გარემომცველი ნივთიერებისაგან“ შექმნა ენერგეტიკული სუბსტანცია - სულიწმინდა, მეორე ძეობის „ფრთები“ , მაგრამ როგორც კი გარკვეული ზღვარი გადალახა, მისმა იპოსტასმა, სულიწმინდამ ვეღარ შეძლო გზის განგრძობა, რადგან ამ ზღვარს იქით მას უკვე არსებობა აღარ შეეძლო და ამიტომაც მეორე ძეობამ იგი ამ ზღვარზე დატოვა და მასზე განავრცო. ამის შემდეგ ბარიერს ეწოდება სულიწმინდა. მეორე ძეობის შემდეგ არაარსობრივის წიაღიდან გამოვლინდა „მესამე ძეობა“, უკვე იმდენად დაბინძურებული და დაშორებული არაარსობრივ ღმერთს, რომ მისკენ აღმასვლა ვეღარ შეძლო და მესამე ადგილი დაიკავა მისგან, მან წარმოშვა 365-ე, სულ ბოლო ცა სულიწმინდის ქვემოთ. ბასილიდეს მტკიცებით კოსმოსი ესაა სამყარო სულიწმინდის ქვემოთ, ხოლო სუპერკოსმოსი, სამყარო სულიწმინდის ზემოთ.
„თქვა ღმერთმა: შეგროვდეს ერთგან ცისქვეშეთის წყალი და გამოჩნდეს ხმელეთი“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 9), „ხმელეთს ღმერთმა უწოდა მიწა და შეგროვილ წყალს უწოდა ზღვა“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 10), ბიბლიის ეს სიტყვები განიმარტება შემდეგნაირად: „ხმელეთი“ ანუ „მიწა“ ეს იგივეა რაც კოსმიური მატერია, ნივთიერება,ბარიონული მატერია და ბნელი მატერია, ხოლო „წყალი“ ანუ „ზღვა“ ესაა კოსმოსი, კოსმიური სივრცე, ბნელი ენერგია და ვირტუალური ნაწილაკების ენერგეტიკული ოკეანე, სხვაგვარად რომ ვთქვათ ბიბლიის ამ მონაკვეთში აღწერილია, რათქმაუნდა ალეგორიულად კოსმიური მატერიისა და ენერგიის, დროისა და სივრცის ფორმირება.
„თქვა ღმერთმა: იყოს მნათობები ცის მყარზე“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 14), „იყვნენ მნათობები ცის მყარზე რომ გაანათონ მიწა“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 15), „დასხა ისინი ღმერთმა ცის მყარზე, რომ გაენათებინათ მიწა“ (დაბადება, თავი 1, სტროფი 17), ეს „ცის მყარი“ რომელიც აქ არის ნახსენები, არის სამყაროს ენერგეტიკული მემბრანის გაგრძელება, შიდა კოსმიური დროსივრცული კონტინიუმი. კოსმიური სხეულები, სწორედ ამ დროსივრცული კონტინიუმის ზედაპირზე მიმოიძვრიან, როგორც გვეუბნება ფიზიკა. „ცის მყარი“ არის ბიბლიაში, დროსივრცული კონტინიუმის ალეგორიული სახელწოდება.
თანამედროვე კვანტურ ფიზიკაში არსებობს უმნიშვნელოვანესი და უდიადესი თეორია ორი სუბსტანციის შესახებ, რომელთაც ეწოდებათ - ბნელი მატერია და ბნელი ენერგია, ბნელი ენერგია არის ენერგეტიკული სუბსტანცია რომელიც კოსმიურ სხეულებს აქსელერაციას ანუ აჩქარებას ანიჭებს, ის კოსმიურ სამყაროს აიძულებს დიდი სიჩქარით გაფართოვდეს, სწორედ მისი წყალობით კოსმიური მატერიის ნაწილაკები განიცდიან აჩქარებას და იძენენ მოძრაობის უნარს, იგი არის მძლავრი ანტიგრავიტაციული სუბსტანცია, მას შეუძლია ისე ააჩქაროს სუბატომები, რომ კოსმიური მატერია საბოლოოდ დაშალოს და დაამსხვრიოს ანუ მოახდინოს სრული დეზიტეგრაცია, ხოლო ბნელი მატერია პირიქით კოსმიურ მატერიას, კოსმიურ სხეულებს გაფანტვასა და დეზინტეგრაციაში ხელს უშლის და ბნელი ენერგიის ზემოქმედებას ეწინააღმდეგება, ახდენს რა ჩვეულებრივი ბარიონული მატერიის შეკავშირებას და შემჭიდროვებას და ახდენს კონრეტული სტრუქტურების ჩამოყალიბებას და ფორმირებას, სხვაგვარად რომ ვთქვათ მატერიის სუბატომებსა და ატომებს ბნელი ენერგიის საპირისპიროდ, ამუხრუჭებს და აყოვნებს, ასევთქვათ ანელებს ბარიონული მატერიის ნაწილაკთა მასას, ბნელი ენერგიისა და ბნელი მატერიის ძალთა შორის ბალანსი უზრუნველყოფს სამყაროს მატერიალური სტრუქტურის მოწესრიგებას (სტაბილიზაციას), ბნელმა მატერიამ რომ სძლიოს ბნელ ენერგიას სამყარო საკუთარ თავში ჩაინთქმება და მოხდება სრული იმპლოზია, ხოლო იმ შემთხვევაში თუ სძლევს ბნელი ენერგია სამყაროს მატერია უსასრულოდ მცირე ნაწილაკებად დაიხლიჩება და უსასრულო სიჩქარით მიმოიფანტება ყველა მიმართულებით, იქნება სრული დეზ-ინტეგრაცია. ჯაინისტურ მოძღვრებაში აგრეთვე არსებობს დოქტრინა, კონცეფცია ორი მსგავსი სუბსტანციის შესახებ, პირველი ესაა - დჰარმასტიკაია - მოძრაობის გამტარი, მამოძრავებელი ანუ ამაჩქარებელი სუბსტანცია, ხოლო მეორე - ადჰარმასტიკაია - უძრაობის გამტარი, დამამუხრუჭებელი სუბსტანცია, დამაყოვნებელი სუბსტანცია, პირველი მსგავსად ბნელი ენერგიისა კოსმიური მატერიის ნაწილაკებს აქსელერაციას ანუ აჩქარებას ანიჭებს და სივრცეში ამოძრავებს, ხოლო მეორე (ადჰარმასტიკაია) პირიქით მატერიის ნაწილაკებს ამუხრუჭებს და ანელებს, ის ხელს უშლის მატერიის ნაწილაკების გაფანტვას, მსგავსად ფიზიკის ბნელი მატერიისა. ჯაინისტური კონცეფცია დჰარმასტიკაიას და ადჰარმასტიკაიას შესახებ სრულებით იდენტურია, კვანტური ფიზიკის თეორიისა, ბნელი მატერიისა და ბნელი ენერგიის შესახებ. დჰარმასტიკაიასა და ადჰარმასტიკაიას შორის ბალანსი ქმნის კოსმიურ წესრიგს, დჰარმასტიკაიას და ადჰარმასტიკაიას გარდა სამყაროში არსებობს კიდევ 4 სუბსტანცია: ჯივა-დრავია ანუ საფშვინველი (სამშვინველი), აკაშა ანუ სივრცე, კალა ანუ დრო და პუდგალა-აჯივა-დრავია ანუ ჩვეულებრივი ფიზიკური მატერია. ჯაინისტური მოძღვრების თანახმად სივრცე შედგება უსასრულო რაოდენობის სივრცული წერტილებისაგან, ასევე უსასრულო რაოდენობის სივრცული წერტილებისაგან ანუ ანუებისაგან (ელემენტარული ნაწილაკებისაგან) შედგება ფიზიკური მატერიაც. ჯაინისტურ, სიქჰისტურ, ინდუისტურ და ბუდისტურ მოძღვრებებში ელემენტარული ნაწილაკების თეორია, ატომისტური თეორია, დროის და სივრცის კონტინიუმის თეორია, ბნელი მატერიისა და ბნელი ენერგიის თეორიები არსებობდა უხსოვარი დროიდან, ჯერ კიდევ მაშინ როდესაც კვანტური ფიზიკის ხსენებაც არ იყო. ინდურ რელიგიებში ელემენტარულ ნაწილაკებს ანუ სუბატომებს ეწოდებათ - ანუ, ხოლო ატომებს - პარამა ანუ. ჯაინისტებისა და სხვა ინდური რელიგიების აპოლოგეტების მსგავსად ანაქსაგორაც, ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი, ამტკიცებდა რომ მატერიის დიფერენცირება უსასრულოდ შეიძლება, ის აგრეთვე ამტკიცებდა რომ მატერია წარმოადგენს კოსმიური გონის ემანაციას.
თავდაპირველ თეოგონიურ ოგდოადას ინდუისტური ეზოთერიკის თანახმად შეადგენენ - თავდაპირველი პურუშა (მატერიალურ ცნობიერებათა თავდაპირველი სინგულარული სულიერი მატრიცა), თავდაპირველი პრაკრიტი (კოსმიური ენერგიების თავდაპირველი სინგულარული სულიერი მატრიცა), ჯნანაშაკტი-მაჰასარასვატი (რადიაციისა და ემანაციის ქალური ეონი, ქალღმერთი), ბრაჰმა (რადიაციისა და ემანაციის მამრობითი ეონი), იჩხაშაკტი-მაჰალაკშმი (ევოლუციის ქალღმერთი-ეონი), მაჰავიშნუ (ევოლუციის ღმერთკაცი-ეონი), კრიაშაკტი-მაჰაკალი (გრავიტონული იმპლოზიის, ანიჰილაციისა და დეზინტეგრაციის ქალღმერთი-ეონი) და მაჰაკალა მაჰეშა (იმპლოზიის, ანიჰილაციისა და დეზინტეგრაციის ღმერთკაცი-ეონი). მატერიალური ბუნება წარმოადგენს ამ რვა ეონის სინერგიისა და კონვერგენციის ინვერსიულ ტრანსმუტაციურ რეზულტატს და გამოვლინებას. სანკხიას მოძღვრებაში აღიარებულია მრავალი პურუშას არსებობა, ხოლო ცხონებად ანუ ნირვანად ითვლება პურუშების ერთი პრაკრიტისაგან განშორება, სანკხიას სწავლებაში ყოფიერების ყველა ელემენტი რეალურადაა მიჩნეული, მათ შორის ფიზიკური მატერიაც რომელიც პურუშებისა და პრაკრიტის ურთიერთქმედების შედეგად წარმოშიბილი უმდაბლესი რეალური მოდიფიკაციაა. სანკხიას სწავლება ნაწილობრივ მართალია, ნაწილობრივ კი მცდარია, მართალია როდესაც აღიარებს რომ ფიზიკური კოსმოსი არის ორი სუბსტანციის, ცნობიერი პურუშასა და არაცნობიერი პრაკრიტის შეერთების რეზულტატი და პრაკრიტის მოდიფიკაცია, რომ პურუშასა და პრაკრიტის შეერთების პირველი პროდუქტი არის ბუდჰი - სულიერი ინტელექტი და რომ იგი რეალურია, მართალია როდესაც ამტკიცებს მანასის - გონების რეალურობას, მაგრამ ცდება როდესაც ამტკიცებს მრავალი პურუშას არსებობას, ცდება როდესაც ამტკიცებს ინდრიების (გრძნობათა ორგანოების), ტანმატრების (პროტოსტიქიების), ახამკარას (პიროვნული ეგოს) და ფიზიკური ელემენტების რეალურობას. მრავალი პურუშას არსებობა არ არის აუცილებელი, აგრეთვე ცოცხალი არსება უნდა განთავისუფლდეს არა პრაკრიტისაგან, არამედ მისი უმდაბლესი ილუზორული მოდიფიკაციებისაგან, ესენია: ფსიქიკური პიროვნული ეგო, ათი გრძნობა, კაუზიური მატერია, ფსიქიკური მატერია, ფიზიკური მატერია, კაუზიური ენერგია, ფსიქიკური ენერგია, ფიზიკური ენერგია, ხუთი დრო, ხუთი სივრცე და მეექვსე სივრცეთაშორისი სივრცე, ამაჩქარებელი ენერგეტიკული სუბსტანცია, დამაკავშირებელი დამამუხრუჭებელი გრავიტაციული მატერიალური სუბსტანცია, სხვა ყველაფერი რეალურია, სატ-ჩიტ-ანანდა ბუნება ანუ მარადისობის, ცნობიერებისა და ნეტარების ბუნება აქვს არა მარტო პურუშას, არამედ ბუდჰისა და მანასსაც, ეს ინტელექტი და გონება არიან, არა პრაკრიტის, არამედ, მისი ილუზორული, ინვერსიული, ტრანსმუტაციური მოდიფიკაციების ტყვეობისაგან გასანთავისუფლებელნი, ინდივიდუალური ინტელექტი და გონება არ არიან ისეთივე უსასრულონი როგორც თავდაპირველი ცნობიერება - პურუშა და თავდაპირველი ენერგია - პრაკრიტი, მაგრამ მაინც, არიან უქმნელნი, უშობელნი, უსაწყისონი და უკვდავნი, მარადიულნი, მათ აქვთ მუდმივი ენერგეტიკული ევოლუციისა და ინვოლუციის განცდის, ემანაციის, რადიაციის, ანიჰილაციისა და დეზინტეგრაციის ძალები და უნარები. ინტელექტი და გონი არსებობს ორგვარი: უსასრულო და სასრულო ინდივიდუალური. ინდივიდუალური ინტელექტი და გონი გააჩნია ყველაფერს, უმცირესი სუბატომით დაწყებული, უდიდესი მეტაგალაქტიკით დამთავრებული. ფაქტობრივად ინტელექტები და გონებანი კი არ იყოფიან, არამედ უბრალოდ ერთმანეთში „ზიან“. თითოეულ არადაყოფად ინტელექტში და გონებაში, არის კიდევ უფრო მცირე არადაყოფადი ინტელექტები და გონებანი, მათში კიდევ სხვა უფრო მცირენი და ასე უსასრულოდ. მაგრამ სასრულ არადაყოფად ინტელექტთა და გონებათა გარდა არსებობს ერთი ჰიპერუნივერსალური უსასრულო ინტელექტი და უსასრულო ჰიპერუნივერსალური გონი. უსასრულო არადაყოფადი ჰიპერუნივერსალური ინტელექტი შეიცავს უსასრულო ოდენობის სასრულ არადაყოფად შინაგან ინტელექტებს და გონებებს. კოსმოსიც ორგვარია: სასრული და უსასრულო ანუ სასრული კოსმოსი და უსასრულო სუპერკოსმოსი. ხოლო ადვაიტა ვედანტას სწავლებაში ყველაფერი ილუზიად ითვლება გარდა თავდაპირველი ცნობიერებისა - პარაბრაჰმანისა ანუ პურუშასი, ეს არასწორია, იმ მიზეზით, რომ თუ რეალურია მარტო ბრაჰმანი, მაშინ სამსარას ტყვეობაში რაღა ან ვინღა იმყოფება? თუ როგორც ადვაიტა ამბობს, ბრაჰმანი არის მუდამ თავისუფალი, ცნობიერი, ნეტარი და უსაწყისო, უსასრულო სულიერი სუბსტანცია და თუ ადამიანის ატმანი და ბრაჰმანი იდენტურია, გამოდის რაღაც აბსურდი, გამოდის, რომ დატყვევებული არავინაა და განთავისუფლებაც არავის ჭირდება, მაგრამ მაშინ სამსარა რაღაა? გამოდის სრული აბდაუბდა. იმისათვის რათა ადვაიტას სისტემა წესრიგში მოვიდეს, საჭიროა ინტელექტისა და გონების რეალურობის აღიარება და აქცენტის ატმანიდან ინტელექტსა და გონებაზე გადატანა. ადვაიტას სწავლებაში აგრეთვე არასწორია კოსმოგონიური სქემა, რომლის თანახმად ბრაჰმანის პირველი პროდუქტებია ხუთი მატერიალური ელემენტი და არა ბუდჰი.
სანკხიას გარდა, ოღონდაც უფრო ლოგიკური, რაციონალური და იდეალისტური სახით, დუალისტური ანუ ბინარული, ბიპოლარული პირველდასაბამის შესახებ ასწავლიდნენ ვალენტიანიანელი, ვორვორიტი, სიმონიანელ-მენანდრელი და მარკოსიანელი გნოსტიკოსები, იგივეს ქადაგებს მაჰაიანური და ტანტრისტული ბუდიზმიც და ებრაულუ ტრანსცენდენტური კაბალაც, იგივეა ნათქვამი ძველ ბერძნულ და ძველ სკანდინავიურ მითოლოგიაშიც.
CrdiloeT amerikaSi mcxovrebi indielebi fiqrobdnen, rom samyaro brZenma yoranma Seqmna. Tavdapirvelad irgvliv mxolod ukidegano wylis sivrce da aqa iq momobneuli qvebi iyo. yorani niskartiT ezideboda qvebs da wyalSi yrida. ase gaCnda xmeleTi. yoranma igi xeebiT, yvavilebiTa dabalaxiT daamSvena, wyalSi Tevzebi warmoSva, miwaze cxovelebi, xolo caSi frinvelebi, bolos ki Tixisagan dedamiwis binadari pirveli qali da kaci Seqmna.
უკიდეგანო წყლის სივრცე ეს არის იგივე - ეკარნავა - სამყაროთაშორისი კაუზიური კოსმიური ოკეანე (რომელზედაც საუბარია, ინდუიზმში, ბუდიზმში, ჯაინიზმსა და სიქჰიზმში და აგრეთვე სხვა ეზოთერულ სწავლებებში), ხოლო ბრძენი ყორანი ეს არის კოსმიური გონის ალეგორიული სიმბოლო, კოსმიური გონისა რომელიც ახდენს მატერიალური ბუნების ემანაციას და რადიაციას და აგრეთვე წინარეარსებული სამყაროს ენერგეტიკული ნარჩენებით ახლის ფორმირებას.
iaponelebs sjerodaT rom samyaro tyupma RmerTebma, qalRmerTma iZanaმim da RmerTkacma iZanaგim Seqmnes. იsini didxans moTminebiT urevdnen varskvlavbunekian jadosnur Subebs talaxis tbaSi. Talaxi TandaTan Sesqelda aqeT-iqeT gundgundad cvena iwyo. პatara gundebisgan kunZulebi gaCnda xolo didebi materikebad iqca. Semdeg miwa balaxma, xeebma da yvavilebma dafara.
თეოსოფიური განმარტებით, გამოუვლენელ, პოტენციურ, პასიურ ასპექტში, როგორც ნირგუნა, იძანამი განასახიერებს ინდუისტურ თავდაპირველ არაცნობიერ პირველძალას, პირველენერგიას, პირველენერგეტიკულ ულტრასინგულარულ სუპრაენერგეტიკულ პროტომატრიცას - პრაკრიტის, ხოლო იძანაგი განასახიერებს თავდაპირველ სულიერ ცნობიერებას, ცნობიერებათა სუპერმატრიცას - პურუშას, ხოლო როგორც სარგუნა, გამოვლენილი, კინეტიკური, დინამიკური, აქტიური მანიფესტაცია, იძანამი წარმოადგენს ინდუისტური მაჰასარასვატი-ჯნანაშაკტის განსახიერებას, ხოლო იძანამი იშვარა ბრაჰმას განსახიერებას. იძანამი არის სამყაროს მდედრობითი პირველდასაბამი, ხოლო იძანამი სამყაროს მამრობითი პირველდასაბამი. იძანამი აგრეთვე შეესაბამება ბუდისტურ სამანტაბჰადრის, კაბალისტურ შეხინას, ზოროასტრულ ზერვანა აიონას, ვალენტინიანურ გნოსტიკურ მდედრობით პირველეონს - მდუმარებას ანუ სიგის, ბარბელიოტურ ანუ ვორვორიტულ გნოსტიკურ ქალურ პირველეონ - მარადის ქალწულ არსს ანუ ბარბელოს, ხოლო იძანამი შეესაბამება ბუდისტურ სამანტაბჰადრას, ვალენტინიანურ გნოსტიკურ მამრობით პირველეონს - სიღრმეს ანუ ბიტუსს, კაბალისტურ - უსასრულო არარაობას ანუ ეინ სოფს, ბარბელიოტურ მამრობით პირველეონს - მარადიულ გამოუთქმელ პირველმამას და ზოროასტრულ ზურვანს.
მოკლედ რომ ვთქვათ, თავდაპირველად იყო მხოლოდ დიადი სიღრმე - მეგალე ბიტუს, მამრობითი პირველდასაბამიერი პირველეონი, რომელსაც აგრეთვე ქვია პირველმამა ანუ პროტოპატორი, რომელთანაც იყო მისგან განუყოფელი და განუშორებელი მდედრობითი პირველეონი, მდუმარება - სიგი იგივე პირველაზრი ანუ პროტოენოია იგივე მადლი ანუ ხარისი, იგი იყო პირველდედა - პროტომატერია. სიღრმემ მდუმარებაში ჩადო ღვთიური თესლი და მდუმარებამ შვა ორი ეონი (სულიერი არსება, ღვთაება), გონება - ნუსი (მამრობითი) და ჭეშმარიტება - ალატეია (ქალური), ხოლო გონებამ და ჭეშმარიტებამ შვეს სიტყვა - ლოგოსი და სიცოცხლე - ზოე, სიტყვამ და სიცოცხლემ შვეს ადამიანი - ანთროპოს და მოხმობა - ეკლესია და კიდევ ათი სხვა ეონი, კიდევ სხვა ხუთი სიზიგია (წყვილი): სიღრმული (ბიტიოს, ვუფიოს), აღრევა (მისის), უბერებელი (აგეპატოს), ერთობა(ენოსის), თვითშობილი (აუტოგენეს), სიამოვნება (ჰდონე), უძრავი (აკინეტოს), განმქვრევა (ზუგკრადის), მხოლოდშობილი (მონოგენეს) და ნეტარი (მაკარია), ხოლო ადამიანმა და მოხმობამ შვეს თორმეტი ეონი: მანუგეშებელი (პარაკლეტი) და რწმენა (პისტის), მამისეული (პატრიკიოს) და იმედი (ელპის), დედისეული (მატრიკოს) და სიყვარული (აგაპე), მარადიული გონი (ასინოეს) და გონიერება (ნუუზსის), ეკლესიური (ეკლეტიატიკოს) და ნეტარება (მაკარიოტეს), სასურველი (ოელეტოს) და სიბრძნე (სოფია). ესაა სულიერი სამყარო ანუ პლერომა - კოსმიური გონის, კოსმიური ინტელექტისა და თავდაპირველი უსასრულო ბიპოლარული კოსმიური ზესულის ერთობლიობა, პლერომა აგრეთვე არის კოლექტიური გონი, კოლექტიური ინტელექტი და კოლექტიური ცნობიერება (კაუზიური და ბუდჰიკური), პლერომა ესაა ინდივიდუალურ მენტალურ-კაუზიურ და ბუდჰიკურ ცნობიერებათა ერთობლიობა. გონებამ და ჭეშმარიტებამ შვეს კიდევ ერთი წყვილი: ქრისტე და სულიწმინდა. სოფია დაეცა და განერთხა ბარიერზე პლერომას გარეთ, სოფია იმდენად დაშორდა სინათლისა და სიკეთის პირველწყაროს და მისი ნათელი და მადლი თითქმის ჩაქრა, სოფიამ აღუვლინა ლოცვა ქრისტეს და ქრისტემაც შეისმინა და ორ მთავარანგელოზთან - მიქაელთან და გაბრიელთან ერთად გამოეცხადა და ქაოსისა და არყოფნის უფსკრულიდან ამოიყვანა ოდნავ ზემოთ.

[afxazi]

თეოსოფიური განმარტებით, გამოუვლენელ, პოტენციურ, პასიურ ასპექტში, როგორც ნირგუნა, იძანამი განასახიერებს ინდუისტურ თავდაპირველ არაცნობიერ პირველძალას, პირველენერგიას, პირველენერგეტიკულ ულტრასინგულარულ სუპრაენერგეტიკულ პროტომატრიცას - პრაკრიტის, ხოლო იძანაგი განასახიერებს თავდაპირველ სულიერ ცნობიერებას, ცნობიერებათა სუპერმატრიცას - პურუშას, ხოლო როგორც სარგუნა, გამოვლენილი, კინეტიკური, დინამიკური, აქტიური მანიფესტაცია, იძანამი წარმოადგენს ინდუისტური მაჰასარასვატი-ჯნანაშაკტის განსახიერებას, ხოლო იძანამი იშვარა ბრაჰმას განსახიერებას.

ეს საიდანმე გადმოიწერე თუ ზეპირად იცოდი?

[MIRDAT]

შანკარა

ქართულ თარგმანსაც თუ დაგვიდებ კარგი იქნება.

[A.V.M]

afxazi

ეს საიდანმე გადმოიწერე თუ ზეპირად იცოდი?

MIRDAT

ქართულ თარგმანსაც თუ დაგვიდებ კარგი იქნება.

ინძაგის თარგმანს ველი ...

[azazeli]

წინასწარმეტყველი ელისე –ღირსეული მემკვიდრე ელია წინასწარმეტყველისა.

ელისე წინასწარმეტყველი, ისევე როგორც ელია თეზბიტელი, განსაკუთრებული, გამორჩეული წინასწარმეტყველი გახლავთ ძველი აღთქმისა. იგი დაიბადა ქალაქ აბელ – მექოლაში. მისი მოღვაწეობა განსაკუთრებული გახლავთ, თუნდაც იმ ნიშნითაც , რომ მისი სამოღვაწეო ასპარესზე გამოსვლით საფუძველი ეყრება იმ საწინასწარმეტყველო გუნდის გამოცოცხლებას რომელიც ისრაელში სულს ღაფავს. ელისე თავის სამოღვაწეო სარბიელზე გამოდის მაშინ როდესაც ელია ცად მაღლდება. თუმცაღა საინტერესო გახლავთ ის დიალოგი რომელიც ელიას ცად აყვანებას უძღვის წინ.

ჰრქუა ელიამ ელისეს: ითხოვე რაჲ ჩემგან, ვიდრე არღა ამაღლებულ ვარ მე შენგან.

ელიას ამ თხოვნით შეიძლება დავასკვნათ, რომ ელისეს მასთან მოუცილებელი სიახლოვის მიზანი სწორედ იმაში მდგომარეობდა, რომ თავის მასწავლებელთან განშორების წინ გამოეთხოვა და მიეღო მისგან გარკვეული მადლი.

და ჰრქუა ელისემ ელიას: იყავნ მრჩობლი სული შენი ჩემ ზედა! ეს თხოვნა ელიასთვისაც უჩვეულო და მოულოდნელი იყო რადგან ელიამ რქვა: ,, ფიცხლად ითხოვე’’
ელისემ ითხოვა არა ის სული ელიასი, რომელიც მისი პირადი ღირსებებისა და ზნეობრივი დამსახურებებისაგან გამოიწრთო, არამედ ელისე ითხოვდა წინასწარმეტყველებისა და სასწაულმოქმედებების სულს, რაც თავისი დიდებულების გამო, მაინც არის გარეშე მადლი,ღვთისგან რომ ეძლევათ. ელისე სთხოვდა ელიას ორმაგ სულს სასწაულმოქმედებისა და წინასწარმეტყველებისა, რა თქმა უნდა, ეს არ იყო ტრფიალება დიდებისა ან სურვილი თავის მასწავლებელზე გარდამეტებისა, – ასეთი იაფი გრძნობები უცხო იყო ღვთის წინასწარმეტყველისთვის. პირიქით, ელისე ანთებული იყო უფლის დიდების სიყვარულით, თავისი სისუსტენის შეცნობით, რომელთა დასაძლევადაც, როგორც ალბათ იგი ფიქრობდა , საჭირო იყო ორმაგი წინასწარმეტყველური და სასწაულებრივი მადლი, რათა წარმატებით ემოქმედა არაწმინდა და გადაგვარებულ ისრაელის სამეფოში, სადაც თვით ელიას დიდ მოშურნეობასაც ხვდებოდა წინააღმდეგობა და უნდობლობა.

უკუეთუ მიხილო ამაღლებული შენგან, იყავნ ეგრე, უკუეთუ არა, ნუ იყოფინ!

ამით ელიას რასაკვირველია არ სურდა გაეძნელებინა ელისესთვის თხოვნის აღსრულება და არც იმას ფიქრობდა იგი რომ მისი სათხოვრის წარმატებულობა დამოკიდებული იყო ამ ერთ შემთხვევაზე, არამედ პირიქით, იგი მთელ ამ საქმეს მიანდობს მხოლოდ ღვთის ყოვლადბრძნულ ნებას.
როდესაც მიდიოდნენ და მისაუბრობდნენ ჩადგა შორის მათსა ცეცხლოვანი ეტლი, ცეცხლის ცხენებით და განაშორა ორნი ერთმანეთს. ხოლო ელისე ხედვიდა, ღაღადებდა და იტყოდა: მამავ, მამავ, ისრაელის ეტლო და მხედრობავ. აიღო მოსასხამი ელიას რომ დაუვარდა დაარტყა წყალს და თქვა: სადა არს უფალი ელიას ღმერთი? დაარტყა და შუა გაიპო წყალი და გავიდა ელისე გაღმა. ხელი ჩაავლო სამოსელს და ორად გახია.

ელისემ იერიქონში სასწაული მოახდინა: წყალი, რომელიც უნაყოფობასა და სიკვდილს იწვევდა, მარილით გააუვნებლა.

იერიქონიდან ელისე ბეთილში გაემგზავრა. აღმართს რომ შეუყვა, პატარა ბიჭები გამოვიდნენ ქალაქიდან, დასცინოდნენ და მისძახოდნენ: წადი, ქაჩალო! წადი, ქაჩალო! უკან მოხედა, დაინახა ისინი და უფლის სახელით შეაჩვენა. გამოვიდა ტყიდან ორი დათვი და დაგლიჯეს მათგან ორმოცდაორი ბავშვი. იქიდან ქარმელის მთისკენ წავიდა და კვლავ სამარიაში დაბრუნდა.

მეტად მძიმეა მკითხველისთვის ის ამბავი, რომელიც გადმოცემულია IV მეფ. II თ. 23–25.
მაგრამ, აუცილებლად უნდა გავამახვილოთ ყურადრება თუ ვინები იყვნენ ეს ბავშვები, რას გულისხმობდა მათი შეძახილები და რატომ დაუშვა მათი დასჯა ღმერთმა.

ბერძნულ ტექსტში, ქაჩალო, ქაჩალო, თარგმნილია როგორც მტერო. ,,აღვედ მტერ, აღვედ მტერ’’

ლევიანნი მღვდლები.

აქედან გამომდინარე ეს ყრბები, (მოზრდილი ბავშვები) ელისეს დაცინოდნენ და მასხრად იგდებდნენ: რისი ვარგისი ხარ, ხომ ხედავ შენ ღმერთმა ფიზიკურადაც არ გამოგარჩიაო. ეს ყრმები პოტენციურად იყვნენ მომავალი ბაალის მსახურის ქურუმები.


როდესაც ისრაელის მეფე იორამი, იუდეველთა მეფე იოსაფატი და ედომელთა მეფე მოაბელთა წინააღმდეგ საბრძოლველად შეიკრიბნენ, წინასწარმეტყველი ელისეც მოკავშირეთა ჯართან ერთად იყო. უდაბნოში მგზავრობის სიმძიმისა და უწყლობის გამო ჯარი მეტად მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდა. წინასწარმეტყველმა კიდევ ერთი სასწაული მოახდინა - ჯარი და საქონელი მიწიდან სასწაულებრივად აღმოცენებული წყლით მოამარაგა.

ელისეს მიერ მოხდენილ სასწაულთა შორის აღსანიშნავია აგრეთვე ქვრივისათვის ზეთის სასწაულებრივი გამრავლება. ელისეს რჩევით ქვრივმა, რომელსაც მევალეები აწუხებდნენ და ვალის გადაუხდელობის შემთხვევაში შვილების მონებად გაყიდვით ემუქრებოდნენ, მეზობლებისგან ნათხოვარი ცარიელი ჭურჭელი თავისი ზეთიანი ჭურჭლიდან შეავსო. ამ გზით გამრავლებული ზეთი იმდენი აღმოჩნდა, რომ ქვრივმა ვალებიც გაისტუმრა და შვილებიც გამოკვება. ამ მოვლენის შემდეგ წინასწარმეტყველი ისაქარის ტომის ქალაქ სომანში გადავიდა, სადაც იგი ერთმა კეთილმორწმუნე დედაკაცმა ისტუმრა სახლში. დედაკაცმა ელისეს თავის სახლში ოთახი გამოუყო, რომლითაც მას სურვილისამებრ შეეძლო ესარგებლა. ელისეს მასპინძლები უშვილონი იყვნენ, რაც ებრაელთა შორის ღვთისგან მოვლინებულ უმძიმეს სასჯელად ითვლებოდა. წინასწარმეტყველის სიტყვისამებრ, დედაკაცსა და მის მეუღლეს შვილი შეეძინათ. ერთხელ, მკის დროს ყრმა მამასთან წავიდა მინდორში და უეცრად თავის ტკივილი იგრძნო. როდესაც იგი დედასთან მიიყვანეს, მშობლის კალთაში გარდაიცვალა. დედაკაცი თვითონ წავიდა წინასწარმეტყველთან კარმილის მთაზე. ელისემ იგი შორიდანვე დაინახა, თავის მსახურ გეზს მიეგება და მოკითხვა უბრძანა: „მშვიდობა არს შენდა და მშვიდობა არს ქმრისა შენისა, გინა მშვიდობით არსა ყრმა იგი?“ (IV მეფ. 4,26). ელისეს ეს სიტყვები იმაზე მიანიშნებს, რომ წინასწარმეტყველები ყველაფერს კი არ ჭვრეტდნენ, არამედ მხოლოდ იმას, რასაც მათ სულიწმიდა უცხადებდა. წინასწარმეტყველი დედაკაცს გაჰყვა და მისი მხურვალე ლოცვის შემდეგ ყრმას სიცოცხლე დაუბრუნდა. ეს იყო მდინარე იორდანესთან ახლოს მდებარე სოფელი, სადაც იგი ძალიან ხშირად ჩერდებოდა. აქ ხშირად მოდიოდნენ წინასწარმეტყველის მოწაფეები. ისინი თავს იყრიდნენ ხოლმე ელისესთან, მისგან სწავლა-დარიგებების მოსასმენად. ერთ-ერთი ასეთი თავშეყრის დროს, როდესაც გალგადში შიმშილობა იყო, წინასწარმეტყველმა მსახურს ხილის შეჭამადის მომზადება დაავალა. მოსამსახურე მინდორში გავიდა, იქ გარეული ყურძენი მოაგროვა და ქვაბში ჩაყარა. როდესაც მოწაფეებმა ამ ნაყოფებისგან მომზადებული საჭმელი გასინჯეს, შეამჩნიეს, რომ ქვაბში საწამლავი იყო და შიშისგან დაიყვირეს: „სიკვდილი არს, კაცო ღმრთისაო, ქვაბსა მაგას“ (4 მეფ. 4,40). ელისეს ბრძანებით ქვაბში ფქვილი ჩაყარეს და არავინ მოწამლულა. ამ დროს მიეკუთვნება, აგრეთვე, ელისეს მიერ ოცი პურით ასი კაცის დაპურება.

ელისემ სასწაულებრივ განკურნა კეთრისგან ასურეთის მეფის მხედართმთავარი ნემანიც. ყველა საშუალება, რომელსაც მხედართმთავარმა ამ სენისგან განსაკურნებლად მიმართა, უშედეგო აღმოჩნდა. ბოლოს, მას ერთმა მოსამსახურემ - ტყვე ისრაელელმა ქალიშვილმა სამარიაში წასვლა ურჩია. ნემანმა მეფეს სთხოვა, მიეცა ისრაელში წასვლის უფლება. მეფე დათანხმდა, თან ისრაელის მეფესთან წერილიც გაატანა და თავისი მხედართმთავრის განკურნებას ითხოვდა. ასეთი უცნაური თხოვნა ისრაელის მეფემ, რომელსაც მკურნალობის ნიჭი არ ჰქონდა, ომის საბაბად მიიჩნია. მან ტანსაცმელი შემოიხია, რაც ებრაელთა შორის გლოვის გარეგნულ გამოხატულებად ითვლება, და თქვა: „ღმერთი ნუ ვარა მეა, ვითარცა მოვაკვდინე და ვაცხოვნე?. უწყოდეთ და გულისხმაჰყავთ, რამეთუ მიზეზობს რასმე“ (IV მეფეთა, 5,7). როდესაც ამის შესახებ ელისემ გაიგო, მან ნემანის მოყვანა ბრძანა. მხედართმთავარი ეტლებით მიადგა წინასწარმეტყველის სახლს. ელისემ მსახურის პირით შეუთვალა: „მივედ, იბანე იორდანესა შვიდგზის და მოიქცეს ფერი შენი შენდა და განსწმნდე“ (4 მეფ. 5,10). წინასწარმეტყველის ასეთმა დამოკიდებულებამ და მკურნალობის სიმარტივემ ასურელი დიდებული განარისხა და უკან დაბრუნება გადაწყვიტა. მიუხედავად ამისა, მსახურების რჩევით, მან მაინც შეასრულა ელისეს ნათქვამი იორდანეში შვიდგზის განიბანა და განიკურნა. სასწაულით გაოცებულმა ნემანმა წინასწარმეტყველს საჩუქრები შესთავაზა, მაგრამ ელისემ არაფერი მიიღო. სამაგიეროდ, გეზმა ისარგებლა მისი სახელით და ნემანს ორი ტალანტი ვერცხლი და ორი ბრწყინვალე სამოსელი გამოსთხოვა, რისთვისაც სასტიკად დაისაჯა - ნემანის კეთრი მასზე გადავიდა.

როდესაც ასურელებსა და ისრაელელებს შორის საომარი მოქმედებები მიმდინარეობდა, წინასწარმეტყველი ისრაელის მეფეს მოწინააღმდეგეთა მზაკვრული გეგმების შესახებ აწვდიდა ცნობებს. განრისხებულმა ასურეთის მეფემ ელისეს შესაპყრობად მთელი ლაშქარი გაგზავნა. ზეციური მხედრობა, რომელიც ცეცხლოვანი ეტლებითა და ცხენებით წინასწარმეტყველის გასამხნევებლად იყო გამოგზავნილი, მისმა ერთ-ერთმა მოწაფემაც იხილა. აქ ელისემ კიდევ ერთი სასწაული მოახდინა. მის შესაპყრობად გამოგზავნილი მეომრები უეცრად დაბრმავდნენ, თუმცა სამარიაში, ისრაელის მეფესთან ჩაყვანის შემდეგ ელისემ ლოცვით ისევ აუხილა მათ თვალები და თავიანთ მეფესთან დააბრუნა.

ამის შემდეგ მეფე ბენ-ჰადადმა ალყაში მოაქცია სამარია და ქალაქი შიმშილობის უკიდურეს ზღვრამდე მიიყვანა. მეფე იორამმა მიზეზი ელისეში დაინახა და წინასწარმეტყველის შესაპყრობად მეომრები გაგზავნა, ხოლო შემდეგ თვითონაც მივიდა მასთან. ელისემ მეფეს, ღვთის სახელით, მეორე დღისთვის შიმშილობის შეწყვეტა აღუთქვა. მართლაც, იმავე დღეს მოულოდნელი შიშით ზარდაცემულმა მოწინააღმდეგემ ალყა მოხსნა და უკუიქცა, ხოლო მეფის დიდებული, რომელმაც არ ირწმუნა ელისესი, წინასწარმეტყველის სიტყვებისამებრ: „აჰა, იხილო თუალითა შენითა და მისგან შენ არა სჭამო“ (IV მეფეთა, 7,2), ხალხის მიერ იქნა გადაქელილი ქალაქის კარიბჭესთან.

სომანიტელ დედაკაცს, რომელსაც შვილი მკვდრეთით აღუდგინა, ელისემ მოსალოდნელი შიმშილობის შესახებ უწინასწარმეტყველა და ურჩია მას, ამ ხნის განმავლობაში ფილისტიმელთა ქვეყნისათვის შეეფარებინა თავი. მეზობელ ქვეყანაში დროებით გადასახლებას სომანელი დედაკაცის სახლისა და მიწების სხვა მეპატრონის საკუთრებაში გადაცემა მოჰყვა შედეგად. ქალი იძულებული გახდა, მეფესთან წასულიყო საჩივლელად. ამ დროს მეფეს წინასწარმეტყველის სასწაულების შესახებ ესაუბრებოდნენ. მეფე იორამმა, ეჭვგარეშეა, ამ საუბრით გულმოლბობილმა, დედაკაცის საუბარი გულისყურით მოისმინა და სათხოვარი შეუსრულა. ამ დროს ასურეთის მეფე ბენ-ჰაიდი მძიმე სენით დაავადდა. როგორც კი მეფემ წინასწარმეტყველის ჩამოსვლის შესახებ შეიტყო, მაშინვე გაგზავნა მასთან აზაილი. ელისემ აზაილს მოკლე ხანში მეფის გარდაცვალება და მისი გამეფება უწინასწარმეტყველა, მაგრამ ამის თქმა ბენ-ჰაიდისთვის აუკრძალა.

წინასწარმეტყველი ელისე ღრმა მოხუცებულობაში, დაახლოებით ასი წლის ასაკში გარდაიცვალა. მისი საფლავი ნეტარი იერონიმეს აზრით, სამარიის მახლობლად მდებარეობდა. სასწაულები, რომლებსაც წინასწარმეტყველი ახდენდა, მხოლოდ მისი ამქვეყნიური ცხოვრებით როდი შემოიფარგლებოდა. გარდაცვალებიდან ერთი წლის შემდეგ ელისეს საფლავის ახლოს მიცვალებულს მიასვენებდნენ. ამ დროს მოაბელთა რაზმი გამოჩნდა. ხალხი შეშინდა და მიცვალებული უახლოეს გამოქვაბულში დაასვენა, სწორედ იმ გამოქვაბულში, სადაც წინასწარმეტყველი იყო დაკრძალული. ელისეს ძვლებთან შეხებით მიცვალებული მკვდრეთით აღდგა. უფალმა ამ სასწაულით გარდაცვალების შემდეგაც ადიდა თავისი ერთგული მსახური.

http://prozeliti.wordpress.com/2014/06/13/...83%A1%E1%83%94/
თბილისის სასულიერო სემინარია
მეორე კურსი ღვთისმეტყველების ფაკულტეტი.
სტუდენტი: ირაკლი ასტამაძე.

[A.V.M]

azazeli
ჯიგარი ხარ ასტამ !

[azazeli]

წმ. პეტრე დამასკელი

ადამის გოდება

დაჯდა მაშინ ადამი სამოთხის კარიბჭესთან, ტიროდა და სახეში ხელს იცემდა და ამბობდა: მოწყალეო! შემიწყალე მე დაცემული!
ვაი მე ცოდვილს! ვინ ვიყავი და ვინ გავხდი! რა დავკარგე და რა ვიპოვე! სამოთხის ნაცვლად - ხრწნადი სოფელი; ღმერთის მაგივრად, ანგელოზებთან ერთად ყოფნის ნაცვლად - ეშმაკი და უწმიდური დემონები; მოსვენების ნაცვლად - მძიმე შრომა; ნეტარებისა და სიხარულის ნაცვლად - მწუხარება და სევდა; მშვიდობისა და მოუკლებელი მხიარულების ნაცვლად - შიში და წუხილის ცრემლი; სათნოებათა ნაცვლად - ცოდვები, სიმართლის ნაცვლად -სიცრუე; სიკეთის ნაცვლად - მზაკვრობა, სიბრძნის ნაცვლად - უგუნურება; ღმერთთან ყოფნის ნაცვლად - ექსორია, უზრუნველობისა და თავისუფლების ნაცვლად - მრავალი საზრუნავით სავსე ცხოვრება და უმწარესი მონობა. ვაი მე! მეფედ ვიყავი შექმნილი და ვნებათა მონად ვიქეცი. ვაი მე უბედურსა! რამეთუ გაუგონრობით სიცოცხლის ნაცვლად სიკვდილი ვიწვნიე. რა ვქნა? როგორ მოვიქცე? აქედან ბრძოლა და იქიდან შფოთი. აქედან ავადმყოფობა და იქიდან განსაცდელი. აქედან ხიფათი და იქიდან შემუსვრა. აქედან შიშები და იქიდან მწუხარებანი. აქედან ვნებები და იქიდან ცოდვები. აქედან სიმწარე და იქიდან შეიწროება. ვაი მე უბედურსა! რა ვქნა? საით გავიქცე? არ ვიცი რა ვეძებო? თუკი ცხოვრების ძებნას დავიწყებ - მისი განსაცდელების, შემთხვევითობების და ცვალებადობის მეშინია. იმას ვინც ანგელოზი იყო და ვითარცა მთიები ბრწყინავდა ახლა ეშმაკად ქცეულა. ვხედავ კაენს - ძმისმკვლელად. ქანაანს _ დაწყევლილად. სოდომელთ -ცეცხლით დამწვართ. ესავს - განდრეკილს. ისრაიტელებს - რისხვის ქვეშ. გიეზიასა და მოციქულ იუდას - დაცემულებს ვერცხლისმოყვარეობის გამო. დიდ მეფესა და წინასწარმეტყველს _ ცოდვათა გამო მოტირალს. სოლომონ ბრძენს -დაცემულს. შვიდი დიაკონიდან და ორმოცი მოწამიდანაც ვხედავ დაცემულებს. როგორც ბასილი დიდი იტყვის: სიხარულით მოიტაცა ბოროტმა თორმეტთაგან იუდა, ედემიდან ადამიანი და ორმოც მოწამეთაგან - განდრეკილი. ვხედავ ურიცხვ რაოდენობას დაცემულთაგან და არა მხოლოდ ურწმუნოებს არამედ მრავალი მოღვაწე და მრავალი მამაა მათ შორის. ვინა ვარ მე, ყველაზე უღირსი, უგრძნობელი, სუსტი რა შემიძლია საკუთარ თავზე ვთქვა! აბრაამი ''მიწას და ნაცარს'' ეძახის თავს. დავითი ''ძაღლსა ერთსა მკვდარსა და რწყილსა'', სოლომონი _ `ყრმასა ჩვილსა, რომელმან არა იცის მარჯვენა და მარცხენა~. ესაია - ''უბადრუკსა'', იერემია -''უჭაბუკესსა''. მოციქული -''ცოდვილთა შორის უპირველესსა''
მე რაღა ვქნა? სად დავიმალო ამდენი ბოროტებით. როგორ განვლიო დარჩენილი ჩემი ცხოვრება? როგორ შევძლო ეშმაკის მახეთაგან თავის დაღწევა? დემონმა ძილი არ იცის, სიკვდილი ახლოსაა მე კი უმწეო ვარ. უფალო შემეწიე! ნუ დაუშვებ შენი ქმნილების დაღუპვას. ''მაუწყე მე უფალო, გზაო, რომელსაცა ვიდოდი, რამეთუ შენდამი აღვიღე სული ჩემი''. ''ნუ დამაგდებ მე, უფალო ღმერთო ჩემო, და ნუცა განმეშორები ჩემგან. მოიხილე შეწევნად ჩემდა, უფალო ღმეთო ცხოვრებისა ჩემისაო'

http://prozeliti.wordpress.com/2014/07/13/...83%9B%E1%83%98/ Ⓒ ირაკლი ასტამაძე.

[G_saxva]

azazeli
ძალიან კარგი და საინტერესოა

[marine]

"ქრისტოლოგიური წარმოდგენის თანახმად, მსოფლიო წარღვნის პერიოდში თევზებს არ შეხებიათ ღვთის რისხვა"