ფრიდონ გელაშვილი პოეზია პარამეტრები

[marine]

მერინე დადე რა კიდევ
რა კარგი შედარებებია, ძალიან თბილი ლექსებია.

მადლობა, ქეთი, თბილი სიტყვებისთვის



ჩემო წისქვილო...


ო, რამდენ ფიქრებს თითზე კენწლავ, ჩემო წისქვილო,

თოვლივით ადნობ ბნელ ღამეებს ჩაკოდილ ქვაში,

ასე მგონია, ხმას შენსას სურს, რომ მე მიშველოს

და ჯერ უთქმელი ლექსი ჩემი აფრინოს ცაში.


სარეკელას ხმით ეჯიბრები ყივილში მამალს,

მხნე, ძარღვიანი წააგავხარ ქორწილის მაყარს,

მაყარს, რომელიც ღამით ხვდება ამვლელს და ჩამვლელს

და ჭიქა ღვინით ალიონი ჟღურტულში გაჰყავს.


ახალ ძეობას, ახალ ამბავს შენ ვინ დაგასწრებს,

და დღენიადაგ ტვიფრავ ვარდად, იად, ღიღილოდ,

თუ შევძელი და ამოვკრიფე, თავიდან დავწერ,

შენს მთელ ნაფიქრალს ლექსად ვაქცევ, ჩემო წისქვილო.



* * *

დამავიწყე ჩემი ეზო,

ტკბილ ოცნებებს მაზიარე,

შენ, პატარა ოქროს თევზო,

ჩემს მტკნარ წყალში გასრიალებ!





* * *

ბაღს ვეფერები, ნაქარგს ვარდებით,

პაპის მარჯვენით ნახატს უშგულთან,

აღმიძრავს ფიქრებს კეცზე მჭადები -

ბებიაჩემის ხელის ჩუქურთმა.

ძალიან თბილი ლექსებია.

მამა ისე ძალუმად თბილი ადამიანი იყო, რომ არსად აღარ მეგულება ასეთი სითბო.

[T I K O]

ახალ ძეობას, ახალ ამბავს შენ ვინ დაგასწრებს,

და დღენიადაგ ტვიფრავ ვარდად, იად, ღიღილოდ,

თუ შევძელი და ამოვკრიფე, თავიდან დავწერ,

შენს მთელ ნაფიქრალს ლექსად ვაქცევ, ჩემო წისქვილო.


* * *

ბაღს ვეფერები, ნაქარგს ვარდებით,

პაპის მარჯვენით ნახატს უშგულთან,

აღმიძრავს ფიქრებს კეცზე მჭადები -

ბებიაჩემის ხელის ჩუქურთმა.

ლამაზია ძალიან

[marine]

ლამაზია ძალიან

სამშობლო

ჩემი სამშობლო საქართველოა,

აკვნის დამრწევი კი არის ქართლი.

ქართველი ჩემთვის სასახელოა

ვისაც არ უყვარს, მას კაცად არ ვთვლი.


უდაოდ ყველას თავისი უყვარს,

საცხოვრისიც და პაპის საძვალეც.

ჩემო სამშობლო, დიდება უმალ,

მრავალჟამიერ, შენ გენაცვალე!



* * *

გაფოთლილ ხეებს თოვლის ფიფქი თავშლად ახურავთ,

ეს საბურველი მე მაგონებს ბებიის მანდილს.

მაისის თოვლმა იქნებ ზამთარს კვლავ უერთგულა

და ამწვანებულ ამ კორომებს ბარდნის და ბარდნის.


* * *

ვინ დამაკვება სიბერეში მარტოდ დარჩენა;

თითქოს ქუდ-ბედის მიწიერ ბროლს გააქვს კრიალი...

ნეტავ ცხოვრებით კმაყოფილი კაცი მაჩვენა,

ის ხე მანახა, მზეს რომ ხვდება მუდამ შრიალით.

[marine]

* * *

შენი შვილი ვარ, მამულო ჩემო!

და გულზეც შენი სითბო მაჩნია...

დღედაღამ ვფიქრობ, რომ დავიჩემო

და შემოგწირო, რაც გამაჩნია.

[marine]

მარო მასწავლებელს

შენ მე მაგონებ იმ კეთილ მთესველს,

გულგამეტებით მარცვალს რომ თესავს,

ზოგი მოლპება, ზოგიც ფესვებით

მზის სხივებსა და მიწის ტენს შესვავს.


ყველას ასწავლი თანაბრად სიბრძნეს,

ეს შენში ცოცხლობს ნათელ პირობად.

ვინ როგორ სწავლობს და ცოდნას იძენს,

შენ იმ განსწავლას უთვლი გმირობად.


შენ ხარ ბრძნულ აზრთა დიდი მთესველი,

შენგან მოდიან აზრნი მფრთოსანნი,

შენმა მოსწავლემ თუკი შევძელი,

მსურს, ლექსში დარჩე მარად ცოცხალი.


მე და მამას ქართულის მასწავლებელი საერთო გვყავდა მარო მასწავლებელი (მეყანწიშვილი) შვილიშვილს მეძახდა და მისი დამსახურებაა თუკი კალამი მიჭირავს ხელში. უფლის წყალობაა, რომ ასეთი პედაგოგის აღზრდილები ვართ მამა-შვილი

შარშან ჩემი წიგნი გავუგზავნე და არ მეგონა, ასე ძალიან თუ გავახარებდი და მოეწონებოდა. ხატების კუთხეში დაუდია

[marine]

* * *

გრდემლზე გატეხილ ნალსა ჰგავს მთვარე,

ალბათ, ამიტომ ცის თაღზე ბჟუტავს.

ჩაშავებია თვალები ღამეს

და რქენს ხარივით შენს ვიწრო ქუჩას.


მაგ ხეთა ჩრდილში თავს ვუყრი ფიქრებს,

რბილი ნაბიჯით ვთელავ მღიერებს,

ერთი სული მაქვს, შემომხვდე იქნებ,

რომ მოვერიო სიცარიელეს.

[T I K O]

* * *

გრდემლზე გატეხილ ნალსა ჰგავს მთვარე,

ალბათ, ამიტომ ცის თაღზე ბჟუტავს.

ჩაშავებია თვალები ღამეს

და რქენს ხარივით შენს ვიწრო ქუჩას.

მაგ ხეთა ჩრდილში თავს ვუყრი ფიქრებს,

რბილი ნაბიჯით ვთელავ მღიერებს,

ერთი სული მაქვს, შემომხვდე იქნებ,

რომ მოვერიო სიცარიელეს.

მშვენიერია, მომეწონა

[marine]

მშვენიერია, მომეწონა

მადლობა, თიკუნა


მე ეს თბილი ლექსიც მომწონს:

ოქტომბერი


არ მავიწყდება დუღილი მაჭრის,

საამო სურნელს ირგვლივ რომ ჰფენდა;

შენ ამშრალებდი საღვინეს ნაჭრით

და აცინებდი ლოთ ქმარზე დედას.


ბავშვებს ყურებზეც ეცხოთ თათარა

არ გაწყრომიხარ, ეს მიკვირს შენგან,

დედასთან იყავ, იყავ აგარას

და ბახუსს ჟამი თრობისა ედგა.

[T I K O]

მადლობა, თიკუნა
მე ეს თბილი ლექსიც მომწონს:

მეც მომეწონა, მარი მართლა ძალიან თბილი ლექსია. წარმოვიდგინე რთველი სოფლად

[marine]

მეც მომეწონა, მარი მართლა ძალიან თბილი ლექსია. წარმოვიდგინე რთველი სოფლად

მამას თავისი პატარა მარანი ჰქონდა და საოცრად გემრიელი და შუშხუნა ღვინის დაყენება იცოდა.

[marine]

მე ხარკად ვუხდი...


ქარი უხილავ აფრით ქრის ისევ,

ფიქრთა ნიჟარის გროვაში გრიყავს,

რა ვქნა, უშენოდ არ მყოფნის სივრცე,

რომ დავაფრქვიო გულთბილი სიტყვა.


და როგორც ცაზე უხილავ მუხტით

კრიალა სივრცე იწყებს ალებას,

ისე შენს ღიმილს მე ხარკად ვუხდი

სიცოცხლეს, რაც შენ არ გებრალება.


* * *

სისხლი ხარ თეთრი

ფესვში ჩამდგარი,

ჩემთვის ლექსიც ხარ

და ხარ არიაც...

ნაზი ზმანების

შენ ხარ სიზმარი,

ისეთი, როგორც

თვით სიზმარია.

[ninela]

მშვენიერი ლექსებია ! დასანანია მისი პოეზია ფართო მასებისთვის რომ არ არის ცნობილი!

[arizona]

ძალიან ლამაზი სიტყვებია, სტრიქონთა წყობაც ორგინალურია, რასაც თან ერთვის მშვენიერი, ავტორისეული გროტესკულობა ლექსისა.
მადლობა მარინეს

[marine]

მშვენიერი ლექსებია ! დასანანია მისი პოეზია ფართო მასებისთვის რომ არ არის ცნობილი!

ძალიან ლამაზი სიტყვებია, სტრიქონთა წყობაც ორგინალურია, რასაც თან ერთვის მშვენიერი, ავტორისეული გროტესკულობა ლექსისა.
მადლობა მარინეს

უღრმესი მადლობა, ჩემო კარგებო, თბილი სიტყვები რომ არ დაიშურეთ



* * *

სამშობლო ჩემი იმოდენა ბუმბერაზია,

რომ მის სიდიდეს ვერ გასწვდება სხივის შორება,

კეკლუცია და მოხდენილი, - ისე ნაზია

ეს სილამაზე მთელ სამყაროს გაუტოლდება.


სად არ ვყოფილვარ - საჰარაში სილაც მიზილავს,

ვწვევივარ ანდებს, ავსტრალიას, თოვლიან ალპებს,

კოლხეთი ჩემი, რომ ვადარებ, წაჰგავს ზიზილოს,

გადაფურჩქნული ჯგროდ რომ იცის მაისის დამლევს.


ნიტარბის მთიდან მიცქერია ზღვის ტალღებისთვის,

მზის ცად აზიდვას, მოვწვდომივარ ბაზალეთს ხელით;

შხელდას და უშბას თუ შევკრებდით ცხვრის ფარებივით,

არ ეყოფოდათ საძოვებლად შირაქის ველი.


ჩანჩქერის ძაფზე ჩამოკიდულ კალმახის წინწკლებს

არ ეყოფოდა ფიროსმანის ფუნჯის ფერები,

ნახეთ მამული, როცა ვაზი კვირტსკდომას იწყებს,

მკვდარს გაგაცოცხლებს, უმალ მიხვალ, მოეფერები.


ამიტომ, დიახ, დიდია და ბუმბერაზია

სამშობლო ჩემი, სამყაროს რომ გაეტოლება

მარტო ის რად ღირს, რომ დაგვცქერის თავზე ვარძია,

ჩემი წინაპრის სისხლნაყივლი ზეშთაგონება.


* * *

ისე ვარ ფიქრებს ჩამოკიდული

როგორც ბალახზე წვეთები წვიმის,

მაგრამ ვცოცხლდები გზაგარიყული,

ალბათ, იმიტომ რომ ცისკენ სიმით

ამიტაცებენ ჩემი ლექსები,

და მათ სიმღერებს დავესესხები.

* * *

იმქვეყნად წასვლით ვერ დავწყვიტე მე იმდენს გული,

უდროოდ წასვლით მე რამდენმაც გული დამწყვიტა.

[ANELI]

მაკა საყვარელო ეხლა კი მივხვდი საიდან გაქვს შენც ეს საოცარი ნიჭი - ნიჭი პოეზიისა. სულით ლამაზი ხალხი ყოფილხართ გელაშვილები. ძალიან დიდი მადლობა იმ სიამოვნებისათვის, რაც მე თქვენი ლექსების კითხვით მივიღე. ძალიან , ლამაზი , თბილი, საოცარი ენერგიით გაჟღენთილი სიტყვებია. ამ ლექსებს ვკითხულობდი და ტანში ჟრუანტელი მივლიდა ამ ლამაზი სიტყვების წაკითხვისას. შენც ლამაზი ლექსები გაქვს მაკა და შენც საყვარელ მამიკოსაც ლამაზი ლექსები ჰქონია.
ნიჭი ამ ქვეყნად მართლა არ იკარგება. დიდი მადლობა საოცარო ადამიანო.

[marine]

მაკა საყვარელო ეხლა კი მივხვდი საიდან გაქვს შენც ეს საოცარი ნიჭი - ნიჭი პოეზიისა. სულით ლამაზი ხალხი ყოფილხართ გელაშვილები. ძალიან დიდი მადლობა იმ სიამოვნებისათვის, რაც მე თქვენი ლექსების კითხვით მივიღე. ძალიან , ლამაზი , თბილი, საოცარი ენერგიით გაჟღენთილი სიტყვებია. ამ ლექსებს ვკითხულობდი და ტანში ჟრუანტელი მივლიდა ამ ლამაზი სიტყვების წაკითხვისას. შენც ლამაზი ლექსები გაქვს მაკა და შენც საყვარელ მამიკოსაც ლამაზი ლექსები ჰქონია.
ნიჭი ამ ქვეყნად მართლა არ იკარგება. დიდი მადლობა საოცარო ადამიანო.

ანა, ისეთი ლამაზი სიტყვები მითხარი რომ დავმუნჯდი

შენ მადლობა, რომ პოეზია გიყვარს და ჩემი და მამას უბრალო ლექსები წაიკითხე

[marine]

***

ისტორიისთვის საუკუნე წამია მხოლოდ,

წუთებს კი წამი ნაჩუქურთმევ დღეებად აქცევს,

ასოცის იყო პაპაჩემი ჩვენს გვარში ბოლოს,

გელაშვილების ისტორიის უბადლო მოწმე.


მდინარესავით გელათიდან მოვდივართ, მოვალთ,

საინგილომდე რომ გადავწვდით არც თუ ბევრია,

გელაშვილების სამემკვიდროს, საფიცარს ყოვლად

ქართლში, კახეთში, იმერეთში კვლავ უმღერიან.


***

ახალი ფერის ძიებაში ათენებს ღამეს,

მხატვარი იგი მოსვენებას არ აძლევს ყალამს...

ფართე გზით მიდის, ფართე თვალით უცქერის მთვარეს,

რადგანაც მთვარე ნაზ სხივებში მრავალ ფერს მალავს.

[marine]

***

ო, როგორ მინდა ლექსი ჰგავდეს ნასუქარ ულაყს,

შოლტის გარეშე გაეჯიბროს იანვრის ქარებს;

ამოვატანდი ჩემს ნაფიქრალს ქვის კასი მულახს,

რომ უთენია მოაფრინოს შენს სახლის კარებს.

[marine]

ეს ლექსი მამამ მაშინ დაწერა, როცა დედაზე შეყვარებული იყო თავდავიწყებით

წერილი ციცოს!

ჩემი სათქმელი ვთქვი რითმებით ალალ ლექსებად,
თითო ოროლა შეწყვეტილი სტროფებად დამრჩნენ.
სტრიქონს გაუდგამს ქართულ სიტყვის ძარღვში ფესვები,
ამ ტაეპებში შენს მოსაწონ თბილ სიტყვებს ვარჩევ.

ბევრი სათქმელი ამოვღერღე, ბევრი მოვკალი,
ბევრი გულს მიკლავს, ბევრიც დამრჩა სულის მშვენებად,
სიტყვა არ გითხრა? არ მოგწერო? - ალალ მართალი
ან არ გაგანდო ნააზრევი? რა მეშველება.

ო, როგორ მინდა დღე ნიადაგ გიყუროს თვალმა,
გთხოვ, რომ მიიღო ეს ქარაგმა ოქროს ჩქერებად.
იქნებ გემივით გაგიტაცოს ცხოვრების ტალღამ,
მაშინ ეს ლექსი ჩემს მაგივრად მოგეფერება.

ხშირად, რამდენჯერ, ენძელების მორცხვობას, კრძალვას
მივაყურადებ, მინდა შენი კარგი გავიგო,
რამდენი ბწკარით გულს დარდები შემომეცალა,
იმდენი მინდა ფეხქვეშ ფრთხილად ქეჩა გაგიგო.

ვმღერივარ - შენით, შენ გამხადე ალბათ პოეტი,
ეს წმინდა გრძნობა მრჩება როგორც რწმენა ნათელი,
რაღაც მჯეროდა, მე მჯეროდა რომ შენ გპოვებდი
და იქნებოდი ამ ლექსივით ალალ-მართალი.

შენ იცი როგორ გამახარებს შენი პასუხი?
თითთა ნაბეჭდი და აზრები ნაალერსები,
გზას გამიფონებს, ან გამითხრის საფლავს მარადის
როგორც მიწაში ჩაჭედილი მუხის ფესვები.

3 ივნისი 1966 წ.

[marine]

მამას ლექსების წიგნი... სამწუხაროდ გარდაცვალების შემდეგ...