განკითხვა, რა არის განკითხვა?! პარამეტრები

[marine]

"ერთხელ მამა ისააკმა მონასტერში დაინახა მცოდველი ძმა და განიკითხა. თავის სენაკში დაბრუნებულს უფლის ანგელოზი გამოეცხადა და უთხრა: შენთან ღმერთმა გამომგზავნა. რას მიბრძანებ, შენი ძმა სად ჩავაგდოო? ისააკი ტირილით პირქვე დაემხო და შეჰღაღადა. "ადექი, შეგინდოს ღმერთმა. ამიერიდან ნურავის განიკითავ, ვიდრე მას ღმერთი არ განიკითხავს", - ანუგეშა ანგელოზმა".

[marine]

"ყოველი საკუთარ თავს ამართლებს, ყოველი საკუთარ თავს პატიობს, როგორც ამის შესახებ იყო ნათქვამი, თავად არაფერს უწევ ანგარიშს, ხოლო მოყვასისაგან მცნებების დაცვას მოითხოვ".

/ღირსი აბბა დოროთე/

[marine]

"ისე მოგდის, სხვისი ცოდვით თავი გაიხალისო,
თითქოს "ღორმა ღორს გასცინა - დრუნჩიანი არისო".

[marine]

"მამა პაფნუტიმ ასევე ბრძანა: "ნუ განიკითხავ მეძავს, უკეთუ შენ ხარ წმინდა, უწყოდე, ვითარმედ ეგეც შჯულის დარღვევაა, რამეთუ რომელმა თქვა: ნუ იმრუშებ, მანვე თქვა, ნუ განიკითხავ".

[marine]

"როცა სოდომელთა ცოდვაზე შეიტყო, ღმერთმაც კი არ დაიჯერა, სანამ საკუთარი თვალით არ იხილა (შესაქმე 18,20-21). ასევე ჩვენც ყოველთვის არ უნდა დავიჯეროთ მოყვასის წინააღმდეგ ნათქვამი", - გვასწავლის ამბა პიმენი".

[marine]

"მამა პიმენს ჰკითხა ძმამ: "მამაო, თუ ჩემი სულიერი ძმის ცოდვით დაცემას დავინახავ, კარგი იქნება, თუ მას დავფარავ?" ბერმა უთხრა: "როცა ძმის შეცოდებებს დავფარავთ, ღმერთიც დაფარავს ჩვენს ცოდვებს, ხოლო როცა ძმის ცოდვებს გავამხელთ, ღმერთიც გამოაცხადებს ჩვენსას".

[marine]

"განკითხვა იმითაც არის სახიფათო, რომ განკითხვის ცოდვა განმკითხველზე გადადის. მახსოვს ასეთი შემთხვევა: ერთმა დედაბერმა მითხრა: "მამაო, ილოცეთ ჩემთვის! ეს რა შემოტევები მაქვს? ახალგაზრდობაში არ მიგრძნია იმგვარი ხორციელი ვნება, ახლა რომ მჭირს. ნეტავ რა მემართება?" "ესე იგი, მემრუშე განიკითხე. ხომ ასეა?" "დიახ, მამაო, მეზობელი განვიკითხე". "ჰოდა, შეინანე და მას პატიება სთხოვე. სასოს ნუ წარიკვეთ. გაგივლის". დავამშვიდე. მართლაც, როგორც კი მეზობელს უთხრა, რომ განიკითხავდა და შენდობა აიღო მისგან, ვნებებიც დაუცხრა.

ცოდვამ ასაკი არ იცის. განიკითხე - იმავეს მიიღებ. სისასტიკეს გამოიჩენ სნეულის მიმართ - თვითონაც ავად გახდები, რომ მერე გულმოწყალე შეიქმნე. ავადმყოფობაც ღვთის წყალობაა, რომელსაც ცხონებისკენ მივყავართ. ის დედაბერი მერე ჰყვებოდა, ამ შემთხვევამ გამომაფხიზლა. როცა ვხედავ, ვიღაც სცოდავს, ჩემთვის ვამბობ: - მე ვერაფერს ვამჩნევ. ცოდვები საკუთარიც მეყოფა, სხვისი არ მჭირდება-მეთქი. ჩემო მეგობარო, ეცადე, ეს გამოცდილება გამოიყენო. როცა ვინმეს განკითხვის ფიქრი მოგივა, საკუთარ თავს უთხარი: რად მინდა სხვისი ცოდვები, საკუთარიც, არ ვიცი, როგორ მოვიშორო-თქო!

/სქემიღუმენი საბა (ოსტაპენკო)/

[marine]

არსებობს ამგვარი კანონი სულიერ ცხოვრებაში: ვინმეს როგორც განიკითხავ, აუცილებლად იმნაირსავე ცოდვაში ჩავარდები. ეს კანონი ბევრმა ცხოვრებისეული გამოცდილებით შეიტყო, ზოგიერთი კი ახალ, ჯერ განუცდელ ცოდვაში ვარდება და იმ დედაბერზე არანაკლებ განცვიფრებულია. ასეთ დროს გაიხსენე, თუ ვინ განიკითხე. მოძებნე ის ადამიანი, აღიარე ცოდვა მის წინაშე, შენდობა სთხოვე, მერე ცოდვა სულიერი მამის წინაშეც წარმოთქვი აღსარებაში, მაშინ ღმერთიც გაპატიებს.

/სქემიღუმენი საბა (ოსტაპენკო)/

[marine]

საშინელი ცოდვაა - განკითხვა ცოდვილისა, მართლის განკითხვა კი უფრო მძიმე ცოდვაა. ამ ცოდვის გამო ღმერთი მაშინვე სჯის. წინასწარმეტყველ დავითის ცოლმა, მელქოლამ, ქმარს დასცინა და მოაკლდა კურთხევა შვილთა შობისა! წინასწარმეტყველ მოსეს დამ მარიამმა ძმა განიკითხა და კეთრი შეეყარა. ქანაანი დაწყევლილიც კი იყო იმისთვის, რომ თავისი პაპა, მართალი ნოე განიკითხა და დასცინა. ბევრი ფიქრობს: - დიდი ამბავი, თუ ერთი სიტყვა ვთქვიო. არა, ეს უმნიშვნელო არაა! სამაგიეროდ, მკაცრად მიეზღვებათ მათ, ვინც ასე ცხოვრობს. არა მარტო არ უნდა განიკითხო ცოდვილი, განკითხვა გულშიც არ უნდა გაივლო, ეს დამამცირებელი აზრი ღვთის საწინააღმდეგოა და ისჯება, განსაკუთრებით მაშინ, როცა განიკითხავენ...

/სქემიღუმენი საბა (ოსტაპენკო)/

[marine]

მაგალითი აიღე იესო ქრისტესგან. მას არ განუკითხავს არც ერთი ცოდვილი, უძლურების გამო რომ სცოდავდა, მხოლოდ ფარისევლებს ამხელდა მკაცრად, რამეთუ ისინი არც თვითონ შედიოდნენ ცხონების კარში და არც სხვებს უშვებდნენ. ქრისტე ყველას მიმართ ალერსიანი იყო, მზრუნველი, ყურადღებიანი, მგრძნობიარე; ყველას ანუგეშებდა, ყველას ეხმარებოდა.

/სქემიღუმენი საბა (ოსტაპენკო)/

[marine]

"რა თქმა უნდა, ძალიან ძნელია ხორცისა და სულის ტკივილს გაუძლო ისე, რომ განკითხვაში არ ჩავარდე; ეს მოწამეობის ტოლფასია და სათნოებათა მწვერვალი".

[marine]

"სხვის განმკითხველს ქრისტე არ უყვარს. ეს ეგოიზმის ბრალია. აქედან იწყება განკითხვა. მოდით, ყველანი წმინდანებად მივიჩნიოთ".

/წმ. პორფირი კავსოკალივიტი/

[marine]

როცა ჩვენი ძმა ცდება, უნდა ავიტანოთ მისი განსაცდელი. ჭეშმარიტი სიყვარული მოყვასისთვის მსხვერპლის გაღებას შთაგვაგონებს. უმსხვერპლოდ, მხოლოდ განკითხვით, ხელს ვუწყობთ ჩვენი ცოდვილი ძმის უფრო ღრმად დაცემას; ხოლო ჩვენი სიყვარულის ჩუმი მსხვერპლითა და მისთვის ლოცვით ვაღვიძებთ მის სინდისს, მისსავე მამხილებელს, მასაც სინანული ეუფლება და გამოსწორების გზას ადგება.

/ბერი პორფირე/

[marine]

"განკითხვა სხვისთვის დამიზნებული, მაგრამ საკუთარი სულის მოსაკლავად შემართული იარაღია".

[marine]

"როცა ვინმე შენს საქციელს განიკითხავს, რაც უნდა მართალი იყო, გაიხსენე, შენც რომ განგიკითხავს სხვა უსამართლოდ. ასე გადაიტანე განკითხვა საკუთარ თავზე, რადგანაც რა საზომითაც მიუზღავ, იმ საზომით მოგეზღვება. ვინც განიკითხავს, ანტიქრისტეა, რადგან თავს მსაჯულის უფლებებს ანიჭებს მაშინ, როცა ჭეშმარიტი მსაჯული მხოლოდ ერთი - ქრისტე ღმერთია."

[marine]

წმინდა იოანე ოქროპირი გვასწავლის, - სხვისი განკითხვის მოსმენაც კი უდიდესი ცოდვაა.

წმინდა სერაფიმ საროველი კი ამბობს, - არასდროს დაგავიწყდეს შეურაცხმყოფელთა დასაჩუქრება.

[marine]

- ზოგჯერ ადამიანი სიტყვიერად არ განიკითხავს, მაგრამ განიკითხავს გონებით...

- ცხადია, ესეც ცოდვაა, მაგრამ გაცილებით მცირე, ვიდრე სიტყვიერად განკითხვა. დავუშვათ, ადამიანმა დაინახა სხვისი ცოდვა, გულში განიკითხა, მაგრამ არავისთვის უთქვამს, დაფარა მოყვასის ცოდვა - არ სურს, მიჰყვეს ბოროტისგან ჩაწვეთებულ აზრს, საცდურს. ეს გაცილებით უკეთესია, ვიდრე სიტყვიერად განკითხვა, რადგან ამ შემთხვევაში ადამიანი ებრძვის საკუთარ თავს, რათა სძლიოს განკითხვის ცოდვას და ადრე თუ გვიან აუცილებლად მიაღწევს იმ მდგომარეობას, რომ გონებითაც აღარ განიკითხოს.

/არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე)/

[marine]

- რა განსხვავებაა განკითხვასა და განსჯას შორის?

- ერთი ადამიანის მიერ მეორის ცოდვებზე საუბარი განკითხვაა. როდესაც მოძღვარი სულიერ შვილს ესაუბრება მის ცოდვებზე, უხსნის, რატომ არის ესა თუ ის საქციელი ცოდვა და როგორ უნდა გამოვიდეს ამ მდგომარეობიდან, ამას შეიძლება ვუწოდოთ განსჯა. მოძღვარს აქვს უფლება, განსაჯოს სულიერი შვილი. თუ ერისკაცთან მოყვასი მივიდა და ჰკითხა, როგორ მოიქცეს ამა თუ იმ ვითარებაში ან მართებულად მოიქცა თუ არა, ამ შემთხვევაში მისი განსჯა ცოდვად არ ჩაეთვლება, მაგრამ მაინც სჯობს, თავი შეიკავოს და ღვთისმსახურისკენ მიუთითოს, აუხსნას, რომ მოძღვრის მოვალეობაა განსაჯოს, მის მიერ ქმნილი საქმე კეთილია თუ ბოროტი, სათნოა ღვთისთვის თუ საზიანოა სულისთვის. ვეცადოთ, ნაკლებად განვსაჯოთ სხვების საქციელი, რადგან სულიერად ისეთი სრულყოფილნი არ ვართ, რომ თუნდაც კეთილი განზრახვა განსჯისა განკითხვად არ გვექცეს და სიკეთის ქმნის ნაცვლად საბოლოოდ თავი არ დავიღუპოთ.

/არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე)/

[marine]

- ხდება, რომ ადამიანი უსმენს, როგორ განიკითხავენ სხვები, მაგრამ თვითონ არ ერთვება ძვირსიტყვაობაში...

- გააჩნია, როგორია ამ დროს მისი გონებრივი მდგომარეობა, ეთანხმება მათ თუ არა. შესაძლოა არ ეთანხმებოდეს, მაგრამ თავად მათ განიკითხავდეს, ვინც განიკითხავს, ან თავადაც განიკითხავდეს მას, ვისაც სხვები განიკითხავენ, მაგრამ თავს იკავებდეს, რომ სიტყვით მაინც არ ჩავარდეს განკითხვის ცოდვაში. ცხადია, ესეც ცოდვაა, მაგრამ, როგორც ვთქვით, სიტყვით განკითხვაზე გაცილებით მცირე. თუ ადამიანი ისმენს სხვების განკითხვას და ამას არავითარი შფოთვა არ შეაქვს მასში, - არც ეთანხმება, არც განმკითხველებს განიკითხავს, თუნდაც გონებით, - ასეთ კაცს მიუღწევია სულიერი სიმაღლისთვის და ცხონების გზას ადგას.

/არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე)/

[marine]

ერთი თანამედროვე ათონელი მამა ამბობს: "ხომ გინახავს კაცი, რომელიც შენთან სხვას განიკითხავს? გჯეროდეს, რომ შენც ოდესმე სხვებთან განგიკითხავსო".


"როგორ გავექცეთ მრავალსიტყვაობას, განკითხვას? მამა არისტოკლე (+1918) გვასწავლის: "თუ ვინმესთან უსაგნო, ცარიელ საუბარს ისმენ, მუხლი მოიდრიკე და თქვი: "მაპატიე" და განეშორე იქაურობას, ანდა შეუმჩნევლად წადი. მაგრამ ნურავის განიკითხავ: თითოეული თავის ჩადენილ საქმეზე თვითონ აგებს პასუხს უფლის წინაშე."

"ერთხელ მაკარი დიდი სენაკიდან გამოვიდა და იხილა - ძმა ვინმე ცოდვიდა. ბერმა არ ამხილა: - უკუეთუ ღმერთი ხედავს და არ დაწვავს, მე ვინა ვარ, მისი დაბადებულის მხილება რომ ვიკადროო."

მამა პიმენს ჰკითხა ძმამ: "მამაო, თუ ჩემი სულიერი ძმის ცოდვით დაცემას დავინახავ, კარგი იქნება, თუ მას დავფარავ?" ბერმა უთხრა: "როცა ძმის შეცოდებებს დავფარავთ, ღმერთიც დაფარავს ჩვენს ცოდვებს, ხოლო როცა ძმის ცოდვებს გავამხელთ, ღმერთიც გამოაცხადებს ჩვენსას".

"როცა სოდომელთა ცოდვებზე შეიტყო, ღმერთმაც კი არ დაიჯერა, სანამ საკუთარი თვალით არ იხილა (შესაქმე 18,20-21). ასევე ჩვენც ყოველთვის არ უნდა დავიჯეროთ მოყვასის წინააღმდეგ ნათქვამი", - გვასწავლის ამბა პიმენი.
მამები გვასწავლიან: "თუ შენი თვალით დაინახავ ძმის შეცოდებას და გულისთქმა გეტყვის, "განიკითხეო", - განაძევე ეს ფიქრი და უთხარი მას: "ანათემა შენ, სატანავ. დამნაშავე შენ ხარ, ჩემმა ძმამ კი, აბა, რა გააკეთა?" და განიმტკიცე გული, რომ ძმა არ განიკითხო, თორემ ღვთის წყალობა მოგშორდება".