ქართული ხალხური პოეზია პარამეტრები

[ვეშაპო]

აქ, ვისაც რა ლექსი მოგწონთ ხალხური, გთხოვთ დაწეროთ.
ასევე, ისაუბრეთ ხახლურ პოეზიაზე ზოგადად.

[kato_Bato]

„რა ვქნისა“ ციხე ავაგე,
ჯავრი შევაბი კარადა,
საიქიოდან მოიდენ
ამ ციხის სანახავადა.
ბევრი უარეს ციხესა,
კარ ვერ გატეხეს ძალადა,
მემრე თქვეს: დრო რომ მოალის,
კარ გაიღების თავადა."



ეს ლექსი გადმოცემით"შვილმკვდარი" მამის ნათვამი ყოფილა.

[ქავთარაძე]

მე ლექსი "ვეფხვისა და მოყმისა" ზე ვაფრენ

[kato_Bato]

მე ლექსი "ვეფხვისა და მოყმისა" ზე ვაფრენ

"დასწერე" მერე
და მიაწერე რატო "აფრენ"
და მერე ერთად "გავაფრინოთ" ჭილყვავებმა

[ქავთარაძე]

kato_Bato
იმიტომ რომ უძლიერესი ლექსია რომელიც გამოხატავს ქართველი კაცის ხასიათს, ეხლა შენ თუ ეგ ლექსი არ იცი ნუუუ რაშა ძაან დიდია მეზარება აკეფა

[kato_Bato]

ლექსი ვეფხვისა და მოყმისა


მოყმემ თქვა, პირშიშველამა,
შიბნ გავიარე კლდისანი,
მოვინადირენ, დავლახენ,
ბილიკნი ჭიუხისანი.
შამამხვდეს კლდისა თავზედა
ხორონი ჯიხვებისანი,
ჯიხვსა თოფ დავკარ ბერხენსა,
ჭალას ჯახნ იქნენ რქისანი.
შავვარდი ვეფხვსა ნაწოლსა,
დრონ იყვნეს შუაღამისანი,
ვეფხვი რომ წამამიფრინდა,
თვლანი მარისხნა ხთისანი.

შაიბნეს ვეფხვი, მოყმეი,
მაშინ დაიძრნეს მიწანი,
კლდეები ჩამაინგრივნეს,
შტონ დაილეწნეს ტყისანი,
დრო არარ დარჩა მოყმესა,
ხანი რო ჰქონდეს ცდისანი.
ფარსა უფარებს, ვერ ჰფარავს,
ვეფხვი ჩქარია კლდისანი,
გაზით გაართვნა კალთანი,
ჯაჭვისა ჯავშანისანი.
მოყმემაც ხელში იყარნა
ვადანი თავის ხმლისანი.
მაშინ გაუჭრა ფრანგულმა,
დრონ იყვნეს წაქცევისანი.
ვეფხვი კლდით გადმაეკიდა,
ჩამააწითნა ქვიშანი.
თაოდ კლდის თავზე შამაწვა
მოყმე სულამამდინარი,
ქვიშას მაჰღებავს წითლადა,
სისხლი ზედ ჩამამდინარი.
ვინ ეტყვის მაგის დედასა,
კარს უსხედს ქადაგ-მკითხავნი.
უერთოდ კი არ იხარჯნეს
ჩვენ მონადირის ისარნი.

იარებოდა დედაი
ტირილით თვალცრემლიანი,
ჩემს შვილს გზად ვეფხვი შაჰყრია
გაჯავრეული, ტიალი,
ჩემს შვილს - ხმლით, იმას - ტოტითა
დღე დაუღამდათ მზიანი.
არც ვეფხვი იყო ჯაბანი,
არც ჩემ შვილ შახვდა ჭკვიანი,
მათ დაუხოცავ ერთურთი,
არ დარჩენ სირცხვილიანნი.
ტირლით წყლულებს უხვევდა
ვეფხვის კლანჭებით დაჭრილსა,
შვილო, არ მახკვდი, შენ გძინავ,
დაქანცული ხარ ჯაფითა,
ეგ შენი კაბის კალთები
ტიალმა როგორ დაფლითა?
შენც იმის საფერ ჰყოფილხარ,
ხმალი ქნვაში გაგიცვდა.
არც იმან მოგცა მეტი დრო,
აღარც შენ დააცალია,
ვეღარც შენ დაიფარიე
შენ ხელთ ნაჭერი ფარია,
ვეღარცა ვეფხვმა ტოტები,
ხმალმა დაკუწა ძვალია.
მაგის მეტს აღარ გიტირებ,
შენ არ ხარ სატირალია.
ლაშქარში, მეგობარშია
არ იყავ საწუნარია.
მშვიდობით, ჯვარი გეწეროს,
ეგეც სამარის კარია,
ერთ შვილ ხო მაინც გაგზარდე,
ვეფხვებთან მეომარია.

ხან ვეფხვი, ხან თავის შვილი
ელანდებოდა მძინარსა,
ხან ვეფხვი ვითომ იმის შვილს
ტანზეით აყრის რკინასა,
ხან კიდენ იმისი შვილი
ვეფხვს გადაავლევს ყირასა.
აი, ამ სიზმრებს ხედავდის,
გამაეღვიძის მტირალსა.
ხან იფიქრებდა, უდედოდ
გაზრდა ვინა თქვა შვილისა,
იქნება ვეფხვის დედაი
ჩემზე მწარედა სტირისა.
წავიდე, მეც იქ მივიდე,
სამძიმარ უთხრა ჭირისა,
ისიც მიამბობს ამბავსა,
მეც უთხრა ჩემი შვილისა,
იმასაც ბრალი ექნების
უწყალოდ ხმლით დაჭრილისა!


პ.ს. ქავთარაძე, რას მერჩი, ძმისაუ?

[მარიამი]

kato_Bato
ჩემი საყვარელი ლექსით გახსენი ეს თემა

მეც მინდა დავწერო, მაგრამ ისე მიყვარს ხალხური პოეზია, რომლით დავიწყო არ ვიცი...

[ქავთარაძე]

kato_Bato
ჯიგარი ხარ შენ აკრიფე?

[მარიამი]

მოდი, დალოცვით დავიწყებ

პირმა დაგლოცასთ ღვთისამა,
ნაწილმა ბარძიმისამან,
ქალაქჩი სიონისამა
დარეკამ ზარებისამან.
მცხეთაჩი სვეტიცხოველმა,
გადმომცქერალმა მტკვრისამან,
ლომისამ თორმეწამემა,
პატრონმან არაგვისამან,
მა კობის წმინდა გივარგიმ,
პატრონმა დიდის მთისამან,
მა ბერმა წმინდა სამებამ,
პატრონმა ხმელეთისამან,
ივანე ნათლისმცემელმან,
პატრონმა ბალღებისამან,
მა ბახტრის წმინდა გივარგიმ,
პატრონმა მგზავრებისამან.


ესეც მეორე:

შავეთსა ჰკითხეს მოყმესა;
- შენ ქონებისა რა გერგო?
- ნეტავი ჩემი ბედი-დღე
მე სიცოცხლეშივ გამეგო!..
ის ჩემი ციხე-დარბაზი
შუა შარაზე ამეგო,
მშივრისად პური მეჭმია,
გაყინულ ცეცხლთან გამეთბო,
სიტყვა არვისთვის მეწყინა,
სულყველას გული მომეგო,
რაც მეშოვნა და მეპოვნა,
სულ გლახაკებზედ გარდმეგდო!..
ამთენის ცოდვის მოქმედსა
სული მით მაინც მამეგო!..

[ქავთარაძე]

მარიამი
მარი ძაან მაგარია

[marine]

* * *

ნეტავი, ქალო, ფიფქი მქნა,
ხევ-ხევ ჩამოვყვე ნიავსა,
არცა-რა შენ დაგიშავო,
არც თავს მივცემდი ზიანსა.

[T.L.]

წუთისოფლის სტუმრები ვართ,
ჩვენ რო წავალთ, სხვა დარჩება,
რასაც ვაამებთ ურთიერთს,
იმის მეტი რა შაგვრჩება?
სამი ადლი ტილოს მეტი,
სამარეში რა ჩაგვყვება?

***
შენ რო გგონივართ, ვაჟაო, არცა ეგეთა ქალნი ვართ
კოშკნი ვართ კირით ნაგებნი, ეკალდამაის კარნი ვართ,
მაღალ მთას გადამდინარნი წვრილნი ლემადის ქარნი ვართ,
იწროს ხევს ჩამამდინარნი ფონთ გაუვალნი წყალნი ვართ,
ცეცხლნი - მინდორში ნაგზებნი, ვაჟავ - შენს გულზე ალნი ვართ

[kato_Bato]

kato_Bato
ჯიგარი ხარ შენ აკრიფე?

არა აკრეფილი მოგართვი

[ჯეგე]

კაფია არ მოსულა?

თუ მხოლოდ "წმაწური" კაფია მოჟნა?

[T.L.]

ჯეგე
საინტერესოა....
დაიწყე აბა?

[მარიამი]

ნეტავ არ ჩაედებოდეს
ფოლადის გული სხეულსა,
მალე მოჰკლავდა სიკვდილი,
არ დასტანჯავდა სნეულსა.
მადლია ცივი სამარე,
დაასვენებდა ეულსა,
დაეშვებოდა პირიდან
ამ წუთისოფელს წყეულსა.
ათასნაირად მტანჯველსა,
სიტკბო-სიმწარით რეულსა,
ფლიდია წუთისოფელი,
დაუგმავ ყველა გრძნეულსა.
მიწაა ჩვენი მფარველი,
დედას ვადარებთ ხვეულსა,
გულ-მკერდში ჩაკონებულსა,
შვილზე ხელ გადახვეულსა,
სუყველას გულში ჩაიკრავს:
უვარგისსა და რჩეულსა,
უალერსოს და უღონოს,
მკერში სისხლ გამოლეულსა.
თუ საიქიო არ უჯობს
ამ წუთისოფელს წყეულსა,
ერთს მაინც ვისმე ვნახავდით
იქიდან გამოქცეულსა.

[ცოტნე]

აი ეს ლექსი მიყვარს ძალიან

შენზე ფიქრებში, ლამაზო,
ცეცხლივით ავინთებიო,
წამაუბერავს ქარი და
ფერფლივით ვიფანტებიო.
დარდსა ვსომ, წყაროდ ქცეულსა,
ო, რა ძალიან ვთვრებიო!
ხან სალ კლდედ გადავიქცევი,
ხან მიწად გავმტვერდებიო.
თვალო, ქცეულო ღრუბლადა,
რა მალ-მალ მიწვიმდებიო!
გულო, ქცეულო ღამედა,
ელვებით მინათდებიო,
ჩანჩქერით ამომკვნესარევ
ქუხილით აჰგმინდებიო.
ცხოვრებამ გამიუფსკრულა
შენსკენ სავალი გზებიო.
როგორ მიყვარხარ მაშინა,
ცოტას რომ გამიწყრებიო,
ცასავით მაიღრუბლები,
სატირლად ემზადებიო,
ცრემლების მძივით სახეზე
ლამაზად მაირთვებიო.

[marine]

* * *

ფლიდია ესე სოფელი,
ფლიდთა მიმცემი ხელისა,
კარგებსა სჩაგრავს, უმსგავსთ კი
კალთას აფარებს შველისა.



თუშეთში სოფელ ომალოსთან ახლოს სალოცავის ნანგრევზე ნაპოვნი წარწერიდან

[მარიამი]

არხვატს

არხვატო, ჩემო სამშობლო, ჯიხვ-არწივების ბინაო,
მიამც კი შენს მტერს შამაკლა, შენს მკერდზე დამაწვინაო!
მაკვდას, თუ მაკვდა ოშკაცი არხვატის გულისთვინაო!
დედა ვაცხონე ვაჟისა, ვინაც თავ მაიწყინაო!
მტერ დარჩა სისხლის მორევში, თავიც კი იქ შასწირაო.
დაიმალების ცუდი ყმა, მავშჩები, წაოლ შინაო.
გამაქცეულის მისვლასა არმისვლაი სჯობ შინაო.
მაინც არ გასტყდა, არხვატო, ბასრო ფოლადის რკინაო!

[მარიამი]

* * *
ამ ტიალს წუთისოფელში ბევრი ამბები ყოფილა:
ყველას ჰკლავს თითო რამ სევდა, ვინც კი ამქვეყნად შობილა...