წმ. ათანასე დიდის ცხოვრება პარამეტრები

[saria-giorgi]

წმიდა ათანასე დაიბადა ალექსანდრიაში. მისი დედა ღრმად მორწმუნე იყო, რომელსაც ადარებენ წმიდა ანნას, სამუელის დედას, რომელმაც თავისი შვილი შესწირა ტაძარს(1მეფ. 1.28), ასევე ალექსანდრეს დედამ შესწირა ტაძარს შვილი, რომელიც საკუთარ თავს ერჩივნა და ძალიან უყვარდა, მიუყვანა ალექსანდრეს, იმ დროინდელ ალექსანდრიის პატრიარქს. ის მიუძღვნა ეკლესიას, რათა აღზრდილიყო ეკლლესიის და მამულის სასარგებლოდ, მშობლის გასახარად და სულის საცხოვნებლად.295 წელს დაიბადა. 319 წელს ალექსანდრიაში დიაკვნად დაასხა ხელი პატრიარქმა. ამ დროიდან წმიდა ალექსანდრე იწყებს საღვთისმეტყველო ნაშრომების წერას. წმიდანი ხედავდა, რომ მონასტერში ახლად მსულნი არ იღცწოდნენ სულის საცხოვნებლად, არ ჰქონდათ: მოკრძალება, სიმდაბლე, მოთმინება და სიყვარული, მათ არ ჰქონდათ დავიწყებული ის წარმართული ცხოვრება, რითაც მანამდე სუნთქავდნენ, პირიქით ქრისტიანულ სარწმუნოებას ურევდნენ თავიანთ ურჯულო ჩვეულებებს და ეძებდნენ ქება-დიდებას. ამ დროს იწყება არიოზელობის წვალებათა ბუმი, რომელიც გმობდა ქრისტეს, აკნინებდა ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის შესახებ სწავლებას თავის-თავში და ეკლესიაშიც უნდოდა შეეტანა შფოთი. მართლაც, ამ ერესმა ისე მოიცვა მთელი ეკლესია, რომ ძალიან გაჭირდა მართალ-მტყვანის გარჩევა, სწორედ ამიტომ მოიწვიეს მსოფლიო საკლესიო კრება, გარდა ამისა იყო სხვა მიზეზებიც, მაგრამ მთავარ მიზეზად მაინც ეს რჩებოდა. შეარყიეს ეკლესიის მრევლი არიოზმა და მისმა გუნდმა, სულიერი სისხლი დაღვარეს მათ წინააღმდეგ ათანასე დიდმა და წმიდა ეპისკოპოსებმა, რომელნიც წინ აღუდგნენ მას( სპირიდონ ტრიმიფუნტელ ეპისკოპოსი, ნიკოლოზ მირონლუკიის ეპისკოპოსი(ბოლოტოვის აზრით არ მიუღია თითქოს მონაწილეობა, მაგრამ ეს ტყუილია), ეფრემ ასური და მრავალი სხვა.).
326 წელს ალექსანდრიის პატრიარქის სიკვდილის შემდეგ, წმიდა ათანასე გამოირჩიეს ეპისკოპოსად, მან ღვთის შეწევნით ,,გაანადგურა" არიანელები დისპუტებში. ამიტომაც ყველა არაქრისტიანი აღდგა წმინდანის წინააღმდეგ და წყევლიდნენ მას, ცილს სწამებდნენ იმპერატორის წინაშე. ამ დროს იმპერატორი იყო კონსტანტინე დიდი (306-337 წწ), ის ითვლებოდა ქრისტეს ეკლესიის მფარველად. მას კარგად ესმოდა საბრძოლო სტრატეგია, დიპლომატია, სახელმწიფო საქმიანობა, მაგრამ ეკლესიის საქმიანობა და სახარება კარგად არ იცოდა და ამიტომ მერყეობდა ჭეშმარიტებასა და არიოზელობას შორის არჩევნის გაკეთებაში. ამით სარგებლობდნენ არიანელები, მთლიანად ერეტიკოსებმა მოიცვეს მისი სასახლე და ამიტომაც ადვილად შემოჰქონდათ განხეთქილება, ისინი აბრალებდნენ წმიდა ათანასეს, რომ ცუდი ადამიანია და ცუდად ეკცევა თავისი ეპარქიის ხალხს, ასევე არ უსმენს მეფეს, ის დამოუკიდებლად იღებს ფულს და ის არის ქურდი. მეფე ამ ყველაფერს ხედავდა და უნდოდა მათ შორის მშვიდობა ჩამოეგდო, მაგრამ ძალიან ძნელი საქმე იყო, რადგანაც ომის ნიშნებიც კი იყო მათ შორის, ამიტომ იმპერატორმა ურჩია დროებით წასულიყო სადმე. წმიდანმა უმეტესი თავისი ცხოვრება დევნაში გაატარა, მონაძვნების მხარდეჭერაც არ ჰქონდა, მხოლოდ ორ დიდ მამასთან ჰქონდა ახლო ურთიერთობა, ესენი იყვნენ ღირსი მამები ანტონი და პახუმი. გაგრძელება იქნება

[nuciko-22]

გაგრძელება იქნება


როდის გააგრძელებთ?
უკაცრავად ხატი არ გაქვთ?

[saria-giorgi]

გაგრძელება იქნება


როდის გააგრძელებთ?
უკაცრავად ხატი არ გაქვთ?

http://days.pravoslavie.ru/Images/im425.htm

ხატი შეგიძლიათ ამ მისამართზე ნახოთ.

[Otherguy]

saria-giorgi

მე ვიცოდი რომ წმინდა ათანასე ალექსანდრიის პატრიარქმა მარტოდ მყოფი იპოვა "ქუჩაში" და არავის იგი მასთან არ მიუყვანია, საიდან შეგიძლია ამ ინფომაციის დაზუსტება?

და "მხოლოდ ორ დიდ მამასთან ჰქონდა კავშირი" - აქ მარტო მონაზვნები იგულისხმება?

თუ ეს ასე არაა, მაშ წმინდა ბასილი დიდი იყო მის გვერდით მისი სიცოცხლის ბოლო წლებში, მას შემდეგ რაც ათანასემ დაითანხმა იგი მის მხარეზე გადმოსულიყო...

[saria-giorgi]

saria-giorgi

მე ვიცოდი რომ წმინდა ათანასე ალექსანდრიის პატრიარქმა მარტოდ მყოფი იპოვა "ქუჩაში" და არავის იგი მასთან არ მიუყვანია, საიდან შეგიძლია ამ ინფომაციის დაზუსტება?

და "მხოლოდ ორ დიდ მამასთან ჰქონდა კავშირი" - აქ მარტო მონაზვნები იგულისხმება?

თუ ეს ასე არაა, მაშ წმინდა ბასილი დიდი იყო მის გვერდით მისი სიცოცხლის ბოლო წლებში, მას შემდეგ რაც ათანასემ დაითანხმა იგი მის მხარეზე გადმოსულიყო...

ახლო ურთიერთობა ჰქონდა, აქ არ გამოირიცხება, რომ სხვა მამებთანაც მეგობრობდა.. ,,И большую часть своего долгого правления святитель провел в изгнании, и тогда нередко он пользовался поддержкой монахов, был в дружбе с обоими отцами монашества — святыми преподобными Антонием и Пахомием."

В 326 г. по смерти патриарха Александра святитель Афанасий был избран на Александрийскою кафедру. Епископом Афанасий объезжал церкви, много выступал, боролся против ариан, писал, обличал их, и восстали против него все неистинные христиане и стали на него клеветать. В то время царствовал Константин Великий (306-337 гг.), он считался покровителем Церкви Христовой. Он хорошо понимал военную стратегию, дипломатию, государственные дела, но дел церковных и проповеди Евангелия не знал, поэтому колебался между арианством и Православием.

Святители Афанасий и Кирилл

Пользуясь добротой и простотой императора, еретики окружили весь его двор, проникли во все должности и стали нашептывать ереси и неправды и вводить расколы. Они обвиняли архиепископа Афанасия, что он плохой человек, что он не слушается царя, взимает налоги отдельно от царской казны и совершает нехорошие дела, что он и чародей, и преступник, и блудник. Император видел великую распрю, вражду, старался водворить мир, но бывали такие времена, что могла открыться война, тогда он предлагал святителю Афанасию на время удалиться куда-нибудь. И большую часть своего долгого правления святитель провел в изгнании, и тогда нередко он пользовался поддержкой монахов, был в дружбе с обоими отцами монашества — святыми преподобными Антонием и Пахомием.

Афанасий Великий,патриарх Александрийский

В особенности старались еретики и злые люди обвинить святого Афанасия в том, что он не слушает повелений императора, не обращает внимания на его предписания, не принимая Ария в церковное общение, что он колдун и чародей, сами будучи явными чародеями, и что посредством какой-то мертвой руки, якобы принадлежавшей клирику Арсению, творит чарования Император повелел провести расследование. Арсений был клириком, чтецом, совершив какой-то проступок, он долго скрывался, а когда молва об этом стала распространяться везде, то у него проявилось чувство правды, справедливости, потому что невиновен был святитель Христов Афанасий, да и сам Арсений совершенно не пострадал, не ему отрубили руку, другого человека где-то нашли судьи-злодеи, хотя многие из них были епископы. Соболезнуя о своем отце и благодетеле и скорбя сердцем о том, что истина беззаконно побеждается ложью, он тайно пришел к самому Афанасию, припадая к его честным ногам Блаженный Афанасий, радуясь прибытию Арсения, повелел ему до суда никому не показываться.

Святитель Афанасий Великий, архиепископ Александрийский

Между тем злобная ненависть противников Афанасия так возросла, что к одной лжи они приложили еще новую: подкупили одну бесстыдную женщину возвести клевету на святителя Афанасия, что он совершил с нею беззаконие. Когда начался суд, судьи сели на своих местах и клеветники предстали, была введена и эта женщина. С плачем долго жаловалась она на святителя, которого никогда не видала, и даже не знала, каков он по виду. Все слушали в недоумении. А она и не хотела знать благочестия евангельского, радуясь, что много денег ей дали. В то время друг Афанасия пресвитер Тимофей, стоя с ним за дверями и все слыша, возмутился духом и, неожиданно войдя внутрь судилища, с поспешностью стал перед глазами той клеветницы, как будто он был сам Афанасий; он смело обратился к ней: «Я ли совершил над тобою ночью насилие, как ты говоришь?» И она еще с большим бесстыдством, возопила к судьям «Сей, сей человек мой растлитель и злоумышленник против моей чистоты; он...» Судьи рассмеялись, увидев подлость, разыгранную комедию и прогнали ее. Но противники св. Афанасия, хотя и устыдились, но не успокоились и стали обвинять его в убийстве Арсения, показывая какую-то страшную на вид мертвую руку. Святой Афанасий терпеливо слушал их и молчал, потом спросил: «Есть ли среди вас, кто хорошо знал Арсения? Кто из вас может подтвердить действительно ли это его рука?» И поднялись большинство неправедных судей, подскочили и стали утверждать, что действительно это рука Арсения. И тогда, когда они показали свое грязное сердце и коварство свое, святитель отодвинул занавеску, за которой стоял Арсений, вывел его перед собранием и спросил: «А это кто стоит перед вами? Вы сказали, что Арсения нет в живых, это его рука». И все пришли в ужас. «Вот, мужи, и Арсений! — объявил святитель Афанасий. — Вот и руки его, которые совсем не были отсечены! Покажите же и вы своего Арсения, если такого имеете, и поведайте, кому принадлежит отсеченная рука, которая осуждает вас самих, как сделавших это преступление». Но судии продолжали проводить суд, истощая все свои клеветы. И святитель Афанасий, не вынося совершаемой несправедливости, вслух засвидетельствовал всему собору: « Угасла правда, попрана истина, погибло правосудие, исчезло у судей законное расследование и осторожное рассмотрение дел! Разве законно, чтобы желающий оправдаться содержался в узах, а суд всего дела был бы поручен клеветникам и врагам, и чтобы сами оговорщики судили того, на кого клевещут?» Императором святитель был оправдан и послан на свою Александрийскую кафедру.

Когда умер Константин Великий и престолом завладел его второй сын Констанций, то весь двор императорский перешел на сторону ариан. Они стали гнать христиан православных, епископов ссылать, ставить на престолы нечестивых людей, коварных, блудников, еретиков, которые Иисуса Христа не прзнавали за Бога. И пришлось святителю Афанасию бежать в Рим, где три года находился.

Потом Господь рассудил все судом Своим: наказал Ария и еретиков, и нечестивый царь погиб. После него два года царствовал Юлиан Отступник, за ним вступил Иовиниан благочестивый, потом Валент, который, хотя и много зла творил Церкви, но, испугавшись мятежа александрийцев, позволил святителю Афанасию вернуться и безбоязненно управлять Александрийской Церковью. И описывается в житии святителя Афанасия, что последнее время своей жизни он жил в мире и спокойствии, почил о Господе 2 мая 373 г. в возрасте 76 лет.

46 лет святитель Афанасий был епископом города Александрии и много раз изгонялся с кафедры и возвращался обратно, потому что ариане, называющие себя христианами, верующие в Евангелие, искали, придумывали вину, чтобы осудить и предать смерти святителя. А Господь, возвещая Евангелие, не проповедовал убивать врагов своих; эти же злодеи притворно приняли крещение, христианство и веровали без благочестия.

[აკაკი]

წმიდა ათანასე დიდი, ალექსანდრიის მთავარეპისკოპოსი (+373), ეკლესიის უდიდესი მამა და მართლმადიდებლობის ბურჯი, დაიბადა დაახლოებით 297 წელს ალექსანდრიაში, კეთილმსახური ქრისტიანების ოჯახში. მან შესანიშნავი საერო განათლება მიიღო, მაგრამ ყველაზე სრულად წმიდა წერილი შეისწავლა. მომავალი მღვდელმთავარი სიყრმითგანვე გაიცნო ალექსანდრიის პატრიარქმა წმიდა ალექსანდრემ (ხს.29 მაისს). ერთხელ ბავშვები, მათთან ერთად პატარა ათანასეც, ზღვის ნაპირზე თამაშობდნენ. ქრისტიანმა ბავშვებმა გადაწყვიტეს მოენათლათ თანატოლი წარმართები. ყრმა ათანასემ, რომელიც ბავშვებმა „ეპისკოპოსად” აირჩიეს, შეასრულა ნათლობის წესი და ზუსტად გაიმეორა სიტყვები, რომელიც ეკლესიაში გაეგონა. პატრიარქი ალექსანდრე ფანჯრიდან უყურებდა ამ სცენას. მან ბავშვები და მათი მშობლები თავისთან მოიხმო, დიდხანს საუბრობდა მათთან და დაარწმუნა, რომ ბავშვების მიერ თამაშით შესრულებული ნათლისღება ეკლესიის წესს სრულიად შეესაბამებოდა, ნათლისღება აღსრულებულად ჩათვალა და მხოლოდ მირონცხების საიდუმლო ჩაატარა. ამ დღიდან პატრიარქი აკვირდებოდა ყრმა ათანასეს სულიერ ზრდას, ჯერ მკითხველად დაადგინა, შემდეგ კი დიაკვანადაც აკურთხა. ამ დროს დაწერა წმიდანმა პირველი საღვთისმეტყველო თხზულებანი: „წარმართთა წინააღმდეგ” და „განხორციელებისათვის”. დიაკვნის ხარისხში ახლდა წმიდა ათანასე პატრიარქ ალექსანდრეს 325 წლის I მსოფლიო კრებაზე, ნიკეაში. კრებაზე წმიდა ათანასემ ამხილა არიოზის ერესი და მოითხოვა, ევსების მიერ შემოთავაზებული ფორმულისათვის დაემატებინათ ერთადერთი, უმოკლესი განსაზღვრება: „ერთარსი მამისა”. ის სიტყვა მოიწონეს კრების მართლმადიდებელმა მამებმა, აშკარა და ფარულმა არიანელებმა კი მოიძულეს წმიდა ათანასე და მთელი სიცოცხლის მანძილზე დევნიდნენ მას. წმიდა პატრიარქის, ალექსანდრეს გარდაცვალების შემდეგ მღვდელმთავრის კათედრაზე ერთსულოვნად აირჩიეს წმიდა ათანასე. ის დიდხანს უარობდა, უღირსად მიიჩნევდა თავს, მაგრამ არ შეიძლებოდა მთელი ეპარქიის სურვილის უგულებელყოფა – 28 წლის ათანასეს ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი. 47 წლის მანძილზე მართავდა სამწყსოს წმიდა ათანასე, ამ ხნის განმავლობაში მას მრავალი ჭირისა და განსაცდელის დათმენა მოუხდა: რამდენჯერმე განიდევნა ალექსანდრიიდან, ბევრჯერ თავად განერიდა მის მოსაკლავად აღძრულ არიოზის მიმდევრებს და უდაბნოს შეაფარა თავი; 20 წელი იმყოფებოდა წმიდანი დევნულობაში: ხან ბრუნდებოდა სამშობლოში, ხან იმალებოდა. იყო დრო, როცა „მთელ ქვეყანას გმინვა აღმოხდა, რადგან, თავისდა გასაოცრად არიოზის მიმდევრად იგრძნო თავი”, მწვალებელთა მახეს განრიდებული ერთადერთი მართლმადიდებელი ეპისკოპოსი - ათანასე კი უკაცრიელი თავშესაფრიდან ყურადღებით ადევნებდა თვალს ეკლესიის წიაღში მიმდინარე მოვლენებს, წერდა ეპისტოლეებს და ტრაქტატებს არიოზის მწვალებლობის წინააღმდეგ და მტკიცე ბურჯად ედგა ჭეშმარიტ სარწმუნოებას. არიანელ ეპისკოპოსთა ცრუ კრებაზე წმიდანს მღვდელმთავრის ხარისხიც კი აჰყარეს. როდესაც იულიანე განდგომილმა (361-363) ქრისტიანთა დევნა დაიწყო, მისი რისხვა პირველად სწორედ წმიდა ათანასეს დაატყდა. იულიანეს მისი მოკვდინებით გამანადგურებელი დარტყმის მიყენება უნდოდა ქრისტიანობისთვის, მაგრამ უმალ თვითონ აღესრულა უსახელოდ. ერთ-ერთ ბრძოლაში სასიკვდილოდ დაჭრილი იულიანეს უკანასკნელი სიტყვები იყო: ”შენ გაიმარჯვე, გალილეველო!” იულიანე განდგომილის სიკვდილის შემდეგ წმიდა ათანასე 7 წელი მართავდა სამწყსოს და აღესრულა 373 წელს 76 წლის ასაკში.

ჩვენამდე მოღწეულია წმიდა ათანასეს მრავალი თხზულება.

წმიდა ათანასეს ეკლესია იხსენიებს ორჯერ: 2 მაისს და 18 იანვარს - წმიდა კირილე ალექსანდრიელთან ერთად.

[Otherguy]

აკაკი
saria-giorgi

სხვათაშორის ამ ეკლესიის მამას დიდ პატივს ვცემ, მიუხედავად ჩემი სიმპატიისა არიანელთა მიმართ...

მაგ სტატიაში ბევრი უზუსტობაა სხვათაშორის და მეშინია მათი მხილება, მაგრამ მაინც გავაკეთებ ამას ძალიან ფრთხილად:

1. "კრებაზე წმიდა ათანასემ ამხილა არიოზის ერესი და მოითხოვა, ევსების მიერ შემოთავაზებული ფორმულისათვის დაემატებინათ ერთადერთი, უმოკლესი განსაზღვრება: „ერთარსი მამისა”. ის სიტყვა მოიწონეს კრების მართლმადიდებელმა მამებმა"

არასწორია ის რომ ევსების ფორმულას ეგ ფრაზა დაემატა და მეტი არაფერი... ევსები კეისარიელმა(არიოზელმა) წარმოადგინა ის კრედო რასაც თავისთან კეისარიაში ხმარობდნენ, რომელიც შეიცავდა ფრაზას "პირველშობილი ყოველ ქმნილებას შორის(კოლ 1:15)" - ეს ფრაზა სპეციალურად ამოაღებინეს რომ არ მომხდარიყო არიანელთა მხრიდან თავისებური განმარტება...

ასევე, ეგ ფრაზა კი ზოგმა მოიწონა, მაგრამ მაშინ ეგ ზოგიერთი 5%-იც არ უნდა ჩავთვალოთ, რადგან უმეტესობამ ეგ ფრაზა თავისებურად განმარტა და ნიკეის კრების მერე კარგად ჩანს პირდაპირ მაგ სიტყვის წინააღმდეგ ბრძოლა სწორედ უმეტესობა ნიკეის კრედოზე ხელმომწერთა მხრიდან...

2. "28 წლის ათანასეს ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი"

აი ეს იმ დროს სერიოზული კანონდარღვევა იყო... ეს ეხლა ვამბობთ რომ 28-ის იყო, მაგრამ იმ დროს სერიოზულად მოახდინეს ისე, რომ მეტი წლოვანება მისცეს(ანუ პირდაპირ ვთქვათ - გააყალბეს) რომ პრობლემა არ შექმნოდა...

3. "მღვდელმთავრის კათედრაზე ერთსულოვნად აირჩიეს წმიდა ათანასე"

ესეც არ შეესაბამება სინამდვილეს, წმინდა ათანასეს საიდუმლოდ დაასხა ხელი 3-მა ეპისკოპოსმა, რადგან ერთსულოვნება ნამდვილად არ იყო ეგვიპტის ეპისკოპოსებს შორის...

4. "როდესაც იულიანე განდგომილმა (361-363) ქრისტიანთა დევნა დაიწყო, მისი რისხვა პირველად სწორედ წმიდა ათანასეს დაატყდა."

ესეც არასწორია... პირიქით, იულიანე განდგომილი ცდილობდა გადასახლებულთა(ერეტიკოსთა) დაბრუნებას რათა მტრობა უფრო გაღვივებულიყო ქრისტიანებს შორის, რაც მეტად გამოიწვევდა მის დასუსტებას... ასე რომ ათანასეს წინააღმდეგ კი არა, პირიქით იგი დააბრუნა გადასახლებიდან, ასევე არიანელთა მამოძრავებელი ძალა - ევნომიუსიც...

5. ერთი რამ უნდა აღინიშნოს კიდევ, რომ რომის პაპი წმინდა ათანასეს მუდამ გვერდში ედგა, დასავლეთი ერესში არ ყოფილა... კი, მილანში არიოზელი ეპისკოპოსი ავქსენტი მარტო მიუძღვებოდა იქაურ არიანულ დებატებს და საკმაოდ ჭკვიანიც იყო(წმინდა ილარი გადაასახლებინა ერთ-ერთ კრებაზე), მაგრამ საბოლოოდ როგორც იქნა განკვეთეს და მის ადგილას წმინდა ამბროსი დაჯდა...

[saria-giorgi]

ე.ჭელიძე
ariozi – misi moRvaweobis zogadi mimoxilva


Cvens wina saubarSi mimovixileT wm. antoni didis moRvaweoba. ufro adre vexbodiT arianelobis aRmocenebas, rasTaanac da romlis uaryofasTanac TviT antoni didsac qonda Sexeba ra Tqma unda, rogorc Tundac wm. aTanase aleqsandrielis moZRvars da es Tema arianelobasTan brZolisa xSirad warmodgeba Cvens winaSe am epoqis moRvaweTa Sesaxeb saubrisas da amitom vfiqrobT gasakvri ar unda iyos is garkveuli, SeiZleba ase iTqvas Txovna rac Cvendami iyo momarTuli sakuTriv ariozTan dakavSirebiT, rom rogorc adre ramdenime SemTxvevaSi msmenelTa erTi jgufisgan gamoiTqva survili imisa, rom ariozis literaturuli saqmianobis Sesaxeb, e.i. rames Tu werda igi, mxolod zepiri iyo misi saqmianoba Tu werilobiTac avrcelebda Tavis eress, anu zogadad rom vTqvaT ariozis Sesaxeb ufro vrceli infromacia rom warmogvedgina msenelisaTvis. Cven daaxloebiT analogiuri mimarTva gvqonda Tavis droze tatiane sirielTan dakavSirebiT da maSinac SevecadeT rom es survili Segvesrulebina. amjeradac, radmenadac es daintereseba savsebiT gamokveTilia, SevecdebiT rom ariozis Sesaxeb ufro informatiuli viyoT da ufro detalurad warmovaCinoT am pirovnebasTan dakavSirebuli, dReisaTvis cnobili, detalebi.
kvlav SegaxsenebT, rac Tavis droze avRniSneT, rom ariozi romelmac sakmaod xangrZlivad icxovra, is 256-336 wlebSi iyo, e.i. oTxmocs gadacilebuli gaxldaT, daaxloebiT 82 wlis, rodesac gardaicvala. is warmoSobiT iyo libieli, 256 wels libiaSi daibada, YTavisi saRvTismetyvelo formireba - Camoyalibeba man miiRo antioqiaSi, TviTon am Camoyalibebas ganukuTvnebs wm. lukiane antioqiels, magram es sakiTxi Tavis droze ganvmarteT da Cven aRar davubrundebiT. Semdeg is antioqiidan gadadis aleqsandriaSi, sadac jer diakvnad ikurTxeba, Semdeg ki mRvdlad. is ukavSirdeba baukalisis eklesias, magram daaxloebiT 318 wels, rodesac man ukve daiwyo Tavisi eretikuli moZRvrebis sajarod gamoTqma ra Tqma unda misi personis winaSe aRiZra problmebi da am problemebis aRZvram ariozi, romelic ase vTqvaT aqamde zepirad moRvaweobda, gaaqtiura imisken, rom werilobiT saqmianobasac Sedgomoda. misi nawerebis garkveuli fragmentebi Cvenamde moRweulia, zogi sxvadasxva antieretikuli Zeglidan SegviZlia movkrifoT sadac citatebadaa motanili, zogs ki aTanase aleqsandrielis erT-erTi wyarodmcodneobiTi Sroma, rasac arianelobis istoria ewodeba zogadad, Seicavs da am fragmentebidan ariozis moZRvreba savsebiT mkveTrad waroCndeba. safuZvlad Tavisi sistemisa ariozs qonda debuleba Tu aqsioma, rac cdomilebis arsobrivad Semcveli Tavis TavSi, momdevno daskvnebis cdomilebasac ganapirobebda da es debuleba Tu amosavali principi ariozisa gaxldaT is rom misTvis RmrTeeba, anu bunebiTi RmerTi Tavisi TvisebiT iyo ara mxolod Seuqmneli, aramed agreTve uSobelic, rogorc Seqmna ar SeiZleba, - ambobs ariozi, aseve ar SeiZleba arc misi Sobac, e.i. RmerTi ar SeiZleba rom iSvas. Soba TavsTavad gvikarnaxebs, - ambobda ariozi, rom vinc iSva mas Tavisi mSobeli yavs, Tavisi wyaro hyavs, anu im wyaros gareSe es ar iarsebebda da radganac Sobili yovelTvis mosdevs mSobels e.i. Sobili yovelTvis ar SeiZleboda rom arsebuliyo, swored aqedan gamoaqvs mas Semdgom daskvnebi, rom Ze RvTisa, igive sityva RvTisa ar SeiZleba iyos namdvili RmerTi, radganac igi Sobilia mamisa. ariozisTvis Soba da Seqmna erTidaigive gagebis iyo, erTidaigive Sinaarss Seicavda, orive misTvis imas miuTiTebda TiTqos, rom vinc Sobilia, anu arianelisTvis vinc qmnilia, mas Tavisi sawyisi aqvs, is yovelTvis ar arsebobs, garkveul momentSi iwyebs arsebobas da radganac RvTisgan yovelive iqmneba sruli arafrobidan, Sesabamisad ariozi akeTebda dakvnas, rom pirveli qmnileba romelic RvTisgan “iSva” (daibada), es iyo swored Ze RvTisa, magram igi daibada Tu iSva aseve sruli arafrobidan rogorc nebismieri sxva qmnileba, anu rogorc Semdeg Tavisi cnobili formulireba SeimuSava ariozma, iyo rodesac ar iyo Ze RvTisa. aq iyos Semdeg igulisxmeba ara imdenad raRac Jami, rogorc es sayovaleTaod gavrcelda, TiTqos ariozs aseTi formula eTqvas, rom “iyo dro, rodesac ar iyo Ze RmerTi”. iq dros ar ambobs ariozi, imitom rom dro rogorc amqveyniuri movlena ariozisTvisac Seuferebelia Ze RmerTisadmi. Tu zeciuri Zalebi, angelozebi drois gareSe arian da zedroulni, ramdenad ufro iqneboda misTvis (ariozisTvis), misgan pirvelqmnilebad, e.i. qmnilebaTa Soris yvelaze aRmatebulad Seracxili arsi, droisgan Tavisufali, amitom is droze ki ar amaxvilebs imden yuradRebas ramdenadac Cven aq SegviZlia vivaraudoT sityva “momenti”, anu iyo momenti rodesac ar iyo Ze RvTisa, iyo raRac sinamdvile, raRac arseboba, rodesac Ze RvTisa jer kidev ar iyo. magram rogorc ar unda gavigoT ueWvelia, rom garkveul momentSi, garkveul SemTxevvaSi, garkveul viTarebaSi aRmocenebulad Tvlis igi Ze RmerTs da ara marad arsebulad da ai es gaxldaT fundamenturi cdomileba arianuli cru moZRvrebisa, rasac Sedegad mohyva ra Tqma unda ukve suliwmindis Sesaxeb swavlebis gaukuRmarTebac, rom Tu Ze RvTisa aris droSi dawyebuli da qmnileba, Tundac qmnilebaTa Srois pirveli, ra Tqma unda ukve misTvis suliwmindac amgvarive iyo, rogorc droSi dawyebuli, oRond am SemTxvevaSi suliwminda ariozisTvis kidev ufro kninobiTia, radganac Tu logosi anu sityva RvTisa sakuTriv RvTisgan iqmneba misTvis, suliwmindas ukve swored es RvTivqmnili, ase vTqvaT logosi anu Ze RvTisa qmnis. ase rom suliwminda kidev ufro naklebRvTiuria ariozisTvis, vidre Ze RvTisa. rac Seexeba sakuTriv gankacebas, es ariozis moZRvrebaSi ase warmoCndeboda, rom am zeciurma logosma, zeciurma sityvam, igive RvTis Zem, TiTqosda pirvelma qmnilebam qmnilebaTa Soris, adamian ieso qristeSi misi sulis adgili daikava, e.i. ieso qriste erTis mxriv adamianuri sxeulis mqone iyo da am dros mas hyavda sulad zeciuri logosi, aman aRavso da aRasrula ieso qristeSi ase vTqvaT sulis fnqcia.
kargadaa cnobili, rom arianeloba racionaluri azrovnebis gaukuRmarTebis saxeobad aris miCneuli, rom esaa saRvTismetyvelo racionalizmis tipiuri nimuSi, e.i. logikuri msjelobis safuZvelze viTomcda principuli daskvnebis gamotanis raRac meTodi, ramac amgvari cdomilebani warmoqmna. es cruswavleba myisve daigmo saeklesio moZRvarTa mier, amaze Cven visaubreT, pirvel rigSi aleqsandre aleqsandrielis mier da daigmo rogorc marTlmadideblur samoZRvro tradiciasTan absoluturad SeuTavsebeli, da sxvagvarad SeuZlebelic gaxldaT, radgan eresTa Sorisac ki gansxvavebulobania, aris umZimesi eresi, mTlad warmwymedeli da amomZirkveli WeSmaritbisa da aris eresi SedarebiT rbili, rogorc wm. aTanase alesandrieli ambobs sxvaoba yvelaferSia, iseve rogorc sasufevelSia xarisxebi, aseve jojoxeTSi anu warwymedilobaSi, anu eresSic Tavisi xarisxebia da am mxrivac SeiZleba iTqvas, rom arianeloba erT-erTi umZimesi saxeoba iyo gaukuRmarTebisa, radganac qristianuli moZRvrebis arsebaze mihqonda mas ieriSi. qrisitanuli moZRvrebis arseba am SemTxevveaSi gaxlavT moZRvreba cxonebis, adamianTa gadarCenis Sesaxeb, adamianisTvis yvelaze arsebiTi esaa, TviT es gadarCena rogor aRsruldeba, es Semdgom RvTismetyvelurad ganimarteba eklesiis mamaTagan, magram mTeli saRvTo werilis, RvTiuri gangebulebis, saRvTo moqmedebisa da moRvaweobis mizandasaxuloba aris adamianis cxoneba da Tu gankacebuli ieso qriste ar iyo RmerTi maSin mis mier aRsrulebuli gamoxsna ar yofila im simtkicis mqone, razec yovelTvis usvamdnen xazss eklesiis mamebi, rom macxovrisgan aRsrulebuli gamoxsna imitomaa umtkicesi safuZveli mTeli kacobriobisTvis, rom es gamoxsna aRasrula Tavad bunebiTma RmerTma, marad daucemelma. RmerTi bunebiTad daucmelia da Tuki igi qmnileba iyo, vinc ieso qristed movida CvenTan Cveni cxonebisTvis, xolo qmnilebaSi yovelTvisaa dacemis SesaZlebloba, Sesabamisad Cveni gamoxsna ar yofila maradiuli da mtkice da es ukve TavisTavad am gamomxsnelobiTi anu soteriologiuri arsis, qristianuli moZRvrebis ai amgvari arsis gauqmebas niSnavda.
ariozsa da mis momxreebs ra Tqma unda SesTavazes jer TxovniT, Semdgom moTxovniT, rom daegmoT TavianTi es raRac siaxle, inovacia, magram maT absoluturad kategoriulad gamoricxes yovelgvari daTmoba. Cvens mier ganxilulma wm. aleqsandre aleqsandrielma igrZno ra Tqma unda pasuximsgeloba imisa, rom egviptel ierarqTa kreba moewvia da 318 wels aleqsandriaSi Semokriba kidec Tavis momxreTa garveuli jgufi, sinodi, kreba Seikriba, romelmac dagmo ariozi da gadaayena igi, iseve rogorc misi momxreebi. magram ariozi cxadia imgvari gakerpebis mqone rac misi cxovrebis yovel nabijze saxezea, aranairad ar Seurigdeboda amgvar dagmobas da rogorc wina saubrebSi avRniSnavdiT man miznad daisaxa, rom TviTonac Semoekriba momxreebi. yvelaze didi momxre vinc gaxldaT arianelobisa da yvelaze didi arianeli es iyo evsevi nikomidieli, romelzec Cven vrclad visaubreT Tavis droze, romelmac ganapiroba, rogorc araerTgzis gviTqvams arianelobis, am erT-erT mcire mniSvnelobis da naklebad cnobil regionSi Casaqrobad da dasaSretad gamiznuli cru swavlebis ase sayovelTao saxiT ganvrcoba da mTeli imperiisTvis, mTeli saqristiano msofliosTvis erT-erT udides wylulad gadaqceva, rac arianelobam TiTqmis myisierad SeiZina im politikuri mxardaWeris safuZvelze, rac samwuxarod arianelebs arasodes ar akldaT TavianTi istoriis arcerT etapze, dawyebuli uSualoT TviT ariozisgan, TviTon im evsevi nikomidielisgan, Semdeg akaki kesarieli gaxldaT winamZRoli maTi, bolos evnomiusi da sxva. marTalia 325 wels nikeis msoflio kreba Seikriba, razec Cven detalurad visaubreT da am krebaze arianelobis problema TiTqosda gadaiWra, imitom rom arianeloba dagmobil iqna, TviT ariozi ki imperatorma gadaasaxla iliriaSi, magram rogorc avRniSnavdiT gadsaxlebidan ariozma gamoagzavna werili 328 wels da am epistolis gacnobiT adamians ueWvelad darCeba imis STabeWdileba, rom TiTqosda ariozi usamarTlod iyo devnuli, iseTi formaa moZebnili epistilisa, ise raRac uSualo grZnobebze TamaSobs am Tavis Sewyalebis Txovnis Semcvel werilSi ariozi, rom TiTqosda imeratorma mxedvelobaSi miiRos erTi ram, rom igi aranairad ar ewinaaRmdegeba viTomcda pirveli msoflio krebis dadgenilebas, rom TiTqos igi Tanaziaria yovelive imisa rac am krebaze iqna dadginebuli da rac Seexeba mis gankveTas am krebisgan gamotanils es TiTqos yofila gaugebrobis Sedegi, rom isic imaves ganizraxvida da imaves fiqrobda, magram misi es ganzraxvani damaxinjebulad iqna gadmocmeuli, ramac TiTqosda am krebis dadgenileba ganapiroba. ra Tqma unda es Tavis TavSive Seicavs winaaRmdegobas, radgan Tu kerba msoflio krebaa da msoflio krebas ucdomelobas ganukuTvnebs yovelTvis eklesia, SeuZlebelia rom is yvelaze mTavarSi Semcdariyo. Tumca es TvalTmaqcurad mofiqrebuli forma am epistolisa ariozisgan ase niWierad morgebuli Tavis saTqmelzae marTlac Sedegiani aRmoCnda da 328 wels igi ukan brundeba, Cven rogorc Semdgom avRniSnavdiT, arianeloba amiT gansakuTrebulad momgebian mdgomareobaSi aRmoCndeba imitom rom TiTqosda gaimarjves maT ariozis ukan dabrunebiT da amis Semdeg triumfaluri nabijebiT zedized aRweven raRac uprecedento da warmoudgenel gamarjvebebs. rodesac 330 wels iseT did mwyemsmTavars, romelzec Cveni wina leqcia iyo, evstaTi antioqiels antioqiis saydridan gadaayeneben, Semdeg imarTeba tvirosis kreba da ierusalimisa 335 wels, roelsac sxvaTaSoris samwuxarod evsevi kesarieli Tavjdomareobda, (naxevrad arianeli, saeklesio istoriis avtori, roemlsac Cven Zalian xSirad vaxsenebT da saerTod did pativs miagebs gviandeli tradicia im fasadudebeli Srimis gamo rac mis saeklesio istoriaSia Cadebuli). am krebis Semdeg sajaro Serigeba unda momxdariyo ariozisa eklesiasTan, magram sabednierod es ar Sedga riTac kidev erTxel dadasturda, rom aranairi ziareba ar arsebobs sinaTlesa da sibneles Soris, beliarsa da ufals Soris.
ariozis cxovrebasTan dakavSirebiT Cven amiT SemovifarglebiT amjerad, Tumca ar vTvliT, rom is survili rac Cvendami iyo gamoTqmuli ariozis saqmianobis ufro farTod warmoCenisken ukve amovwureT, Semdgom Sexvedraze sakuTriv mis werilobiT saqmianobas SevexebiT, im fragmentebsa Tu moRweul Zeglebs rac ariozis saxels ukavSirdeba da am fragmentebiT misi moZRvrebac ufro gamoikveTeba Cvens winaSe.
ariozi – samwerlobo moRvaweoba


Cvens wina Sexvedraze msmenelTa Txovnis Sesabamisad Cven SevecadeT IV saukunis erT-erTi yvelaze ufro damangreveli cdomilebis, arianuli eresis moTavis – ariozis Sesaxeb ufro informatiuli ganxilva warmogvedgina msmenelebisTvis dainteresebis Sesabamisad. pirveli nawili rac sakuTriv cxovrebas da biografiul momentebs Seexeboda metnaklebad mimovixileT da SevCerdiT ariozis ase vTqvaT samwerlobo moRvaweobaze, samwerlobo saqmianobaze, im Zeglebze, romlebic metnaklebad CvenTvis cnobilia ariozis saxelTan dakavSirebiT.
sazogadod SeiZleba iTqvas, rom dReisaTvis gamokveTilad cnobilia sami Zegli ariozisgan Sedgenili, konkretulad winanikeur periodSi arianuli da marTlmadidebluri urTierTdapirispirebisa. ai am epoqaSi daaxloebiT 318 wlidan 325 wlamde CvenTvis dReisaTvis SedarebiT ufro cnobili gaxlavT rogorc avRniSneT sami Zegli. pirveli es gaxlavT epistole anda werili evsebi nikomedielisadmi, Cven am pirovnebaze radmenjerme gvqonda SedarebiT detaluri msjeloba da kvlavac SevexebiT mas da mis literaturul saqmianobasac, rogorc amis Sesaxebac iyo moTxovna da mxolod imas SevaxsenebT Cvens msmenelebs, rom evsebi nikomidieli gaxldaT faqtobrivi warmmarTveli arianuli moZraobisa, xolo ariozi am SemTxevaSi misgan win wamoweuli raRac fasadi, gaxmovaneba yovelive imisa rac sakuTriv evsevi nikomidielisgan iRebda saTaves. es werili evsebi nikomidielisadmi ariozma dauyonebliv gaagzavna, rodesac aleqsandriaSi aleqsandriis episkopos aleqsandresgan moxda misi absoluturad samarTliani Seviwroveba, misi moZRvrebis dagmoba. devnili aleqsandriidan ariozi ra Tqma unda winaswari gegmis ATnaxmad arainelTagan SemuSavebuli da albaT uSualod evsebi nikomidielisagan SemuSavebuli gegmis ATnaxmad epistoles ugzavnis evsebis da es epistole raRcnairi miniSnebiTi, arapirdapiri dasturia evsebis winaSe ariozisgan imisa, rom yvelaferi imgvarad viTardeba rogorc maT dagegmes. ase rom es werili daaxloebiT 318 wels aris dawerili da dawerilia rogorc avRniSneT aleqsandriidan misi gaZevebis Semdeg, misi moZRvrebis dagmobis Semdeg. teqsti am epistolisa (mokle epistole gaxlavT) Cvenmde mTlianobaSia Semonaxuli wm. epifane kviprelisgan, am ukanasknelis cnobil SromaSi “eresebis winaaRmdeg”, kerZod 69-e eresSi. eresis ganxilvisas epifane kviprels epistolis mTliani teqsti moaqvs. igive teqstia daculi agreTve V saukunis didi moRvawis, Teodorite kvirelis “saekelsio istoriaSi” da garda berZnuli teqstisa amave dros cnobilia ori laTinurenovani redaqcia, ori laTinurenovani versia aRniSnuli epistolisa. TviT epistole iwyeba ase vTqvaT sakuTari Tavisa da sakuTari moZRvrebis TiTqosda arasamarTliani devnulobis xazgasmiT, rom igi (ariozi) TiTqosda simarTlis gamo idevneba da faqtobrivad es saTaurSive SeiZleba Sediodes es dasawyisi nawili, kerZod dasawyisi magvaria: “ariozi, usamarTlod devnili aleqsandriis episkoposisgan, im Zlevamosili WeSmaritebis gamo romelsac Tqvenc aseve icavT (mimarTavs evsebis), ai es ariozi misalmebas gigzavniT Tqven uflis mier Cveni, umetesad Zvirfasi, meufis mier Sen kacs RvTisas erTgulsa da marTlmadidebel evsebis”. Cven termin marTlmadidebelze evsebisadmi ariozisgan xmarebul am terminze ukve visaubreT, mxolod avRniSnavT, rom amgvar konteqstSia ariozisgan moxmobili termini “orTodoqsi” anu qarTulad marTlmadidebeli, TiTqosda swored maTi cru swavleba iyo marTlmadidebloba anu rogorc TviTonve ambobs Zlevamosili WeSmariteba. iqve ariozi ganmartavs, rom “episkoposi aleqsandriisa Cven gvTrgunavs da Cven gvgmobs da gvdevnis ukiduresad mkacrad da Cven mraval tanja-wamebas gvayenebs, man gamogvaZeva Cven qalaqidan rogorc TiTqosda uRmerTo, mxolod da mxolod imis gamo rom Cven ar veTanxmebiT imas rasac igi (aleqsandriis episkoposi) sajarod qadagebs, kerZod imas, rom mama maradJams iyo da Zec maradiulad iyo”. e.i. ariozi TviTonve Tavisi piriT amxels Tavis uRvToebas, is ambobs, rom aleqsandre mdevnis im moZRvrebisTvis, ufro sworad mdevnis imisTvis, rom me mis moZRvrebas ar veTanxmebi, moZRvrebas kerZod imis Sesaxeb, rom Ze Tanamaradiulia mamisa da amas uwodebs igi cdomilebas, e.i. ai am gamocxadebiT swavlebas, romelic aRiarebulia mTeli eklesiisgan pirveli saukunidan dRemde da safuZvelia saerTod qristianuli RvTismetyvelebisa, rom Ze Tanamaradiulia mamasTan, ai am swavelbas uwodebs ariozi siaxles, aratradiciuls, crus da TiTqosda amis sawinaaRmdego misi moZRvreba yofila “Zlevamosili WeSmariteba”. Semdeg ariozi ganagrZobs aleqnsadres im moZRvrebis gadmocemas rasac igi ar eTanxmeba, rom “aleqsandre ambobs: rogoric aris mama, imgvarivea Ze, rom igi (Ze) maradiulad Sobilia mamisagan ise rom arasodes mTavrdeba misi Soba da rom arc azriT, arc raime sxva SualediT RmerTi mama ar uswrebs win Zes, radgan RmerTi mama da Ze yovelTvis da maradis iyvnen da rom Ze gamodis RvTisgan (gamodis aq igulisxmeba am qveynad moevlineba RvTisgan, rogorc amas TviT macxovari gvauwyebs). aseTi lakonuri warmodgena aleqsandre aleqsandrielis da Sesabamisad marTlmadidebluri swavelbisa eretikosisgan marTlac iSviaTia, man TviTonve gadmogvca Cven ra aris WeSmariti moZRvreba da ras ebrZvis swored is, anu amave epistoliT ariozi ukve TviTonvea mxilebuli da sxvaTaSoris Cven es mxare albaT gvixsnis im faqtsac Tu ratom moxda am epistolis aseTi mTliani saxiT Semonaxva, imitom rom aSkaraa nebismieri mkiTxvelisTvis, rom ariozi am SemTxvevaSi sakuTari Tavis mamxileblad TviTonve gvevlineba yvela sxva marTladidebel episkopossa da moZRvarze ufro metad. gadmogvcems igi WeSmartiebas da iqve naTlad adasturebs rom swored am WeSmartiebis mowinaaRmdegea TviTon. sagulisxmoa da xazgasasmelia agreTve am epistolis daskvnac: “Cven davigmeT da ganvidevneT imis gamo, rom Cven vTqviT, da aq ukve ariozi sakuTar cru moZRvrebas gadmoscems, Zes aqvs dasabami, xolo mama dasabamis gareSea. aq dasabamSi ariozs da saerTod eretikosebs sCveviaT orazrovneba, sityvaTTamaSi, TavisTavad Tqma imisa, rom Zes aqvs dasabami jer kidev ar gulisxmobs arianul eress, mTavaria dasabamSi ra Sinaarss CavdebT, Torem dasabami gaxlavT erT-erTi saxeli, erT-erTi wodeba mama RmerTisa, mama RmerTi aris dasabami Zisa, wyaro Zisa da mizezi Zisa, magram rogorc SemdegSi eklesiis mamebi daazusteben, swored am dasabamis arianuli gagebis aRmosafxvrelad, mama aris dasabami Zisa, magram ara im gagebiT, rom TiTqosda Ze garkveul momentSi iwyebs arsebobas da manamde is ar arsebobda, aramed mama ris dausabamo dasabami Zisa. dasabami im azriT ewodeba mamas Zisadmi, rom swored mamisaganaa Ze da ara mama Zisgan, magram es mamisganoba Zisa ar gulisxmobs droiT warmoSobas, rom garkveul droSi moxda amgvari warmoSoba misi mamisgan, rom aq maradiulad rawams mamaa, imwams misganve aris Ze, ai esaa marTlmadidebluri swavleba da am gagebiT aris mama wodebuli Zis dasabamad, anu rogorc vTqviT SemdegSi ufro zedmiweevniT Tqmuli, dausabamo dasabamad Zisa, iseve rogorc mama aris dausabamo dasabami suliwmindisa, iseve rogorc mama aris umizezo mizezi Zisa da sulisa, iseve rogorc mama aris uSobeli mSobeli Zisa da arvisgan gamovlenili, magram TviT gamomavleneli suliwmindisa, anu mama yovliTurT umizezo da misgan mizezovanni, misgan mizezisaganni, anda misgan namizezvni, samgvarad iTqmis Zvel qarTulad es damokidebuleba, mizezobrivi erTis mxriv mamasa da meors mxirv Zesa da suli wmindas Soris, rom mama umizezoa, magram mamisgan aris namizezevi, anda mamisgan aris mizezovani, anda mamis mizezisaganni arian Ze da suli wminda, mxolod im gagebiT, rom Ze da suli mamisganaa da ara piruku mama Zisa da sulisgan, magram es mizezisganoba, es dsabamoba mamisgan Zisa da suliwmindisa aranairad ar gulisxmobs ara mxolod amqveyniur Jamier dros, aramed zeciur saukuno drosac ki, saukuneTa uwinarresia Ze, suliwminda da Tanamaradiuli mamasTan orive Zec da sulic, ise, rom rogorc erT-erT SesaniSnav ZeglSi, kerZod wm. kirile aleqsandrielis “saunjeSia” Tqmuli da sxvaTaSoris es citata wm. grigol xanZTelis cxoverbaSic gvxvdeba: “mama erTi wamiTac, anu erTi Tvalis daxamxamebiTac ufrosi, uxucesi ar aris Zeze da suliwmindaze da arc SeiZleba iyos, imitom rom maSin is mama ver iqneboda da mamoba misTvis SeZenili iqneboda, anu sxavgvarad rom vTqvaT ariozi uaryofs ra Zis bunebiT RmerTobas is misdauneburad, SeiZleba amas marTlac ar ganizraxavda, uaryofs TviT mama RmerTis bunebiT RmerTobasac da ratom, bunebiTi RmerTi isaa, romelsac aranairi cvalebadoba aranairad ar SeiZleba Seexos arc gareganad da miTumetes arc Tvisobrivad da Tu mama RmerTisTvis mamoba SeZenili Tvisebaa maSin arc is aRar yofila bunebiTi RmerTi imitom, rom mas SeuZenia iseTi Tviseba rac ar hqonia, anu cvalebadoba Semosula masSi da rom es cvalebadoba sruliad ueWveli iqneboda Tu Cven ariozis moZRvrebas gavagrZelebdiT, es naTelia imitom rom Ze Tu yovelTvis ar yofila e.i. mamas yovelTvis ar hyolia Ze da sanam Ze ar eyoleboda mamas is mama ver iqneboda, ase rom is rasac ariozi bunebiT RmerTs uwodebs da erTaderT RmerTs isic aRar gamodis bunebiTi RmerTi imitom rom mas mamobis Tviseba arianuli moZRvrebis kvalobaze garkveuli momentis, kerZod Zis Sobis Semdeg miuRia da Tu Ze yovelTvis ar yofila arc mama yofila yovelTvis mama. ase rom esaa upirobo, umyaresi argumenti rac SemdegSi wm. aTanase aleqsandrielma Camoayaliba arianelTa winaaRmdeg, magram aqve SegveZlo Cven gveTqva, rom rodesac ariozi Tavis am cru swavlebas gadmogvcems am pirvel debulebaSi, rom TiTqosda videvnebiT imis gamoo, rom Cven vTqviT mama aris dasabami Zisa, amis gamo ki ar idevneboda ariozi, aramed dasabamobaSi ra Sinaarsi Cado amaSia sxavoba marTlmadideblur swavlebasa da arainelobas Soris. ariozi imasac ambobda, rom Ze RmerTi aris uwinaresi saukuneTa, magram aqac damalulia mzakvroba, imitom, rom dazusteba swored imas sWirdeboda uwinaresi rogori? uwinares Sobili Tu uwinares qmnili? Tu qmnilia uwinaresi es ukve arianuli eresia, magram Tu Zeze vityviT rom is aris uwinares Sobili mamisagan es ukve marTlmadidebluri swavelbaa da am SemTxvevaSic vityviT ra rom mama aris dasabami Zisa es TavisTavad marTlmadidebluri swavlebaa, Tu dasabamSi imas vigulisxmebT, rom mamisgan aris Ze da aris maradiulad da yovelTvis da rawams mama imwams mamisgan Ze da am gagebiT aris mama dasabami Zisa, magram Tu dasabamSi CavdebT im Sinaarss rom Ze yovelTvis ar iyo da garkveul momentSi iSva anda Seiqmna mamisgan (am SemTxvevaSi ariozi Sobasa da Seqmnas absoluturad identur terminebad warmoaCens), maSin mamiseuli dasabamoba Zisadmi imgvar Sinaarss iZens rogorc imave mamis da zogadad RvTis dasabamoba qmnilebisadmi, rom RmerTia dasabami qmnilebisa, RmerTma ineba da arafrisgan yvelaferi Seqmna da es yvelaferi manamde ar arsebobda sanam RmerTi ar inebebda. ai amgvar Sinaars debs dasabamobaSi, konkretulad Zis mimarTac ariozi, rom mamam ineba da dasabami misca Zes, Torem TavsTavad, kvlav gavimeorebT, is rom mama aris dasabami Zisa savsebiT marTlmadidebluri moZRvrebaa da am kuTxiT ariozisgan ufro adreuli wyaroebis damowmeba rom es azri pirveli saukunidan gvxvdeba Cven RvTismetyvelebaSi ra Tqma unda gvxvdeba TavisTvad cxadia da es ganuyrelia marTlmadidebluri swavelbisgan, rom mama aris dasabami Zisa da amaSi ariozs arasodes aravin ar edaveboda, mas edavebodnen imaSi, rom am dasabams igi droiTi niSniT igebda, rom garkveul droSi dasabami misca mamam Zes da rom Ze maradiulad ar arsebobda. ase rom es pirveli debuleba rac ariozisgan aris miTiTebuli, ris gamoc is idevneboda veraa misganve ganmartebuli Sinaarsobrivad konkretulad am azris ra gagebis gamoc idevneboda igi.
Semdgom ariozi ganagrZobs, “Cven agreTve ganvidevneT imis gamo, rom Cven vTqviT, is (Ze RmerTi) arafrobisgan iqna moRebuli, anu arsebobaSi Semosuli, dasabamoba micemuli”. ai aq ukve pirwmindad arianuli Tezaa, rom Ze arafrisgan Seiqmna, arafrisgan mieca Zes dasabami, imitom rom am kuTxiT ukve Ze arafriT aRar ganesxvaveba arcerT sxva qmnilebas da ubralo upiratesoba imaSi rom Ze yvela sxva qmnilebaze adre Seiqmna TavisTavad bunebiTad aranairi upiratesoba araa, arsebiTad yvela qmnileba RvTis winaSe Tavisi yofierebiTi, ontologiuri niSniT erTidaigivea, rom yvelaferi, es gvian moxda Tu adre moxda, yvealferi arafrobisgan Seiqmna. aq qronologiuri niSani da gviandeloba zogjer upiratesobasac ki niSnavs, magaliTad cnobilia, rom bibliuri eqvsi dRis Jams swored meeqvse dRes mTeli qmnilebebis RvTisgan Seqmnis Semdgom da maT Soris konkretulad meeqvse dResac cxovelebis Seqmnis Semdeg iqmenba adamiani, mTeli qmnilebis bolos, magram es adamianis am SemTxvevaSi rogorc qmnilebis raRac kninobiToba da damcroba ki ar aris, piriqiT misi upiratesobaa, rom man daagvirgvina mTeli Sesaqme da am Sesaqmis meufed daibada RvTisgan. ase rom ariozi rodesac cdilobs, rom Ze RmerTs ieso qristes raRacnairi upiratesoba ganukuTvnos, yvelaze arsebiTi moaklo mas, bunebiTi RmerToba da am dros mTlianad rom uRirsebod warmoaCinos igi mis moZRvrebas cxadia aravin aRar irwmunebs da amitom es momenti Semoitana TiTqos da Ze RmerTis, ieso qristes upiratesobis saCveneblad, rom is qmnilebaTa Soris yvelaze pirvelia da Semdeg misgan iqmneba TiTqos suli wminda, magram es pirveloba kvlav avRniSnavT arsebiTi niSiT aranairad ar gamijnavs Zes qmnilebaTagan, isic maTive bunebisa gamodis Tu Zec arafrobisganaa Seqmnili, da am gagebiT Zec qmnilebaTa xarisxSi eqceva aranairad aRmatebuli maTgan da kvlav avRniSnavT, pirveloba, meoreoba aq raRac gamokveTil Rirsebas Zes mainc ar aniWebs, Tundac adamianis Seqmnis magaliTze.
Semdgom ariozi ganagrZobs da ufro mkveTrad gadmoscems kvlav da kvlav Tavis moZRvrebas: “Cven gvindoda gveTqva amiT (igulisxmeba is, rom maTi SexedulebiT arafrobisgan Semovida Ze), rom igi, anu ieso qriste RvTis arc nawilia, arc sxva ram arsisgan gamousli”, gamosuli niSnavs sxva ram arsis bunebisgan gamosuli, aramed kvlav imaze aqvs aqcenti ariozs rom sruli arafrobisgan Seqmnila misTvis Ze RmerTi, ai risTvis varT Cven gandevnilni. rac Seexeba danarCens Sen es ici”. saidan icis es danarCeni evsebim am epistolidan ar Cans, magram kvlav is dasturdeba razec Cven avRniSnavdiT, rom es yvelaferi winaswar mofiqrebuli gegmaa da ra Tqma unda informaciebi evsebis sxavdasxva wyarodan da albaT uSualod ariozisganac yovelwamierad misdioda da aq danarCens faqtobrivi monacemebis gageba aqvs. rac Seexeba saRvTismetyvelo mxares swored imis ganmartebas iZleva aq ariozi da yofiTad Tu rogor ganviTarda movlenebi amis Sesaxeb ra Tqma unda evsebi, rogorc warmmarTveli arianuli dapirispirebisa da ai am arianul mwavleblur qselSi obobasebr, anu Zvel qarTulad Tu vityviT dedazardlisebr centrSi myofi, yvela rxevas TiToeyli Zafisas, TiToeuli qselisas, ra Tqma udna, maSinve grZnobs da igebs. ase rom es frza uaRresad sayuradReboa informaciulad rogor grovdeboda yvelaferi da Tavs iyrida swored evsebisTan, man yvelaferi icoda ra procesebic mimdinareobda.
Semdgom aboloebs am epistoles evsebis ase vTqvaT gamamxnevebeli mimarTvebi, rom ufalman dagicvas Sen da gvaxsovxar Sen Cvens gaWirvebebSi evsebi WeSmarito Tanalukianelo. Cven am terminsac SevexeT adre Tu rogor miiTvises maT wm. lukiane antioqielis saxeli, rom aRniSnul moZRvrebas ufro farTo gasavali hqonoda da ufro metad Semoekriba ariozsa da evsebi nikomidiels momxreeebi, rom TiTqos lukianesgan modis maTi es mwvalebluri cru swavleba da radgan amaze Cven saTanado ganmarteba sxva adgilas gvqonda amjerad sakuTriv am termins kvlav aRar SevexebiT, ubralod marto imas avRniSnavT, rom am TanalukianeleblobaSi igulisxmebian ara mxolod ariozi da ara mxolod evsebi nikomidili, aramed agreTve maSindeli episkoposi nikeisa, Teogonius nikielic, romelic aseve ariozis mimdevari iyo da isic maTTan erTad, evsebis da ariozTan erTad antioqiaSi yalibdeboda ase vTqvaT RvTismetyvelebis kuTxiT im cru swavlebis mxriv rac ariozma IV saukunis damdegidan ganavrco. Teogonius nikieli Tanamonawile iyo maTi ara mxolod mogviano wlebidan, ara mxolod am eresis sajarod gamoTqmis wlidan, e.i. daaxloebiT 318 wlidan, aramed Wabukobisdroindeli ase vTqvaT periodidan.
esaa epistole rogorc vTqviT evsebi nikomidielisadmi. garda amisa ariozs dauweria epistole sakuTriv aleqsandriis episkoposisadmi, aleqsandre aleqsandrielisadmi. aq aseTi ram xdeba, rom rodesac ariozi devnilia aleqsandriidan evsebi miiwvevs mas Tavisken da ariozi radenime Tavis momxresTan erTad gaeSureba nikomidiisken, sadac aris swored evsebi dafuZnebuli da iq nikomidiaSi igi daaxloebiT 320 wels Seadgens ase vTqvaT Tavisi rwmenis simbolos anu Tavisi sarwmunoebis aRsarebas, sarwmunoebis gadmocemas, sarwmunebis eqTezas. ase qvia TviT am dokumnets “eqTezis pisteos”, “pistis” aris rwmena, sarwmuneoba, xolo “eqTezisi” es sityva uTargmneladac aris Seosuli saerTod samecniero da saRvTismetyvelo mimoqcevaSi “eqTezisi” rac niSnavs gadmocemas, Camoyalibebas, dalagebas, sarwmuneobis gadmocemas, sarwmunebis Camoyalibebas - ase SeiZleba qarTulad vTargmnoT es “eqTezisi”, igive sarwmunebis simbolo, sarwmunebis aRsareba, rogorc maT esmiT es sarwmuneba. ase rom es dokumenti rogorc Cans arianuli moZRvrebis raRac deklaraciasaviT warmodgenils ariozisgan 320 wels, risTvisac mas epistolis forma miucia da gaugzavnia, anu adresatad dausaxavs aleqsandriis episoposi aleqsandre. am epistolis teqsti Cvenamde Semonaxuli gaxlavT. pirveli vinc es epistole mTliani saxiT moitana berZnuli teqsti gaxlavT wm. aTanase aleqsandrieli, romelic Tavis cnobil SromaSi, Sroma mokle pirobiTi saTauriTaa gacnobili samecniero literaturaSi “sinodebis Sesaxeb”, “de sinodis”, sadac meTeqvsmete TavSi aris es epistole daceuli, iseve rogorc epifanes zemoxsenebul ZeglSi eresebis winaaRmdeg 69-e TavSi, ganyofilebaSi da misi laTinuri Targmani mocemulia hilariusis cnobil wignSi “samebis Sesaxeb”, kerZod meoTxe TavSi am wignisa. sxvaTaSoris SeiZleboda erT momentze gagvesva xazi rom am Zegls, am epistoles axlda ariozis xelmowera da agreTve samRvdeloebis im warmomadgenelTa xelmowerebic, romlebic TanaugrZnobdnen mas ariozss) da Tan axldnen am ukanasknels nikomidiaSic.



aTanase aleqsandrieli - cxovreba da moRvaweoba


Cvens wina saubrebSi vfiqrobT sakmaod warmoCnda arianul eresTan dakavSirebiT marTlmadidebel moZRvarTaAgansakuTrebuli valdebuleba WeSmartiebis dacvisa da araiSviaTad vaxsenebdiT am damcvelobiTi moRvaweobis Jams iseT did saxels, rogoric gaxlavT wm. aTanase aleqsandrieli. mas SevexebiT Cven amjerad da albaT ramdenime Sexvedra mieZRvneba xsenebul moRvawes. metnaklebad aqcenti gveqneba misi cxovrebis im nawilze, rac konkretulad arianelobasTan paeqrobas ukavSirdeba da ra Tqma unda rogorc yvela saubarSi SevexebiT mis im udidesi mniSvnelobis mqone saRvTismetyvelo memkvidreobas rac dResac CvenTvis erT-erTi gzamkvlevia WeSmariti moZRvrebis Seswavlis gzaze.
aTanase aleqsandrielis damsaxureba mravali kuTxiT warmoCndeba, pirvel rigSi aTanase rogorc saqmiTi moRvawe, praqtikulad Serkinebuli ukeTurebasTan, da es ukeTureba erT-erTi rigiTi ukeTureba ra Tqma unda ar gaxldaT, es iyo damangreveli Zalis mqone, katastrofuli mizandasaxulobis Seteva eklesiis, WeSmaritebis winaaRmdeg da ai aseT umZimes epoqaSi swored aTanase aleqsandriels ganeCina xvedri WeSmaritebis, saeklesio moZRvrebis da am moZRvrebas midevnebuli mTeli Taobebis gadarCenisa. ase rom praqtikuli kuTxiT, saqmiTi moRvaweobis TvalsazrisiT aTanase aleqsandrielma udidesi mniSvnelobis wvlili Seitana eklesiis istoriaSi da Sedegad mTel momaval Taobebs da dRevandel dResac dagvitova sakuTari pirovnebis saxiT udidesi qeduxreli moRvawis nimuSi, moRvawisa romlis garegani SexedulebiT uTanasworo brZola ukeTurebis winaaRmdeg Zlevamosilad dagvirgvinda, gansakuTrebiT mas Semdeg rac garkveuli periodis Semdeg mas gverdiT amoudgnen iseTi axovani mxedrebi WeSmaritebisa, rogorebic gaxldaT wm. kirile ierusalimeli da kabadokieli mamebi.
cxovreba aTanasesi mravali wyaroTi aris CvenTvis dReisaTvis metnaklebad cnobili. pirveli da umTavresi wyaro TviT misi Sromebia, sadac pirvel pirSi aTanase aleqsandrieli araiSviaTad, Tumca arapirdapir magram mainc, sakuTari cxovrebis Sesaxebac gvauwyebs. mniSvneloba aqvs im Sesavals rac man warumZRvara Tavis sadResaswaulo epistoleebs. arsebobs agreTve aseTi Zegli “aTanases istoria”, laTinurad Semonaxuli mxolod, “historia aTanasi” ase ewodeba mas rac sxvagvarad, tradiciulad, e.i. specialur literaturaSi cnobilia usaTauro istoriis saxelwodebiT imitom, rom naklulevania es teqsti, mas Tavi da dasawyisi SemorCenili ar aqvs. didi mniSvnelobis mqonea agreTve wm. grigol RvTismetyvelis xotbiTi xasiaTis sityva aTanasesadmi, rigiT 21-e sityva grigol RvTismetyvelisa, im 50 sityveTSi rac am moRvawisgan Cven SemogvrCa (qarTuladac gaxlavT Targmnili es umniSvnelovanesi swavleba aTanases Sesaxeb, misi cxovrebis xotbiTi stiliT warmoCena da Sefaseba Tan grigol RvTismetyvelisgan, aseTi udidesi moRvawisgan da saeklesio mamisgan). agreTve garkveuli Rirebuleba ganekuTvneba kopturad Semonaxul fragmentebs aTanases Sesaxeb da aTanases saxelze dawerili panegirikisas, anu xotbiTi xasiaTis Zeglisas. mniSvneloba aqvs agreTve sxvadasxva SeniSvnebs im droindeli Tu mogviano periodis saeklesio moRvaweebisas, maT Soris saeklesio istorikosebisas.
dReisaTvis faqtobrivad dadgenilad miiCneva, rom aTanase daibada daaxloebiT 295 wels aleqsandriaSi. aqve miiRo man Tavisi epoqisaTvis Sesaferisi maqsimaluri ganaTleba, rogorc klasikuri aseve saRvTismetyvelo, misi pirovnebis formireba aq Sedga da aTanasesganve dawerili Sromis (Cven araerTgzis vaxseneT es Sroma) “antoni didis cxovrebis” Sesavlidan cnobili xdeba isic, rom aTanase, garda am wesiT ganaTlebis miRebisa, rodesac is skolaruli saswavleblidan klasikur ganaTlebas iZenda da amave dros saRvTismetyvelo formirebasac RvTismetyvelTa Sromebis Seswavlis Sedegad, paralelurad umWidroesi kavSiriT, umWidroesi urTierTobebiT sazrdoobda egviptis monazonebTan, kerZod Tebaidis monazvnebTan mas qonda umWidroesi urTierToba, rac mogvianebiTac uaRresad arsebiTi gaxda misi cxovrebisTvis, gansakuTebiT 50-iani wlebis miwuruls IV saukunisa, 355 wlis Semdgom, rodesac kvlav moxda misi gandevna arianelTagan qalaq aleqsandriidan. swored am periodSi, daaxloebiT 5-6 weli intensiurad TanamoRvaweobda igi egviptis meudabnoeebTan da TiTqmis yvela umniSvnelovanesi Zegli aTanasesi amave epoqas ekuTvnis. misma episkoposma aleqsandrem, romelzec Cven ukve gvqonda leqcia, aTanase diakonad daniSna 319 wels da faqtobrivad mdivnad ganawesa igi Tavis, aleqsandriis eklesiaSi, e.i. diakvnobis Semdgom aTanasem mdivnis movaleobac itvirTa da SeiTavsa. swored am xarisxiT, am TanamdebobiT axlda aTanase aleqsandres nikeis pirvel msoflio krebaze, ris Sesaxebac Cven aseve gvqonda saubari, da iq am krebaze aTanase eklesiis istoriis winaSe pirvelad warmoCndeba monumentur figurad, moRvawed, pirovnebad, romelsac ukve gandgomilTagan, eretikosTagan didi angariSi unda gaewios. amis Sesaxeb TviT aTanase gvauwyebs Tavis SromebSi, gansakuTrebiT arianelTa winaaRmdeg mis cnobil qadagebaSi, agreTve amas gvidasturebs Cven sokrate sqolastikosi saeklesio istoriaSi, rom 325 wlis pirvel msoflio krebaze aTanase aleqsandre aleqsandrielis mdivnis statusSi da diakvnis xarisxSi warmodgenili, ukve mniSvnelovani figura xdeba eklesiisa. xolo sami wlis Semdgom 328 wels igi aleqsandre aleqsandrielis saepiskoposo Rvawlsac ganikuTvnebs, ganekuTvneba RvTisgan (Tumca zogieerT gamokvlevaSi ratomRac 326 welia miTiTebuli dabejiTebiT, Tumca kargad aris cnobili da es specialur literaturaSi dadgenilia, rom aleqsandre aleqsandrielis Semdgom aTanases episkoposoba aleqsandriaSi iwyeba 328 wlidan). es axali samoRvaweo saqme, episkoposobis Rvawli da pasuxismgebloba ra Tqma unda uaRresad Sromatevadi da mZime iyo, gansakuTrebiT imitom, rom arianuli eresi miuxedavad msoflio krebisgan dagmobisa mainc TandaTanobiT ufro da ufro met Zalmosilebas ikrebda, rogorc amaze Cven detalurad gvqonda msjeloba da am ZalasTan dapirispireba ra Tqma unda didi sirTuleebis momaswavebeli iyo. am dapirispirebis winaSe mdgomi aTanases pirovneba Cven raRacnairad Soridan, mimsgavsebiTad, aCrdilisebr SegviZlia warmovisaxoT, TiTqosda didi kedlis, didi kldis winaSe mdgomi pirovnebisa, da es klde unda gairRves, Torem igi Tu wamoiqca gasresiT emuqreba did simravles adamianebisas. ai am kldis daZleva, kldis gankveTa, mosesebr sulieri kverTxiT am kldis ganpoba ueWvelad Tavidanve daisaxa miznad aTanase aleqsandrielma, radganac vadevnebT ra Tvals mis moRvaweobas, Cven odnav waforxilebasac ki, odnav Seyoymanebasa da Seyovnebasac ki WeSmaritebis dacvis gzaze versad aRmovaCenT, xolo aseTi sulieri mxneoba winaswari Sinagani mobilizebisa da pirovnuli SemokrebiTi ganzraxvis gareSe gonebisa da sxeulebriv ZalTa SemokrebiTi ganzraxvis gareSe, saeWvoa rom ganxorcielebuliyo. aTanase, ra Tqma unda, ikurTxa ra episkoposad da albaT kurTxevis wina dReebSic yovelive awon-dawona, gaisigrZegana da Tavisi Rvawli da Tavisi saqme konkretulad am didi amocanis Sesrulebas daukavSira, arianuli safrTxisgan, arianuli eresisgan eklesiuri siwmindis gadarCenas da SeubRalavad gadacemas momdevno TaobebisaTvis. ra Tqma unda sakuTriv arianul eresTan dapirispireba TavisTavad iyo rTuli, magram am sirTuleebs sruliad warmoudgenel sidides aZlevda da simZimes hmatebda is politikuri mxardaWera rac saimperio karidan arianelebs qondaT. arianelobis winaaRmdeg brZola faqtobrivad saimperio karis udidesi nawilis winaaRmdeg brZola iyo, amitom gaxldaT es brZola uaRresad mZime. magram RvTis winagangebis ganWvretam, aleqsandre aleqsandrielis Semdgom (misi moRvaweobac ra Tqma unda RvTis winagangeba gaxldaT) RvTis winagangebis ganWvretam aTanase aleqsandriels misca gansakuTrebuli Zala. man (aTanasem) ganWvrita, rom es xvedri masze dakisrebuli RvTisgan sufevs, es ar aris rigiTi, SemTxveviTi ram sirTule misgan dasaZlevi, aramed esaa principuli mniSvnelobis brZola, asparezoba, WeSmaritebisaTvis mosagreoba, rac im periodSi, im monakveTSi mewinamZRvred da mxedarTmTavrad swored aTanase aleqsandriels gulisxmobda, RvTisganve nagulvebi amgvarad gaxldaT da ai amis ganWvreta, rom es yovelive saRvTo xvedria ra Tqma unda gansakuTrebuli ZalmosilebiT aRWurvavda jer kidev axalgazrda mxedars, saRvTo brZolis mewinamZRvres. amitomaa, rom aTanases winaaRmdeg Tavidanve amxedrda ukeTurebis, Zveli qarTuli termini rom gamoviyenoT, mesayvireni da rogorc yovelTvis yvelaze ufro basri iaraRi WeSmaritebis winaaRmdeg brZolisa, ukeTurebas ciliswameba qonda, igive iaraRi moimarjves aTanases winaaRmdeg, Seatyves ra, rom fizikuri dapirispirebiT, sulieri, fsiqologiuri brZoliT verafers daaklebdnen mas, piriqiT ufro awrTobdnen mis pirovnebas, ufro Seudrekelsa da daumarcxebels, uZlevels xdidnen da qmnidnen mas. amitom moxmobil iqna yvelaze basri iaraRi ciliswamebisa, dauyonebliv gavrcelda mis Sesaxeb sxvadasxva ciliswamebani da ra Tqma unda es ciliswamebani saimperio karis umwvervales safexuramde aRiweoda da TviT imperatoris yuramdec. misi mtrebi, konkretulad 335 wels, Seikribnen tvirosSi, sadac gaimarTa tvirosis anu tviris sinodi, romelsac rogorc adrec aRgviniSnavdiT, Tavjdomareobda cnobili saeklesio istorikosi evsebi kesarieli, rac uaRresad samwuxaro faqti gaxlavT imitom, rom am pirovnebas mniSvnelovani damsaxurebani aqvs saeklesio mwerlobis, eklesiis istoriis winaSe da Tavisi amgvari qmedebiT sakuTar cxonebas yvelaze ufro arsebiTi gamoaklo. aTanases winaaRmdeg dapirispirebam am krebaze rogorc ityvian izeima da daskvna da Sedegi gaxldaT is, rom aTanase aleqsandriis episkoposobidan gadaayenes da cota xnis Semdeg imperatorma igi gadaasaxla kidec aleqsandriidan, rac pirveli devnulebaa aTanasesi. Cven amaze yuradRebas vamaxvilebT Cveni msmenelebisas Tu ramdeni devnuleba da rodis miiRo aTanasem da raodeni axovaneba aCvena man amgvar SemotevaTa winaSe. ase rom pirveli devnuleba misi xdeba 335 wels tvirosis sinodis da sinodaluri dadgenilebis Semdgom da aTanase pirvelad tovebs saepikoposo kaTedras, saepikoposo saydars. mas am periodisTvis mWidro kontaqti qonda ara mxolod, rogorc adre vTqviT, egviptis monazonebTan, aramed agreTve dasavleTTanac, romis marTlmadideblebTan, romis papTan, Tumca konkretulad am pirveli devnulebis Jams veranairi Sewevna sxvaTagan raime Sedegis momtani ver iqneboda da arc yofila misTvis sirTuleebis Tavidan asacileblad, razec ukve visaubreT. am dros emTxveva periodi, rodesac 337 wels aResruleba imperatori konstantine da cota xnis Semdeg, amave wlis 23 noembers, aTanase aleqsandrieli ukan brundeba Tavis samwysoSi, Tavis eparqiaSi. Tu pirveli devnuleba da gandevna aris 335 wels, pirveli dabruneba aTanasesi moxda 337 wlis 23 noembers. magram ra Tqma unda arianeloba, rogorc adrec avRniSnavdiT ufro da ufro Zlierdeba, triumfaluri svla aqvs arianelobas am droisaTvis da kvlav saTaveSi am triumfaluri svlisa evsebi nikomidieli, nikomidiis epikoposi gaxlavT, romlis waqezebiTac maleve Seikriba antioqiis sinodi (Tu pirveli tvirosis sinodi iyo, meore esaa antioqiis sinodi), 339 wels, am droisaTvis evsebi ukve konstantinopolis patriarqia, rogordac is gaxda 338 wels da ai am antioqiis sinodze moxdeba misi (aTanases) meoregzisi gadayeneba episkoposobisgan, xolo mis adgilze, e.i. saepikoposo saydarze anu aleqsandriis epikoposad arCeul iqneba gankveTili mRvdeli saxelad pistosi an pisti, da radgan am ukanasknelis konsekracia garkveul periodSi SeuZlebeli gaxda, maT gamoiyenes Zala da iZulebiT kabadokieli moRvawe grigoli daadgines aleqsandriaSi faqtobrivad mTeli am eparqiis gamgeblad, xolo aTanases sxva araferi ar darCenoda garda eparqiidan wasvlisa. esaa misi meore devnuloba 339 wels. amjerad aTanase, Tu pirvelad is trevusSi midis, am meore devnulobis Jams igi roms miaSurebs, sadac Seikribeba sinodi 341 wels, romlis Tavjdomarec gaxldaT papi iulios I, romelmac yvelaferSi udanaSaulod scno aTanase, absoluturad gaamarTla igi yvelaferSi, mTlianad dauWira mas mxari da niadagi Seumzada am 341 wlis romis sinodma gacilebiT didi masStabis krebas, rac gaimarTa 343 wels sardikiaSi da ramac kvlav daadastura misi episkoposobis legitimuroba. Tumca aTanase mainc ver axerxebs egvipteSi dabrunebas zemoxsenebuli grigol kabadukielis gardacvalebamde, romelic 345 wels gardaicvleba da swored momdevno wels, 346 wlis 21 oqtombers aTanase kvlav brundeba aleqsandriaSi, esaa misi meore dabruneba. Tu 339 wlis antioqiis sinodiT meore devnulobaSi wavida aTanase, 346 wlis 21 oqtombers, jer romis sinodisa da Semdeg sardikiis didi krebis dadgenilebiT igi uflebamosili xdeba, rom grigol kabadukielis sikvdilis Semdeg, 345 wlis Semdeg, dabrundes meoregzis qalaq aleqsandriaSi.
viTareba kvlav Seucvlelia, kvlav intrigebi ixlarTeba mis garSemo. am dros imperias mogexsenebaT ganagebs ori Zma, konstanci da konstanciusi, amaTgan es ukanaskneli arianelia, pirveli marTlmadidbeli, romelic mfarvelobs, proteqtoratobas uwevs aTanases, magram igi (konstanci) aResruleba 350 wels, xolo konstanciusi, romelic arianelTa mxardaWeris surviliTaa gamsWvaluli, xdeba erTaderTi gamgebeli aRmosavleTisac da dasavleTisac Tavisi imperiisa. igi arcTu didad daaxanebs da or krebas gamarTavs, arlisa da milanis cnobul krebebs, 353 da 355 wlebSi Sesabamisad, aTanase aleqsandrielis dasagmobad. am krebebze daigmoba kvlav da es ukve mesamegzisi dagmobaa da mesamegzisi gadayenebaa aTanase aleqsandrielisa, da mis nacvlad Semoyvanil iqneba axali uzurpatori aleqsandriaSi giorgi kabadukieli, winare grigol kabadukielis Semdgom. es mesame devnuloba aTanasesi, razec Cven nawilobriv am saubris dasawyisSic mivaniSnebdiT, yvelaze nayofieri aRmoCnda misi saRvTismetyvelo moRvaweobisTvis, radganac igi iZulebulia ra datovos Tavisi eparqia, konkretulad qalaqi aleqsandria, Tavs Seafarebs egviptis meudabnoeebs, egviptis udabnoebs da iq imyofeba igi eqvsi weli da am wlebis manZilze wers aTanase aleqsandrieli iseT saxelganTqmul Sromebs rogoricaa Tavisi apologia konstancisadmi, igive konstanciusisadmi, apologia Tavisi gaqcevis gamo (ase SeiZleba vTargmnoT), werili monazvnebs da gansakuTrebiT mniSvnelovani rac gaxlavT “arianelobis istorias” (esaa mokle saTauri vrceli saTaurisa riTac es Zegli specialur literaturaSia cnobili). amave wlebSi wers igi Tavis cnobil “antoni didis cxovrebas”, rac udides gavlenas axdens sazogadod eklesiis istoriaze, gandegiluri, asketuri Rvawlis gafarToebaze da im zomamde gavrcobaze, rom monasticizmi, gandegiloba, meudabnoeba arsebiTi da ganuyofeli nawili xdeba eklesiisa, saeklesio istoriisa. kidev sxva Sromebic, razec Cven mogvianebiT avRniSnavT, dawera aTanasem. am eqvswliani ciklis miwuruls myisierad Seicvala imperiaSi viTareba, rodesac mokvda konstanciusi 361 wels da misi qveSevrdomi da misgan ase vTqvaT xelTdasxmuli giorgi kabadukieli mokvdinebuli iqneba 23 dekembers amave wlisa, xolo axali imperatori ivliane yvela gadasaxlebul episkoposs ukanve mouxmobs. Cven ivlianeze Semdeg kvlav visaubrebT, magram amjerad mxolod imas vusvamT xazs, rom ivlianesgan am, ase vTqvaT keTili Jestis gamovlena iyo ara guliTadi survili imisa, rom WeSmaritebas gaemarjva, aramed mxolod da mxolod mizandasaxuloba da swrafva iqeTken, rom momxreebi moepovebina, Torem Cven vnaxavT ivliane konstanciusze ufro metad dapirispirebulic aRmoCndeba WeSmaritebasTan, eklesiasTan, saerTod ganudgeba igi qristianobas da warmarTobas airCevs WeSmarit sarwmunoebad. amitom ewodeba mas gandgomili, ivliane gandgomili, magram konkretulad am momentSi, rodesac igi xdeba imperatori, keTili Sedegi sakuTriv aTanases mimarT is gaxldaT, rom aTanase gadasaxlebidan ukan brundeba. esaa misi mesame devnulobidan mesamegzisi dabruneba.
Cven Zalian didi survili gvaqvs rom es TariRebi da es epoqaluri monacvleobani aTanases cxovrebaSi imgvarad iyos swored aRqmuli msmenelisgan, rogorc Cven amas warmovadgenT, radganac ai am mravalgzis devnulebebze xasgasmiT yvelaze metad ganvizraxavT imis gamokveTas Tu raodeni axovaneba gamoavlina aTanasem, raodeni Seudrekeloba, WeSmaritebis dacvis saqmeSi. kvlav SegaxsenebT, rom misi pirveli devnuleba iyo 335 wels tvirosis krebis Semdeg, pirveli ukan dabruneba konstantine didis aRsrulebis Semdeg 337 wlis 23 noembers. meoregzisi gandevna misi 339 wels antioqiis sinodis mier da meoregzisi ukan dabruneba 346 wels, mas Semdeg rac jer romis sinodma da Semdeg sardikiis sinodma daamtkices misi episkoposobis WeSmariteba. mesam gandevna ukve imperator konstanciusis dros 353-355 wlebSi gamarTuli ori krebis, arlisa da milanis krebebis Semdgom da ukan dabruneba, razec amjerad vsaubrobdiT, 362 wlis 22 Tebervals, anu dekemberSi rodesac moklul iqna giorgi kabadukieli, 361 wlis dekemberSi, myisve, faqtobrivad or TveSi ukan brundeba aTanase aleqsandrieli.
dauyonebliv, yovelgvari Sesvenebis gareSe aTanase iwyebs misTvis niSandobliv moRvawobas saeklesio mSvidobis damyarebisTvis, gaerTianebisTvis sxvadasxva dapirispirebuli Zalebisa, SemorigebisTvis e.w. naxevar arianelebisa. arianelobisa da eklesiis istoriaSi gamoiyofa aseTi jgufi naxevrad arianelebi, romlebic gulwrfelad cdebodnen zogi terminologiuri TvalsazrisiT, Tumca maTi moZRvreba jansaRi iyo, amas TviTon aTanase aleqsandrieli ganmartavs SesaniSnavad, rom “ar unda davupirispirdeT, - ambobs igi, iseT moRvaweebs da konkretulad im momentSi mas mxedvelobaSi yavda mag. basili ankvireli, romlebic mxolod terminologiurad avlenen garkveul sxvaobas Cvendami, magram moZRvrebiT, moRvaweobiT da sarwmunoebrivi gamsWvalulobiT erTni arian CvenTan, erTgulni arian WeSmaritebisa da isini WeSmaritebis wiaRSi CvenTan unda SerTul iyvnen, SeuerTdeT erTimeores erTmTelad, da erT eklesiad warmovCndeT RvTis winaSe”. ai es ganzraxuloba da amgvari qmedeba aTanasesi, rom vinc ki SesaZlebelia, rom WeSmaritebis wiaRSi Semokrebil iqnen Semoikribon marTlac, erTmTlianad warmoCndes da ganZlierdes WeSmariteba, marTlmadidebeli eklesia. ai es mizandasaxuloba da praqtikuli moqmedeba am mizandasaxulobis gansaxorcieleblad ra Tqma unda ar eWaSnikeboda imperator ivlianes, mas sulac ar qonda miznad dasaxuli qristianobis gaZliereba, rodesac gadasaxlebul episkoposebs ukan mouxmo. kvlav avRniSnavT erTderTi mizandasaxuloba ivlianesi gaxldaT TanamoazreTa mopoveba, magram aTanase romelic yovelgvari amgvari amasofliseuli pirferobisgan da Zveli qarTuli termini rom movixmoT TvalRebisgan, anu TvalTmaqcobisgan yovliTurT Tavisufali iyo, cxadia veranairad ivlianes guls ver moigebda da amitomac ivliane TiTqmis dauyonebliv kvlav gaaZevebs aTanases (es ukve meoTxegzisi gaZevebaa aTanasesi) da gandevnis mas Semdegi mizeziT, rom TiTqosda aTanase iyo mSvidobis mowinaaRmdege da amave dros ukve ivliane, romelic Tavisi warmarTuli sarwmunoebis erTgulebas daufaravad avlens, aTanasesadmi aseT braldebasac warmoaCens, rom aTanase iyo mteri RmerTebisa. mogexsenebaT ivlianes imperatoroba iyo Zalian xanmokle, igi 363 wels, e.i. erTi wlis Semdeg gandevnis ra meoTxegzis aTanase aleqsandriels, gardaicvleba da aTanase ukan brundeba, magram mexuTegzis xdeba misi, da es ukve bolo devnulebaa, 365 wels kvlav gadasaxleba. e.i. 362 wels meoTxe devnulobaSi wava da 363-364 wlebSi ukan brundeba, magram momdevno imperatori valensi aseve dapirispirebuli aRmoCndeba masTan, valensi, romelic imperiis aRmosavleT nawilis mmarTveli xdeba 364-378 wlebSi, 365 wels mexuTe devnulobaSi miavlens aTanases, Tumca es gaxldaT yvelaze xanmokle devnuloba aTanasesi imitom, rom oTxi Tvis Semdeg ukan brundeba, radganac mrevls ukve am periodSi sakmao gavlenianoba aqvs mopovebuli, isini amxedrdebian, amboxdebian aTanases winaaRmdeg gamovlenili usamarTlobis gamo. Tumca aTanase fizikuradac ar ganSorebia didad am mexuTe devnulobis Jams Tavis mrevls, igi qalaqis SemogarenSi, erT-erT saxlSi iyo damkvidrebuli, e.i. qalaqgareT magram qalaqTan axlos da mrevlis aRSfoTebis Semdgom gaxdeba ra imperatori iZulebuli Tavisi gadawyvetilebis Secvlisa, ukuxmobili iqneba aTanase da isic kvlav aRdgeba Tavis uflebebSi da ganagrZobs Tavis samwyemso movaleobas 366 wlis 1 Tebervlidan. amis Semdgom mas sakuTriv gadasaxlebani aRar Sexebia da 2 maiss 373 wlisa aResruleba WeSmaritad valmoxdili (Tu vinmeze SeiZleba gamoyenebuli iqnes es epiTeti – valmoxdili aRsruleba, upirveles yovlisa swored am dauRalav, qeduxrel, Seudrekel moRvaweze, axovanebisa da mxneobis maradiul nimuSze).
Cvenc aq SevCerdebiT droebiT, aTanase aleqsandrielis Sesaxeb msjelobas aq SevaCerebT da Semdgom Sexvedraze ukve sakuTriv misi Sromebis Sesaxeb gveqneba saubari.

[Otherguy]

saria-giorgi

მანდ ისეთი არაფერი წერია რაც არ ვიცი... მაგრამ თემა წმინდა ათანასეს ეხება და პირველი ტექსტი ამ თემას არ ეკუთვნის...

სჯობდა პირდაპირ გეპასუხათ ჩემს მიერ დასმულ საკითხებზე... დიახ ათანასეს დააბრალა იმპერატორმა ღმერთების მტრობა, მაგრამ ის რომ მისი ძალაუფლებაში მოსვლისთანავე ათანასეს მიდგა - ეს სულ მცირე უზუსტობაა... მას უნდოდა ყველა ერეტიკოსად აღიარებული ეკლესიაში დაებრუნებინა(მათ შორის ათანასეც), რომ ეკლესიაში დაპირისპირება უფრო მეტად გაღვივებულიყო, თუმცა მერე მართლაც დააბრალა მსგავსი რამ...

[saria-giorgi]

saria-giorgi

მანდ ისეთი არაფერი წერია რაც არ ვიცი... მაგრამ თემა წმინდა ათანასეს ეხება და პირველი ტექსტი ამ თემას არ ეკუთვნის...

სჯობდა პირდაპირ გეპასუხათ ჩემს მიერ დასმულ საკითხებზე... დიახ ათანასეს დააბრალა იმპერატორმა ღმერთების მტრობა, მაგრამ ის რომ მისი ძალაუფლებაში მოსვლისთანავე ათანასეს მიდგა - ეს სულ მცირე უზუსტობაა... მას უნდოდა ყველა ერეტიკოსად აღიარებული ეკლესიაში დაებრუნებინა(მათ შორის ათანასეც), რომ ეკლესიაში დაპირისპირება უფრო მეტად გაღვივებულიყო, თუმცა მერე მართლაც დააბრალა მსგავსი რამ...

ვფიქრობ უფრო მეტი გარკვეულობაა საჭირო, როდესაც პრეტენზიას აცხადებთ ცოდნის. ათანასე სპეციალურად მოიწვია იმპერატორმა, არა იმიტომ რომ ძალიან უყვარდა, გვერდში მყოფი არავინ ეგულებოდა, მაგრამ როდესაც იხილა რომ ათანასე სარწმუნოებას არ ცვლიდა ადამიანურ მიზნების მისახწევად მასაც დევნა დაუწყო, ხოლლო იმპერატორის პოლიტიკამ კრახი განიცადა. დროის უქონლობის გამო იშვიათად შემპოვდივარ, პასუხსაც მცირედ გწერთ, მაგრამ იმედია თქვენთვის გარკვევით .