საქართველოს მონათესავე ერები პარამეტრები

[ikaragua]

sable

კი ასურეთიც ხშირად ასურასტანად იწოდება ქართულ წყაროებში, შესაძლოა სომხური გავლენაა ან კიდევ შესაძლოა სპარსული გავლენაა ორივეზე ზუსტად ვერ გეტყვი.

ალბათ უფრო სპარსული..
ავღანეთს - აFგანისტანს ეძახიან რუსებიც და ბერძნებიც.. ამათთან სომხების გავლენა ვერ იქნებოდა, ალბათ თვითონვე უწოდებენ თავიანთ ქვეყანას ავგანისტანს, ცხადია, არა სომხური გავლენით..
ბერძნებს რატომ ვეძახით ბერძნებს და არა ელინებს?

[Amuza]

ტერმინი ვირქი არსაიდან არ არის წამოსული ის აღნიშნავს მგლების ქვეყანას ძველ სპარსულ კერზოდ კი ეწ ავესტას ენაზე. ანუ სპარსელები საქარველოს მგლების ქვეყანს უწოდებდნენ, რაც იმას მიანიშნებს რომ აღნიშნულ მხარეში მთავარი ტოტემი მგელი იყო. გაიხსენეთ ვახტანგ გორგასლის გვირგვინი მისი ზედმეტსახელი და აშ.

ეს სინტერესოა. ისე ვაინახები ეხლაც დიდ პატივს სცემენ მგელს. ჩვენ რო ვეუბნებით ერთმანეთს ხო ხარ ლომივითო, ისინი ასე მიმართავენ, ხომ ხარ მგელივითო?

იჩქერიის გერბზე მგელი იყო გამოსახული და ჰიმნშიც ქონდათ ტექსტად-მგლის ლეკვების დაბადებასთან ერთად მოდის ჩვენი ერიო.

ჩრდილოეთ კავკასიელების ნათესაობაზე არ ვიცი როგორ ვივარაუდოთ, მაგრამ შუასაუკუნეებში ნათესაური კავშირები რო იყო ფაქტია.

მე უფრო ეს მაოცებს. საიდან, როგორ?

იბერები (ბერძნ. Ibēres, ლათ. Hiberi, Hiberes) ესპანეთის უძველესი მოსახლეობა. თავდაპირველად ცხოვრობდნენ სამხრეთ და აღმოსავლეთ ესპანეთის ტერიტორიაზე. შემდეგ - (ძვ. წ. VII-III სს.) მთელ პირენეს ნახევარკუნძულზე. წარმოშობით ჩრდილოეთი აფრიკულ ტომებად მიიჩნევდნენ, ძველთაგანვე არსებობდა აზრი კავკასიის იბერებთა მათი ნათესაობის შესახებ (აპიანე ალექსანდრიელი, სტრაბონი), რაც ცნობილი იყო ქართველი მოღვაწეებისთვის ჯერ კიდევ შუა საუკუნეებში (გიორგი მთაწმიდელი).

ჰიპოთეზა იბერებისა და ქართველ ტომთა ნათესაობის შესახებ დღესაც გადაუჭრელია. იბერულ ტომთაგან დაწინაურებულნი იყვნენ: ტურდეტანები, ტურდულები, ბასტეტანები, კარპეტანები, ინდიგეტები, ედეტანები და სხვა. ტომები ერთიანდებოდნენ ქალაქური ტიპის გამაგრებულ სამოსახლოთა გარშემო (ნუმანცია, სეგოვია, ტარაგონია და სხვა. იბერიის კულტურის მნიშვნელოვან ცენტრს ტურდეტანების მხარე (ახლანდელი ანდალუსია და მურსია) წარმოადგენდა, სადაც ანტიკურ ავტორთა მიხედვით, ტარტესის სახელმწიფო არსებობდა (დაარსდა ძვ. წ. 1100 წელს).იბერების კულტებთან შერწყმის შედეგად ძვ. წ. VI-III საუკუნეებში ჩამოყალუბდა კელტიბერთა ტომი. იბერებ,ა განიცადეს ფინიკიელებისა და ბერძნების გავლენა. ჰქონდათ საკუთარი დამწერლობა. ძვ. წ. V-III საუკუნეებში იბერია კართაგენელებმა დაიპყრეს, ძვ. წ. III-II საუკუნეებში - რომაელებმა (ძვ. წ. XIX-XVIII მთლი ესპანეთი დაიპყრეს), ძვ. წ. II ს. - ახ. წ. I საუკუნეში მოხდა იმერების რომანიზაცია.

ებერების ხელოვნებამ ჩამოყალიბებული სახე მიიღო ძვ. წ. VIII საუკუნიდან; განსაკუთრებით განვითარდა იგი ძვ. წ. V-IV საუკუნეებში. ხუროთმოძღვრული ძეგლებიდან შემორჩენილია გორაკებზე აგებული ძვ. ქალაქების კედლების, კოშკების, სამლოცველოებისა და სამაროვნების ნანგრევები. ძვ. წ. IV-III საუკუნეებში იყენებდნენ რეგულარულ წყობას. ქმნიდნენ ადამიანთა და ზოომორფულ ფიგურებს (ძირითადად ძვ. წ. V-IV სს. უმთავრესად კირქვა), მცირე ზომის ბრინჯაოს გოტიკურ ფიგურებს, განვითარებული იყო ლითონის მხატვრული დამუშავება, მოხატული კერამიკის დამზადება.

[sable]

ეს სინტერესოა. ისე ვაინახები ეხლაც დიდ პატივს სცემენ მგელს. ჩვენ რო ვეუბნებით ერთმანეთს ხო ხარ ლომივითო, ისინი ასე მიმართავენ, ხომ ხარ მგელივითო?

იჩქერიის გერბზე მგელი იყო გამოსახული და ჰიმნშიც ქონდათ ტექსტად-მგლის ლეკვების დაბადებასთან ერთად მოდის ჩვენი ერიო.

ჩრდილოეთ კავკასიელების ნათესაობაზე არ ვიცი როგორ ვივარაუდოთ, მაგრამ შუასაუკუნეებში ნათესაური კავშირები რო იყო ფაქტია.

ეგ როგორც ჩანს ზოგადად კავკასიური იყო, ასე მაგალითად ჩეჩნებმა ის უფრო შეინარჩუნეს რადგან მათში მეტად იყო დაცული წარმართული ტრადიციები, ხოლო საქართველოში ქრისტიანობის შემოსვლასთან ერთად ცოტა სხვა სიმბოლიკა შემოვიდა ბიზანტიურისა (ბერძნულის) და სირიულის გავლენით. მანამდე აქ სპარსული სიმბოლიკაც ძლიერი იყო, რაც როგორც წესი ლომის ტოტემს უკავშირდებოდა. ლომი აქემენიდური ხანიდან მოყოლებული სპარსეთის სიმბოლო იყო. ასე მაგალითად ლუვრის მუზეუმში (პარიზი) უამრვი სტელაა ლომის გამოსახულებით რომელიც აქემენიდური ხანის სპარსეთიშია დამზადებული, მშვენიერი სანახავია.
როგორმე შევეცდები დავდო სურათები

მე უფრო ეს მაოცებს. საიდან, როგორ?

იბერები (ბერძნ. Ibēres, ლათ. Hiberi, Hiberes) ესპანეთის უძველესი მოსახლეობა. თავდაპირველად ცხოვრობდნენ სამხრეთ და აღმოსავლეთ ესპანეთის ტერიტორიაზე. შემდეგ - (ძვ. წ. VII-III სს.) მთელ პირენეს ნახევარკუნძულზე. წარმოშობით ჩრდილოეთი აფრიკულ ტომებად მიიჩნევდნენ, ძველთაგანვე არსებობდა აზრი კავკასიის იბერებთა მათი ნათესაობის შესახებ (აპიანე ალექსანდრიელი, სტრაბონი), რაც ცნობილი იყო ქართველი მოღვაწეებისთვის ჯერ კიდევ შუა საუკუნეებში (გიორგი მთაწმიდელი).

ჰიპოთეზა იბერებისა და ქართველ ტომთა ნათესაობის შესახებ დღესაც გადაუჭრელია. იბერულ ტომთაგან დაწინაურებულნი იყვნენ: ტურდეტანები, ტურდულები, ბასტეტანები, კარპეტანები, ინდიგეტები, ედეტანები და სხვა. ტომები ერთიანდებოდნენ ქალაქური ტიპის გამაგრებულ სამოსახლოთა გარშემო (ნუმანცია, სეგოვია, ტარაგონია და სხვა. იბერიის კულტურის მნიშვნელოვან ცენტრს ტურდეტანების მხარე (ახლანდელი ანდალუსია და მურსია) წარმოადგენდა, სადაც ანტიკურ ავტორთა მიხედვით, ტარტესის სახელმწიფო არსებობდა (დაარსდა ძვ. წ. 1100 წელს).იბერების კულტებთან შერწყმის შედეგად ძვ. წ. VI-III საუკუნეებში ჩამოყალუბდა კელტიბერთა ტომი. იბერებ,ა განიცადეს ფინიკიელებისა და ბერძნების გავლენა. ჰქონდათ საკუთარი დამწერლობა. ძვ. წ. V-III საუკუნეებში იბერია კართაგენელებმა დაიპყრეს, ძვ. წ. III-II საუკუნეებში - რომაელებმა (ძვ. წ. XIX-XVIII მთლი ესპანეთი დაიპყრეს), ძვ. წ. II ს. - ახ. წ. I საუკუნეში მოხდა იმერების რომანიზაცია.

ებერების ხელოვნებამ ჩამოყალიბებული სახე მიიღო ძვ. წ. VIII საუკუნიდან; განსაკუთრებით განვითარდა იგი ძვ. წ. V-IV საუკუნეებში. ხუროთმოძღვრული ძეგლებიდან შემორჩენილია გორაკებზე აგებული ძვ. ქალაქების კედლების, კოშკების, სამლოცველოებისა და სამაროვნების ნანგრევები. ძვ. წ. IV-III საუკუნეებში იყენებდნენ რეგულარულ წყობას. ქმნიდნენ ადამიანთა და ზოომორფულ ფიგურებს (ძირითადად ძვ. წ. V-IV სს. უმთავრესად კირქვა), მცირე ზომის ბრინჯაოს გოტიკურ ფიგურებს, განვითარებული იყო ლითონის მხატვრული დამუშავება, მოხატული კერამიკის დამზადება.

ხო ეგ ცნობილი პრობლემაა მაგაზე დიდი ხნის წინათ აკეთებდნენ აქცენთ ჯერ კიდევ ბერძენი და რომაელი ავტორები, ასე გიორგი მთაწმიდელიც ბერძნული მწერლობის გავლენით. როგორც ცნობილია იქ წასვლასაც აპირებდა, რომლსაც დასავლეთში მდებარე ქართველების მიწას უწოდებდა. დღესაც არის ჰიპოტეზები რომელიც გარკვეულ წილად ამ პროტოინდოევროპელ ხალხებს ერთმანეთს უკავშირებს პირინეიდან კავკასიამდე, უფრო ჯანაშიასეული მოსაზრება, რომელიც პრინციპში მოსაზრებადვე დარჩა, ერთს ვიტყვი რომ მას მაინცდამაინც სერიოზულად არ მიიჩნევენმ.

[უბისელი]

ვაინახური ტომები ჩეჩნები ინგუშები.ასევ ჩერქეზები და დაღესტნის რამოდენიმე ტომი უფრო ზუსტად ლაკები ავარები და დიდოელები.

[marine]

+