წმ. გრიგოლ პალამა, ჰომილიები პარამეტრები

[marine]

"ესთიგმენის მონასტრის მიდამოებში მოღვაწეობდა ბერი თეოლიპტე (ხსენება 25 ივნისს), რომელიც მოგვიანებით გახდა ფილადელფიის მიტროპოლიტი და ბერ ნიკიფორესთან ერთად იყო წმიდა გრიგოლ პალამას მოძღვარი გონებრივ მუშაკობაში".

[marine]

"მიუხედავავდ იმისა, რომ აღმოსავლური და დასავლური სწავლებების საბოლოო ფორმები ერთმანეთისგან განსხვავებულია და მანძილი, რომელიც წმინდა გრიგოლ პალამას და თომა აკვინელს ჰყოფს, როგორც ჩანს, ჯერ კიდევ დაუძლეველია, უნდა გვახსოვდეს, რომ ქრისტიანული სამყაროს ორივე ეს ნაწილი მაინც საერთო ტრადიციას და ბოლოს, საერთო წმინდა წერილს უბრუნდება. დაე, საერთო საწყისებთან ჩვენმა ერთიანმა და კოორდინირებულმა დაბრუნებამ განსაზღვროს დამოკიდებულება გვიანდელი მასწავლებლების მიმართ: ასეთ შემთხვევაში მათი დაპირისპირება შესაძლოა, ნაკლებად მკვეთრადაც კი მოგვეჩვენოს"

[marine]

"კვიპროსის პატრიარქი გრიგოლი (1283-1289წწ.) პალამას მასწავლებლებიდან პირველია, და მისი გავლენა სულიერ თვალსაზრისებზე უფრო საგრძნობლად საღვთისმეტყველო ფორმულირებების სფეროში ვლინდება"

[marine]

"დუმილის მასწავლებელი"

[marine]

"წმინდა ფილოთეოსი ანდრონიკე II-ის აღსაზრდელი გრიგოლის განათლების შესახებ გარკვეულ ინფორმაციას გვაწვდის. "როგორც გრამატიკაში, ასევე რიტორიკაში საუკეთესო წარმატებებით, გრიგოლმა გაახარა ყველა - მისი დამრიგებლები და სიტყვიერების მასწავლებლები". გრიგოლი ასევე ფიზიკას, ლოგიკას და ყველა იმ მეცნიერებას სწავლობდა, რომელიც არისტოტელესთან იყო დაკავშირებული. როგორც ჩანს, წმინდა გრიგოლი ამ დისციპლინებს საიმპერატორო უნივერსიტეტში დაეუფლა, რადგან იმპერატორი მას უმაღლესი სახელწმიფო თანამდებობებისთვის ამზადებდა. გარდა ამისა, ცნობილია, რომ საერო მეცნიერებათა დარგში მისი მთავარი პედაგოგი დიდი ლოგოთეტი და უნივერსიტეტის მმართველი, თეოდორე მეტოხიტე იყო"

[marine]

"სამონასტრო მოწოდებას მშობლების ღვთისმოსაობის გამო წმინდა გრიგოლი ბავშვობიდანვე ეზიარა, მონაზვნებს ის ყოველდღიურად ესაუბრებოდა, რადგან მშობლები საკუთარი შვილების სულიერ ხელმძღვანელობას, როგორც კი ისინი ლაპარაკს იწყებდნენ, მონაზვნებს ანდობდნენ"

[marine]

"20 წლის ასაკში, ანუ დაახლოებით 1316 წელს, გრიგოლმა საერო ცხოვრებაზე სამუდამოდ უარის თქმა გადაწყვიტა. მამის მიერ დატოვებული ქონებისა და მასთან დაკავშირებულ ყველა დანარჩენზე პასუხისმგებელმა მემკვიდრემ და მრავალშვილიანი ოჯახის თავმა, გრიგოლმა, წარმოქმნილი სირთულეები ღვთისმოსავი ბიზანტიური ოჯახისთვის დამახასიათებელი წესით, საერო ცხოვრებიდან წასვლით გადაწყვიტა: ამასთან, ყველა ნათესავი დაარწმუნა, რომ მის მაგალითს მიჰყოლოდა. ამგვარად, მისი დედა, კალი, რომელსაც შემდეგ კალონი დაერქვა, მისი ორი და, ეპიქარისი და თეოდოტია, ისევე როგორც მათი ოჯახის საუკეთესო მსახურები, კონსტანტინოპოლის მონასტრებში დამკვიდრნენ. უცმროსმა ძმებმა, მაკარიოსმა და თეოდოსემ, გადაწყვიტეს, გრიგოლს ათონზე გაჰყოლოდნენ".

[marine]

"შესაბამისად, წმინდა გრიგოლი ლოცვას ათონის უდაბნოში აგრძელებს; ამავე დროს, მიმდინარე მოვლენებისადმი მისი ინტერესი არ ნელდება. როგორც ჩანს, წმინდა გრიგოლი ყოველთვის დიდი პატივისცემისა და ყურადღების ცენტრში იყო, რასაც მისი ერთ-ერთი მომავალი ოპონენტი, გრიგოლ აკინდინიც მოწმობს, რომელიც 1340 წლეს დაჟინებით ურჩევდა ბარლაამ კალაბრიელს, თავს არ დასხმოდა ისეთ პატივცემულ ბერს, რომლის ერეტიკოსობასაც არავინ დაიჯერებდა"

[marine]

"წმინდა გრიგოლი თესალონიკში დიდხანს არ დარჩენილა, მაგრამ, მეგობრების დაჟინებული თხოვნით, მისი ხელდასხმის მიღება იქ მაინც მოახერხა. შემდეგ ათ მონაზონთან ერთად ვერიის მთის სიახლოვეს, უდაბნოში განცალკევდა. ამ დროს გრიგოლი 30 წლის იყო და ეს ასაკი ბიზანტიის ეკლესიაში მღვდლად კურთხევის კანონიკურ პერიოდს წარმოადგენდა. ასე რომ, ამჯერად ჩვენი საუბარი 1326 წელს მიმდინარე მოვლენებს შეეხება.

ვერიაში წმინდა გრიგოლი კვირაში ხუთ დღეს სრულ მარტოობაში, მდუმარებასა და "განუწყვეტელ გონისმიერ ლოცვაში" ატარებს, ჯერ კიდევ კარგი ჯანმრთელობა საშუალებას აძლევდა, მკაცრი ასკეტური ცხოვრების წესით ეცხოვრა. შაბათსა და კვირას ის დაყუდებულობიდან გამოდიოდა, რათა ლიტურგიას დასწრებოდა და მეუდაბნოე ძმებთან ჰქონოდა ურთიერთობა; სწორედ ეს არის ცხოვრების წესი, რომელსაც ისიქასტური ტრადიცია მის მიმდევრებს სთავაზობს, რადგან ის გახლავთ შუალედური მეუდაბნოებასა და საერთო სამონასტრო ცხოვრების წესს შორის და ეს უწყობს ხელს სულიერი ცხოვრების ჰარმონიულ განვითარებას, აერთიანებს მყოფობის ორივე ფორმის უპირატესობებს".

[marine]

"წმინდა გრიგოლ პალამამ მდუმარების, მღვიძარებისა და განსაკუთრებით, უწყვეტი ლოცვის დიდმა მნათობმა ლოცვის შესახებ ყველაზე დიდი და სრული მეთოდოლოგიური სწავლება დაწერა. მას "მღვიძარეტა კორიფე და წინამძღვარი" ეწოდა.

როცა იგი თავისი კრებულით დიდი ლავრის გარეთ მოღვაწეობდა, ასეთი ჩვენება იხილა: თვალწინ ქოთნის მსგავსი ჭურჭელი ედგა, რომელიც ისე იყო პირამდე სავსე, რომ სითხე იღვრებოდა და იკარგებოდა. ჭურჭელში მდგარი საუცხოო თეთრი სასმელი რძეს ჰგავდა. ეთი წმინდა იერსახის ადამიანი ეუბნება: "გრიგოლ, რატომ ღვრი და კარგავ ამდენ სულიერ სითხეს და არ აძლევ მათ, ვისაც სჭირდება?" რა თქმა უნდა, წმიდანი მიხვდა, რომ ეს იყო ღვთის მადლი. ეს სულიერი ნივთიერება და სასმელი მის შიგნით არსებობდა, როგორც ღვთის მადლი, სიბრძნე, გამოცდილება, სიფხიზლე, სიტყვის ძალა. "რატომ ჩაგიკეტავს ეს ყველაფერი აქ, ამ ადგილას, - ეუბნება ის, - და არ უზიარებ უძლურ, დამშეულ და მწყურვალ ადამიანებს?"

მართლაც, წლების შემდეგ, რა თქმა უნდა, ღვთის შეწევნითა და წინამძღოლობით, წმინდა გრიგოლი ხალხმრავალ გარემოში მოხვდა და სულიერი საზრდო უშურვლეად გაუნაწილა სულიერ სარგებელს მოწყურებულ მრავალ ადამიანს.

მაშინაც კი, როცა მას ხალხში ყოფნა უწევდა, განმარტოებით ლოცულობდა. სენაკში განხმოლოებული მდუმარებაში იმყოფებოდა და მხოლოდ შაბათ-კვირას ესწრებოდა წირვას. კვირის დანარჩენი ხუთი დღის განმავლობაში სენაკში იკეტებოდა და საერთოდ არ გამოდიოდა გარეთ. არც საკვებს იღებდა, არც სასმელს. მხოლოდ შაბათობით არღვევდა მდუმარებას და საღვთო ლიტურგიაზე მიდიოდა. წმინდა ზიარებას რომ მიიღებდა, სატრაპეზოში ჩადიოდა მამებთან და ძმებთან სასაუბროდ. კვირას კი, ნაშუადღვდიდან ისევ მდუმარებას იცავდა მომავალ შაბათამდე"

/არქიმანდრიტი ეფრემ არიზონელი/

[marine]

"წმინდა გრიგოლ პალამა ამბობს: როცა ლოცვას ჩასუნთქვებითა და ამოსუნთქვებით ვამბობთ, დროთა განმავლობაში ამოსუნთქვისას ნესტოებიდან სულიერი კეთილსურნელება იფრქვევა. ნამდვილად ასეა. ლოცვით წარმოიქმნება სურნელოვანი ჰაერი, რაც სხვა არაფერია, თუ არა ლოცვის ნაყოფი. ეს ქრისტეს სახელის წყალობით ხდება. რა არ ძალუძს იესოს სახელს! ქრისტეს სახელი განწმენდს პატიოსან ძღვენს. ქრისტეს სახელით გარდამოვა სულიწმიდა. ქრისტეს სახელით წმინდანები მვკდრებს აღადგენენ. ყველაფერი ქრისტეს სახელით სრულდება"

[marine]

"საერო მეცნიერებას ჭაბუკი გრიგოლი საქვეყნოდ ცნობილ მეცნიერ გრიგოლ დრიმოსთან სწავლობდა, ხოლო დოგმატურ და ზნეობრივ ღვთისმეტყველებაში მისი მოძღვარი თეოლიტე ფილადელფიელი იყო"

[marine]

"ერთხელ ხომალდი, რომლითაც ნეტარი გრიგოლი კონსტანტინოპოლში მიემგზავრებოდა, თურქებს ჩაუვარდათ ხელში. ერთი წლის განმავლობაში წმიდა მღვდელმთავარს მონასავით ჰყიდდნენ სხვადასხვა ქალაქებში, მაგრამ მაშინაც იგი დაუღალავად განაგრძობდა ქრისტიანული სარწმუნოების ქადაგებას"

[marine]

"ეკლესიის წმინდა მამათა შორის უდიდესს გრიგოლ პალამას თავის მცირე ლოცვანში ამგვარი სიტყვებით უყვარდა ლოცვა: "უფალო, განანათლე წყვდიადი ჩემი". და უფალმაც იმდენად განანათლა თავისი მადლით, რომ მის მიერ საღმრთო ლიტურგიის აღსრულებლისას, ღვთაებრივი ნათელი იღვრებოდა მისი პირისახიდან და საიხლველი ხდებოდა ტაძარში მყოფი მრავალი მორწმუნისათვის".

/მთავარეპისკოპოსი სერაფიმე სობოლევი/

[marine]

"რატომ განვადიდებთ წმიდანებს? უფრო ზუსტად, რას განვადიდებთ წმიდანებში? განმანათლებელი გრიგოლ პალამა - ისიქაზმის ეს შთაგონებული პოეტი, რომელსაც ყველაზე მეტად მდუმარება უყვარდა, ერეტიკოსებთან ბრძოლაში იძულებული შეიქნა აღმოსავლეთის მოღვაწეთა მისტიკური გამოცდილება განსაზღვრულ საღვთისმეტყველო - ფილოსოფიურ კატეგორიებში განეზოგადებინა. ამ მხრივ ის წარმოდგა, როგორც დიდ კაბადოკიელთა ღვთისმეტყველების გამგრძელებელი, რომლებმაც თავიათ ნაწარმოებებში მისტიკური ჭვრეტის გამოცდილება ფილოსოფიის ბრწყინვალე ცოდნას შეუსაბამეს. წმიდა გრიგოლ პალამა, ხატოვნად რომ ვთქვათ, თაბორის ნათელზე თაბორის ნათელში წერდა"

/არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი)/

[marine]

"დღეს წმიდა გრიგოლ პალამას ხსენებაა. ის ამბობს, რომ ღმერთს დაცილებული გონება, არა ტვინი, არა განსჯის უნარი ადამიანისა, არამედ გონება, მთავარი არსი ადამიანისა, ან პირუტყვს ემსგავსება, ან დემონურ მდგომარეობაშია, ამიტომაც გვადგას გასაჭირი"

/დეკ. თეოდორე გიგნაძე/

[marine]

"1351 წლის შემოდგომაზე, კათედრაზე კვლავ დამკვიდრების შემდეგ, წმინდა გრიგოლი ეპარქიაში ქადაგებასა და მის მართვას შეუდგა. ეს მკაცრი მონაზონი და დაუღალავი პოლემიკოსი მოშურნე მწყემსადაც მოჩანს"

/პროტოპრესვიტერი იოანე მეიენდორფი/

[marine]

"1352 წლის შემოდგომაზე წმინდა გრიგოლმა იმ დაავადების პირველი შეტევა მოიგერია, რომლითაც შვიდი წლის შემდეგ გარდაიცვალა"

[marine]

"ამ წმინდა მამამ დაგვიტოვა მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ აღიარებული სწავლება იმაზე, თუ როგორ უნდა მოხდეს ჩვენში ღვთის ხატების გახსნა, როგორ იხსნება ჩვენში ღვთის ხატება. იგი პირდაპირ ამბობს, რომ ადამიანი ღვთაების თანაზიარია!"

/მეუფე შიო მუჯირი/

[marine]

"კიდევ სხვა სიწმინდეებთან ერთად, ჩვენ მოვილოცეთ წმ. მღვდელმთავრის, გრიგოლ პალამას ტაძარი. როგორც წმ. გრიგოლია გამორჩეული ეკლესიის მწყემსთა შორის, ასევე მისი ტაძარი გაოცებს ულამაზესი ფრესკებითა და შემკულობით"

/დეკ. იოანე (ბეკოშვილი)/