ათონის მთა პარამეტრები

[marine]

"ათონის მთას პროტატი მართავს, სადაც ათონის ოცი მონასტრის წარმომადგენელია. პროტატის მმართველს კი რიგითობით ოთხი მონასტრის - დიდი ლავრის, ვათოპედის, ივერონისა და ქილანდარის წარმომადგენლებიდან ირჩევენ. პროტატის ბეჭედი, ღვთისმშობლის მიძინების ხატის გამოსახულებით, ოთხ ნაწილად არის გაყოფილი და თითოეული მონასტრის წარმომადგენელს თავისი ნაწილი აქვს. ამიტომაც, თუ რაიმე საბუთზე ოთხივე ნაწილი არ არის გამოსახული, ნამდვილად არ ითვლება".

[marine]

"ხალხური რწმენით, ათონის მთაზე ჩიტები ბუდეს არ აშენებენ და ბარტყებს არ ჩეკავენ, მდედრობითი სქესის ადამიანი ათონზე არ უნდა იყოს. "ეს კანონი თითქოს უტყვ არსებაზეც ვრცელდება, - გვიყვება მამა სერგი, - თურქების ბატონობის პირველ წლებში ერთმა აქაურმა აღამ მთაწმინდის კანონები ცრურწმენად შერაცხა და ცხვრის ფარა შემორეკა. მაგრამ მისი ცდა, რომ მთაწმინდის კანონები დაერღვია, ჩაიფუშა. ცხვრები მოედვნენ ათონის მდელოებს, აღა კი მეორე დილით მოუთმენლად ელოდა რძეს, მაგრამ მის გაოცებას საზღვარი არ ჰქონდა, როცა მწყემსმა დაუფიცა, - ცხვრებს რძე არ აქვთო. დღეს დილით შენთვის რძის ჩამოწველა მინდოდა, მაგრამ ნერბებს ძუძუებიდან სისხლი მოედინებათო. აღამ არ დაუჯერა, წავიდა ფარეხში და ნახა, რომ ცხვრები მართლაც სისხლს იწველიდნენ. ბრძანა, ცხვრები დაეხოცათ და ამის შემდეგ აღარ შეწინააღმდეგებია ზეცის ნებას".

[marine]

"ათონზე ზოგიერთ მამას, წინამძღვრის ლოცვა-კურთხევით, განსაკუთრებული ღვაწლი აქვს. ტრაპეზის დროს შუბლზე ჩამოფარებული აქვთ კუნკულები, ისე, რომ მათ სახესაც ვერ ხედავ. ამ დროს ისინი მხოლოდ იესოს ლოცვით არიან დაკავებულნი და არ ტრაპეზობენ. მართლაც საოცარი საყურებელია. ერთ დიდ სატრაპეზოში ტრაპეზის დროს ერისკაცები და მონასტრის წევრები ცალ-ცალკე სხედან".

[marine]

„იმ პერიოდში ათონზე სალოცავად მოსულა მონაზონი „ჰრომი ქვეყნისაი“, კაცი განთქმული სიდარბაისლითა და კეთილშობილებით, ძმა ვენევენტოს ლუკასი ექვსი მოწაფის თანხლებით. მათ ქართველების მონასტერიც მოუნახულებიათ. ივერიელებმა სიხარულით უმასპინძლეს და მონასტერში დარჩენა სთხოვეს - „ჩვენც უცხო ვართ და შენცა უცხო ხარო“.

ივერონში მათი დარჩენის ამბავი რომ შეიტყვეს, უამრავი ერისკაცი ჩამოვიდა რომიდან, რათა მონაზვნად აღკვეცილიყვნენ. მაშინ ქართველებმა მათ მიწა უყიდეს და მონასტრის აშენებაში შეეწივნენ. მერეც ხშირად მიდიოდნენ მათთან და სულიერად განაძლიერებდნენ.

მეცნიერთა ნაწილის აზრით, რომაელთა მონასტერი ახლანდელი ყარაყალის მონასტერია, სხვები ფილოთეოს მონასტერს ასახელებენ.

წმინდა გიორგი მთაწმინდელი მოგვითხრობს, რომ ღირს მამა გაბრიელ ქართველსა და ლეონ დიდს, რომაელს, „ფრიადი სიყვარული აქვნდათ სულიერი“. მამა ლეონს ღირსი გაბრიელის გვერდით ჰქონდა სენაკი. როცა შებნელდებოდა, გამოვიდოდნენ თავიანთი სენაკებიდან, დასხდებოდნენ და ცისკრამდე საღმრთო საგნებზე საუბრობდნენ. უცნაური ამაში ის იყო, რომ ისინი თავ-თავიანთ ენაზე საუბრობდნენ და თანამოსაუბრის ენა არ იცოდნენ, მაგრამ მათი სიწმინდის გამო ყველაფერი შესაძლებელი იყო“.

[marine]

"ათონზე, იმ ადგილას, სადაც ყოვლადწმინდა ღვთისმშობელმა ფეხი დადგა, შემდგომში მთაწმინდის ერთ-ერთი პირველი მონასტერი აშენდა. ამ მონასტერს კლემენტოს მონასტერს უწოდებდნენ, რომელიც არაბთა შემოსევისას დანგრეულა და მიგდებული იყო, ვიდრე იქ ქართველები არ დასახლდნენ. მონასტერს ახლა ივერთა მონასტერი ეწოდა, თუმცა კარგა ხანს შემორჩა ძველი, კლემენტოს სახელი.

მეცინერებაში გამოთქმულია აზრი, რომ ქართველები ათონის მთაზე ადრევე დასახლდნენ. მღვდელმთავარ პორფირე უსპენსკის მტკიცებით, ქართველები 787 წლის ახლოს უკვე ცხოვრობდნენ ათონზე, მათ სამყოფს ათო ეწოდებოდა. მის აზრს არაერთი მკვლევარი იზიარებს. თუმცა ეს მხოლოდ ვარაუდებია. ათონზე ქართველთა სავანის დაარსება ღირსი მამის, იოანე სახელთან არის დაკავშირებული".

[marine]

"ათონზე ყოფნის დროს სულიერად ისე სწრაფად იზრდები, რომ იქიდან წამოსვლა არ გინდა".

[marine]

"მამა ბენედიქტეს [ბარკალაია] თავისი თვალით უნახავს, როგორ ხმარობდნენ ბერძნები ბოთლის საცობებად უძველეს ქართულ ფოლიანტებს, როგორ ამოშალეს ქართველთა მონასტერში ქართველთა მეფეთა სახელები".

[marine]

"ათონის მთაზე მამებიც ამბობენ და ბევრ მომლოცველსაც უთქვამს, რომ აქ ვერაფერს დაგეგმავ, ყველაფერს ღვთისმშობელი გეგმავსო. მართლაც, რამდენჯერაც რაღაც დავგეგმე, ისე არ გამოდის. როგორც ღვთის ნება იქნება, ისე მოვიქცევი. ათონი ღვთისმშობლის წილხვედრი მიწაა და დიდი ბედნიერებაა, რომ ერთი წილხვედრიდან მეორეზე მოვხვდი".

/ნიკოლოზ ბადურაშვილი/

[marine]

"ათონზე ძალიან დიდი სიმშვიდე და სიყვარულია. უცხო ვერ მიხვდება, ვინ ბერია, ვინ - იღუმენი, ისეთი თავმდაბლები არიან. იღუმენი გამოდის და ნაგავი მიაქვს გადასაყრელად, საოცარი ხალხია".

/ნიკოლოზ ბადურაშვილი/

[marine]

"მონაზონი, რომელიც ხშირად ტოვებს მთაწმინდას, სიცოცხლეს ან სოფელში დაასრულებს, ან უნაყოფოდ დარჩება".

[marine]

"ათონზე განდეგილობა ძალიან დაფასებული ბერული ღვაწლია. არ არის მონასტერში ბერი, განდეგილობაზე რომ არ ოცნებობდეს, თუმცა ყოველი მორჩილებით ელოდება მოძღვრის ანუ ღვთის კურთხევას".

/ბერი ერმოლაოსი (ჭეჟია)/

[marine]

"ივერთა ქართული მონასტრის დამაარსებლები ათონზე ბერმონაზვნობისა და დიდი ლავრის დამაარსებლის - ათანასეს მეგობრები იყვნენ. წმინდა ათანასე ტრაპიზონელი ლაზი იყო. დედა ქართველი ჰყავდა. დედა-შვილი ჯერ ერთ მონასტერში იღვწოდა, მაგრამ მას შემდეგ, რაც მრავალი ქართველი შემოუერთდათ, დედამ ცალკე მონასტერი აიშენა".

/წმ. გრიგოლ ფერაძე/

[marine]

"ათონის მთაზე მოღვაწე ერთ-ერთი ბერი ამბობდა, რომ მთაწმინდაზე მცხოვრებ მამებს ზღვის ნაპირზე სეირნობა არ სჩვევიათ. მართალია, ეს არ ეკრძალებათ, მაგრამ გაურბიან თვალისა და ყურის გართობას, ზღვისა და მთების წარმტაცი სილამაზით ტკბობას. უჯობთ, თავ-თავიანთ სენაკებში განმარტოვდნენ, რათა მყუდროება შეინარჩუნონ".

[marine]

"რადგან ბერს პირადი ქონება არ გააჩნია, თუკი მას მონასტერში რაიმე დასჭირდება, წინამძღვართან მიდის და ეუბნება. მისი ნებართვის შემდეგ შეგიძლია, მიხვიდე შესაბამის საწყობში და ისარგებლო იმ ნივთით, რომელიც გჭირდება, შემდეგ უნდა დააბრუნო".

[marine]

"ათონური წესის თანახმად, სადაც არის შენი თმა, საფლავიც იქ უნდა იყოს, ანუ სადაც ბერის აღკვეცა ხდება, მისი საბოლოო ადგილიც იქ არის".

[marine]

"ისიქაზმი შინაგანი სიმშვიდის მიღწევისა და მჭვრეტელობითი ლოცვის განსაკუთრებული ფორმაა. ისიქაზმი XIII საუკუნეში ათონის მთის მონასტრის მკვიდრთა შორის განვითარდა".

[marine]

"ალბათ არსად არ არის ძველი სამონასტრო ტრადიციები შენარჩუნებული ისე, როგორც ათონის წმინდა მთაზე".

[marine]

"დიდმარხვაში იქ შაბათ-კვირას ხსნილია ზეთით, თუ დღესასწაული არ დაემთხვა, ორშაბათი, ოთხშაბათი და პარასკევი მარხვის დღეებია ანუ უზეთო. დიდმარხვაში ტრაპეზი ერთხელ არის დღეში, დანარჩენ მარხვებში - 2-ჯერ, თუმცა ვისაც ჯანმრთელობის პრობლემა აქვს და ვერ ეგუება ამ წესს, არის წინამძღვრისგან დაშვება საღამოს ცოტა წაიხემსოს. როცა სუფრაზე დევს ზეთი, მაშინ იქვე დევს ღვინოც და ვისაც სურვილი აქვს შეუძლია დალიოს 1 ჭიქა წყალგარეული ღვინო".

[marine]

" - როცა ხსნილდება, მაშინ რას მიირთმევენ?

- როგორც ჩვენთან, ათონური ტრადიცია გამორიცხავს ხსნილის დროს ხორცის მიღებას. ძირითადად ხსნილდება თევზით და რძის პროდუქტით. დაშვებულია ყველი, რძე, მაწონი, სადღესასწაულო დღეებში ნამცხვარი, ტკბილეული, ძირითადად იქ თხის ყველს ჭამენ".

[marine]

"მოგეხსენებათ, ვათოპედის მონასტერი ათონზეა, მაგრამ ათონის ყველა მონასტერს ქალაქში აქვს იმავე სახელის მონასტერი, სადაც ქალებს შეუძლიათ მოილოცონ სიწმინდეები".