წმიდა მამათა გამონათქვამები მარხვის შესახებ პარამეტრები

[marine]

"რატომ ვიკლებთ მარხვაში გარკვეულ საზრდელს? ამით ვიწყებთ, რადგან ხორციელი სიამოვნების ალაგმვა უნდა ვისწავლოთ; უნდა დავიმორჩილოთ იგი. ყოველი ფიზიოლოგიური მოვლენა ყოველთვის სიამოვნების მომნიჭებელია, მაგრამ ჩვენ მის ჭკუაზე არ უნდა ვიაროთ. ქრისტიანობა გვასწავლის: თუ ადამიანი მუცლის ალაგმვას ვერ მოახერხებს, იგი ვერც ერთი ნაბიჯით ვერ წაიწევს წინ - ეს აბსოლუტურად გამორიცხულია".

/დეკ. თეოდორე გიგნაძე/

[marine]

"გააღრმავო მარხვა"

[marine]

"მარხვაში გამოჩნდება ჩვენი ერთგულება უფლისადმი, თუ რისი დათმენა შეგვიძლია".

/ბერმონაზონი რომანოზი (პირველმოსულიშვილი)/

[marine]

"ორშაბათობით და პარასკეობით ნამცეცსაც არ იხმევდა [ღირსი მამა პაფნუტი ბოროვსკელი], ოთხშაბათს კი - მხოლოდ პურს, კვირის დანარჩენ დღეებში კი ტრაპეზს ძმებთან ერთად ინაწილებდა და მაშინაც მცირეოდენს გეახლებოდათ".

[marine]

"მამა გიორგიმ ღრმა სიბერემდე იცოცხლა. თითქმის გარდაცვალებამდე შეინარჩუნა საკვირველი სიმსუბუქე მოძრაობისას, ალბათ უფრო განუწყვეტელი მარხვის წყალობით. არასოდეს აჩქარდებოდა, ძალზე უბრალო და უშუალო გახლდათ, თუმცა ხასიათით მთლად ბავშვს არ ჰგავდა. პირიქით, მასში ჭვრეტდი წლებით და სულიერი გამოცდილებით განბრძნობილ მამას, რომელიც თავის თუ სხვათა მიწიერ ცხოვრებას უკვე სხვა სამყაროდან უცქეროდა ნათელი და მშვიდი მზერით. მე ის არასოდეს მინახავს გაბრაზებული, რაიმეზე უკმაყოფილო, შფოთიანი. ცა რომ ჩამოქცეულიყო, "დიდება ღმერთს ყველაფრისთვისო", - მხოლოდ ამას იტყოდა."

[marine]

მარხვის არსი და მნიშვნელობა

ღვთის რწმენა და სიყვარული ყოველ ადამიანს გულში უნდა ჰქონდეს დამარხული; მაგრამ რწმენა და სიყვარული მაშინ ხდება ცხოველი, როდესაც ის საქმით ვლინდება. ერთ-ერთი ამგვარი საქმეთაგანია ღმერთის ჩვენდამი უსაზღვრო სიყვარულის საპასუხოდ თავშეკავება და ამქვეყნიურ სიამეთა - ჭამა-სმა-შვება-გართობის ცოტათი მოკლება. ამას ეწოდება მარხვა. ამ აზრით გონიერი ადამიანი, ლოცვის მსგავსად, სულ მარხვაში უნდა იყოს (იყვნენ და არიან კიდევაც ასეთი წმინდა მამები), მაგრამ, საზოგადოდ, ადამიანს, დაცემული, უძლური ბუნების გამო, არ შეუძლია გამუდმებული თავშეკავება. ამიტომ ეკლესიამ დაადგინა გარკვეული დრო და ფორმა თავშეკავებისა ანუ მარხვა.

[marine]

როგორ ვიმარხულოთ პრაქტიკულად

მარხვის დროს ადამიანმა არ უნდა მიიღოს გარკვეული სახის საკვები: ხორცეული (ცხოველი, ფრინველი), რძის ნაწარმი (რძე, მაწონი, ხაჭო, ყველი, არაჟანი, კარაქი) და კვერცხი.

შეიძლება იხმიოს პური, მარცვლეული, ხილი, ბოსტნეული, ბაღჩეული და თაფლი.

ტრადიციულად არსებობს მარხვის შენახვის საყოველთაო წესები, რომლებიც საერთოა ყველა ავტოკეფალიური ეკლესიისთვის ყველა ეპოქაში, მაგრამ არსებობს გარკვეული საზღვრები, რომლებშიც შეიძლება იცვლებოდეს მარხვის სიმკაცრე გეოგრაფიული მდებარეობისა თუ კონკრეტული ვითარების მიხედვით (ძირითადად ჩვენ ფერისცვალებამდე ვერიდებით ყურძნისა და ზოგიერთი სხვა ხილის ჭამას და სხვა).

თევზი საზოგადოდ სამარხვო საჭმლად ითვლება, მაგრამ მისი მიღება-არმიღების საკითხი მარხვის სიმკაცრეზეა დამოკიდებული. ასევეა ღვინოც. მიუხედავად მისი მცენარეული წარმოშობისა, სახსნილოდ ითვლება და მარხვაში მისი მიღება მხოლოდ მცირე რაოდენობითაა დასაშვები, ისიც შაბათ-კვირას.

საერთოდ კი, ყოველ კონკრეტულ დროსა და ადგილას მარხვის სიმკაცრეს განსაზღვრავს ადგილობრივი ეკლესიის მამამთავარი.

[marine]

"[წმ. პანარეტი] ხორციელი უძლურების მომიზეზებით ძალზე ცოტა საზრდელს სჯერდებოდა, - დღეში მხოლოდ ერთხელ, - საღამოს ლოცვის შემდგომ ტრაპეზობდა, ღამეებს კი - ფეხზე მდგომი, ლოცვაში ათენებდა".

[marine]

"ხორცი სულს დაუქვემდებარა"

[marine]

"საკუთარ სხეულთან მამა ვიტალის [სიდორენკო] ნამდვილი ბრძოლა ჰქონდა გაჩაღებული. "ნინევიელების მაგალითიდან ვიცით, რომ არაფერი ისე არ ეხმარება მონანიე ცოდვილს ღვთის წყალობის მოპოვებაში, როგორც მარხვა, და არაფერი ისე არ მოაკვდინებს სულს, როგორც ნაყროვანებაო", - ამბობდა მორჩილი ვიტალი. სოკოს მოგროვებისას ჭიანებს არ ყრიდა და ხარშავდა, რამაც აღაშფოთა მისი თანამესენაკე, რომელსაც პასუხად მიუგო, ნაყროვანება - შინაგანი მატლი გაცილებით საშიშიაო."

[marine]

"საზრდელს კი ოდენ ძლიერ დაუძლურებული თუ იხმევდა [ღირსი დიონისე], ხოლო სული მისი მუდამ ლოცვით სუნთქავდა".

[marine]

"პირმარხული იყო"

"გემრიელი და უხვი საჭმლით გული გათქვირდება, გასქელდება და მოუძლურდება სულიერი ღვაწლისთვის, განსაკუთრებით ლოცვისთვის. "ეკრძალენით თავთა თქვენთა, - ამბობს უფალი, - ნუუკუე დამძიმდენ გულნი თქვენნი შვებითა და მთვრალობითა" (ლუკა 21,34). საპირისპიროდ ამისა კი გული მსუბუქია, სულიერია, როცა ადამიანი მარხულობს. ამას გამოცდილებაც გვეუბნება. მარხვისგან ნაყოფიერია ჩვენი გული, მდიდრული და ამაღლებული ჭვრეტებითა და გრძნობებით ივსება მაშინ, როცა მარხულობს. მიაქციეთ ყურადღება მმარხველ-მქადაგებელთა სიტყვებს, მათში სული და ძალაა, ეს ალბათ იმიტომ, რომ მქადაგებლები მარხვისა და ლოცვის მიერ თვითონვე იქცნენ თითქოსდა სულად. წაიკითხეთ იმ კაცთა სიტყვები, რომლებიც ცხოვრებისეული საზრუნავით არიან დაკავებულნი, ისინი ხორციელნი არიან, სუსტნი, როგორც სხეული."
/წმ. იოანე კრონშტადტელი/

[marine]

"უმაგალითო იყო მისი [ღირსი ბესარიონ მეგვიპტელი] მარხვა: ზოგჯერ მთელ კვირას არაფერს იხმევდა, ზოგჯერ 40 დღის მანძილზეც არ ეკარებოდა საკვებს".

[marine]

"გარეჯელ ბერ მამა არსენ მმარხველზე მოგვითხრობენ, დღეგამოშვებით ტრაპეზობდაო. ერთ დღეს, სადილობისას, ვიღაცამ პურის მოტეხა სთხოვა. საყვედურით გაიფიქრა ბერმა: "გუშინ პური არ მიჭამია, ხვალაც მშიერი უნდა ვიყო, აბა, ეს მცირე ნატეხი რას მიზამსო?!" მაგრამ მაშინვე მიხვდა ეშმაკის განზრახვას. ჩუმად გავიდა გარეთ და პურის ნატეხი ძაღლს მიუგდო, თვითონ კლდის ნაპრალში შევიდა, სცემდა საკუთარ თავს და აყვედრიდა: "ჰოი, უბადრუკო ჩემო თავო, არა გრცხვენია, რომ ძაღლი შენზე უკეთესი გამოდგა: მან უდრტვინველად მიიღო პური, შენ კი მის სიმცირეზე ჩიოდი. ამიტომაც, ბოროტო მუცელო, არც დღეს და არც ხვალ პურს არ მოგცემ და ქრისტეს მადლით წესიერებას გასწავლიო". საკუთარი თავის ყვედრებით, მარხვითა და მოთმინებით სძლია სისუსტეს."

[marine]

"ერთხელ ივერიის მონასტრის დღესასწაულზე ორი განდეგილი მოვიდა. ღამისთევის ხანგრძლივი ლოცვის შემდეგ სატრაპეზოდ წავიდნენ, სადაც თევზი და ლობიო შესთავაზეს (პარასკევი იყო). ერთმა თევზი აირჩია, მეორემ - ლობიო.
სადილის შემდეგ თავიანთი მოღვაწეობის ადგილისკენ ფეხით გაემართნენ. გზად ბერები ფიქრობდნენ, ღვთისმშობლისთვის უფრო სათნო რომლის საქციელი იყო. გარკვეული დროის შემდეგ დასასვენებლად შეჩერდნენ. ერთ მათგანს ჩათვლიმა და სიზმარში ღვთისმშობელი ნახა, რომელიც ჯერ იმასთან მივიდა, ვინც თევზი ჭამა და მადლობა გადაუხადა, ხოლო იმას, ვინც ლობიო მიირთვა, ასე უთხრა: "ამიერიდან შენი მოვალე ვარ". ცხადია, მან დააფასა მისი მსხვერპლი".

[marine]

"ის ზეციური საზრდელით უფრო იკვებებოდა, ვიდრე ხორციელით".

[marine]

"[ღირს სისო დიდს] იმდენად შეჰყვარებოდა ლოცვა და მარხვა, მრავალი დღე ისე გაივლიდა, საზრდელი არც კი მოაგონდებოდა"

[marine]

"მარხვა მხოლოდ ზოგიერთ საჭმელზე უარის თქმა არაა; იგი ღრმა სულიერებით, ლოცვით, ეკლესიაში სიარულით, მოყვასის განსაკუთრებული სიყვარულით უნდა გამოიხატებოდეს. მარხვა - ეს არის სწავლა სწორი არჩევანის გაკეთებისა. მოვიშველიებ წმინდა ილია მართლის სიტყვებს: "ხშირია ხოლმე, რომ როცა სული ჭლექდება, ხორცის დღეობა მაშინ არის; როცა სული ყვავის, ხორცი დნება". ხორციელი ვნებების დათრგუნვით უნდა ვაღწევდეთ სულიერ სიმაღლეს, თუმცა დღესდღეობით საზოგადოების ნაწილი ამას არ უფიქრდება და მარხვას ყოველგვარი შემზადების გარეშე იწყებს."

[marine]

"ისევ გვიხმობს წმინდა მარხვა და კვლავ გვთავაზობს მადლს."

[marine]

"მიქაელი [შავსამოსლიანი] გარეგნობით მშვენიერი იყო, თუმცა ნამარხულები და გამხდარი"