 ქართული ხუროთმოძღვრება |
სტუმარს სალამი ( შესვლა | დარეგისტრირება )
| ეკატო |
 Nov 20 2009, 08:43 PM
პოსტი
#1
|
 ეკატერინე  ჯგუფი: Members პოსტები: 6,924 რეგისტრ.: 28-August 07 მდებარ.: tbilisi წევრი № 2,647  |
როგორც შეგპირდით წერა დავიწყებ მართლმადიდებლური ტაძრების არქიტექტურის მიმოხილვით
უფლის ტაძარი გარეგნულად არა ჰგავს სხვა ნაგებობებს. უმეტესად ტაძარი ჯვრის ფორმისაა, რაც მოგვაგონებს, რომ ჯვარზე წამებით გვიხსნა ჩვენ უფალმა იესო ქრისტემ ეშმაკის მეუფებისაგან. ხშირად ეკლესია ნავისებურია, რაც ნიშნავს იმას, რომ ტაძარი – მსგავსად ნოეს კიდობნისა – მიგვაცურებს ცხოვრების ოკეანეში სასუფევლის მყუდრო ნავსაყუდელისაგენ. ზოგჯერ ტაძარი წრიული ფორმისაა, რაც ქრისტეს ეკლესიის მარადიულობის სიმბოლოდ აღიქმება. ჩვეულებრივ, ტაძარს აგვირგვინებს გუმბათი, რომელიც ზეცის სიმბოლოა; გუმბათზე ჯვარია აღმართული – ეკლესიის თავის – იესო ქრისტეს სადიდებლად. ხშირად ტაძარს რამდენიმე გუმბათი აქვს (მრავალგუმბათიანობა უმტავრესად რუსული მართლმადიდებლური ტაძრის არქიტექტურას ახასიათებს, და საქართველოში გამონაკლისის გარდა (გურჯაანის ყველაწმინდა) თითქმის არ გვხვდება). ორი გუმბათი მიანიშნებს ქრისტეს ორბუნებოვნებას (ღვთაებრივსა და კაცობრივს); 3 გუმბათი – წმ. სამების სამსახოვნების მაჩვენებელია; 5 – იესო ქრისტესი და 4 მახარებლისა, 7 გუმბათი – 7 საიდუმლოსი და 7 მსოფლიო კრებისა, 9 გუმბათი – ანგელოსთა 9 დასისა, 13 – იესო ქრისტესი და 12 მოციქულის სიმბოლოა. ეს ტექსტი რომელიღაც ფორუმზე ვიპოვე და ძალიან მომეწონა, მოკლედ და კარგად არის ახსნილი რომ ტაძრის ფორმა მთლად ადამიანის უსაზღვრო ფანტაზიით არ შეიძლება შეიქმნას. ახლა კი განვიხილავ მართლმადიდებლური ტაძრების რამოდენიმე ტიპს, რომელებიც გავრცელებული საქართველოში ტეტრაკონქი  ატენის სიონი(ტეტრა... და კონქი) ოთხაფსიდიანი ცენტრული ეკლესია (ან რაიმე სხვა შენობა), რომელშიც ნახევრად წრიული აფსიდები სიმეტრიულ-ჯვრისებრ არის განლაგებული ცენტრალური (ჩვეულებრივ, გუმბათქვეშა) სივრცის ირგვლივ. ტეტრაკონქი გავრცელებული იყო ადრინდელ ქრისტიანულ არქიტექტურაში (VI ს.), განსაკუთრებით კი — საქართველოსა და სომხეთში (ავანი, რიფსიმეს ეკლესია, ზვართნოცი). საქართველო ტეტრაკონქს უპირატესად VI-VII საუკუნეებში აშენებდნენ: ძველი გავაზის (ახალსოფელი), მანგლისის, თბილისის ქაშვეთის, ნინოწმინდის ეკლესიები, მცხეთის ჯვრის, ატენის სიონის ტიპის ტაძრები/ დარბაზული ეკლესია  გავეთი საეკლესიო ნაგებობის ერთ-ერთი სახეობა. XI საუკუნიდან გავრცელდა ევროპის ქვეყნებში. ჩვეულებრივ შედგება საკურთხევლისა და ერთი ნავისაგან, რომელიც გადახურულია ორკალთიანი სახურავით და ზოგჯერ ეგვტერები (ამასაც დავწერ რა არის) და გარშემოსავლელიც აქვს. არის ისეთი დარბაზული ეკლესიებიც, რომლებსაც თანაბარი სიმაღლის ნაგები ან რამდენიმე მაღალი უსარკმლო შუა ნავი აქვთ. საქართველოში დარბაზული ეკლესიის ერთადერთი ტიპია, რომელიც არსებობდა მთელი შუა საუკუნეების მანძილზე. დარბაზული ეკლესიის ტიპს მიეკუთვნება ბევრი საყურადღებო ძეგლი: აკვანება, ოლთისი, ეხვევი, ხვისი, სავანე, მალაანთ ეკლესია, გავეთი და სხვა. ეგვტერი, ეკვდერი (ბერძნ. eukterion — სამლოცველო), ორი მნიშვნელობა აქვს: მცირე სამლოცველო სახლი; კერძო, კარის სამლოცველო. ეკლესიაზე მიშენებული მცირე სამლოცველო; ეკლესიაზე მინაშენი ან მახლობლად ცალკე აგებული მცირე ეკლესია — სამწირველო. შუა საუკუნეების საქართველოში ეკლესიებზე მიშენებული ეგვტერები უმთავრესად დიდ ფეოდალთა კერძო სამწირველო-ეკლესიები და იმავე დროს ამ ფეოდალთა საგვარეულო სასაფლაო იყო. აღმოსავლეთის ქრისტიანულ ქვეყნებში საეკლესიო კანონმდებლობა კრძალავდა სალოცავ ეგვტერში წირვის (ლიტურგიის) შესრულებას. მთავარი მიზეზი ამ აკრძალვისა იყო ეკონომიკური კონკურენციის თავიდან აცილება, რასაც ამ შემთხვევაში ეგვტერები უწევდნენ საერთო-კათოლიკე ეკლესიებს (ეკლესიას აკლდებოდა მწირველზე დაკისრებული შესატანი). VI მსოფლიო საეკლესიო კრებამ (680-681) ნება დართო ეგვტერეში წირვა შეესრულებინათ, მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ თანახმა იქნებოდა ადგილობრივი ეპისკოპოსი და ის ასეთ ეგვტერს ეკლესიად აკურთხებდა. საქართველოში ეს აკრძალვა IX-X საუკუნეებშიც იყო ძალაში. მაგ., ხანძთის მონასტერში წინამძღვარმა ბერებს წესად დაუდო ეგვტერები ააეგოთ სენაკებთან მხოლოდ სამლოცველოდ და არა საწირავად (ეკლესიად), მაგრამ XI საუკუნიდან საქართველოში ეგვტერები, როგორც სამწირველო-ეკლესიები, ფართოდ ვრცელდება, რასაც უკავშირდება ქართული ფეოდალიზმისათვის დამახასიათებელი საეკვდრო-საწინამძღვრო ფეოდალური მიწისმფლობელობის თავისებული ფორმის წარმოშობა. XV საუკუნიდან დიდ საეკლესიო სამონასტრო ცენტრებში — მცხეთაში, ალავერდში, შიომღვიმეში, გელათში, ბიჭვინთაში და სხვა. შეიქმნა რამდენიმე საეკვდრო ფეოდაური ორგანიზაცია მცირე სენიორიების სახით. თითოეულ ეგვტერს მთავარი დიდი ეკლესიისაგან დამოუკიდებლად ჰყავდა საკუთარი ქინამძრვარი და სხვა მსახური, ეგვტერში პატრონის, დიდი ფეოდალის — შემწირველის, სახელზე სრულდებოდა სხვადასხვა სახის რიტუალი (წირვა-ლოცვა და სხვა). ეგვტერს დამოუკიდებლად ჰქონდა შეწირულება გლეხებისა და მამულების სახით, რომლის შემოსავალი მხოლოდ ეგვტერის საჭიროებას ხმარდებოდა. XV საუკუნიდან ეგვტერს ეწოდება აგრეთვე „საწინამძღვრო“. ამ ფოტოზე ჩანს ყინწვისის ტაძრის გვერდით მიშენებული ეგვტერი  სამეკლესიიანი ბაზილიკა  ქვემო ბოლნისისაქართველოში შემუშავებული ბაზილიკის თავისებური ვარიანტი (აღმოაჩინა და შეისწავლა გ. ჩუბინაშვილმა). საქართველოს გარეთ უცნობია. გარედან არ განსხვავდება ჩვეულებრივი სამნავიანი ბაზილიკისაგან, მაგრამ შიგნით ნავები ერთმანეთისაგან გამოყოფილია არა ბოძებით, არამედ კედლებით, ე. ი. არსებითაფ აქ ერთ შენობაში გაერთიანებულია ერთმანეთთან კარებით დაკავშირებული 3 სამლოცველო ეკლესია, რომლებშიც დღის განმავლობაში ცალ-ცალკე რამდენჯერმე იხდიდნენ წირვას. სამეკლესიიანი ბაზილიკის პირველი ნიმუშები VI საუკუნის შუა წლებს მიეკუთვნება. თანდათან მან უფრო ჩამოყალიბებული და რთული სახე მიიღო. გვერდის ეკლესიები (ნავები) ერთმანეთს დაუკავშირდა დასავლეთი შემაერთებელი გალერეით და შუა ეკლესიაში (ნავში) შესასვლელიც ამ გალერეიდანაა. ამავე დროს ჩნდება ახალი მოტივი - გვერდის ეკლესიების ორი ან სამთაღიანი ღია შესასვლელები. სამეკლესიიანი ბაზილიკის ტიპის საკულტო ნაგებობები X საუკუნემდეე არსებობდა, შემდეგ აქა-იქ გვხვდება. სამეკლესიიანი ბაზილიკის ცნობილი ნიმუშებია VI-VII საუკუნეების ეკლესიები ზეგანში, ნეკრესის მონასტერში, ქვემო ბოლნისში, დმანისსა და სხვა. სხვათაშორის ამ ტიპისაა ზუსტად ის ტაძარი, სადაც მე დავდივარ, თუ ვინმეს გინდათ რეალურად ნახოთ როგორია სამეკლესიანი ბაზილიკა, შორს წასვლა არ მოგიწევთ, მობრძანდით დიდ დიღომში 100 000 მოწამის სახელობის ტაძარში  (მეორე ტაძარი წმ. ილია მართლის სახელობისაა, მესამე კი ანდრია პირველწოდებულის, რომელიც ჯერ დაუსრულებელია )სამრეკლო  ნიკორწმინდის სამრეკლოსაქართველოში სამრეკლოები XIII საუკუნიდან ჩნდება. უძველესი დათარიღებული გუდარეხის სამრეკლო 1278 წელს არის აშენებული. ამ ხანის ნიმუშები წარმოადგენს გეგმით სწორკუთხა, ორსართულიან შენობას, რომლის კუბურ ქვემო სართულში გალავნის შესასვლელი იყო მოწყობილი, ხოლო მეორე სართულის მრავალწახნაგა, თაღებით გახსნილ გამჭოლ ფანჩატურში - საკუთრივ სამრეკლო. ხშირად სამრეკლო საცხოვრებელ ოთახებსაც შეიცავდა და თავდაცვით ფუნქციასაც ასრულებდა. დროთა განმავლობაში სამრეკლოები, როგორც ნაგებობის ტიპი, ევოლუციას განიცდის, იქმნება ახალი ტიპები. სამრეკლოების ცნობილი ნიმუშებია ვარძიის, იჯართის, გელათის მონასტრის, საფარის მონასტრის, ზარზმის მონასტრის, ნიკორწმინდის, ანჩისხატის, გრემისა და სხვა. პატრონიკე, მეორე სართული დონეზე მოთავსებული ზედა გალერეა. ჩვეულებრივ ეწყობოდა ქრისტიანულ ეკლესიებსა და საზეიმო დარბაზებში, ძირითადად შენობის დასავლეთ ნაწილში, ზოგჯერ მიეკვროდა ნავს სამხრეთის, დასავლეთის და ჩრდილოეთის მხრიდან. პატრონიკე თავდაპირველად საზოგადოების მაღალი წრის წარმომადგენელთათვის იყო განკუთვნილი, მოგვიანებით კი — მგალობელთა, მუსიკოსთა და ორღანისათვის. პატრონიკე ქართულ ხუროთმოძვრებაში ცნობილია VII საუკუნიდან (წრომის ტაძარი). აქ არის საინტერესო ცნობები მართლმადიდებური ტაძრის მოწყობილობაზე -------------------- ღმერთო მომეცი მოთმინება,რათა ავიტანო ის, რისი შეცვლაც არ შემიძლია. გამბედაობა,რათა შევცვალო ის, რისი შეცვლაც შემიძლია და გონიერება, რათა გავარჩიო პირველი მეორისაგან. კურტ ვონეგუტი |
   |
 
|
  |
გამოხმაურებები(40 - 50)
| ქევანა |
Jun 21 2010, 12:36 PM
პოსტი
#41
|
 მთვლემარე დრაკონი ჯგუფი: Members პოსტები: 7,454 რეგისტრ.: 11-February 07 მდებარ.: Shire, Hobbitland, Middle-earth წევრი № 1,055 |
likasani
მე იყალთოზე არაფერი მაქვს  ვიკიპედიის სტატია არ გამოგადგება? http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%...83%9A%E1%83%98) -------------------- “I'd built that bridge for you. But I didn’t know that I would be building it for you and him.” ("Dაისყ")
"He was born with a gift of laughter and a sense that the world was mad. And that was all his patrimony." - Scaramouche, Rafael Sabatini *** ფორუმზე გლანძღავ და მიწასთან გასწორებ, ძვირფასო, მაგრამ გახსოვდეს, ფორუმს გარეთ მე შენ მიყვარხარ : ) *** Спасение утопающего – дело рук самого утопающего... *** ამინდის შემქმნელი |
|
|
|
| likasani |
Jun 27 2010, 10:25 AM
პოსტი
#42
|
|
Newbie ჯგუფი: Members პოსტები: 14 რეგისტრ.: 12-May 10 წევრი № 8,816 |
მადლონა მაინც,არაუშავს,დიდად არ შედის ტურისტულ მარშუტში და რომ ვნახავ ადგილზე უფრო კარგად დავაკვირდები,უღრმესი მადლობა ყურადღებისთვის
  |
|
|
|
| tamuna m |
Nov 15 2010, 12:28 AM
პოსტი
#43
|
 კატეგორია: მოკვდავი ჯგუფი: Senators პოსტები: 4,790 რეგისტრ.: 4-February 08 მდებარ.: არც იქით და არც აქეთ წევრი № 3,842 |
ბაგრატის და გელათის მონასტრები შესაძლოა მსოფლიო მემკვიდრეობის ნუსხიდან ამოიღონ
http://netgazeti.ge/GE/32/culture/3090/ბ... -------------------- ..................... ენა მაქვს ძირში ამოსაგლეჯი, მაგრამ ვერავინ რისკავს ..................... სენატორიც თავიდან რიგითი იუზერი იყო :D ................... პ. ს. ბავშვობაში ყველა ხატავს |
|
|
|
| gvanca_wowko |
Dec 13 2010, 06:52 PM
პოსტი
#44
|
 cvanga_haiku ჯგუფი: Members პოსტები: 13 რეგისტრ.: 28-August 09 წევრი № 7,424 |
თუ შეგიძლიათ ვინმეს არქიტექტურული ტერმინები რომ დაწეროთ და ახსნათ რა რას ნიშნავს: ლუნეტები,ბემა,კამარა,ტრომპებ
,პანდანტები და ა.შ უამრავი რაგაც არი და ბევრი რაგაც არ მესმის. მადლობა წინასწარ |
|
|
|
| tamuna m |
Dec 14 2010, 03:54 PM
პოსტი
#45
|
|
კატეგორია: მოკვდავი ჯგუფი: Senators პოსტები: 4,790 რეგისტრ.: 4-February 08 მდებარ.: არც იქით და არც აქეთ წევრი № 3,842 |
-------------------- ..................... ენა მაქვს ძირში ამოსაგლეჯი, მაგრამ ვერავინ რისკავს ..................... სენატორიც თავიდან რიგითი იუზერი იყო :D ................... პ. ს. ბავშვობაში ყველა ხატავს |
|
|
|
| ქევანა |
Dec 15 2010, 04:25 PM
პოსტი
#46
|
|
მთვლემარე დრაკონი ჯგუფი: Members პოსტები: 7,454 რეგისტრ.: 11-February 07 მდებარ.: Shire, Hobbitland, Middle-earth წევრი № 1,055 |
tamuna m
ეს რა კარგი საიტია  მახსოვს მე რუსულ საიტებზე ვეძებდი და ლექსიკონით ვაქართულებდი -------------------- “I'd built that bridge for you. But I didn’t know that I would be building it for you and him.” ("Dაისყ")
"He was born with a gift of laughter and a sense that the world was mad. And that was all his patrimony." - Scaramouche, Rafael Sabatini *** ფორუმზე გლანძღავ და მიწასთან გასწორებ, ძვირფასო, მაგრამ გახსოვდეს, ფორუმს გარეთ მე შენ მიყვარხარ : ) *** Спасение утопающего – дело рук самого утопающего... *** ამინდის შემქმნელი |
|
|
|
| tamuna m |
Dec 15 2010, 05:56 PM
პოსტი
#47
|
|
კატეგორია: მოკვდავი ჯგუფი: Senators პოსტები: 4,790 რეგისტრ.: 4-February 08 მდებარ.: არც იქით და არც აქეთ წევრი № 3,842 |
ქევანა
მეც მაგ პერიოდში გაზრდილი ვარ ნესტიანი და მტვრიანი ბიბლიოთეკა და კომუნისტური ენით და შეხედულებებით დაწერილი რუსული წიგნები "ვსეობშაია ისტირია ისკუსტვ" არ მავიწყდება საერთოდ კარგი საიტია. ძეგლებზეც კარგად წერია და ეს ლექსიკონიც გამოსადეგია -------------------- ..................... ენა მაქვს ძირში ამოსაგლეჯი, მაგრამ ვერავინ რისკავს ..................... სენატორიც თავიდან რიგითი იუზერი იყო :D ................... პ. ს. ბავშვობაში ყველა ხატავს |
|
|
|
| qetevano |
Oct 30 2012, 07:31 PM
პოსტი
#48
|
 ბრრრრრ ჯგუფი: co-Moderators პოსტები: 3,683 რეგისტრ.: 27-September 12 მდებარ.: ევრივეა წევრი № 12,646 |
 Uploaded with ImageShack.us ამ თემას გადავაწყდი უცებ და გამახსენდა რომ კაცხის ფასადები და გეგმა მქონდა გაკეთებული პირველ კურსზე. ამოვქექე ძველი ფოტო თვითონ ეს პლანშეტი სად მაქვს შენახული აღარც მახსოვს. მგონი აკადემიაში დამატოვინეს. ოშკიც მქონდა მაგრამ ფოტო ვერ ვიპოვე სამწუხაროდ რაღაცა ისე ტკბილად მომაგონდა ახლა პირველი კურსი -------------------- ბეტმენი ხელს არ აწერს!
|
|
|
|
| A.V.M |
Oct 31 2012, 03:15 AM
პოსტი
#49
|
 მადლობა ამ ფორუმს! ჯგუფი: Senators პოსტები: 13,742 რეგისტრ.: 14-June 11 მდებარ.: ფორუმს გარეთ წევრი № 11,203 |
კაცხი....
მშვენიერი ფორუმული გასვლა იყო... -------------------- აბა ჰე და აბა ჰო!
|
|
|
|
| qetevano |
Apr 20 2013, 12:24 PM
პოსტი
#50
|
|
ბრრრრრ ჯგუფი: co-Moderators პოსტები: 3,683 რეგისტრ.: 27-September 12 მდებარ.: ევრივეა წევრი № 12,646 |
https://www.facebook.com/groups/436024756457233/ ძალიან საინტერესო ჯგუფია ვისაც ქართული ხუროთმოძღვრება, ხელოვნება და ასეთი რამეები გაინტერესებთ. საინტერესო განხილვებია ხოლმე.
-------------------- ბეტმენი ხელს არ აწერს!
|
|
|
|
| marine |
Apr 2 2022, 09:31 PM
პოსტი
#51
|
 მ_ა_კ_ა ჯგუფი: co-Moderators პოსტები: 58,036 რეგისტრ.: 3-November 06 მდებარ.: გულის საკურთხეველი:) წევრი № 381 |
"მადლობა ჩემს ხალხს ასეთი მემკვიდრეობისთვის. მადლობა ყველა უსახელო ხუროსა და ოსტატს, რომელთა მარჯვენამ განადიდა საქართველო, შექმნა მსოფლიო მნიშვნელობის უნიკალური კულტურის საგანძური".
/აკადემიკოსი გიორგი ჩიტაია საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქართველი ხალხის ეთნიკური ისტორია", გვ. 365/ -------------------- "კ უ ს_ ნ ა ბ ი ჯ ე ბ ი თ_ ფ უ ძ ი ა მ ა ს_ მ თ ი ს კ ე ნ".
------------------- "არც შექებით ვხდებით უკეთესნი და არც გაკიცხვით უარესნი." /არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი)/ -------------------- "ფრაზა, რომელსაც ხშირად იყენებდნენ ძველი გადამწერები: "ჴელი მწერლისა მიწასა შინა ლპების და ნაწერნი ჰგიან". |
|
|
|
|
ამ თემას კითხულობს 2 მომხმარებელი (მათ შორის 2 სტუმარი და 0 დამალული წევრი)
0 წევრი:
| მსუბუქი ვერსია | ახლა არის: 13th May 2024 - 11:57 PM |
მართლმადიდებლური არხი: ივერიონი
ფორუმის ელექტრონული ფოსტა: იმეილი
CHURCH.GE-Powered by Giorgi and IPB. Hosting by WebHostinG.Ge
2024
Licensed to: church.ge