დავითი, ფსალმუნები, განმარტებანი პარამეტრები

[marine]

ფსალმუნი 65-ე

14. "საკუერთხები ტვინოანი შენდა შევწირო ვერძებითა და საკუმეველითა, შევწირო შენდა ზუარაკები და ვაცები"

- როდესაც დავითი წერს, რომ ღვთის საკურთხეველზე მსხვერლად უნდა მივიტანოთ საკმეველი, ვერძები, ვაცები, ეს პირდაპირი მნიშვნელობით არ უნდა გავიგოთ; წინასწარმეტყველი გულისხმობს, რომ ყოველივე საუკეთესო უნდა შევწიროთ უფალს. უპირველესად ეს არის ჩვენი განწმენდილი გონება, ჩვენი განწმენდილი სხეული. სწორედ ეს უნდა შევწიროთ უფალს, ეს არის პირველი და უმთავრესი შესაწირი და არა ძველაღთქმისეული შესაწირი".

/არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე)/

[marine]

ფსალმუნი 146

9. "რომელმან მოსცის საზრდელი პირუტყვთა და მართუეთა ყორნისათა, რომელნი ხადიან მას"

- არა მარტო ადამიანებს, პირუტყვებს და ყორნების მართვეებსაც უფალი აძლევს საზრდელს. რა თქმა უნდა, თუკი პირუტყვს და ფრინველს აძლევს საზრდელს, თუკი მათაც არ ივიწყებს, ადამიანებს როგორ დაივიწყებს? როგორ ხადიან პირუტყვნი უფალს? - თუ დავაკვირდებით, როგორი დიდებულებითაა შექმნილი ეს უგონო არსებებიც, აქედან ჩვენც უფალი უნდა განვადიდოთ".

/არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე)/

[marine]

"აღსარება-შენანება - ეს არის საკუთარი თავის გახსნა ღმერთის წინაშე. როგორც ის სიტყვები ფსალმუნიდან, რომლებიც ირმოსში გადავიდა: "განვჰფინო [გადმოვღვარო] მის წინაშე ვედრება ჩემი" (141:3). თითქოსდა დოქი გაქვს ჭუჭყიანი წყლით და უბრალოდ ღვრი მას ღმერთის წინაშე "და ჭირი ჩემი წინაშე მისსა მიუთხრა" (იქვე). ის უბრალოდ გრძნობს, რომ დაინთქა უფსკრულის ძირამდე, როგორც იონა ვეშაპში, და ახლა ღმერთის წინაშე იხსნება".

[marine]

"როგორც დავითის ფსალმუნები, ისე ჩვენი ყოველდღიური ცხოვრება გვეუბნება იმას, რომ ყოველი ადამიანი თავისი ცხოვრებისეული გამოცდილებით წვდება უდიდეს საიდუმლოს - ღვთის მდუმარების საიდუმლოს".

[marine]

ფსალმუნი 147

5 "დადვის თოვლი, ვითარცა მატყლი, და ნისლი, ვითარცა ნაცარი მიჰფინის"

- თოვლი არის სიცივის გამოხატულება, თოვლი სიცივეს და ზიანს აყენებს ადამიანს, ნისლი მხედველობას უფარავს. წინასწარმეტყველი ბრძანებს, - თოვლი, ვითარცა მატყლი და ნისლი, ვითარცა ნაცარი - ანუ ერთმანეთს უპირისპირებს.

თუ თოვლი ცივია, მატყლი თბილია, ნისლი ჰაერშია გაფანტული და ადამიანს ხელს უშლის მხედველობაში, ნაცარი ჰაერში არ შეიძლება დარჩეს დიდხანს, მალევე მიწაზე დაცვივდება.

ანუ ის თვისებები, რაც თოვლს და ნისლს გააჩნია, უფლისთვის არაფერია, ანუ ის ბოროტება, ის წარმართული და იუდაური სიცივე, რაც სუფევდა მაცხოვრის მოსვლამდე, განაქარვა უფალმა".

/არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე)/

[marine]

"კურთხევა - ეს არის თაბორის უხილავი ნათელი, რომელიც გულში აღწევს, სულს ასხივოსნებს, ბნელ ძალას აძევებს, როგორც დავითის გალობა აძევებდა საულისაგან დემონებს".

/არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი)/

[marine]

"ერთხელ, როცა დავით წინასწარმეტყველი წარმართ ფილისტიმელებს ებრძოდა, რომელთაც ბეთლემი ჰქონდათ დაკავებული, მოსწყურდა და მოინდომა ბეთლემის ჭის წყლის დალევა, საიდანაც ადრე, ცხვრების მწყემსვისას, ხშირად იღებდა წყალს.

მეფემ თავის მეომრებს ჰკითხა: - ვინ გაბედავს, გაიაროს ფილისტიმელთა დაცვა და ჭის წყალი მოიტანოსო. წინ სამი მხნე მამაკაცი წარდგა, რომელთაც შეასრულეს მეფის სურვილი, თავი საფრთხეში ჩაიგდეს და ჭის წყალი მოუტანეს მეფეს.

დავითს გული შეემუსრა, არ მოისურვა ამის დალევა. "ღმერთმა დამიფაროს, რომ ეს გავაკეთო, - წამოიძახა, - განა დავლევ ამ კაცების სისხლს, რომელთაც სული თვისი დადეს ჩემთვის! სიცოცხლე საფრთხეში ჩაიგდეს და წყალი მომიტანეს". მეფემ წყალი აღარ დალია და დააქცია სადიდებლად უფლისა".


"წმინდა წერილი და ფსალმუნებიც, რამდენიმე მიმართულებით შეიძლება გავიგოთ".

[marine]

"შვილო ჩემო, დაიცავი საკუთარი გრძნობები, განსაკუთრებით უფრთხილდი თვალებს - ისინი რვაფეხას საცეცებივით მიიტაცებენ ყოველივეს, რაც მათ წინ მოძრაობს, ყველაზე იოლად კი ცოდვილთ ნადავლს ჩააფრინდებიან ხოლმე. თვალების მიზეზით დაეცნენ და დაიღუპნენ "სვეტნი სულიერნი". დავითმა, როცა არ დაიცვა თვალი, მკვლელობა ჩაიდინა და მრუშობას მისცა თავი, მიუხედავად იმისა, რომ ღვთის დიდი წინასწარმეტყველი იყო, ჰქონდა მადლი და ნიჭი წინათმცნობელობისა".

/არქიმანდრიტი ეფრემ მთაწმინდელი/

[marine]

"რა არის ადამიანისათვის სასიკეთო, ამის შესახებ წმიდა წერილი მორწმუნე კაცს მარტივად და გასაგებად მიუთითებს: "ხოლო ჩემი მიახლებაი ღმრთისა კეთილ არს; დადებად უფლისა მიმართ სასოებაი ჩემი, მითხრობად ჩემდა ყოველი ქებულებაი შენი ბჭეთა ასულისა სიონისათა" (ფსალმ. 72:28).

ასე განმარტავს დიდი მეფსალმუნე მეფე დავითის ამ ლექსს დეკანოზი გიორგი რაზუმოვსკი: დაე, ყოველმა თვითონ განსაჯოს, რა არის მისთვის სასიკეთო და სარგებლის მომტანი, ჩემთვის კი არაფერია უკეთესი ღმერთთან შერწყმაზე.

და რადგანაც დღეს, ხილულ ყოფაში, ეს ჩემს ძალას აღემატება, მე სასოებით ღმერთს მინდობილი ვცდილობ მის ქებაში ხელის გაწაფვას, რათა ვადიდო უფალი არა მხოლოდ დახშულ კარს მიღმა - ჩუმად, ლოცვებში, არამედ სიონის კართან, ხალხმრავლობაში, ძახილით და გახმამყვირებით."

[marine]

"რატომ შეიყვარა ღმერთმა ასე დავითი? რატომ მიაგო გამორჩეული პატივი? შობის ადგილად მისი ქალაქი რატომ ირჩია და თავისი ხორციელი წარმომავლობა მას რატომ დაუკავშირა?!

პირველ რიგში იმიტომ, რომ იგი გახდა მეფე-რჩეული

დავითს ძლევამოსილობის მწვერვალზეც და უდიდესი შეჭირვების ჟამსაც სულით ხორცამდე ჰქონდა განცდა იმისა, რომ ქვეყანაში თვითონ კი არ მეფობდა, არამედ, - ყოვლადსახიერი უფალი. თავად კი იყო ოდენ მსახური და მისი ნების აღმსრულებელი, ამიტომაც თავმდაბლად სრულად იყო მასზე მინდობილი და უდრტვინველად ემორჩილებოდა.

ძველი აღთქმის მეფეთა შორის მეფე-მსახურის ტვირთი ასე სწორად, ასე ღირსეულად არავის უტარებია და დღესაც იგი მისაბაძად რჩება.

დავითს ჰქონდა დიდი შეცდომებიც, მაგრამ ჰქონდა გულმხურვალე, გულწრფელი, სულისშემძვრელი სინანული და ეს განცდა იმდენად ძლიერი იყო მასში, რომ სჭარბობდა ცოდვათა სიმძიმეს და მაგალითად გახდა დაცემულთა წამოდგომისა.

თავმდაბლობისა და გულშემუსვრილობის გამო მიეცა მას წინასარმეტყველების მადლი და უფალთან პირდაპირი საუბრის ძალმოსილება, რითაც იქცა მეფობის, ღვთისმახურებისა და წინასწარმეტყველების ნიჭთა შემომკრებად.

ამ თვისებათა გამო დაფასდა დავითი ღვთის თვალში."

/უწმინდესი და უნეტარესი ილია მეორე/

[marine]

"დიდი მარხვის პერიოდში ხშირად იკითხება ტყვედ ჩავარდნილი ებრაელების საგოდებელი ფსალმუნი "მდინარეთა ზედა ბაბილოვნისათა მუნ დავსხედით და ვტიროდით" (136-ე ფსალმუნი). პროტოპრესვიტერი ალექსანდრე შმემანის თქმით, ეს "განდევნის" ფსალმუნია. მას ბაბილონის ტყვეობაში ჩავარდნილი ებრაელები გალობდნენ, როცა თავის წმინდა ქალაქ იერუსალიმს იხსენებდნენ. იგი იქცა იმ ადამიანთა გალობად, რომელიც ღვთისგან თავის შორს ყოფნას გრძნობს".

[marine]

"წმინდა წერილი გვეუბნება, რომ დავითი ტანადი იყო, ლამაზი ("იყო იგი წითურ, პირითა მხიარულ, გრემან, ქმნულკეთილ ხილვითა" - მეფეთა 16,12)."

[marine]

"ცოდვა ჩემი წინაშე ჩემსა არს მარადის", - ესეც დავითის სიტყვებია (50-ე ფსალმუნი), როცა ის ღმერთს სთხოვდა ბერსაბესგან შეძენილი ახალშობილის გადარჩენას. ამ ქალისგან კიდევ ერთი შვილი ეყოლა დავითს - სოლომონი, რომელიც, ვიცით, ბრძენი იყო, სანამ ცოლები გადაიბირებდნენ. პარადოქსია, მაგრამ ფაქტია, რომ დავითს თითქმის არც ერთი შვილი არ გამოადგა".

[marine]

"[წმ. გაბრიელ სალოსს] ჰკითხეს, - დავითის ფსალმუნის კითხვისას თუ ოცი კაცის სახელი მოვიხსენიე, რა ძალა მიდის მათთან და როგორ განაწილდებაო.

- მხოლოდ ერთ კაცზე რომ წაგეკითხა ერთი კანონი, რა ძალაც ამ ერთზე გადავიდოდა, ისევე მიუვიდოდა იმ ოცსაც სათითაოდ".

[marine]

"- რატომაა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ფსალმუნთა კითხვა მიცვალებულთათვის, საიდან იღებს სათავეს მათთვის ფსალმუნთა კითხვის წესი და როგორ ვიკითხოთ ფსალმუნები გარდაცვლილთათვის?

- როგორც აღვნიშნეთ, ფსალმუნნი ღვთის მადლისა და შეწევნის მომხვეჭელი და ეშმაკის განმდევნელი ლოცვები, საგალობლებია, ამიტომ მათი კითხვით შევეწევით - ძალას ვმატებთ გარდაცვლილის სულს, რათა შეებრძოლოს ბოროტი ძალის შემოტევას, რომელიც ცდილობს მიიტაცოს მისი სული. ამავდროულად მიცვალებულზე მოიწევა ღვთიური მადლი.

რაც შეეხება გარდაცვლილთათვის ფსალმუნთა კითხვის ტრადიციას, იგი ქრისტიანობის პირველი საუკუნეებიდან მომდინარეობს: პირველი ქრისტიანები გარდაცვლილ ადამიანს ღამეს უთევდნენ და ფსალმუნებს უკითხავდნენ. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი და აუცილებელია გარდაცვალებიდან ორმოცი დღის მანძილზე, ვიდრე მისი სული ღვთის სამსჯავროს წინაშე წარსდგება გასასამართლებლად."

/მამა დავით ქვლივიძე/

[marine]

"ფსალმუნზე ამღერებდა დავით მეფე თავის აზრებს."

"დავითნი" 150 ფსალმუნისგან შედგება, რომლებიც შეთხზულია ლექსის ფორმით, ებრაული პოეზიის წესით."

[marine]

"დავით მეფე ისრაელისთვის იყო ღვთის ნების გამომხატველი, უფალი მისი პირით ამცნობდა ადამიანებს თავის ნებას. შეიძლება ითქვას, რომ მისი ფსალმუნების ყოველი სიტყვა არის სიტყვა ღვთისა. მათ შორის ბევრი წინასწარმეტყველურია, სადაც ახალ აღთქმაში მოსახდენი მოვლენები - ჯვარცმა, უფლის კვართზე წილისყრა თუ სხვა - ისეა გადმოცემული, თითქოს დავითი ცხადად ხედავდა ყოველივეს.

დავითი საოცარი სულიერი თვისებებით გამოირჩეოდა, ამიტომაც იყო დავანებული მასზე ღვთიური მადლი და ამიტომაც წერდა ფსალმუნებს სულიწმინდის შთაგონებით."

/მამა დავით ქვლივიძე/

[marine]

"- ზოგჯერ ადამიანი იწყებს ფსალმუნების კითხვას, მაგრამ მათი გააზრება და ჩაწვდომა უჭირს...

- ერთხელ თეოფანე დაყუდებულს სულიერმა შვილმა უთხრა, - მამაო, ფსალმუნთა კითხვაზე კურთხევა მომეცი, მაგრამ თავი უნდა დავანებო, რადგან ვკითხულობ და არაფერი მესმისო.

ეს არ გააკეთო, - უთხრა წმინდა მამამ, - მართალია, არ გესმის, მაგრამ ეშმაკებს ესმით და გარბიანო.

აი, რაოდენ დიდი ძალა შესწევს ფსალმუნთა თუნდაც შეუმეცნებლად კითხვას, ამიტომ მათი კითხვა არც იმ დროს უნდა შევწყვიტოთ, როდესაც ვერ ვიაზრებთ და მათში ჩაწვდომა გვიჭირს.

უმჯობესია მზემ დაკარგოს ბრწყინვალება, ვიდრე ფსალმუნების კითხვას თავი დავანებოთ, - ბრძანებს წმინდა იოანე ოქროპირი."


/მამა დავით ქვლივიძე/

[marine]

"ერთხელ, როცა დავით წინასწარმეტყველი წარმართ ფილისტიმელებს ებრძოდა, რომელთაც ბეთლემი ჰქონდათ დაკავებული, მოსწყურდა და მოინდომა ბეთლემის ჭის წყლის დალევა, საიდანაც ადრე, ცხვრების მწყემსვისას, ხშირად იღებდა წყალს.

მეფემ თავის მეომრებს ჰკითხა: - ვინ გაბედავს, გაიაროს ფილისტიმელთა დაცვა და ჭის წყალი მოიტანოსო. წინ სამი მხნე მამაკაცი წარდგა, რომელთაც შეასრულეს მეფის სურვილი, თავი საფრთხეში ჩაიგდეს და ჭის წყალი მოუტანეს მეფეს.

დავითს გული შეემუსრა, არ მოისურვა ამის დალევა. "ღმერთმა დამიფაროს, რომ ეს გავაკეთო, - წამოიძახა, - განა დავლევ ამ კაცების სისხლს, რომელთაც სული თვისი დადეს ჩემთვის! სიცოცხლე საფრთხეში ჩაიგდეს და წყალი მომიტანეს". მეფემ წყალი აღარ დალია და დააქცია სადიდებლად უფლისა".

[marine]

ფსალმუნი ოცდამერვე

"1. "შესწირევდით უფლისა შვილნი ღმრთისანი, შესწირევდით უფლისა შვილთა ვერძთასა, შესწირევდით უფლისა დიდებასა და პატივსა"

- დავითი ფსალმუნის ამ მუხლში ბრძანებს: ღვთის შვილები შესწირავდით შესაწირავს უფალსო. ღვთის შვილებში იგულისხმება ებრაელი ერის ის ნაწილი, რომელიც მიიღებდა მესიას, გახდებოდა ქრისტიანი, "ვერძების შვილებში" კი, როგორც წმინდა კირილე ალექსანდრიელი გვეუბნება, - წარმართთა შვილები.

როგორც ვერძია თავისი სიჯიუტით ცნობილი, ასევე იყვნენ წარმართნი თავიანთი წარმართული სარწმუნოებით ჯიუტნი, ღვთის წინააღმდგომნი, მაგრამ სწორედ მათი შვილები გახდებიან ღვთის მადიდებლები და უფლისთვის მსხვერპლის შემწირველნი.

ამ მუხლში წარმართთა მოქცევაზეა საუბარი. ბოლო სიტყვებით "შესწირევდით უფლისა დიდებასა და პატივსა" დავით წინასწარმეტყველი ბრძანებს: ორივე ერი - "ღვთის შვილები" და "შვილნი ვერძთანი", ებრაელები და წარმართები ერთობლივად შესწირავენ დიდებას უფალს, როდესაც ქრისტეს სჯულზე მოექცევიან და ქრისტეს ეკლესიაში გაერთიანდებიან."