თემის საბეჭდი ვერსია

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 10 2008, 05:14 PM

მინდა, რომ ამ თემაში ყველა მასალას, რაც დიდებულ მეფესა და წმინდანს, დავით აღმაშენებელს ეხება, ერთად მოვუყაროთ თავი და განვადიდოთ ჩვენი სახელოვანი წინაპარი



მეფესა დავითს


სიბრძნის მოყუარებ შენ, უფროჲსად ბრწყინვალეო, თუალო ყოვლისა სოფლისა მეფეთა ერთგუამობისაო, რომელი-ეგე ჰაეროვან ხარ, ვითარცა სამყარო ხილულსა სოფელსა შორის;

საჩინო, ვითარცა მზე, ვარსკულავთა შორის;

ბრწყინუალე, ვითარცა ეთერი ნივთთა შორის;

ნათლისფერ, ვითარცა ელვა ღრუბელთა შორის;

ცის-კროვან, ვითარცა აღმოსავალი კერძოთა შორის;

ტკბილ, ვითარცა არე ჟამთა შორის;

ღმრთის სახე, ვითარცა საყუარელი სათნოებათა შორის;

გულისათქუმელ, ვითარცა ოქროჲ მიწათა შორის;

ელვარე, ვითარცა იაკინთი ქვათა შორის;

მაღალ, ვითარცა ფინიკი ნერგთა შორის;

შუენიერ, ვითარცა ვარდი ყუავილთა შორის;

აღმატებულ, ვითარცა სამოთხე ქუეყანასა შორის;

ძლიერ, ვითარცა ლომი მჴეცთა შორის;

მტკიცე, ვითარცა ანდამატი განუკუეთელთა შორის;

სახელგანთქმულ, ვითარცა ნებროთ გმირთა შორის;

ახოვან, ვითარცა ისო წინამბრძოლთა შორის;

მოშურნე, ვითარცა ფინეზ მღვდელთა შორის;

მხნე, ვითარცა სამფსონ მსაჯულთა შორის;

უბრძოლველ, ვითარცა აქილლევ ელლენთა შორის;

ბრძენ, ვითარცა სოლომონ მეფეთა შორის;

მშჳდ, ვითარცა დავით ცხებულთა შორის;

შურისმეძიებელ, ვითარცა იოსია შარავანდედთა შორის;

უზარო, ვითარცა მაკედონელი მფლობელთა შორის;

განმადიდებელ ფლობისა, ვითარცა ავღჳსტოს კეისართა შორის;

კაცთმოყუარე, ვითარცა ჩემი იესო ღმერთთა შორის; ბუნებით ღმერთი, მადლით ღმერთქმნულთა შორის;

მჴურვალე, ვითარცა პეტრე მოწაფეთა შორის;

საყუარელ, ვითარცა იოანე მეგობართა შორის;

მკჳრცხლ, ვითარცა პავლე მოციქულთა შორის;

სახის დასაბამ უცთომელისა ქრისტიანობისა, ვითარცა დიდი კონსტანტინე თჳთმპყრობელთა შორის;

სიმტკიცე კეთილად მსახურებისა, ვითარცა თევიდოსი სკიპტრისმპყრობელთა შორის...

ყოველთა ვედრებაჲ, ყოველთა ლიტანიობაჲ, ყოველთა ერთჴმობაჲ, ვითარმედ დავით კეთილად მსახურისა და ღმრთივდაცვულისა მეფისა, ჩუენისა მრავალმცა არიან წელიწადნი!..


მონაზონი არსენი


წმიდა კეთილმსახური მეფე დავით აღმაშენებელი (+1125)

ტროპარი

საკვირველება, რომელი ქმენ, უფალო, წმიდისა შენისა შორის კეთილმორწმუნისა მეფისა დავითისა, ზესთა აღხდების გონებასა სიტყვის მოქმედთასა რამეთუ ადიდე იგი სახელისათვის შენისა, ვიდრე დახსნამდე სარკინოზთა ბრწყინვალეთა მიერ ძლევათა ყოველად საკვირველთა, ხოლო შემდგომად დაზსნისა სარკინოზთასა დიდებულ ჰყავ ნიშთა მიერ საკვირველთა, რომლისა ოხითა მოეც სულთა ჩუენთა დიდი წყალობა.

კონდაკი

ზესთა მბრძოლისა უძლეველსა დავითს და შემწესა ურცხვენელსა კეთილ-მსახურებისასა, ვითარცა მის მიერ განათლებულნი სამწყსოისა მისისა ერნი და ქალაქნი, შორის ხმისა, გვირგვინსა შეუთხზვიდეთ, განმათავისუფლებელსა მას ჩუენსა ყოველთაგან ვნებათა და ვიტყოდეთ მისდამი სიხარულით: გიხაროდენ, კმაო, მფარველო ჩუენო.

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 11 2008, 11:22 AM

გიხაროდენ

იხარებს მსოფლიო ხსენებასა მართლ-მადიდებელთა ეკლესიისა ლამპარისასა, აღიტყველენით ხელთა ყოველი სულდგმული ქვეყანასა ზედა. ნუგეშინისცემულ-იქმნენ მართლმადიდებელი ეკლესია დიდისა მებრძოლისა ყოვლად ქებულისა და მფარველისა დიდისა დავითის მიერ.

შეუვრდეთ ჩვენცა ძენი შეურყეველისა ეკლესიისა დიდებულსა დავითს და ვევედრნეთ დაგვიფაროს ხილულთა და უხილავთა მტერთაგან, მხურვალე გულითა გვექმნას წინაშე საყდრისა მეფისა მეფეთასა და უფალთასა და ესრეთ სიხარულით უგალობდეთ:

გიხაროდენ, ნუგეშინისცემაო ივერიისაო,

გიხაროდენ, ერისა შენისა დიდებაო,

გიხაროდენ, მეფობათა შვენებაო,

გიხაროდენ, მართლ-მადიდებლობისა მცველო,

გიხაროდენ, ერისა შენისა კეთილ მორწმუნეობასა ზედა დამამყარებელო,

გიხაროდენ, ქრისტეს ეკლესიისა ზღუდეო და სიმტკიცეო,

გიხაროდენ, დიდებაო საყდართაო და თვითმპყრობელო,

მებრძოლო ერთმთავრობისათვის ქრისტეს მოყვარეთა ხელმწიფებაო,

გიხაროდენ, სულითა და ხორცითა, ყოვლად ბრძენო,

გიხაროდენ, თავზარ-დამცემო და მძლეველო ქრისტეს მოძულეთა აგარიანთაო,

გიხაროდენ, შემმუსვრელო ჰაოსიანთა ერისა უკეთურებისაო,

გიხაროდენ, საღმრთო საყვირო მართლ-მადიდებლობისაო,

გიხაროდენ, ღვთისმიერ შეყვარებულო და ქებულო პირსა ზედა ქვეყნისასა,

გიხაროდენ, სამეფოისა შენისა ანგელოზო მფარველო,

გიხაროდენ, სუნნელო სამოთხისაო და სანთელო სახარებისაო,

გიხაროდენ, ჩვენის ცხოვრებისა შემამკობელო,

გიხაროდენ, დიდო დიდებაო და სიქადულო ერისა შენისაო,

გიხაროდენ, სულთა ჩვენთა განმანათლებელო,

გიხაროდენ, დავით!


კირიონ II

სრულიად საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი. 1899 წ.

პოსტის ავტორი: tamuna m თარიღი: Mar 11 2008, 11:45 AM

დავით აღმაშენებელი

http://www.chveni-sarcmunoeba.narod.ru/davit_agmashenebeli.htm


http://chronicle.iatp.ge/agmashenebeli.html

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 11 2008, 11:56 AM

მადლობა, თამუნა, ბმულების მოწოდებისთვის

პოსტის ავტორი: თემო თარიღი: Mar 11 2008, 12:37 PM

მეფის საფლავი




გელათი




ეს კიდევ უცხოელებისათვის


Gelati monastry had imagined one of the developted cultural centers in the middle century. Eleven kilometres to the east of Kuataisi, not very far from the town, in a picturesque ravine of the Tsqaltsitela River is situated the Gelati Monastry. The Gelati monastry was founded at the beginning of the 12th century, the period with the most significant historical events in Gergia. The monastry was established by David the Builder in 1106. Entering the yard of the Gelati Monastry you can see the architectural ensemble in the green glade: the Main Church with its three aspes facing the visitors, to the east of the it S.t. George’s domed church that is comparatively less in dimensions and St. Nicholas’ Church, a two-storeyed building with an arched passage on the ground floor, to the west of the MainCurch. A little farther there is a bell-tower rising near a spring from which drinking water is running through clay pipes to the ground floor of the bell-tower. To the west of the Main and St. Nichola’schurches rise the walls of the Academy founded by King David the Builder in the 12 th century.




Dwelling-places and other secular building were situated along the walls of the monastery which had given place to the constructions of later period. There is a two-storeyed construction, the former gates, in the southern part of the wall where King David the Builder is buried.




The MAIN CHURCH OF THE VIRGIN is notable for its size and artistic decision in the architectural ensemble of the Gelati Monastry (it is 29,20 metres long, 20,20 metres wide, 20 metres in height not including the dome and 36,39 meters with the dome). The construction of the Church of the Virgin began when the monastry was founded. The facades of the church are decorated with long frames and light mural arches. The church is not rich in ornaments. Mastery of technique, fine stone carving of tiny halfcolumns and of the disk of the middle window in the alter and the artistic solution of the window in the southern façade testify that, according to the trends of the epoch, the church was adorned with the ornamental carving.The church is unusually high and spacious, but still it is perfectly lighted by the large windows in the walls and in the drum. Entering the church, visitors’ attention is attracted by the splended mosaic adorning the concha of the apse. In the centre of the composition, against the twinkling golden background, the artist has depicted the Virgin and Child with the archangels Mikel and Gabriel on both sides. The mosaic is contemporaneous with the architecture of the church.




The mural painting of the time gave way to the later painting mainly executed in the 16-17th centuries. Special attention is to be paid to the painting of the lower register of the nothern wall (16 c.) with portrayals of historical persionages and among them King David the Builder. It is full-length potrait. In his left hand the King is holding a model of the Main Church and a scroll of charter in his right hand. It is the only portrait of the King that has survived. An inscription in ecclesiastical uncial has preserved on the portrait. It reads as follows; Eternal memory to Great King David the Builder, Amen”.




ST. GEORGE’S CHURCH is situated to the east of the Main Church. It was built in the 13th century . general design of the church and decorative solution of the interior follow the tradition of the epoch. Our attention is attracted by the original treatment of the under vault piers, the round pillars, the bases of which are decorated with two rows of festoons. In the church you can see a three-spanned low barrier separating the alter from the reat of the space. The barrier is contemporaneous with the church.




The inscription on the west arch tells us that Eudemon Chkhetidze, the Cathalicos of West Gergia, had the walls of St. George’s Church painted in the 17th century.




ST. NICHOLAS’ CHURCH is a two-storeyed building. It stands to the west of the Main Church. The Main Church of the monastry, the building of the Academy and St. Nicholas’ Church are in functional connection. The low storey of the building represents a domed passage opened with high and broad arches on the east and west, and with comparatively low ones on the north and south. This edifice forms a pedestal on which a small church is erected. The platbands of the windows and the entrance are deprived of tradition Georgian carving on stone. A stone staircase leads to the second floor.




THE BELFRY is a three-storeyed building. The first two storeys are contemporaneous with the monastry. The third storey, which represents a barrel opened with arches, was erected later (14 century).




THE ACADEMY BUILDING Georgia’s culture and education of the 12 th century is inseparably cennected with King David the Builder activity, namely with the foundation of the Gelati Monastry and the Academy. The annalist tells us: ,,King David the Builder gathered both Georgian and foreign scholars distinguished for their talents and moral dignity and setteled them in Gelati .” Thus outstanding philosophers Ioanne Petritsi, Arsen Iqaltoeli and others lived and worked in the Gelati Monastry. The annalist records the following about the Gelati Academy: ,,Gealti is the second Jerusalem, the place for learning all kinds of virtues and various sciences like another Athens”. Many literary works, works on philosophy and history were written and translated in the Gelati Academy. Such disciplines as arithmetics, geometry, grammar, rhetoric, phisolophy, astronomy and music were learnt in the Academy. A school of gold-chasing where unique specimens of art were created, also existed in Gelati. Sufice to mention the Khakhuli Icon, a brilliant artistic specimen of the 12 th century. The Gelati Academy existed as far as the first twenties of the 16 th century.




The Academy building stands on the western verge of the steep slope. A richly decorated portico supported by four piers is adjoined to the entrance. All the four piers are different shape. The Gelati Academy is a significant monument of the Renaissance holding a place of honour in the treasury of the Gergian national culture.

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 11 2008, 01:23 PM

დავით აღმაშენებლის სიტყვა წარმოთქმული დიდგორის ომის წინ

"ეჰა, მეომარნო ქრისტესნო!

თუ ღვთის სჯულის დასაცავად თავდადებით ვიბრძოლებთ, არამცთუ ეშმაკის ურიცხ მიმდევართა, არამედ თვით ეშმაკსაც ადვილად დავამარცხებთ, და ერთს რასმე გირჩევთ რაც ჩვენი პატიოსნებისა და სარგებლობისათვის კარგი იქნება:

ჩვენ ყველამ, ხელების ცისკენ აპყრობით, ძლიერ ღმერთს აღთქმა მივცეთ, რომ მისი სიყვარულისათვის ამ ბრძოლის ველზე დავიხოცებით და არ გავიქცევით.

და რათა არ შეგვეძლოს გაქცევა, კიდეც რომ მოვინდომოთ, ამ ხეობის შესავალი, რომლითაც შემოვსულვართ, ხეთა ხშირი ხერგებით შევკარით და მტერს, როცა მოგვიახლოვდება ჩვენზე იერიშის მოსატანად, მტკიცე გულით დაუნდობლად შევუტიოთ."

პოსტის ავტორი: tamuna m თარიღი: Mar 11 2008, 02:34 PM

წმიდა მეფე დავით აღმაშენებელი
გალობანი სინანულისანი
უგალობდითსა

1. რომლისაცა წინაშე
ქედ-დადრეკილ არს ყოველი,
მუჴლი ყოველი მოდრკების და ენაჲ ყოველი
შენსა
ჴმობს აღსარებასა,
მეცა, სიტყუაო,
აღმსარებელსა მომხედენ!

2. ხატსა თჳსსა მამსგავსე
და საკრველად გრძნობადისა
და გონიერისა მყოფობისად დამაწესე
შენებრ
არსთა სიტყუებისა
ჩემ შორისცა შეკრებითა,
ხოლო მე უმადლო გექმენ.

3. ბუნებითი რაჲ ძალნი
არა სჯულთაებრ ვიჴუმიენ
მსგავსებისაგან დავაკლდი და დავჰბადე ბოროტი,
ხოლო
ხილულთა-მიერსა
გემოვნებასა
ვრცელად განუხუენ გრძნობანი.

4. ქალწულო, ბრალეულთა
თავმსდებო, რომელმან სიტყუაჲ
განაზრქე ჴორცითა და კარვითა მიწისაჲთა,
სიზრქე
უსასოებისაჲ
განმძარცუე, რაჲთა
მონანული შეგივრდე შენ!

განძლიერდითსა

1. ბუნებითსა რაჲ პორფირსა
თჳთმფლობელობასა თანა
მეფობისაცა შარავანდნი
მარწმუნენ, ხოლო
მე ვნებათა ბილწთა
მონად მივჰყიდე თავი,
რამეთუ „რომლისაგანცა ვინ
ძლეულ არნ, მისდაცა დამონებულ არნ.“

2. კაენის მკვლელებრი ცნობაჲ,
სეითის ძეთა ლირწებაჲ,
გმირთა სიღოდით მავალობაჲ
ხუთ ქალაქელთა შეგინებისა მწჳრე -
უფროჲს ვამრავალწილე,
ვითარცა რაჲ აღმართ-მსრბოლმან
მდინარემან უკეთურებისამან.

3. მეგჳპტური გულმძიმობაჲ,
ქანანელთა ჩუეულებანი,
მსხუერპლვაჲ ნაგებთაჲ, ზმნაჲ და სახრვაჲ,
კოწოლი თმათაჲ
და სხუანი, რომელთაჲ
შენ ჰბრძანე არა-მსგავსებაჲ,
უწარმდებესად მოვიგენ
თჳთ მათ პირმშოთა სახეთასაცა.

4. ამისთჳს იყო ქალწული
და ჴორც-ქმნაჲ სიტყჳსაჲ, რაჲთა
დედობრივთა ოხათა მიერ
ცხოვნდნენ ცოდვილნი,
რომელთა პირველი,
საშუალი და დასასრული,
მე ვარ, ვითარცა უფსკრული,
შესაკრებელი ბილწებისა ღუართაჲ!

მესმასა

1. ისრაელისა მეფეთა
ვჰბაძევდ, გარნა უსჯულოთა
და რავდენ მეძლო, ვსცდებოდე
მაღალთა ზედა
კუმევისა, და წარმართთა აღრევისა მიერ,
და ძალთა ცისათა თაყუანისცემისა.

2. ზენაჲს მოძრაობისა
ასურასტანული ზმნობაჲ,
და ცთომილთა ვარსკულავთა
და უცთომელთა
კრებაჲ და განყრაჲ, სუჱ და ბედი და შობის დღე,
ვითარ საღმრთოთა უსმენელმან, ვიჩქურენ.

3. ელლინთა მიერ ვერ ცნობაჲ
სიბრძნითა ღმრთისაჲთა ღმრთისაჲ
და შემოქმედისაგან
შექმნილთა მიმართ
ცვალებაჲ თაყუანისცემისაჲ სრულ-ვყავ, რაჟამს
თითოეულსა ვნებისა კერპსა ვჰმსახურე.

4. ამისთჳს ღმერთ-მამაკაცებრ
მოქმედ იქმნა ზეშთა ღმერთთაჲ,
რაჲთა კაცებრ უწყოდნის
ვნებანი ჩუენნი
და ღმრთეებრ იჴსნიდეს ბრალთაგან, რომელთა
ღმრთისმშობელად ქადაგონ ქალწული დედაჲ!

ღამითგანსა

1. შჯულნი დავთრგუნენ
წიგნისა [ნი], და ახალი ბუნებითურთ,
და შჯულისა შენისა მოწამე, შჯული
გონებისაჲ, ცოდვისა
და ჴორცთა შჯულსა დავამონე.

2. თითოეულთა
მჴეცთაგან შეზავებულსა მჴეცსა ვემსგავსე,
მრავალ-გუარსა და მრავალ-ხატსა და სხუა ჟამ სხუებრ
ხილულსა და მკსენარსა
ბუნებისაებრ თითოეულისა.

3. არა შევძრწუნდი
მანგლისაგან მფრინვალისა, რომელი
შურსა სიკუდილისასა მიჰჴდის, რომელნი ჩემებრ
მიდმემად ცრუდ ფიცვიდენ
განსაკრთომელსა სახელსა შენსა.

4. ამისთჳს სისხლთა
ქალწულებრივითგან ჴორცნი ღმრთისანი
და ახალი შეზავებაჲ, ღმერთი და კაცი,
რაჲთა იოხდეს დედაჲ
ჩემებრ განწირვით უსასო-ქმნილთა!

ღაღადყავსა

1. სოლომონისაჲსა
წურბლისა მსგავსად ვერ მაძღარი
სხუათა სოფლის კიდეთა ვეძიებ დაპყრობად
და ღმრთისა საზღვართა ვაბრალობ,
ვითარცა მცირეთა და უნდოთა
ჩემისამდე უძღებებისა და გულისთქუმისა.

2. ბოროტად გარდავჰჴედ
საზღვართა და შევჰრთე სახლი სახლსა,
და აგარაკი აგარაკსა, და უუძლურესთა
მივჰხუეჭე ნაწილი მათი,
და ვიღუწიდ უმეზობლობასა,
ვითარცა მარტოჲ ვმკჳდრობდი ქუეყანასა ზედა.

3. მბრძოლ ვექმენ ყოველთა
წესთა სჯულისა შენისათა
და ქორწილთა მიერ ხენეშთა ვჰმძლავრე საწოლსა ჩემსა,
და სახეთა მიერ ბოროტთა
მიცემითა ვაცოდვე ერი ჩემი,
ვითარცა მეფეთა მისთა - ისრაელი.

4. ამისთჳს ქალწული
დედაჲ და შობაჲ ახალი
სიტყჳსაჲ, რაჲთა ახალი ხატყოფაჲ მეორედ მისცეს
ცოდვით განრყუნელთა მისთა,
დედობრივთა რაჲ ოხათა ბრძმედითა
დაადნოს ყოველი ნივთი შეცოდებისაჲ!

კურთხეულ არსა

1. ვეცხლი, ვითარცა
მიწაჲ და ოქროჲ, ვითარ თიჴაჲ უბნისაჲ ვიუნჯენ,
თაყუანის-ვეც ანგაჰრებისა მამონას
ვითარ-იგი ძუელთა მათ -
ბაალს და ასტარტეს და ქამოსს საძაგელსა.

2. სიტყუაჲ წმიდაჲ და
ბჭეთა ზედა მამხილებელი მოვიძულენ, ხოლო
მლიქნელთა ძმაცული სივერაგე ვითნე,
და შემასმენელთანი
დავიტკბენ მზრახვანი
და ცრუნი განვსცენ მსჯავრნი.

3. ცრემლნი ქურივთანი
და ობოლთა ბრგუნვილი ტირილი არ შევიწყალე,
არა განუხუენ ნაწლევნი მოქენეთა,
უფროჲსღა, შენ, ქრისტეს,
რომელი იზრდები
მცირედითა ზრდითა მათითა.

4. ამისთჳს შობაჲ
ღმრთისაჲ ადამიანისაგან დედაკაცისა,
რაჲთა მიწით შობილთა კაცთა ცთომასა,
ვითარცა ღმრთისა დედაჲ
დაჰჴსნიდეს ქალწული
და იოხდეს ცოდვილთა!

აკურთხევდითსა

1. ესენი ვცოდენ, სახარებისა სჯულთა
და მცნებათა შენთა შინა
მცემელთა რაჲ ყურმილისა მიპყრობასა
და გლახაკთათჳს განშიშულებასა,
და რაჲთურთით არა ფიცსა
შენ, სჯულის-მდებელი ჩემი, ჰბრძანდები
და გულისთქუმით მიმხედველობასა
განსრულებად მრუშებად დასდები.

2. დაღათუ ესრეთ განვხრწენ ყოველნი გრძნობანი
და ყოვლად ხრწნილება ვიქმენ,
გარნა არავე აღვიხუენ ჴელნი,
არცა დავდე სასოებაჲ ჩემი
ღმრთისა მიმართ უცხოჲსა, არცა
უცხო-თესლი რაჲმე სარწმუნოებაჲ
საწურთელ ვყავ სულისა, გარეშე მისსა,
რომელი მასწავეს ღმრთისმეტყუელთა შენთა!

3. და აწ, მომდრეკელი მუჴლთა გულისათაჲ
ვჴმობ, ვითარცა სხუაჲ მანასე,
მილხინე, ჵ მეუფეო, მილხინე
და ნუ წარმწყმედ ცოდვათა შინა,
და ნუ იჴსენებ ძჳრთა ჩემთა,
და ნუ დამსჯი მე ქუესკნელთა თანა,
რამეთუ შენ ხარ ღმერთი მონანულთაჲ,
ამაღლებული ზესკნელს ცათა ძალთაგან!

4. საკუთრად ღმრთისმშობელად გქადაგებთ, უხრწნელო
ქალწულო, და გურწამს, ვითარმედ
პატივი ხატისა შენისაჲ შენდამო
წიაღმოვალს, ღმრთისმეტყველებრ,
და ცოდვილთა მოქცევასა
ანიშებ მის მიერ, ვითარცა ცხად-ჰყოფს,
თეატროჲ იგი მრჩობლთა სოფელთაჲ,
სიკეთე ეგჳპტისაჲ, ღირსი მარიამ!

ადიდებდითსა

1. ჟამი რაჲ წულილთა და ჴმელთა აღმოფშჳნვათაჲ წარმოდგეს,
ზარი მეფობისაჲ წარჴდეს და დიდებაჲ დაშრტეს,
შუებაჲ უქმ იქმნნენ,
ყუავილოვნებაჲ დაჭნეს,
სხუამან მიიღოს სკიპტრაჲ,
სხუასა შეუდგენ სპანი,
მაშინ შემიწყალე, მსაჯულო ჩემო!

2. გან-რაჲ-ეღოს წიგნი დღესა შინა სასჯელისასა
და მე ქედ-დადრეკილი წარმოგიდგე განკითხვად,
მსაჯული მართლ სჯიდე,
მსახურთა რისხვაჲ ქროდის,
მართალნი ნეტარებდენ,
ცოდვილთა ჰგუემდეს ცეცხლი,
მაშინ შემიწყალე, იესუ ჩემო!

3. ვანაჲთგან აღსარებით გრძნობად და შეკრებად იწყო
ძუალი ძუალსა თანა და ნაწევარი ნაწევარსა,
და განჴმელთა მოჰბერა
სული კუალად - შობისაჲ,
მწრამს, ვითარმედ აღვსებაჲ
სრულ-ყოს ღმერთმან ჩემ შორის
ყოვლისავე სინანულით აღდგომისაჲ!

4. მარტიო, სრულო, სამ-მზეო, ერთ ცისკროვნებაო,
განმინათლე მხედველობითი სულისაჲ, რაჲთა
გიხილო ნათელი
ნათლითა უფლისაჲთა,
სულითა ღმრთისაჲთა,
გამოგჳბრწყინვო მაშინ
დაუსრულებელთა საუკუნეთა!

5. არაჲ უხილავს მზესა ქალწული დედაჲ თჳნიერ შენსა,
არცა ჩემოდენ ბრალეულსა - ნათელი მისი,
გარნა მე შენითა
ოხითა, დედოფალო,
ვესავ ხილვად ნათელსა
ძისა შენისასა
და ნათელსა ზეშთა საუკუნეთასა!



დავით მეფის საფლავი

http://www.123.ge/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 11 2008, 04:14 PM

1125 წლის 24 იანვარს, ორმოცდაცამეტი წლისა გარდაიცვალა ოცდათექვსმეტი წელი საქართველოს მეფედ ყოფილი (მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა, კახთა და სომეხთა) "მესიის მახვილად" შერაცხული დავით IV აღმაშენებელი.

იგი დაკრძალულია მის მიერვე აგებულ და სამეფო საძვალედ დადგენილ გელათის მონასტერში.

ქვის ფილაზე, რომელიც მონასტრის ძველი, ჩრდილოეთის შესასვლელის იატაკზეა დაგებული, დავით აღმაშენებლის ასეთი წარწერაა:

ეს არს განსასუენებელი ჩემი უკუნითი უკუნისამდე; ესე მთნავს: აქა დავემკვიდრო მე.


საფლავის ქვას არსენ იყალთოელის მიერ დავითისადმი მიძღვნილი ეპიტაფია ამშვენებდა:


ვინ ნაჭარმაგევს მეფენი თორმეტნი პურად დამესხნეს,

თურქნი, სპარსნი და არაბნი საზღვარსა გარე გამესხნეს,

თევზნი ამერთა წყალთაგან იმერთა წყლათა შთამესხნეს,

აწე ამითსა მოქმედსა გულზედა ხელნი დამესხნეს.

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 11 2008, 04:54 PM

მტერთა მახვილი იქმნეს, ვით ცვილნი,

მახითა მითვე, რომელ დაარწყვეს,

განსახრწნელ, რომელ სრულ-პყრობილ იყვნეს.

რა მარზაპანთა და სპათა მათთა

შერისხდა ლომი, თვით ნანვად იწყეს.

მაშინ, დავით, მათ, მაშინ დავით მათ

მრჩობლად-სხეულთა სული განიყვნეს.

იყვის რა ზმითა, ურიცხვ რაზმითა

გულის-მდებელად თვისთა სპათათვის,

გორგასლიანი, დავითიანი

დროშა იახლოს მსრველად მტერთათვის.

არ ვეჭვ, ეგზომი ბრძოლა და ომი

სხვასმცა ძალ-ედვის მისგან მიმართ ვის.

მებრძოლთა გუნდნი ყოვლად ყვნის ცუდნი

ხმა როსტომითა, უმჳნე ძალთათვის.


იოანე შავთელი

პოსტის ავტორი: tamuna m თარიღი: Mar 11 2008, 08:06 PM

საინტერესო საიტია წმ. დავით აღმაშენებელზე

http://agmashenebeli.narod.ru/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 12 2008, 11:50 AM

უცნობი ავტორი - ,,ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითისი" (ნაწყვეტი)

...მას ჟამსა იყო ჰასაკითა თექუსმეტისა წლისა, ხოლო ქრონიკონი სამას და ცხრა. ამას მარტოდ შობილსა გიორგისგან თჳთ მამამან დაადგა გჳრგჳნი მეფობისა და, უჭეშმარიტესი ვთქუათა, ,,თჳთ მამამან ზეცათამან პოვა დავით, მონა თჳსი, და საცხებელი მისი წმიდა სცხო მას რამეთუ ჴელი მისი შეეწეოდა მას, და მკლავმან ყოველთა მეფეთა ქუეყანისათა" ვიდრემდის ,,დავსდვა ზღუასა ზედა ჴელი მისი და მდინარეთა ზედა მარჯუენე მისი." გარნა შრომითა ფრიადითა და ღუაწლითა ძლიერითა მრავალთა დღეთა შემდგომად იქმნა ესე, ვითარცა წინამდებარემან სიტყუამან ცხად ყოს...

ხოლო აქუნდა ამას ყოვლად ბრძენსა მეფესა საქმედ ესე-ცა, რომლითა უმეტეს ყოველთა საშიშად საზარელ იყო ყოველთა, რამეთუ ღმრთისა მიერ იყო მის ზედა ნიჭი ესე და საქმე ყოვლად საკჳრველი. არა-რა შორიელი არ-ცა სამეფოთა შინა მისთა, არ-ცა ლაშქართა შინა მისთა მყოფთა კაცთა, დიდთა და მცირეთა, საქმე ქმნილი, კეთილი გინა სიტყუა ბოროტი თქმული, -არა-რა დაეფარვოდა ყოვლად-ვე, არამედ რა-ოდენ-ცა ვის ფარულად ექმნის ანუ თუ ეთქჳს, ყოველი-ვე ცხად იყო წინაშშე მისსა, ვიდრემდის გულის-სიტყუანი-ცა და მოგონებანი ვიეთნი-მე მიუთხრნის მათ, რომელთა ზარ-განჴდილ ყვნის. და მონაზონთა განშორებულთა ეკლესიამდე ზომით იცოდის, და მოთმინებისათჳს აქებდის და ნატრიდის. ნუ ამას ეძიებ, მკითხველო, თუ ვითარ იქმნებოდა ესე, არამედ ამას იცნობდა, თუ რა სარგებელი პოვის ამათ მიერ. რამეთუ არა თუ ცუდად რად-მე და განსაკითხავად საგიობელთა საქმეთად, ანუ საკიცხელად ვიეთთათჳს-მე იქმოდის: ნუ იყოფინ ესე, წარვედ!

არამედ დიდნი საქმენი და ფრიად სასწრაფონი წარმართნა ამით. და მარავალთა კეთილთა მიზეზ იქმნა ესე: პირველად ორგულებასა, და ღალატსა რასა-მე ვერ-ვინ დიდი-ა ანუ მცირეთაგანი იკადრებდა მოგონებად-ცა, არა თუ თქმად ვისდა, არ-ცა თუ მეუღლესა და ცხედრეულსა თჳსსა თანა, ანუ მოყუასსა თჳსსა, გინა ყრმათა თჳსთა თანა, ვინათგან ესე მტკიცედ უწყოდა ყოველმან კაცმან, რომელ პირით აღმოსლვასა-ვე თანა სიტყჳსასა საცნაურ ქმნილ არს უეჭველად წინაშე მეფისა. და მრავალნი განპატიჟებულ-ცა იყვნეს და მხილებულ ესე-ვითართათჳს. ამისთჳს-ცა ვერ ოდეს ვინ განიზრახა ღალატი რაითურთით დღეთა მისთა, არამედ იყო ყოველთაგან საკრძალავ და სარიდო...

http://publish.dlf.ge/vaxtangvi/davitagmashenebeli/ucnobi%20avtori.html

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 12 2008, 03:06 PM

ამ მთის ჩრდილოს კერძოდ და წყალწითელას აღმოსავლეთით, გორის კალთას, არის ეკლესია ყოვლად წმიდისა ღვთისმშობლისა, დიდშუენიერი, დიდნაგები და ქმნული შიგნით სოფიის კენჭითა, გუმბათიანი, კეთილშუენიერს ადგილსა.

აღაშენა აღმაშენებელმან დავით მეფემან და უწოდა სასუფეველს გენაათი, და აწ უწოდებენ გელათს.

აქ არს ყოვლად წმიდის ხატი ხახულის ღვთისმშობელი ლუკა მახარებელის დახატული, ყოვლად წმიდის ძითვე, და შემკული ძვირფასითა ქვებითა აღმაშენებელისა და თამარ მეფისათი, აქავ არ ვარძიის ჯუარი, შემკული დიდ ფრიად, და არიან ხატნი და ჯუარნი ოქრო-ვერცხლითა და ქვითა შემკულნი ძუელითვე მრავალნი, და ეკლესია შემკული ყოვლითა საეკლესიო წესითა.

ჰკიდავს ზღუდის კარი ბჭესა მისსა, რკინისა, აღმაშენებლის მოტანილი დარუბანდიდამ. და ეკლესიის ბჭეს ჰკიდავს კარი მთლად ერთის ვაზისაგან გამოთლილი, უცხოსა ხელოვნებით ქანდაკებული. ამას შინა დაფლულ არიან აღმაშენებელი, გიორგი, თამარ, ლაშა, რუსუდან, დავით და სხუანიცა, და აწინდელნი მეფენი შემდგომად განყოფისა იფვლიან იმერთანი.

პირველად იყო მონასტერი, შემდგომად ჰყო ბაგრატ საეპისკოპოსოდ. ამას მისცა სამწყსოდ არგუეთის ნახევარი და ოკრიბა, ქუთათლის სამწყსონი...

ბატონიშვილი ვახუშტი

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 13 2008, 01:38 PM

დავით აღმაშენებლის ძვირფასი სახე მთელი ჩემი ცხოვრების მანძილზე მხიბლავდა, მახსოვს ის ბედნიერ დღეები ჩემი სიყრმისა, როცა სიკეთისა და სათნოების ჩემს პირველ შთამაგონებელს, ჩემს საყვარელ დედას, ფეხშიშველა დავყავდი გელათში.

აღტაცებული შევცქეროდი დავითის დიდრონ, ცისფერ თვალებს, ნიკაპთან ოდნავ გაჟღალებულ წვერს, ალმასებით მოოჭვილ გვირგვინს, კეისრულ წითელ წაღებსა და ლოორს, მის ომახიან ფიგურას, ფრესკაზე გამოსახულს.

...მოგზაურობისა და განსწავლის წლებში დიდხანს ვატოლებდი და ვაზომებდი მას ბიზანტიის იმპერატორებს: მაკედონელთა დინასტიის მოუხეშავ კეისრებს, უზურპატორ კომნენებს, კაპუტინგებსა და მეროვინგებს, არაბეთის ხალიფებსა და სასანიდთა მეფეებს, ჰიპოხონდრულ ბურბონებს და ექსტენტრიულ ვალუას, იტალიის გარყვნილ ტირანებს, ჩეზარე ბორჯიასა და სფორცას თავადებს, ბნედიან ჰოჰენცოლლერნებსა და ვიტტელსბახებს, საქართველოს დამხობისა და დაქცევის პერიოდში წარმოშობლი უჭკუო მეფეებს, რომელთაც ისეთივე უნიჭო შაირები დაგვიტოვეს, როგორიც პოლიტიკა ჰქონდათ.

ამ შედარებისას უფრო და უფრო იზრდებოდა ჩემს გულში სიყვარული და თავდადება დავით მეფისადმი, რომელსაც ჩვენ ვაფასებთ უპირატესად, როგორც თავკაცს ქართველი ხალხის ნაციონალურ-განმათავისუფლებელი ბრძოლისა ისლამური ობსკურანტიზმისა და იმპერიალიზმის წინააღმდეგ.

ისლამს ებრძოდნენ როგორც პაპა დავითისა ბაგრატ IV, ისე მამა - გიორგი მეორე. მხოლოდ დავითმა შესძლო ამ ბრძოლის გასაწევად არამარტო შეკრება ქართველი ტომებისა, არამედ კონსოლიდირება კავკასიელი ხალხებისა, სომხების, ოსების და შირვანელებისა, ბოლოს მან თვით ჩრდილოელი თურქები-ყივჩაღები გამოიყენა და ამ გზით დაამარცხა უზარმაზარი თურქული კოალიცია, რომელსაც დიდი ამირი ნეჯმედდინ ილღაზი მეთაურობდა.

ბიზანტია უკვე სავსებით დაუძლურებული იყო. სომხეთის სახელმწიფოს ჯერ კიდევ ბიზანტიამ მოუღო ბოლო, ასე რომ დავითის სახელმწიფო პირისპირ შეება სელჯუკების უზარმაზარ იმპერიას, რომელიც გადაჭიმული იყო ჩინეთის კედლებიდან ვიდრე აფრიკამდის.

შეიძლება გადაუჭარბებლად ითქვას, დავითის ვაჟკაცობამ , მისმა ბრძნულმა პოლიტიკამ და ქართველი ხალხის თავგამეტებულმა ბრძოლამ გადაარჩინა XII საუკუნეში კავკასია, როგორც გამუსლიმებას, ისე ფიზიკურად განადგურებას.


კონსტანტინე გამსახურდია

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 14 2008, 12:55 PM

დიდგორი


ვით მღვრიე ტალღები, შეიხნი, ხოჯები

ვამპირულ ცოფით და სატანურ ღოჯებით

აღიძვრნენ, უძღოდათ მზერათა მზარავი

არაბულ ტაიჭით მქროლავი არავი.

დუშმანს გაეგება დავით თოროსანი

მესიის ელვა და ედემის სოსანი

და ბოცომკალივით მომდგარი საჰარა.

მკლავზე დაიგრიხა მშვილდივით წახარა.

გულდაგულ შემუსრა მტარვალთა კერპები

ბაღდადურ ღრიანკალს დასთხარა ჭანკები

იდიდოსს მადლი და კურთხევა განგების!

აქეთ იყალთოთი, იქეთ გელათითა,

მაცხოვარ, მან შენი სახელი ადიდა

აღსავლის კარიდან ასტყორცნა არწივი

ზეცას დაუბრუნდა სერაფიმ-ბარძიმი.


მერაბ კოსტავა

პოსტის ავტორი: tamuna m თარიღი: Mar 17 2008, 06:21 PM

ძალიან საინტერესო ინფორციაა, მხოლოდ ბმულის დადებას, მთლიანად გადმოკოპირება ვარჩიე.
მარინე, თუ რამეს ზედმეტად ჩათვლი, ამოჭერი.

დავით აღმაშენებელი


1089 წელს აფხაზთა და ქართველთა მეფის ტახტზე ავიდა 16 წლის ჭაბუკი, მეფე დავითი, შემდგომში აღმაშენებლად წოდებული. მან ჩაიბარა თურქთა თარეშითა და ერთწლიანი მიწისძვრებით იავარქმნილი ქვეყანა, რომლის იურისდიქციაშიც თბილისი, კახეთ-ჰერეთი და ქვემო ქართლი არ შედიოდა.

1125 წელს, ანუ დავითის მეფობის დასასრულს, საქართველო მსოფლიოს პოლიტიკურ ჰეგემონ ზესახელმწიფოდ იყო ქცეული. დავით აღმაშენებლის გამეფებამდე საქართველოს არც ერთი რეგულარული საჯარისო ნაწილი არ ჰყავდა. ძირითად სამხედრო ძალას ფეოდალური ლაშქარი წარმოადგენად. მან თავისი მოღვაწეობა რეფორმებით დაიწყო. პირველ რიგში სამხედრო რეფორმა გაატარა.

სამხედრო რეფორმა:
შექმნა 5 ათას კაციანი ელიტარული საკავალერიო შენაერთი "მონასპა";
ჩამოაყალიბა 20 ათას კაციანი რეგულარული კორპუსი;
მინიმუმ 20 ათასი მებრძოლი გამოდიოდა ფეოდალური ლაშქრის სახით;
1018 წელს ჩამოასახლა ყივჩაღთა 40 ათასი ოჯახი. თითოეულ ოჯახს თითო მებრძოლი უნდა გამოეყვანა;
დავითი იყენებდა ე.წ. როქის სპასაც, ანუ დაქირავებულ ჯარს.

მონასპა:


5 ათასი მხადარი. სარდალი - მეფე. ფინანსირება - სახელმწიფო ხაზინიდან, ფუნქცია - მუდმივი სამხედრო სამსახური;
20-ათასიანი რეგულარული ჯარი, სარდლები, მეფე, ამირსპასალარი, ათასისთავები, ასისთავები, ათისთავები, ფინანსირება -სახელმწიფო ხაზინიდან, ფუნქცია - მუდმივი სამხედრო სამსახური;
ფეოდალური ლაშქარი, სარდლები, ერისთავთ-ერისთავები და ერისთავები, ფინანსირება - პირადი შემოსავალი და ალაფი, ფუნქცია - პერიოდული წვრთნა და უშუალოდ ბრძოლებში მონაწილეობა;
40 ათასი ყივჩაღი, სარდლები, ათასისთავები, ასისთავები, ათისთავები, ფინანსირება - პირადი შემოსავალი, ნაწილობრივ - ხაზინა და ალაფი, ფუნქცია - მესაზღვრეობა და ისლამურ ქვეყნებში თარეში;
როქის სპა, სარდლები, ტომთა ბელადები, შემადგენლობა - ლეკები, ქურთები, ჯიქები და სხვა, ფინანსირება - ერთჯერადი ჯამაგირი და ნადავლი, ფუნქცია - პერიოდულად მონაწილეობა ბრძოლებში.

საეკლესიო რეფორმა:

1004 წელს, რუის-ურბნისში მოიწვიეს საეკლესიო კრება, რომელზეც საქართველოს ეკლესიიდან განკვეთეს უმსგავსო ხუცესნი.
მოწესრიგდა საეკლესიო კანონმდებლობა. დავითი თავისი სამხედრო ნაწილებით იცავდა კრებას, რათა განკვეთილ მღვდელმთავართა ნათესავ-ფეოდალების ზეწოლისგან დაეფარა წმინდა მამები.
იოანე პეტრიწის ხელმძღვანელობით დაარსდა გელათის აკადემია, რომელსაც ეკლესიისთვის ღირსეული თაობა უნდა მოემზადებინა. რუის-ურბნისის კრების შემდეგ დავით აღმაშენებელმა სახელმწიფოსა და სასამართლოს მართვის ბერკეტები ჭყონდიდელ-მთავარეპისკოპოსს გაუნაწილა. გადაწყდა, რომ კანცლერი, ანუ მწიგნობართუხუცესი, ჭყონდიდელი მთავარეპისკოპოსი იქნებოდა. ჭყონდიდელი იყო სააჯო კარის თავმჯდომარეც, ანუ უზენაესი მოსამართლე. მწიგნობართუხუცესის პრეროგატივას წარმოადგენდა: მთავრობის მეთაურობა, სახელმწიფო განათლების სისტემის კურირება, საჭიროების შემთხვევაში მობილიზაციის გამოცხადება. უმაღლესი აღმასრულებელი ხელისუფლება მეფესა და სავაზიროს ეკუთვნოდა.

სავაზიროში შედიოდა:
მწიგნობართუხუცესი-ჭყონდიდელი;
მანდატურთუხუცესი - შინაგან საქმეთა მინისტრი, რომლის პრეროგატივაშიც შედიოდა სახელმწიფო გზების, ფოსტის, ვენახების დაცვა, არასაქალაქო სექტორში საგადასახადო საქმიანობა და იუსტიცია;
ამირსპასალარი - რეგულარული არმიის ზედამხედველი;
მეჭურჭლეთუხუცესი - ფინანსთა მინისტრი; ხაზინადარი - საქალაქო მეურნეობის მეურვე, მისი ხელქვეითნი იყვნენ: თბილისის ამირა (მერი), სამეფო ქალაქთა ამირები, სავაჭრო, სახელოსნო და საბანკო გაერთიანებები;
მსახურთუხუცესი - სამეფო დომენის მმართველი.
სავაზიროში სათათბირო ხმის უფლებით შედიოდა კიდევ სამი პირი:
საწოლის მწიგნობარი - მეფის პირადი კანცელარიის უფროსი;
ამილახვარი - გენ. შტაბისა და სამხედრო ზურგის მეთაური;
ამირეჯიბი - პირადად მეფის მომხსენებელი.
საკანონმდებლო ხელისუფლებას ინაწილებდა მეფე და დარბაზი:
დარბაზის შემადგენლობა:
ეკლესიის მესვეურნი;
ადმინისტრაციული ხელისუფლების წარმომადგენლები: ერისთავები, მენაპირე ერისთავები, ერისთავთ-ერისთავები;
უხუცესები - მინისტრები;
მკვიდრნი -ვაჭარ-ხელოსანთა ფენის არჩევითი წარმომადგენლები.
დარბაზის პრეროგატივას წარმოადგენდა გადასახადების დაწესება, მეფესთან ერთად პირთა თანამდებობებზე დამტკიცება, ომის გამოცხადება, ზავის დადება და მონასტერთათვის ტიპიკონების შედგენა.

სასამართლო ხელისუფლება:
საკონსტიტუციო სასამართლო - დარბაზი;
უზენაესი სასამართლო - სააჯო კარი;
რეგიონული კოლეგიები სოციალური და კორპორაციული ნიშნით.
სოციალური:
სააზნაურო კოლეგია;
საგლეხო კოლეგია;
მოქალაქეთა კოლეგია.
კორპორაციული:
მევენახეთა კოლეგია;
მებაღეთა კოლეგია;
ფეიქართა კოლეგია და ა.შ.

სხვადასხვა სოციალური თუ კორპორაციული წრის წევრთა შორის მომხდარი დავის დროს ორივე კოლეგიის ერთობლივად მოწვევა ხდებოდა.
კოლეგიის წევრი 3 მოსამართლის გარდა, დავითის სასამართლოში იყო პროკურორ-ბრალმდებლის და ადვოკატ-მეოხის თანამდებობაც.
სასამართლოში საქმის აღსაძვრელად საჭირო იყო მინიმუმ 3 მოწმის ჩვენება. განაჩენი მხოლოდ გამოძიების საფუძველზე უნდა გამოტანილიყო. ორდალიები არ არსებობდა. ჭყონდიდელის, ანუ სასულიერო პირის ხელდებულ სასამართლოში ჩვენების მიცემას ქართველი კაცი ზნეობრივ მოვალეობად აღიქვამდე.

ადმინისტრაციული მოწყობა

ადმინისტრაციულ ხელისუფლებას ახორციელებდნენ ერისთავთ-ერისთავები ქვეშევრდომ ერისთავებითურთ და მენაპირე ერისთავები. მათ პრეროგატივას წარმოადგენდა:
რეგიონების მართვა (სამეფო ქალაქების გარდა);
ფეოდალური ლაშქრის ხელმძღვანელობა.
საერისთავოების ფინანსურ საქმიანობას აკონტროლებდნენ გლეხთა ფენიდან გამოსული მეფის მანდატურები. დავით აღმაშენებელმა საზოგადოების იერარქიული დაყოფა ფუნქციური ნიშნით შეცვალა.
მართალია, კვლავაც იერარქიული იყო არმია, ეკლესია და სახელმწიფო აპარატი, მაგრამ საზოგადოებრივი თვალსაზრისით, აზნაური-ერისთავი, გლეხი-მანდატური და მოქალაქე-ვაჭარ-ხელოსანი ერთმანეთისგან მხოლოდ სოციალური და სახელმწიფოებრივი ფუნქციით განსხვავდებოდნენ და არა კლასობრივი მეტ-ნაკლებობით.
ეს იყო რენესანსი საზოგადოებრივ სფეროში.

საპოლიციო სისტემა

დავით აღმაშენებელმა ჩამოაყალიბა სამი სახის საპოლიციო აპარატი:
სამოქალაქო პოლიცია - მანდატურთუხუცესის სახელო;
კრიმინალური პოლიცია - მპარავთმძებნელის აპარატი, რომელიც აღჭურვილი იყო გამარტივებული და მობილური სისხლის სამართლის კოდექსით, ე.ლ. სამპარავთმძებნელო კოდექსით;
ფარული პოლიცია - მსტოვართა ინსტიტუტი, რომლის ფუნქციასაც ქვეყნის შიგნით, როგორც ავის განმზრახავთა, ისე სახელმწიფოსთვის კეთილის მსურველთა აღმოჩენა და შესწავლა წარმოადგენდა. ქართველი მსტოვრები უცხო ქვეყნებში მოქმედებდნენ, როგორც მზვერავები და ძლიერ აგენტურულ ქსელს ქმნიდნენ.


საგადასახადო პოლიცია

დავით აღმაშენებელმა, თბილისის განთავისუფლების შემდეგ, დიფერენცირებული საგადასახადო სისტემა შექმნა, რისი მეშვეობითაც, როგორც ევროპელთათვის, ისე მუსლიმანთათვის საქართველოში ფინანსური გარიგებების წარმოება უფრო მომგებიანი გახდა, ვიდრე მათ მშობლიურ ქალაქებში. შედეგად, თბილისი მსოფლიო სავაჭრო ცენტრად, ხოლო საქართველო კი, მსოფლიოს უმდიდრეს სახელმწიფოდ გადაიქცა.

ეკონომიკა

დავით აღმაშენებელმა "საგადასახადო ინსპექცია", ანუ მაშინდელი მანდატურები გლეხთა ფენიდან აარჩია. ლოგიკა მარტივია. საქართველოში ძირითად საწარმოო ძალას ფეოდალები წარმოადგენდნენ, შესაბამისად, მეფისგან განსაკუთრებული უფლებებით აღჭურვილი გლეხი-მანდატური ყოველმხრივ მოერიდებოდა "ურჩგადამხდელ" ერისთავთან ალიანსს, რამეთუ, ამით საკუთარ ძალაუფლებას აგდებდა საფრთხეში (გამჟღავნების შემთხვევაში); თანაც თუკი იგი, რგორც მოხელე, პირუთვნელ რეპუტაციას მოიპოვებდა, შანსი ჰქონდა, მეფისგან აზნაურის ხარისხი მიეღო და თავად გაფეოდალებულიყო.
საერთაშორისო პოლიტიკური სიტუაცია

XI-ის 30-იანი წლებიდან თურქ-სელჩუკებმა დაიწყეს თარეში აღმოსავლეთში. მათ დაიპყრეს სპარსეთი, ერაყი, სირია, პალესტინა, ბიზანტიის იმპერიის აზიური ნაწილი - სომხეთი. ვინაიდან ამ ტერიტორიებზე არ წყდებოდა ბარბაროსული რბევა, ვაჭრებისთვის შეუძლებელი შეიქმნა ძველი მსოფლიო სატრანზიტო გზით სარგებლობა. ეს გზა, ბიზანტიის პროვინცია ანატოლიიდან, სომხეთზე გავლით, სპარსეთს უკავშირდებოდა. იმდროინდელი საერთაშორისო ვაჭრობის სისტემისთვის ყველაზე ოპტიმალური საქართველოს გზით სარგებლობა აღმოჩნდა და XI ს-ში "აბრეშუმის გზამ" საქართველოზე გაიარა.

ეს ყოველივე დავით აღმაშენებლის პაპის, ბაგრატ IV-ის დროს მოხდა. მსოფლიო სატრანზიტო გზის მეშვეობით მოტანილი სარგებლის გამო, როგორც ბიზანტია, ისე აღმოსავლეთის ქვეყნები, ჯერ კიდევ XI-ის 60-იანი წლებისთვის, საქართველოს უმდიდრეს ქვეყნად მიიჩნევდნენ, მაგრამ დავით აღმაშენებლის გამეფებამდე საქართველომ ვერ მოახერხა ამ ფაქტორის პოლიტიკური თვალსაზრისით გამოყენება.

დავით აღმაშენებელმა მსოფლიო ისტორიისთვის შექმნა მანამდე არნახული სრულყოფილი სახელმწიფო სისტემა. გააერთიანა ქვეყანა, ჩამოაყალიბა მსოფლიოში უძლიერესი არმია და "აბრეშუმის გზა" მსოფლიო ჰეგემონიის ერთ-ერთ უმთავრეს საფუძვლად აქცია.

1095 წელს, კლერმონში, რომის პაპმა ურბან II-მ, თურქ-სელჩუკთაგან ისერუსალიმის გასათავისუფლებლად "ჯვაროსნული ლაშქრობა" გამოაცხადა. ევროპის რჩეული რაინდები ზღვითა თუ ხმელეთით პალესტინისკენ დაიძრნენ. ამ გადაწყვეტილებამდე ურბან II ბიზანტიის იმპერატორმა ალექსი კომნენოსმა მიიყვანა, რომელიც დავით აღმაშენებლის მამიდის, მარიამ დედოფლის შვილობილი იყო.

როგორც ჩანს, დავითმა გამოიყენა კონსტანტინოპოლის ქართული დიასპორა, აამოქმედა მსტოვართა აპარატი და ალექსი კომნენოსის და ურბან II-ის საშუალებით თურქ-სელჩუკთა წინააღმდეგ ევროპის მხრიდან მეორე ფრონტის გახსნას მიაღწია. "ჯვაროსნული ლაშქრობა" მსოფლიო ომი იყო, რომლითაც ყველაზე მეტად საქართველომ ისარგებლა და არა მარტო გაერთიანება, გათავისუფლება და აღზევება, არამედ მსოფლიოს ზესახელმწიფოდ გადაქცევა მოახერხა.

1121–1225, 1337–1387 წლებში, ანუ 150 წლის განმავლობაში მსოფლიო ჰეგემონი და ზესახელმწიფო საქართველო იყო.
დავით აღმაშენებელმა, არა მარტო გამოიყენა გეოპოლიტიკური ფაქტორი - "აბრეშუმის გზა", არამედ ჯვაროსნული ომის პროვოცირებით, თავად შექმნა ახალი საერთაშორისო სიტუაცია და ეს ომი მსოფლიო ისტორიაში უპრეცედენტო შემთხვევაა.

1119-21 წლებში იერუსალიმის ჯვაროსანი მეფე ბოლდუინი საქართველოში იმყოფება.
1121 წელს დიდგორის ბრძოლაში იბრძოდნენ ჯვაროსნები;
ანა კომნენის ცნობების თანახმად, იერუსალიმის გათავისუფლებაში მონაწილეობდა დავით აღმაშენებლი.
ასეთ წარმატებებს დავით აღმაშენებლი უდიდესი განათლების, სიმამაცის, საოცარი ეკლესიურობის, ღვთაებრივი ნიჭის წყალობით აღწევდა. დავითის პიროვნულ თავისებურებებზე არაერთი ისტორიული ფაქტი მეტყველებს.

განათლება ფუჭია სულიერების გარეშე

დავით აღმაშენებლის, როგორც პიროვნებისა და პოლიტიკოსის წარმატების უპირველესი საფუძველი მისი განსწავლულობა და გონების განუწყვეტელი წვრთნა იყო. თავისუფალ დროს იგი წიგნის კითხვას მიეცემოდა. ლაშქრობის დროსაც კი ბიბლიოთეკა თან ურმით დაჰქონდა. დავითი კითხულობდა ღვთისმეტყველთა ნაშრომებს. ასე ეცნობოდა ანტიკურ ავტორთა ნაწარმოებებს, როგორც საეკლესიო და სამხედრო, ისე ეკონომიკურ, არქიტექტურულ, სამართლებრივ სფეროში. მას ესმოდა, რომ ქვეყნის წარმატების საწინდარი მძლავრი განათლების სისტემის არსებობა იყო.

როგორც ვიცით, დავითის, იოანე პეტრიწის, არსენ იყალთოელის, კათოლიკოს იოანეს, გიორგი ჭყონდიდელის და სხვა ღირს მამათა თაოსნობით დაარსდა გელათის აკადემია, სადაც ღვთისმეტყველება, რიტორიკა, ასტროლოგია, მუსიკალური ხელოვნება, ფილოსოფია, საბუნებისმეტყველო და ეკონომიკური დისციპლინები ისწავლებოდა. გელათი მომავალი საქართველოსთვის კადრებს ზრდიდა. გელათის აკადემიის რექტორი, ანუ მოძღვართ-მოძღვარი თვით კათოლიკოსსა და მეფეზე უპირატესი პატივით სარგებლობდა. მეფე და პატრიარქი ქვეყნის იმდღევანდელ ბედ-იღბალზე აგებდნენ პასუხს, გელათის აკადემიის მოძღვართ-მოძღვარი კი ხვალინდელი საქართველოს სახიერებისა და არსის განმსაზღვრელი იყო. მონასტრები ძალზედ ძლიერ სავაჭრო ცენტრებს ფლობდნენ თბილისსა და სხვაგან.

განათლება ფუჭია სულიერების გარეშე. მსოფლიო ისტორიას არ ახსოვს დავით აღმაშენებელზე კეთილმსახური, ღირსი და თავმდაბალი მონარქი. მას მოძღვრის კურთხევის გარეშე არც ერთი ნაბიჯი არ გადაუდგამს. სხვადასხვა დროს მისი მოძღვრები იყვნენ: მამა ევსტრატი, მამა იოანე და მამა არსენი.

დავითი მეუფე გიორგი ჭყონდიდელმა აღზარდა. დავით აღმაშენებლის კეთილქრისტიანობაზე მეტყველებს რამდენიმე ფაქტი:
დავითმა კეთროვანებისთვის ააშენა ქსენონი. ის ხშირად დადიოდა კეთროვანებთან, მოიკითხავდა, მამასავით უვლიდა, ქროსა და სანოვაგეს, ახალ–ახალ შესამოსელს არ აკლებდა, სულიერად ამშვიდებდა და სათითაოდ ეამბორებოდა.
დავითს წესად ჰქონდა, ერთ ქისას პირთამდე აავსებდა დრაჰკანით და ცდილობდა დღის ბოლომდე მთელი თანხა გლახაკებისთვის გაენაწილებინა. ფრიად განიცდიდა, თუკი დღის ბოლომდე მოწყალების მთხოვნელი არ შეხვდებოდა და ქისას ვერ დაცლიდა. ამ დროს იყტოდა ხოლმე: "დღეს ვერ მივეც ქრისტესა მარცხებითა ჩემთა ცოდვათათა". მათხოვრებისთვის განკუთვნილ თანხას დავითი არც ხაზინიდან იღებდა და არც გადასახადებიდან, არამედ საგლახაკო შესაწირი, ყოველთვის პირადი ღვაწლით ჰქონდა მოპოვებული: ომით, მუშაკობითა თუ ნადირობით.
ერთხელ, თავის მოძღვარ იოანეს, გლახაკთათვის დასარიგებლად, პირადი ღვაწლით მოპოვებული 24 ათასი დრაჰკანი მისცა. ეს დღეისთვის რამდენიმე ათეულ მილიონ ლარს შეესაბამება. დავითი თვლიდა, რომ ჯარის სიმტკიცის საფუძველი ქრისტიანულ ზნეობაში იყო. ამიტომაც, არმიაში კრძალავდა სალაღობო სიმღერებსა და ზღვარს გადასულ ხუმრობას. მშიშარა, უწესო, რწმენაშერყვნილ ჯარისკაცებს დედაკაცის სამოსს აცმევდა და ასე თავლაფდასხმულს, ჯარის წინ ჩამოტარებით არცხვენდა. ამით ყოველ მებრძოლს წინასწარ შთააგონებდა, რომ სიკვდილი სჯობდა უზნეობასა და ბრძოლის ველზე უკან დახევას.

ყოველი წინასწარ დაგეგმილი ომის წინ დავითი ჯარს ამარხულებდა და სარწმუნოებას კიდევ უფრო ამტკიცებდა მათში. იგი სიმკაცრესთან ერთად უაღრესი თავმდაბლობით გამოირჩეოდა. ამის დასტურია "გალობანი სინანულისანი", სადაც ის არა მარტო მოძღვრის, ქრისესა და ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის არამედ სრულიად კაცობრიობის წინაშე ამბობს აღსარებას. აღიარებს და ცრემლის ინანიებს ყოველ ჩადენილ, ნაფიქრალ, გულისთქმად დარჩენილ, არაცნობიერში ჩაბეჭდილ ცოდვას.

დავით აღმაშენებლი თითქმის ყველა მოგებულ ომს ინანიებს, რადგან ფიქრობს, რომ ურჯულოთაგან ქალაქებისა და ხალხის გათავისუფლების სურვილის გარდა, მეტი სახელის მოპოვების ანგარებიანი გრძნობაც ამოძრავებდა.

დავით აღმაშენებლის თავმდაბლობა და მართლმორწმუნეობა საოცრად ჩანს მის დროს დამკვიდრებული ხუროთმოძღვრული სტილითაც. თუ დავითის ეპოქამდე, საქართველოს ეკლესიათმშენებლობაში გაბატონებული იყო ზესწრაფული მანერა, მაგალითად ბაგრატი, სვეტიცხოველი, ალავერდი, მან ეს დამდაბლებული და სივრცეში განვრცობილი სტილით შეცვალა.

სვეტიცხოველი თუ ალავერდი ადამიანის ზეცისკენ, უფლისკენ ზესწრაფვის ქვაში გამოსახული ძეგლებია. გელათის სიმდაბლე და განვრცობილობა მრევლისთვის იმის შეხსენებაა, რომ ქრისტე თავად მოვიდა დედამიწაზე, თავად განხორციელდა, განკაცდა, ფეხები დაბანა ადამიანებს, მდაბალთა ცოდვების გამოსასყიდად ჯვარს ეცვა და, შესაბამისად, ჩვენ მოგვიწოდა "რომელმან დაიმდაბლოს თავის თვისი, იგი ამაღლდეს, ვისაც პირველობა სურდეს, მსახურად იქცეს".

გელათის სიმაღლეში დამდაბლებული და სირვცეში გაშლილი არქიტექტურა მოწოდებაა შთამომავალთათვის, რომ ვისაც სურს ჭეშმარიტად განაგრძოს ქრისტეს გზა "დაე მან დაიმდაბლოს თავი თვისი და მსახურად ექცეს მოყვასთ". დავითის დროს ქვაფენილებით იყო მოკირწყლული საქართველოს როგორც მთავარი, ისე მეორეხარისხოვანი გზები... დავითსა და მის მემკვიდრეებს განსაკუთრებით მჭიდრო კავშირი ჰქონდათ ტამპლიერებთან (ევროპელი მეტაძრეები), რომლებიც შემოწირულობებს არ იშურებდნენ იერუსალიმის ქართული ჯვრის მონასტრისთვის. ამის დასტურია ამ მონასტრის 1155 წელს გადაწერილი სვინაქსარი, რომელშიც მრავალი გარდაცვლილი ტამპლიერი რაინდის სახელია მოხსენიებული: "აცხოვნე ღმერთო ჩვენი ძმა..." ( ესა და ეს) უფალს შესთხოვდნენ ქართველი ბერები.

XIII ს-ის მიწურულამდე არ შეწყვეტილა ევქარისტული კავშირი საქართველოს ეკლესიასა და რომის პაპს შორის, რისი დასტურიცაა 1259 წელს რკონის ღვთისმშობლის ეკლესიისთვის შედგენილი კახა თორელის ანდერძი, რომლიდანაც ნათლად ჩანს, რომ რომსა და კონსტანტინოპოლს შორის, 1054 წელს მომხდარი განხეთქილებიდან 200 წლის შემდეგაც, რომის პაპს ქართველები კვლავაც მოიხსენიებდნენ ლოცვებში (ვითარება რადიკალურად შეიცვალა მას შემდეგ, რაც ევროპელმა რაინდებმა ათონის მთა დაარბიეს, ქართველი ბერები დახოცეს და გაიტაცეს და რომში გადაასვენეს წმ. იოანე, ექვთიმე და გიორგი ათონელების წმინდა ნაწილები... 1439 წელს ფერარა-ფლორენციის კრებაზე საქართველოს ეკლესიის წარმომადგენელი (ბერძნებისგან განსხვავებით) უკვე კატეგორიულად ეწინააღმდეგებოდა რომის პაპთან უნიას...

საინტერესოა ერთი ფაქტიც: დავითის ცოლყოფილმა, რომელიც იერუსალიმში მონაზვნად იყო აღკვეცილი, ძელიცხოვლის ნაწილისგან შექმნილი ჯვარი მიჰყიდა ფრანგ ჯვაროსნებს. საქმე ისო იყო, რომ 1108 წელს შიმშილობა დაემუქრა იერუსალიმის მონასტრებს. იმ პერიოდში სელჩუკებთან ომის მიზეზით საქართველო ვერ უკავშირდებოდა წმინდა ქალაქს. მატერიალური შემწეობა იგვიანებდა. დავითის ცოლყოფილმა დიდძალ თანხად ჯვარი შესთავაზა ჯვაროსნებს. როდესაც ამის შესახებ ევროპაში შეიტყვეს, არნახული ოდენობის შემოწირულობა შეკრიბეს და ქართველი დედოფლისგან შეძენილი წმინდა საგანძური დიდი პატივით დააბრძანეს პარიზმში, ნოტრდამის ტაძარში. ეს პირველი ძელიცხოვლის ნაწილი იყო დასავლეთ ევროპელთათვის.

V-XI სს-ების ევროპა თვალის ერთი გადავლებით

476 წელს რომის დაცემასთან ერთად დაეცა დასავლეთ ევროპული კულტურაც. ამიერიდან, არისტოკრატიას ბარბაროსი გერმანელი აზნაურები შეადგენდნენ ესპანეთშიც, საფრანგეთშიც, ბრიტანეთშიცა და იტალიაშიც. მათთვის უცხო იყო ყოველივე ანტიკური. მართალია VI ს-დან ბარბაროსებმა კათოლიკობა მიიღეს, მაგრამ წერა-კითხვის უცოდინარი ფრანკების, ვესტ-გუთებისა თუ ანგლო-საქსებისთვის, რომელთაც ყმებად აქციეს გარყვნილი, მაგრამ ცივლიზებული ევროპის ხალხები, მიუწვდომელი იყო როგორც არქიტექტურული ტექნოლოგიები, ისე ფერწერა, მწერლობა, მეცნიერება და ა.შ. VI-VIII სს-ი სრული სიბნელის ეპოქაა დასავლეთ ევროპისთვის. ახალგაქრისტიანებული გერმანელები სატანისტურად აღიქვამდნენ, გაურბოდნენ და სპობდნენ ანტიკურ მემკვიდრეობას. პრაქტიკულად, ვერც ერთი ძველი ქანდაკება თუ ნახატი ვერ გადაურჩა განადგურებას.

რაც შეეხება ბიზანტიას, VIს-ში იუსტინიანეს იმპერატორობის დროს აშენდა აია-სოფია, შეიმქნა იუსტინიანეს კოდექსი, ბიზანტია დაეუფლა იტალიას, ესპანეთის სანაპირო ზოლს. მაგრამ VII ს-ში, ერთი მხრივ, მონოთელიტურმა მწვალებლობამ და, მეორე მხრივ, ისლამის წარმოშობამ და არაბთა გააქტიურებამ, საუკუნოდ მოსწყვიტა ცივილიზებულ კაცობრიობას შუამდინარეთი, სირია-პალესტინა, სპარსეთი, ეგვიპტე, ჩრდილოეთ აფრიკა. VIII ს-ში ხატმებრძოლთა ერესმა არნახული ზიანი მიაყენა თვით ბიზანტიის შიგნით მსოფლიოს კულტურულ მემკვიდრეობას. VIII ს-ში რომის პაპმა ჰგმო ბიზანტიაში გაბატონებული ხატმებრძოლური იდეოლოგია და აქცენტი ფრანკთა სამეფოზე გააკეთა. 800 წელს ფრანკთა მეფე კარლოს დიდი რომის იმპერატორად ეკურთხა. ფარნკთა იმპერია მესამე რომი იყო. დაიწყო ე.წ. "კაროლინგური აღორძინება", თუმც რომელ აღორძინებაზეა საუბარი, როდესაც მხოლოდ და მხოლოდ 843 წელს, ვერდენის ხელშეკრულების შემდეგ დაიწყო გერმანიის, იტალიისა და საფრანგეთის, როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფოების გამიჯვნის პროცესი. რომელ აღორძინებაზეა საუბარი, როდესაც თავად კარლოს დიდი წერა-კითხვის უცოდინარი იყო.

ასე იყო თუ ისე, კაროლინგური პერიოდი მაინც წინგადადგმული ნაბიჯია ევროპის გამოღვიძების თვალსაზრისით, მაგრამ ეს პროცესი დიდხანს ვერ გაგრძელებულა. X ს-დან ინტენსიურად იწყება სკანდინავიურ ნორმანთა (ვიკინგთა) თარეში საფრანგეთში, იტალიაში, ბრიტანეთსა და გერმანიაში, რამაც კიდევ ერთხელ გამოიწვია ევროპული კულტურის სტაგნაცია.

როდესაც ქრისტეს საფლავის გათავისუფლების მოტივით დაიწყო ჯვაროსნული მოძრაობა, რაინდთა ძირითად ნაწილს სწორედ ნორმანები შეადგენდნენ და მათთვის აღმოსავლურ, პალესტინაში არსებულ ქართულ კულტურასთან გაცნობა სრულიად წარმოუდგენელ სამყაროსთან ზიარებას ნიშნავდა. აკი, ამ დროს საქართველოს უკვე ჰყავდა ასურელი მამები, ხანძთელი ბერები, ათონელი წმინდანები...



ანდერძი

დავით აღმაშენებლის მსოფლმხედველობას ბრწყინვალედ ამჟღავნებს მისი ანდერძი, რომლის თანახმად წმ. მეფე გელათის კარიბჭეში დაკრძალეს, რათა მისთვის ფეხი დაედგათ მკერდზე ყოველთა. დავით აღმაშენებელს, როგორც ხელმწიფეს, ალექსანდრე მაკედონელს ადარებდნენ და უმჯობესად მიიჩნევდნენ, როგორც სწავლულს; ცოდნის ხომალდად წოდებულ ბასილ დიდს ადარებდნენ; ხოლო როგორც წმინდანს, მოციქულთა სწორად მოიხსენიებდნენ, ვითარცა პავლესა და ვითარცა კონსტანტინე დიდს. აკი დავით აღმაშენებელმა მილიონზე მეტი ყივჩაღი, შირვანელი თუ სომეხი მოაქცია ჭეშმარიტ სარწმუნოებაზე.

დავით აღმაშენებელთან თეოლოგიურ საკითხებზე კამათში მარცხს განიცდიდნენ როგორც ტერტერები, ისე მოლები. მისთვის უცხო არ იყო ჩვეულებრივი ადამიანური მიჯნურობა, მაგრამ უფლის სიყვარულმა და ხელმწიფის მოვალეობის გრძნობამ ყოველ ადამიანურ სისუსტეზე და ქალის ტრფიალებაზეც ათქმევინა უარი. მან იცოდა, რომ ამქვეყნად არაფერია ქრისტეს თუნდაც ერთი სიტყვის ფასი. მთელი თავისი ლალ-მარგალითი ანდერძით ერთადერთ ხატს - ხახულის ღვთისმშობელს შესწირა. ამით შთამომავლობას კიდევ ერთხელ განუცხადა, რომ ყოველი სიმდიდრე და ყოველი განძი, მხოლოდ და მხოლოდ უფლის, ღვთის სადიდებლად უნდა განიხარჯოს.

დავით აღმაშენებელი ავტორია შიო მღვიმელის მონასტრის ტიპიკონისა. მან ააგო საქრისტიანოს მშვენება, წმინდა ეკატერინეს ლავრა სინას მთაზე, რომელიც იქ მდებარეობს, სადაც ღმერთმა მოსეს ათი მცნება აუწყა.

დავითმა საქართველო მკვდრეთით აღადგინა და სანაცვლოდ, მხოლოდ ერთადერთი თხოვნა დაგვიბარა: დიდი მარხვის ყოველ პარასკევს შიო მღვიმის მონასტერში თბილ სეფისკვრს განუყოფდნენ მის სახელს. დიდი მარხვის პირველი შვიდეულის პარასკევს, თითო კარასეული განიცეს, სეფისკვერთან და კორკოტთან ერთად შესვან ყოველთა და შემდეგი სიტყვები ილოცონ წმინდა მეფის სულზე: "უფალო ღმერთო, დავითს მიუტევე ბრალნი მისნი სიყმისა და ცდომილებისანი". მსგეფსში, კვირას მისთვის წირვა აღევლინებოდეს და შიო მღვიმელი მღვდელი იმ დეს სერსა განჰყოფდეს. დავითის გარდაცვალების დღეს ღამისთევით ილოცონ და მისთვის ჟამის წირვა აღესრულებოდეს.

დავით აღმაშენებლის ზეციურ სამყაროსთან კავშირზე მეტყველებს შემდეგი ფაქტიც. დავითმა მუსლიმანთა ბატონობისგან გაათავისუფლა სომხეთის ისტორიული დედაქალაქი ანისი, ხელახლა გაანათლა და აკურთხა მიზგითად ქცეული ანისის მთავარი საყრადრი, რომელიც ბერძენი დედოფლის კატრონიტეს მიერ იყო აგებული. კატრონიტე საყდარში იყო დასაფლავებული. დავით აღმაშენებელი კათოლიკოსის, ეპისკოპოსისა და ლაშქრის თანხლებით მივიდა კატრონიტეს საფლავთან. დედოფალს ხელახლა აუგეს წესი და თვით მეფემან სამგზის საფლავსა ჩასძახა: "გიხაროდენ შენ, წმინდაო დედოფალო, რამეთუ იხსნა ღმერთმა საყდარი შენი უსჯულოთა ხელთაგან". დავითის სიტყვების პასუხად საკრძალავში მდებარე დედოფლის ძვლები შეინძრა და ცხედარმა შესძახა: დიდება უფალს!!!

დავით აღმაშენებლის ცხოვრებაში საინტერესოა ერთი ნიშანდობლივი ფაქტი. დავითი დიდგორის ბრძოლამდე პერიოდულად არბევდა თბილისში შემოსულ თურქ-სელჩუკთა რაზმებს. კერძოდ, ერთხელ, თბილისში, ქალაქ განჯიდან ვაჭართა ქარავანი შემოვიდა, რომელსაც მცველად თურქთა მრავალრიცხვანი რაზმი შემოჰყვა. ამის შესახებ დავითს მსტოვრებმა მოახსენეს. მეფემ სელჩუკების ქალაქიდან გამოტყუება და განადგურება განიზრახა. ამ მიზნით, ავჭალის ხევში 300 მხედარი ჩაასაფრა. 15 რჩეული ცხენოსანი ლოჭინის ხევში, თბილისის მოქალაქეთა კუთვნილი, მობალახე ნახირის მოსაპარად გაგზავნა, რათა ნახირის უკან დაბრუნების მოტივით ქალაქიდან გამოეტყუებინა თურქები. თავად კი, სრულიად შეუჭურველი მხოლოდ და მხოლოდ ხმლის ამარა ავჭალისა და ლოჭინის შუა გზაზე ჩირგვნარში ჩასაფრდა, რადგან როგორც კი შორიდან იხილავდა მოტაცემული ნახირით მომავალ 15 რაზხმელს, დროულად შეეტყობინებინა ეს 300 მხედრისთვის და სელჩუკების წინააღმდეგ საომრად წამოეყვანა.

მეფემ თან საღვთისმეტყველო წიგნი წაიღო და ვინაიდან მოულოდნელად ბრძოლის დაწყებას არ ფიქრობდა, კითხვას შეუდგა. სამწუხაროდ, ისე გაერთო კითხვით, რომ ვენც ნახირით უკან მობრუნებული 15 რაზმელი შეამჩნია და ვერც მათ კვალს გამოდევნებული სელჩუკები. მდევრად კარგად აღჭურვილი ასზე მეტი მუსულმანი წამოსულიყო. სელჩუკებმა შორიდანვე ისრებით დაუხოცეს ქართველებს ცხენები. ალყაში მოიქციეს და განადგურება დაუპირეს. წიგნის კითხვით გართულ მეფეს ბრძოლის ხმა არ ესმოდა. ქვეითად დარჩენილ ქართველებს ომი მეტისმეტად გაუჭირდათ. მეფე სასიკვდილოდ განწირულთა კივილმა გამოაფხიზლა. წიგნი იქვე დატოვა. ამხედრდა და მარტოდმარტო, შეუჭურველი გაექანა ბრძოლის ველისკენ. მას რომ გადაეწყვიტა 300 ჩასაფრებულ რაზმელთან დაკავშირება, ცხადია, იოლად გაუსწორდებოდა 100 სელჩუკს, მაგრამ ალყაში მოქცეულ 15 ქართველს ცოცხალს ვეღარ მიუსწრებდა. მეფემ თავი სასიკვდილოდ გაწირა. მტრის რაზმებში შევარდა და ელვისებურად დახოცა 15 თურქმენი. ქართველებს მათ ცხენებზე ამხედრების საშუალება მისცა და ერთიანად ოთხმოცდაათზე მეტი სელჩუკი მოსპეს. თბილისამდე თურქთა მძორები ეყარა: "ხოლო ფრიადის ცემისაგან დავითის ხრმალმანცა დაღვარჭნილმან უარყო ქარქაში თვისი". მეფემ, არნახული გმირობის ფასად, თავისი რაზმელები სიკვდილისგან იხსნა და მბსოლუტური წარმატებით დაასრულა სამხედრო ოპერაცი. როდესაც ავჭალის ხევში ჩასაფრებულ 300 მხედართან დაბრუნდა და მათ მომხდარის შესახებ შეიტყვეს, არათუ არ შეუქეს საქციელი ძლევამოსილ მეფეს, არამედ ამხილეს და ბრალი დასდეს არასწორი ქმედებისთვის. დავითს, როგორც მეფესა და მთავარსარდალს, უფლება არ ჰქონდა სიცოცხლე საფრთხეში ჩაეგდო, თუნდაც 15 ერთგული ყმის გადასარჩენად. დავითი ხომ მთელი საქართველოს სასოება იყო.

ეს ფაქტი მრავალ რამეზე მეტყველებს. აქედან ჩანს, თუ რაოდენ ძვირფასი იყო დავითისთვის წიგნიერება. ამასთან, საოცარია მეფის ნებისყოფა და წონასწორობა. გამაოგნებელია, როგორ შეეძლო მეფეს ექსტრემალურ სიტუაციაში მთელი არსებით ჩართულიყო საღვთისმეტყველო ამბავთა წვდომაში. საოცარია დავითის ინდივიდუალური სიმამაცე და მეომრული ნიჭი, პასუხისმგებლობის გრძნობა. აკი მან ვერ აპატია თავს, რომ მისი დაუდევრობის გამო შეიძლებოდა 15 ვაჟკაცი დაღუპულიყო. უნებლიეთ გვახსენდება ქრისტეს იგავი "მწყემს კეთილზე", რომელმაც მთელი ფარა მიატოვა და ერთი გზააბნეული კრავის გადასარჩენად ყველაფერი გაწირა.

პოსტის ავტორი: tamuna m თარიღი: Mar 17 2008, 06:31 PM

ყველაზე საინტერესო მეფისა და მისი რაზმელების ურთიერთ-დამოკიდებულებაა, რომელიც, როგორც ჩანს, დამახასიათებელი იყო ქართული მონარქიისთვის. თუნდაც არნახული გმირობა ჩაედინა მეფეს, მის შეცდომაზე ჯარისკაცებიც კი არ ხუჭავდნენ თვალს, არ პირფერობდნენ, გუნდრუკს არ უკმევდნენ, პირში ამხელდნენ და განსჯიდნენ. და, სწორედ ამ გზით აქანდაკებდნენ ქართულ ზნეობას, დიდ და ღირსეულ საქართველოს აშენებდნენ.

დავით აღმაშენებელმა გამეფებისთანავე დასახა საქართველოს განვითარების და აღორძინების გეგმის ზოგადი კონტურები. 1089-1110 წლებში შექმნა მონა-სპა; ჩაოაყალიბა რეგულარული არმია; ჩაატარა რუის-ურბნისის კრება; განახორციელა არსებული სახელმწიფო სტრუქტურების რეფორმა; ააგო სრულიად ახალი სახელმწიფო სისტემა; შემოიერთა კახეთ-ჰერეთი; ქვემო ქართლი, მტერთაგან მიტაცებული მესხეთის მიწები.

საქართველოს მეფის იურისდიქციის მიღმა მხოლოდ თბილის-რუსთავ-დმანისის აგლომერაცია და ლორესა და გიშის ციხეები რჩებოდა. ხსენებული ქალაქები 70 წლის მანძილზე რესპუბლიკური წყობით ცხოვრობდნენ. მართალია, ისინი პერიოდულად ქართველ მეფეთა სიუზერენობასაც აღიარებდნენ, მაგრამ მათთვის უშუალოდ მონარქის მფლობელობაში გადასვლა, სოციალური თვალსაზრისით, პრობლემატური საკითხი იყო. ამასთან, თბილისი, მსოფლიო სავაჭრო მაგისტრალის, აბრეშუმის გზის უმნიშვნელოვანესი პუნქტი იყო. დავით აღმაშენებელს საქართველოს ძველი დედაქალაქის შემოერთება მხოლოდ და მხოლოდ მისი ინფრასტრუქტურისა და მაღალ კატეგორიის ვაჭარ-ხელოსნური კადრების ძირითადი ნაწილის შენარჩუნებით სურდა.

ერთი სიტყვით, დავით აღმაშენებელი თბილის-დმანის-რუსთავის დაუფლების საკითხს დიდი სიფრთხილით ეკიდებოდა. ამ პრობლემის გადაჭრა გარკვეულ დროსა და მზაობას მოითხოვდა. სავარაუდოდ, დავით აღმაშენებლი საქართველოს გაერთიანების შემდეგ, შირვანთან, სომხებთან, ბიზანტიასთან და ჯვაროსნებთან ალიანსში განაგრძობდა ბრძოლას ისლამურ კოალიციასთან. ეს პროცესი, შესაძლოა, ათწლეულების მანძილზეც გაგრძელებულიყო. რასაც, ალბათ, დავითის სიცოცხლე არც კი ეყოფოდა.

1110 წლისთვის, ნაკლებ სავარაუდოა, რომ საქართველოს მსოფლიოს ზესახელმწიფოდ გადაქცევის პრეტენზია ჰქონოდა. უბრალოდ, იმ დროისთვის დავითის უმთავრეს მიზანს საქართველოს გაერთიანების დასრულება და პარტნიორებთან მტკიცე კავშირის შენარჩუნება შეადგენად.

1110 წელს მოხდა ერთი ფაქტი, რომელმაც დავით აღმაშენებლის მიზნები რადიკალურად შეცვალა და სულ სხვა განზომილებაში გადაიყვანა საქართველოს პერსპექტივები.

1110 წელს, მწიგნობართუხუცეს-ჭყონდიდელმა გიორგიმ, თრიალეთის მმართველ თევდორეს, აბულეთისა და იოანე ორბელის თანაშემწეობით, ელვისებური სამხედრო ოპერაცი ჩაატარა. თურქეთაგან გაათავისუფლა სამშვილდე და ქვემო ქართლი. სწორედ ამ წელს, თრიალეთში ისე შემოვიდა თურქ-სელჩუკთა ასი ათასიანი არმია, რომ დავით აღმაშენებლის მსტოვრებმა წინასწარ ვერაფერი შეიტყვეს. მეფე ნაჭარმაგევს იმყოფებოდა. დაყოვნება შეუძლებელი იყო.მტერს ხელეწიფებოდა აქამდე განთავისუფლებული სიმაგრეების ხელახლა დაუფლება. დავითმა განიზრახა 1500 კაცით მოულოდნელად თავს დასხმოდა მტრის სამოცდაშვიდჯერ მრავალრიცხოვან მხედრობას. სამწუხაროდ, იმ დროს მეფეს მხოლოდ ეს 1500 მოლაშქრე ახლდა. დავითის მებრძოლებმა გზის გავლას მთელი ღამე მოანდომეს და გამთენიისას, თრიალეთში მყოფ სელჩუკებს თავს დაესხნენ. არნახული სისწრაფით მოძრაობდნენ ქართველები. იბრძოდნენ შუბებით, მშვილდებით, ხმლებით, ხანჯლებით... ბრძოლა დაღამებამდე გაგრძელად. მეტრი ტოვებდა საქონელს, ცხენებს, კარვებს, საგანძურს და საბრძოლო პოზიციებიდან გარბოდა. დავითმა სელჩუკებს ღამით დევნა არ დაუწყო. ფიქრობდა, რომ გამთენიისას, სადმე, ახალ პოზიციაზე გამაგრებული თურქები ბრძოლას განაახლებდნენ. მაგრამ აღმოჩნდა, რომ 1500 ქართველს ისე გაენადგურებინა მუსლიმანთა ასი ათასიანი მხედრობა, რომ იავარყოფილი აგარიანები, არათუ გასულიყვნენ საქართველოს ტერიტორიიდან, არამედ აღარც კი ფიქრობდნენ ერთმანეთთან დაკავშირებას.

თრიალეთის ოპერაციის დროს სამოცდაშვიდჯერ მრავალრიცხოვანი მტრის განადგურებამ დავით აღმაშენებლი დაარწმუნა თავისი მონა-სპისა და რეგულარული არმიის უდიდესი შესაძლებლობებში. მან განიხრახა, მსოფლიო ისტორიაში მანამდე არნახული გენერალური ბრძოლის, ასე ვთქვათ, სამხედრო სპექტაკლის დადგმა.

დაიწყო 11-წლიანი მზადება იმ ბრძოლის ორგანიზება-პროვოცირებისთვის, რომელსაც დიდგორის ომი ეწოდა, ანუ "ძლევაი საკვირველი". თუკი ყოველივე დავითის გეგმის თანახმად განხორციელდებოდა, საქართველოს შეეძლო გაერთიანებულიყო და გათავისუფლებულიყო სელჩუკთა უღლისაგან და არა მარტო ანტიისლამური კოალიციის ერთ-ერთ წევრად დარჩენილიყო, არამედ იკვეთებოდა მსოფლიოს ზესახელმწიფოდ გადაქცევის პერსპექტივა.

დავითმა აიღო შემდეგი ციხე-ქალაქები: 1115 წელს - რუსთავი, 1117 წელს - გიში, 1118 წელს - ლორე. არ აიღო დმანისი და ხელუხლებლად დატოვა დიდგორზე და მანგლისზე გამავალი გზა, რომელიც თბილისს დმანისთან და აქედან კი ისლამურ სამყაროსთან აკავშირებდა. ანუ თბილისისკენ მომავალი ყველა გზა დაკეტა, გარდა ერთისა. ცხადია, ქართულ მხედრობას ჯერ კიდევ 1110 წლისთვის შეეძლო თბილისის აღებმა, მაგრამ შეუძლებელი გახდებოდა მტრის ურიცხვი მხედრობის ვიწროებში შემოტყუება და მომავალ გენერალურ ბრძოლაში ისეთი აბსოლუტური წარმატების მიღწევა, როგორიც დიდგორის ველზე განხორციელდა.

აუღებელი თბილისი 1121 წლამდე სამხედრო-სტრატეგიულ საცდურად დატოვა. დავითს გენერალური ბრძოლის გამართვამდე რომ აეღო თბილისი და დმანისი, მაშინ ისლამურ კოალიციასთან ომი ლორეს, დმანისის, რუსთავის ანდა გიშის კედლებთან მოუწევდა, ანუ ის იძულებული გახდებოდა გაშლილ ველზე ეწარმოებინა სამხედრო ოპერაცია გაცილებით მრავალრიცხოვანი მტრის წინააღმდეგ, რაც მისი შეიარაღებული ძალების ეფექტურობას შეამცირებდა. დავით აღმაშენებლი ცდილობდა, მაქსიმალურად გამოეყენებინა გეოგრაფიული გარემო.

თბილისი 1045 წლიდან ქალაქ-რესპუბლიკა იყო. 1080 წლამდე თბილისის მმართველები აფხაზთა და ქართველთა მეფის ყმადნაფიცობას აღიარებდნენ. 1080-1010 წლებში (დიდი თურქობის) დაწყებიდან თბილისი მხოლოდ სელჩუკიანი სულთანის უხენაესობას ცნობდა და კავკასიაში ანტიქართული პოლიტიკური ძალების ეპიცენტრს წარმოადგენად.

1010 წლიდან თბილისი საქართველოს მეფის მოხარკე იყო და დავით აღმაშენებლის მიერ დანიშნული ციხისთავიც ათი მხედრის თანხლებით ქალაქში იმყოფებოდა. დავით აღმაშენებელი 1118-1121 წლებში განუწყვეტილივ არბევდა ისლამური ქალაქებიდან თბილისში მომავალ ქარავნებს. ამით მუდმივ სტრესში ამყოფებდა ადგილობრივ ურჯულოებს. დავითის მცდელობამ თავისი შედეგი გამოიღო და 1121 წელს მუსლიმანთა კოალიციური მხედრობა საქართველოსკენ სწორედ თბილელ, განჯელ და დმანელ ვაჭართა თხოვნის შედეგად დაიძრა.

დავით აღმაშენებელი ცდილობდა დამატებითი რესურსების მოძიებას. ამ მიზნით მან 1118 წელს დალაშქრა ჩრდილოეთ კავკასია, ადგილობრივ მმართველებს მძევლები ჩამოართვა, გახსნა გზა ჩრდილოეთის სტეპისკენ და იქიდან ორმოცი ათასი ყივჩაღური სელჩუკების მსგავსად, თურქულ მოდგმას ეკუთვნებოდნენ.

დავით აღმაშენებელმა ყივჩაღების გადმოსახლებითა და მათი მოთარეშეებად გამოყენებით დიდი სტეპიდან წამოსული ორი თურქული მოდგმა ერთმანეთს დაუპირისპირა, ანუ თურქი-ყივჩაღები - თურქ-სელჩუკებს და ამით ბარბაროსული ანტიკულტურულისისტემა თვითლიკვიდირებადი გახდა. ეს კიდევ ერთი დასტურია დავით აღმაშენებლის დიდი გეოპოლიტიკური აზროვნებისა.

დავითმა ყივჩაღები ძირითადად საქართველოს სასაზღვრო ზოლსა და უახლოესი მეზობელი ქვეყნების ტერიტორიებზე ჩაასახლა.

დავით აღმაშენებელი განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევდა საქართველოს ბუნებრივ პარტნიორებთან ინტენსიურ კავშირ-ურთიერთობებს. მან თავისი ერთი ქალიშვილი შირვან-შაჰს, ანუ თანამედროვე აზერბაიჯანის მეფეს მიათხოვა, ხოლო მეორე - ბიზანტიის იმპერატორს შერთო ცოლად. როგორც ცნობილია. 1095 წელს დაიწყო ჯვაროსნული ლაშქრობები იერუსალიმის გასათავისუფლებლად, დღეს უკვე აღიარებულია, რომ ჯვაროსნული ლაშქრობის გამოცხადება რომის პაპ ურბან მეორეს ბიზანტიის იმპერატორმა ალექსი კომნენოსმა შთააგონა. ალექსი დავით აღმაშენებლის მამიდის შვილობილი იყო და, ამასთან, კონსტანტინოპოლში ძალზედ ძლიერი იყო ქართული გავლენა. წარმატებით მოქმედებდნენ დავითის მსტოვრებიც.

ჯვაროსნებმა იერუსალიმი 1099 წელს გაათავისუფლეს. ისინი წმინდა ქალაქში კონსტანტინეპოლის გავლით ჩავიდნენ. ევროპელ რაინდებს იერუსალიმის აღებაში ეხმარებოდნენ დავით აღმაშენებლის რაზმელებიც. 1099-1118 წლებში თურქთა წინააღმდეგ წარმოებულმა ომებმა დავით აღმაშენებელს საქრისტიანოს უძლეველი სარდლის სახელი მოუტანა. ძველი ევროპული წყაროები მას უძლეველ ბარ-ბეფეს, იოანე პრესვიტერს უწოდებენ. ევროპული გადმოცემების თანახმად, ჯვაროსნებმა დავითთან ჩამოაბრძანეს წმინდა გრაალის თასი. 1118 წლისთვის ერთობ გაძლიერდა თურქ-სელჩუკთა შეტევა იერუსალიმის ჯვაროსნულ სამეფოზე. შემწეობის სათხოვნელად 1119 წელს საქართველოში ფარულად ჩამოვიდა იერუსალიმის მეფე ბოლდუინ-მეორე. დავით აღმაშენებელმა ახალი ძალისმხევით დაიწყო დმანის-თბილისის გზაზე მუსულმან ვაჭართა რბევა. პარალელურად, აღმოსავლეთის ქვეყნებში საოცრად გააძლიერა თავისი აგენტურული ქსელი. პრაქტიკულად, საქართველო სრულიად მზად იყო დიდგორის ბრძოლისთვის.

ერთი სიტყვით, 1121 წელს დავით აღმაშენებელს თბილისისა და დმანისის გარდა, სრულიად გაერთიანებული ჰქონდა საქართველო. მტკიცე პოლიტიკურ თუ სამხედრო ალიანსში იმყოფებოდა თავის ბუნებრივ მოკავშირეებთან, ბიზანტიასთან და ჯვაროსნებთან. თურქი-ყივჩაღი დაპირისპირებული ჰყავდა თურქ-სელჩუკებთან და თანაც მათი მთავრის ასულთან ქორწინებითა და ყივჩაღების გაქრისტიანებით მინიმუმამდე იყო შემცირებული ყივჩაღების სელჩუკებთან შეკვრის შესაძლებლობა. დავითის მსტოვრები ამომწურავ ინფორმაციას ფლობდნენ, როგორც ბაღდადსა და რომში, ისე კონსტანტინოპოლსა და იერუსალიმში მიმდინარე პროცესებზე. დავითმა წინასწარ იცოდა, როდის წამოვიდოდა საქართველოს დასალაშქრავად მუსულმანთა კოალიციური მხედრობა და იმის შესახებაც უწყოდა, რომ სელჩუკურ, არაბულ-ქურთულ-სპარსული არმია დმანისიდან მანგილის-დიდგორის გზით შეეცდებოდა თბილისში შემოსვლას.

ამიერიდან, დავით აღმაშენებელს სრული წინაპირობა ჰქონდა იმისა, რომ ბრწყინვალედ დაედგა და განეხორციელებინა სპექტაკლი დიდგორის ბრძოლის, ანუ "ძლევაი საკვირველის" სახელით.
დიდგორის ბრძოლა

1118-21 წლებში დავით აღმაშენებელმა ყველა საჭირო მიმართულებით განახორციელა გეგმაზომიერი ქმედებები, რათა მსოფლიო ისლამური კოალიცია იძულებული გაეხადა საქართველოში შემოსულიყო გენერალური ბრძოლის გასამართავად.

დავითს გენერალური ბრძოლა სჭირდებოდა!
1121 წლის გაზაფხულზე ბაღდადიდან საქართველოს მიმართულებით ისლამური კოალიციის 400-ათასიანი არმია დაიძრა.

კოალიციის შემადგენლობაში შედიოდნენ:
რჩეული თურქმენები
სპარსელები
არაბები
ქურთები
სომხები
ისლამურ კოალიციას მეთაურობდნენ:
ელღაზ არდუხის ძე,
არაბთა ხელმწიფე - დურბეზ სადაყის ძე,
სომეხი მელიქები, ალეპოსა და დამასკოს მმართველები. მათ თან ახლდა სელჩუკთა დიდი ხელმწიფის, სულთან-მაჰმუდის მემკვიდრე, უფლისწული მალიქი, სელჩუკები არაბულ ცხენებსა და ასურულ ჯორებზე იყვნენ ამხედრებულნი. ისლამური კოალიციის ჯარები მუბოსანთა და მოისრათა რაზმებისგან შედგებოდა. ძალზე ძლიერი იყო მათი მსუბუქი კავალერია და ლოდმტყორცნელთა შენაერთი. ცხადია, თან ჰქონდათ ლოდსატყორცნი მანქანები - ფილაკავანები.

კოალიციის გეგმური მაშრუტი იყო განჯა-დმანისი-თბილისი, ანუ გზა, რომელიც ქვემო ქართლიდან მანგლის-კოჯორის გავლით, თბილისში შედიოდა.
მუსულმანთა სამხედრო ამოცანას წარმოადგენდა თბილისსა და ქვემო ქართლში გამგრება, პლაცდარმის მოწყობა და აქედან საქართველოს რბევა. სელჩუკებმა კარგად უწყოდნენ, რომ დავით აღმაშენებელს არ გამოეპარებოდა მათი მოძრაოების გრაფიკი.
მსოფლიოში სახელგანთქმული იყო დავითის მსტოვართა აპარატი. ამიტომაც, ილღაზის მებრძოლები, თბილისში შესვლამდე, თრიალეთის მიდამოებში გენერალური ბრძოლის გამართვას ვარაუდობდნე. როგორც აღვნიშნეთ, დავით აღმაშენებლი მტერს სრულ საბრძოლო მზადყოფნაში ხვდებოდა.

დავით აღმაშენებლის განკარგულებაში იმყოფებოდა:
5 000-კაციანი ქართული მონა-სპა,
20 000-რეგულარული ქართული შენაერთი,
15 000 ფეოდალური ლაშქრის რაზმელი;
15 000 ყივჩაღი;
500-კაციანი ოსური როქის-სპა.
ქართული ჯარი მთლიანად მხედართაგან იყო დაკომპლექტებული. ამასთან, თავად ქართული მხედრობა სრულიად უნიკალური იყო იმდროინდელ სამყაროში. ქართველი ცხენოსანი ნებისმიერ წამს მზად იყო, რომ საჭიროებისამებრ ჩამოქვეითებულიყო დაროგორც ფეხოსანს, ისე გაეგრძელებინა ბრძოლა.
დავითის ჯარისკაცები შეჭურვილნი იყვნენ: დავითფერული და სხვა სახის ხმლებით, შუბებით, ხანჯლებითა და ლახტებით. ქართველი მშვილდოსნები ოდითგანვე სახელგანთქმულნი იყვნენ.
1021 წელის აგვისტოში მტერი თრიალეთის ხეობაში შემოვივდა. მათ წინააღმდეგობის გარეშე დაიკავეს მრავალი ციხესიმაგრე თუ გამაგრებული ადგილი. განვლეს მანგილისი და ვიწრო ხეობით თბილისისკენ გაეშურნენ.
ისინი ქართველთა სიახლოვეს გრძნობდნენ. ამიტომაც, ყიჟინითა და თიარაღის ჟღარუნით ცდილობდნენ, ფსიქოლოგიური ზეგავლენა მოეხდინათ და დაეფრთხოთ ქართული ჯარი.
მუსულმანთა კოალიცია დიდგორის მთას გაუსწორდა. მათი ლაშქარი ვიწრო ხეობაში რამდენიმე კილომეტრზე იყო გაშლილი. მათ იცოდნენ, რომ დავით აღმაშენებლის მცირერიცხოვანი მხედრობისთვის ყველაზე ხელსაყრელი გენერალური ომის გამართვა, სწორედ, ვიწრობებში იყო. ამიტომაც, ყოველ წამს ელოდნენ ქართველთა თავდასხმას.
დავით აღმაშენებელი, როგორც აღვნიშნეთ, წინასწარ იცნობდა მტრის მარშრუტს და გენერალური ბრძოლის გამართვას თრიალეთის ხეობაში აპირებდა.
მან ჯარის კონცენტრაცია ნიჩბისის ხევში მოახდინა. შემდეგ ნიჩბისის ხევიდან შიდა ქართლისკენ გამავალი გზები ჩახერგა და, ერთი შეხედვით, თავის დაშქარს უკან დასახევი მოუსპო.
დავითი დიდებულად იცნობდა თავის მხედრობას და არც მათ სიმამაცეში ეპარებოდა ეჭვი, მაგრამ გზების ჩახერგვით იგი ხაზს უსვამდე შემდეგს - გენერალურ ბრძოლაში გამარჯვების მოპოვებას ალტერნატივა არ ჰქონდა. ქართველთა საომარი შემართება და თვითგადარჩენის ინსტიქტიც მხოლოდ მტერთან შერკინებაზე უნდა ყოფილიყო კონცენტრირებული. ამასთან, "ჩახერგვილა" მხოლოდ ერთი მიმართულებით კეტავდა გზას, დავითმა თითქოს თავის მხედრებს ჩაუკეტა უკანდასახევი, სინამდვილეში კი ამით სელჩუკთა აგენტურას აუწყა, რომ ის გენერალურ ბრძოლას სწორედაც რომ დიდგორთან გამართავდა. მუსულმანები მოდუნდნენ. ამ გარემოებამ ქართულ ლაშქარს დამატებითი ფსიქოლოგიური დივიდენდები შესძინა. დავით აღმაშენებელმა, ეგრეთ წოდებული, "კრაზანის ორმაგი კბენის" ეფექტი გამოიყენა.

იგი რჩეული მხედრობის ერთი ნაწილით მტრის დასავლეთ ფლანგზე, ნიჩბისის მხრიდან იყო ჩასაფრებული. ქართველთა რჩეული ლაშქრის მეორე ნაწილი კი, მტრის წყობას მარჯვნიდან მოქცეოდა და დიდგორის ფერდობს ეფარებოდა. ამ ნაწილს უფლისწული დემეტრე მეთაურობდა.

ქართული ჯარის ძირითად ნაწილს 200 ცხენოსანი გამოეყო და მტერი ჯარისკენ დაიძრა. ერთი მეხედვით, ისინი მოღალატეებს ან საქართველოს მეფის დესპანებს ჰგავდნენ. ვერც ერთი თურქმენი ვერ იფიქრებდა, რომ 200 კაცს სხვა რამ განზრახვა ჰქონდა და 400 ათასიან არმიასთან შეტაკებას გაბედავდა. სელჩუკთა არმია ვიწრობებში იყო შემოსული და ერთ ხაზზე, ყველაზე მეტი, 100 მებრძოლი თუ ეტეოდა. შესაბამისად, რამდენიმე წამის განმავლობაში, 200 ქართველს წარმატებით ბრძოლა ნამდვილად შეეძლო. გადამწყვეტი როლი, სწორედ, ამ რამდენიმე წამმა ითამაშა არა მარტო საქართველოს, არამედ იმდროინდელ მსოფლიო ისტორიაში.

მუსლიმანებმა 200 ქართველი თავიანთი მწყობრის შიგნით შეუშვეს. ქართველებმა იხადეს მახვილი და სწორედ აქ დაიწყო "კრაზანის ორმაგი კბენის" ეფექტის განხორციელება. პაატა ნებიერიძის მოსაზრებით, 200 მხედარი ე.წ. "ორმაგი" აგენტი იყო, ანუ დავითმა დიდგორამდე მრავალი ხნით ადრე თავისი მსტოვრები დააკავშირა მუსლიმანთა სარდლობასთან და სელჩუკიანები დაარწმუნა, რომ თითქოს, დავითის მხედრობაში მტრის მხარდამჭერნი იმყოფებოდნენ, რომელნიც საქართველოს მეფესთან შეთანხმებით გარკვეულ ინფორმაციას აწვდიდნენ მუსლიმანებს. როგორც ჩანს, დიდგორის წინ 200 მხედრის მეთაურსა და ილღაზს შორის არსრებობდა წინასწარი შეთანხმება, რომ ბრძოლის დაწყებამდე ვითომდა მოღალატე ქართველები დატოვებდნენ დავითის ლაშქარს და სელჩუკიანებს შეუერთდებოდნენ. 200 მხედარი სელჩუკებმა უვნებლად შეუშვეს თავიანთ რიგებს შორის, რადგან მოკავშირეები ეგონათ. 200 ქართველის შეტევამ წამიერად გააოგნა მეწინავე სელჩუკები და სრული გაურკვევლობის გამომხატველმა შეძახილმა გადაურბინა მრავალი კილომეტრის სიგრძეზე ჩამწკრივებულ მტრის რიგებს. საკმარისი იყო რამდენიმე წამი, რათა მტერი გონს მოსულიყო, მოესპო 200 თავხედი ქართველი და კონტრშეტევა დაეწყო. სანამ მტერი გონს მოვიდოდა, ელვისებური შეტევა დაიწყეს დავითისა და დემეტრეს ცხენოსანთა რაზმებმა. მათ სწორედ იქ მიიტანეს იერიში, სადაც 200 ქართველი იბრძოდა. სელჩუკთა გაოგნება პანიკაში გადაიზარდა. გატყდა და ბრძოლის ველიდან გაიქცა სელჩუკთა რჩეული, მეწინავე რაზმი. ისინი უკან მდგომებს ქელავდნენ. მეწინავეთა ისტერიულმა მდგომარეობამ სრული დემორალიზაცია გამოიწვია დანარჩენ მხედრობაშიც. მტერი თავის გადარჩენაზე ფიქრობდა.

დავით აღმაშენებელმა სიტყვით მიმართა ქართველებს: "ეჰა მეომარნო ქრისტესანო, თუ სარწმუნეოებით ვიბრძოლებთ, არათუ ეშმაკის ამ ურიცხვ მიმდევართა, არამედ თავად ეშმაკსაც იოლად დავამარცხებთ".
და მოხდა სასწაული, ზეციდან გარდმოეშვა წმინდა გიორგის სული, რომელიც მახვილით ხორციელად სპობდა სელჩუკთა რაზმელებს.
მტრის რბევა და ჟლეტა რამდენიმე დღე გაგრძელდა. თითქმის მთლიანად გაწყდა ისლამური კოალიცია. დიდგორის ომში, როგორც ისტორიკოსები გვაუწყებენ, არც ერთი ქართველი არ დაღუპულა. სრულიად უვნებლად გადარჩა 200 მხედარიც.
აღსანიშნავია შემდეგი გარემოება: დიდგორის ბრძოლაში დავით აღმაშენებელს არ მიუმართავს პარტიზანული ომის ტრაქტიკისთვის. მტერს მოულოდნელად არ დასხმია. პირიქით, ისლამურმა კოალიციამ წინასწარ იცოდა ბრძოლის სავარაუდო ადგილი და ისიც, თუ სად იყო გამაგრებული ქართული მხედრობა. იცოდა თავისი რიცხობრივი სიჭარბის შესახებაც.
აღმაშენებელმა 200 მხედრის წინ წარგზავნით კიდევ უფრო გაუძლიერა მტერს უპირატესობის გრძნობა, წამით მოადგუნა და თანამებრძოლთა საოცარი სიმამაცის, სისწრაფისა და, რაც მთავარია, ოპერაციის დროსა და სივრცეში უზუსტესად ჩატარების წყალობით, გატეხა მოწინააღმდეგ, თანაც იმდენად ეფექტურად, რომ ომი მუსლიმანთა სასაკლაოდ იქცა. დიდგორის ბრძოლამ ცხადყო, რომ ქართული ჯარი მსოფლიოში უძლიერეს სამხედრო მანქანას წარმოადგენად. საქართველოს მსოფლიო ჰეგემონიის აღაიარებას წინ ვეღარაფერი დაუდგებოდა!!!
დიდგორის ბრძოლამ XII ს-ის მსოფლიო ისტორიაში გადამწყვეტი როლი ითამაშა. აღარ არსებობდა ძალა, რომელიც საქართველოს წინ აღუდგებოდა. უკვე შეიძლებოდა თერთმეტი წლის მანძილზე ერთგვარ სატყუარად დატოვებული თბილისისა და დმანისის შემოერთება.

1122 წლის დამდეგს, დავით აღმაშენებელმა აიღო თბილისი და დედაქალაქი ქუთაისიდან გორგასლის დაარსებულ ქალაქში გადაიტანა.
1122 წელი დავით აღმაშენებელმა ძირითადად ეკონომიკურ რეფორმებს დაუთმო. კერძოდ, არაქართველ ვაჭრებს იმდენად შეუმცირა გადასახადები, რომ როგორც მუსლიმანი, ისე ევროპელი სოვდაგრებისთვის უფრო მომგებიანი შეიქმნა კომერციული საქმიანობა თბილისში, ვიდრე მსოფლიოს ნებისმიერ სხვა ქალაქში, თუნდაც მათ მშობლიურ ქვეყნებში.
ამასთან, საქართველოში საოცრად განვითარდა მომსახურების სფერო (ქარვასლები, გზები, საავადმყოფოები, სასამართლოები).
დიფერენცირებულმა გადასახადებმა სხვა სარგებელიც მოიტანა: ქართველი ვაჭარ-ხელოსნები იაფად იძენდნენ უცხოურ დეფიციტურ პროდუქტს და ძვირად ჰყიდნენ ადგილობრივ ნაწარმს, ანუ საქართველოსა და ქართველების ხელში ხდებოდა მსოფლიო კაპიტალის კონცენტრაცია.
ამიერიდან, საქართველო და თბილისი მსოფლიოს სავაჭრო, საკომუნიკაციო და საინფორმაცი ცენტრად გადაიქცა. ცხადია, ამას ვერ ეგუებოდა მსოფლიო მუსლიმანთა პოლიტიკური ლიდერი ბაღდადის სელჩუკი სულთანი - მუჰამედი. მან 1123 წლის გაზაფხულზე ნახევარ მილიონიანი არმიით შირვანში ილაშქრა. აიღო შემახია, შეიპყრო შირვან-შაჰი და დავით აღმაშენებელს წერილი გამოუგზავნა: "შენ ტყვეთა მეფე ხარ და ვერა ოდეს გამოხვალ ველთა, ხოლო მე ესე რა შირვან-შაჰ შევიპყარ ხელთა და ხარაჯას ვითხოვ; შენ თუ გენებოს, ძღვენი ჯეროვანი გამომიგზავნე, და თუ გინდა სამალავით გამოველ და მნახე".
სულთანი საქართველოს მეფეს ახალ გენერალურ ბრძოლაში იწვევდა. ამჯერად, გაშლილ ველზე. დავითმა მობილიზაცია გამოახდადა და 50 ათასი ქართულ–ყივჩაღური მხედრობით შამახიისკენ გაეშურა.
მუსლიმანების პოზიცია დაცული იყო ქალაქის გალავნით, ხერგილებითა და წყლის თხრილებით. მათ შემადგენლობაში იმყოფებოდა როგორც კავალერია, ისე ქვეითი ნაწილები.
დავითის მხედრობა შირვანის დედაქალაქს მოუახლოვდა და შეტევისთვის მოემზადა, მაგრამ ბრძოლა არ შედგა. დიდგორის ომს მუსლიმანთა ფსიქიკაზე იმდენად დიდი დაღი დაემჩნია, რომ როგორც კი დაინახეს შორიდან ქართული ლაშქარი, სარკინოზები შედრკნენ, ზურგი აქციეს და ქალაქის კედლებში ჩაიკეტნენ. ნახევარმილიონიანი ბაღდადური კოალიცია სრულიად დემორალიზებული იყო. სულთანმა მარცხი აღიარა და გზა ითხოვა. იმავე დღეს, საქართველოს მხედრობას განჯის (რანის) ათაბაგის, აღსუნღულის ჯართან მოუხდა შეტაკება. განჯის ათაბაგი სულთანთან შესაერთებლად მოეშურებოდა, მაგრამ ქართულ პოზიციებს გადააწყდა და პირწმინდად განადგურდა.

დავითის მებრძოლებმა 4000 განჯელი მოსპეს, დანარჩენებმა თავს გაქცევით უშველეს, განჯის ათაბაგმა კი შამახიას შეაფარა თავი.
სულთანი ალყაში მოექცა. ხსნა არსაიდან ჩანდა და ბაღდადის ამაყმა მბრძანებელმა კანალიზაციის მილით იკადრა გაქცევა. ბაღდადში ჩასულმა, საქართველოს მეფეს ძღვენი გამოუგზავნა და ხარკი იკისრა. ეს ფაქტი საქართველოს მსოფლიო ჰეგემონობის უპირობო აღიარებას ნიშნავდა.
დავითმა უფალს მადლობა შესწირა, ცოტა ხნის შეისვენა და 1123 წლის ივნისში, ახალი სამხედრო ექსპედიცია წამოიწყო: ილაშქრა შირვანში, აიღო გულისტანი და ქართული ორიენტაციის შირვანელები დიდი წყალობით აავსო. შემდეგ საქართველოში დაბრუნდა და დასავლეთ საქართველოში, ანუ აფხაზეთში გადავიდა, იქაური საქმეები განაგო, გეგუთში დაბინავდა და შემოდგომა-ზამთარი ნადირობაში გაატარა.
1124 წელის მარტში, ქართლში შემოვიდა და გაათავისუფლა დმანისი. აპრილში თავს დაესხა შაბურანს, გაანადგურა დარუბანდის მბრძანებლის მორჩილი ლეკნი, ყავჩაღნი, ქურთნი. აიღო ღასანი და ხოზაონდი, დაეუფლა შირვანისა და აღმოსავლეთ ჩრდილო კავკასიის დიდ ნაწილს, შემოიერთა გაგი, ტერონაკალი, ქავაზინი, ნობედი, მანასგომი, ტალინჯაქარი.
1124 წლის ივლისში განვლო ჯავახეთი, კოლა, კარნიფორი, ბასიანი, სპერამდე სრულიად მოსრა და დაატყვევა თუკი ვინმე თურქთაგანი იყო შემორჩენილი. უკანა გზა ჩამოვლო ბუღთა–ყური, დასწვა ოლთისი, რომელიც საუკუნეთა მანძილზე მოღალატე ქართველთა თუ მტარვალ გადამთიელთა თავშესაფარს წარმოადგენდა. მეფე თრიალეთში შეჩერდა და ჯარი დროებით დაითხოვა.
1124 წლის 20 აგვისტოს დავით აღმაშენებელს ეახლნენ ანისელი მწიგნობრები, ისინი ბოჟანას წყაროსთან მდებარე ციხეების გადაცემას შეჰპირდნენ, შესთავაზეს სომხეთის ისტორიული დედაქალაქის, ანისის მუსულმანთაგან გათავისუფლება და საქართველოსთვის შემოერთება.
დავითმა ლაშქარი ხელახლა იხმო. მეფესთან 3 დღეში 60 ათასი მხედარი შეიკრიბა. ეს მრავლისმეტყველი ფაქტია. ასე მოკლე დროში ამ რაოდენობის მხედრის მობილიზება სრულიად საქართველოს მასშტაბით, მხოლოდ კომუნიკაციის წარმოუდგენლად მაღალი დონით შეიძლება აისხნას. დავით აღმაშენებლის სამხედრო მანქანა, ორგანიზების თვალსაზრისით, მართლაც სწორუპოვარი იყო.
საქართველოს ჯარი ანისს მიადგა. სამ დღეში აიღეს სომხეთის ისტორიული დედაქალაქი. დავითმა ადგილობრივი მუსულმანი მმართველის ოჯახი დასავლეთ საქართველოში გადაასახლა და მთელ შირაქს დაეუფლა. მეჩეთად გადაკეთებული ანისის საკათედრო ტაძარი მართლმადიდებლური წესით აკურთხა.
დავით აღმაშენებელმა სომხეთის მართვა მესხ აზნაურებს ჩააბარა, თავად საქართველოში დაბრუნდა და კიდევ ერთხელ შეისვენა. 1124 წელს, სომხეთის შემოერთების შემდეგ, ილაშქრა და აიღო შირვანის დედაქალაქი შამახია. აიღო ბირიტიც. შარვან-შაჰები, რომლებიც შვილიშვილებად ერგებოდნენ, აფხაზეთში გადაასახლა. სწორედ მათი შთამომავლები არიან შარვაშიძეები, გურული ერისთავები და გლურჯიძეები.
შარვანი საქართველოს შემოუერთა და მის გამგებლად მწიგნობართუხუცესი, სვიმონ ჭყონდიდელ-ბედელ-ალავერდელი დაადგინა. სვიმონ ჭყონდიდელს თანაშემწეებად კახელ-ჰერელი დიდებულები დაუყენა.
შარვანის გაქართველების პროცესი დაიწყო, რომელიც, სამწუხაროდ, შემდგომში შეწყდა დავით აღმაშენებლის შთამომავალთა არასწორი პოლიტიკის წყალობით. დავითმა დიდი საბოძვარით აავსო ქურთნი, ლეკნი და თარასნი, მათში კიდევ უფრო განმტკიცდა პროქართული განყწობა.
ყივჩაღებს ზედამხედველები დაუდგინა და საზამთრო სადგურები განუჩინა. ასე მიიწურა 1124 წელი. მთელი კავკასია ნიკოფსიიდან დარუბანდამედ ოვსეთიდან არაგაწამდე დავით აღმაშენებლის დორშის ქვეშ იყო დარაზმული, დროშისა, რომლის ჯვარზეც ეწერა: პატიოსანო ჯვარო! ადიდე უძლეველი აფხაზთა და ქართველთა, რანთა, კახთა და სომეხთა მეფე დავითი!
ამიერიდან, დავით აღმაშენებელს მესიის მახვილს უწოდებდნენ. დავითისა და საქართველოს შიშით ძრწოდა მაჰმადიანური სამყარო. 1123-24 წლებში, ბაღდადის სულთანმა საქართველოში იმდენი ძღვენი და ხარკი გამოგზავნა, რომ რაოდენობით და ღირებულებით ბევრად გადააჭარბა საუკუნეთა მანძილზე ჩვენი ქვეყნიდან სარგინოზთა მიერ წაღებულ განძს. სულთანი ყივჩაღების თარეშის შეწყვეტასა და უსაფრთხოებას ითხოვდა. საქართველოს უპირატესობას უპირობოდ აღიარებდნენ ჯვაროსანთა ხელმწიფენი და ბიზანტიის იმპერატორი.
როგორც ისტორიკოსი წერს: "დავით აღმაშენებლის აჩრდილსა შეკრებილნი იყვნენ ერნი, ტომნი და ენანი, მეფენი და ხელმწიფენი, ოვსეთისა და ყივჩაღეთისა, სოომხეთისა და ფრანგეთისა (ანუ ევროპისა), შარვანისა და სპარსეთისა (ანუ აზიისა)".
დგებოდა 1125 წელი. დავით აღმაშენებელი მსოფლიო ჰეგემონი იყო. ის რამდენიმე გეოპოლიტიკური თუ სამხედრო საკითხის საბოლოოდ გადაჭრას გეგმავდა. რომ დასცლოდა, ალბათ, საქართველო ზესახელმწიფოდ არა მარტო 150 წლის მანძილზე იარსებებდა, არამედ დღემდე შეძლებდა ძლევამოსილების შენარჩუნებას (საჭირო იყო სომხეთის პოლიტიკური სტატუსის გადაწყვეტა, შირვანის გაქრისტიანების დასრულება, ჩრდილო კავკასიისა და ვოლგა-დონის აუზის ყივჩაღთაგან გათავისუფლებული ტერიტორიის ათვისების დაწყება).
1125 წლის 24 იანვარს, უფალმა ამ ქვეყნიდა გაიყვანა დავით აღმაშენებელი - მესიის მახვილი. გარდაცვალებამდე დავითმა დაწერა ანდერძი და "გალოვანი სინანულისანი", რომელშიც ქრისტიანული თავმდაბლობით ყველა თავისი გამარჯვებაც კი მოინანია, როგორც, გარკვეულ წილად, ანგარებით ჩადენილი ქმედება. ანდერძის თანახმად, ახლად შემოერთებული ტერიტორიების სტატუსის განსაზღვრა ბერი არსენისა და კათოლიკოს იოანეს პრეროგატივად გამოაცხადა.

სამწუხაროდ, დავითის ანდერძი არ ასრულდა.

დავით აღმაშენებელი სიკვდილის სარეცელზეც კი წინასწარ ჭვრეტდა ყველა იმ პრობლემას თუ საკითხს, რომელიც საქართველოს წინაშე შეიძლებოდა დასმულიყო ათწლეულებისა და საუკუნეების შემდეგ. იმ დროისთვის კი დავითი გადაშენების პირას მისული ქვეყნის ნაცვლად, მემკვიდრეებს უძლეველ სახელმწიფოს უტოვებდა.
ყველა დროის ამ უდიდე

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 18 2008, 11:11 AM

"განწმინდა შემოსული მტრებისაგან საქართველო და გაადიდ-გააძლიერა ის, და მიტომაც ხალხმა და ისტორიამ უწოდა მას "აღმაშენებლად"... იმიტომ კი არა, რომ ის აშენებდა ციხე-დარბაზებს, მონასტრებს, გზებსა და სხვათა. არა! იმიტომ, რომ იმან ააშენა მთელი საქართველო და გაადიდა მთელი სამეფო.

ქართული თქმულებაა: "მამა შვილისაგან უნდა ითავსებოდესო." ე. ი. რაც მამამ ვერ მოასწრო და დააკლდედ, ის შვილმა უნდა შეავსოსო და მართლაც, დავით აღმაშენებლის ჩამომავლობა ასრულებდა ამ ნათქვამს: შვილი მამას ათავსებდა, თანდათან უმატებდა ძლიერებას..."

/აკაკი წერეთელი/



(ანდრია ბიბილურის ნამუშევარი)

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 25 2008, 02:33 PM

დავით აღმაშენებლის ფრესკასთან

/ფრიდონ გელაშვილი/

სამარადჟამოდ შეგყინვია ტუჩზე სათქმელი

შენ, მეფევ დიდო, მარტო მდგარო, გვითხარი რამე.

ნუთუ ვერ გვიცან შენს წინაშე მდგარნი ქართველნი,

ჰა, გაგვისრულდა, როგორც იქნა, ჩვენ "დიდი ღამე."

პოსტის ავტორი: marianitta თარიღი: Mar 26 2008, 10:04 AM

ძალიან კარგი თემაა. იცი რა მაინტერესებს? წლების წინ ერთი ამბავი ატყდა დავით აღმაშენებლის მეჩეთში შესვლასთან და იქ ლოცვასთან დაკავშირებით. რა იცი ამის შესახებ?

პოსტის ავტორი: marianitta თარიღი: Mar 26 2008, 10:04 AM

ძალიან კარგი თემაა. იცი რა მაინტერესებს? წლების წინ ერთი ამბავი ატყდა დავით აღმაშენებლის მეჩეთში შესვლასთან და იქ ლოცვასთან დაკავშირებით. რა იცი ამის შესახებ?

პოსტის ავტორი: Lenus თარიღი: Mar 26 2008, 11:29 PM

იქ ლოცვა - გამორიცხულია., შედიოდა მუსულმანებისადმი პატივისცემის გამოსახატად. მე როგორც ვიცი, კამათშიც იღებდა მონაწილეობას, მაგრამ ლოცვაზე (ანუ თანალოცვაზე) არაფერია ჩემთვის პირადად ცნობილი.

პოსტის ავტორი: tamuna m თარიღი: Mar 26 2008, 11:56 PM

აქ ნახე
http://www.orthodoxy.ge/istoria/davit.htm

პოსტის ავტორი: ilarion_qartveli თარიღი: Mar 27 2008, 07:49 PM

გამარჯობათ ყველას, განსაკუტრებიტ მარიანიტტას.. დავით აღმაშენებლის სიტყვა წარმოთქმული დიდგორის ომის წინ

"ეჰა, მეომარნო ქრისტესნო!

თუ ღვთის სჯულის დასაცავად თავდადებით ვიბრძოლებთ, არამცთუ ეშმაკის ურიცხ მიმდევართა, არამედ თვით ეშმაკსაც ადვილად დავამარცხებთ, და ერთს რასმე გირჩევთ რაც ჩვენი პატიოსნებისა და სარგებლობისათვის კარგი იქნება:

ჩვენ ყველამ, ხელების ცისკენ აპყრობით, ძლიერ ღმერთს აღთქმა მივცეთ, რომ მისი სიყვარულისათვის ამ ბრძოლის ველზე დავიხოცებით და არ გავიქცევით.

და რათა არ შეგვეძლოს გაქცევა, კიდეც რომ მოვინდომოთ, ამ ხეობის შესავალი, რომლითაც შემოვსულვართ, ხეთა ხშირი ხერგებით შევკარით და მტერს, როცა მოგვიახლოვდება ჩვენზე იერიშის მოსატანად, მტკიცე გულით დაუნდობლად შევუტიოთ." ამ სიტყვების მერე როგორ უნდა გაგიჩნდეს ის აზრი რო ის მეჩეტში შედიოდა!!!!!!!!!!!! იგი პირდაპირ ეშმაკის მოციქულებს უწოდებს მუსულმანებს....

იქ ლოცვა - გამორიცხულია., შედიოდა მუსულმანებისადმი პატივისცემის გამოსახატად. მე როგორც ვიცი, კამათშიც იღებდა მონაწილეობას, მაგრამ ლოცვაზე (ანუ თანალოცვაზე) არაფერია ჩემთვის პირადად ცნობილი. ამხელა მეფეს როგორ ფიქრობთ გაუჯირდებოდა რო ისინი უშჯულონი თავისთან დაებარებინა და იქ არ მისულიყო?

როგორ ფიქრობთ ამხელა მეფეს ის გაუჯირდებოდა რო ის უშჯულონი თავისთან დაებარებინა და იქ ემხილებინა? ან რომელი გაუბედავდა იმას რო არა შენ მოდი და გვამხილეო...

ხო ეს ლენუს სიტყვებია ახალი ვარ და ჯერ ვერ გავერკვიე როგორ უნდა მოვნიშნო ციტატა

პოსტის ავტორი: ninela თარიღი: Apr 16 2008, 08:02 AM

გმადლობ ამ თემის გახსნისთვის! ჩემი აზრით საქართველოს ყველაზე ძლევამოსილი მეფეა, რადგან ისტორიულად ძალიან რთულ პერიოდში მოუხდა მოღვაწეობა. დღემდე მაოცებს მისი ტოლერანტობა განსხვავებული რელიგიებისა და ეროვნებების მიმართ. ჭეშმარიტი მართლმადიდებელი ასეთი უნდა იყოს ჩემი აზრით. როგორც აკაკი ბაქრაძე წერს დავით აღმაშენებლის შესახებ:"ეროვნული ენერგიის რწმენით შეპყრობილი,სრული ნაციონალური თავისუფლების ტრფიალი,რომლის ცხოვრების აზრია-"ვიყვნეთ არავისა მონა,და რავისა ვმსახუროთ თუინიერ ღმრთისა დამბადებლისა".ამის განსახორციელებლად გონებაც უჭრის , ენერგიაც აქვს და უნარიც. ზედმიწევნით ზუსტად იცის, რომელ სიტუაციაში როგორ მოიქცეს, ვის დაეყრდნოს და რას. შესწევს ძალა ოცნება საქმედ აქციოს. ვისშიც ჰარმონიულად არის შერწყმული სულიერება და ხორციელება. ამგვარი ხელისუფლის კონკრეტული,ხორცშესხმული სახეა დავით აღმაშენებელი."

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 21 2008, 03:06 PM

დავითის დროშას ეწოდებოდა "დროშა სვანად ხმარებული გორგასლიანი და დავითიანი."



დავით აღმაშენებლის, როგორც ომის ღმერთის სახელი, იქამდის აღზევდა, რომ იტალიის ქ. ფერარაში და გერმანიის ქ. ზილინეეში დამზადებულ ფერარას ხმლებს, რომელსაც ჩვენში დავითფერულს უწოდებენ, მეცნიერები (ბ. აბაშიძე და რ. ბურჭულაძე) დავით აღმაშენებლის სახელს უკავშირებენ.

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 7 2011, 12:08 PM

ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე როგორ გადაჭიმა წმინდა მეფე დავითმა საქართველო? როგორ და - "არა სცა ძილი თვალთა, არცა ჰრული წამთა," არცა თავის სხეულს მისცა დასვენების უფლება, არცა საჭმელ-სასმლის მიმართ მისდრკა და არც ხორცის ჭკუაზე წავიდა, დაივიწყა სიცილი და ხუმრობა, ასევე "საეშმაკონი სიმღერანი, სახიობანი და განცხორმანი და გინება ღმრთისა საძულულე და ყოველი უწესობა მოსპობილ იყო" მის ლაშქარშიც. მარადის ფხიზლობდა მეფე და ჯარისკაცთაც მიიბაძავდა. მხოლოდ ღვთის სჯულს გამოეძიებდა და სასულიერო წიგნთა კითხვა იყო მისი საჭმელიც და სასმელიც.

პოსტის ავტორი: zura.bi თარიღი: Apr 8 2011, 10:05 PM

წმინდა მეფე დავითისადმი მიძღვნილი ''მესიის მახვილი''

წმიდა მეფეო დავითო,
მახვილო მესიისაო,
გვირგვინოსანი თავითო
კეთილმსახურო ცისაო,
მიიღე აჯა-ვედრება
ერთი ცოდვილი ყმისაო
ბევრი ამაოდ გედრება,
გადმოიხედე ძირსაო,
ზეცით გვიბოძე წყალობა
შენს მიძინებულ ერსაო
მამულის დაცვის მზაობა
კვლავაც გვასწავლე დღესაო,
რომ ვეზიაროთ პაპათა
სამამაცოსა ზნესაო,
სულით უდრეკთა მამათა
''ძლევასა საკვირველსაო''!

ზურაბ ბიჩინაგური

http://www.radikal.ru
http://www.radikal.ru
http://www.radikal.ru
http://www.radikal.ru
http://www.radikal.ru
http://www.radikal.ru
http://www.radikal.ru

პოსტის ავტორი: .zakaria. თარიღი: Apr 8 2011, 10:49 PM

zura.bi
მაგარია

პოსტის ავტორი: ikanosi თარიღი: Apr 8 2011, 10:50 PM

zura.bi
თავად გააკეთეთ?

პოსტის ავტორი: zura.bi თარიღი: Apr 9 2011, 09:28 AM

ლექსიც და მახვილიც მცირედია ჩემგან პატივისცემის გამოხატვის ნიშნად ქართველთა მეფისა და მართლმადიდებელი მრევლის წმინდანის დავით აღმაშენებელისადმი

პოსტის ავტორი: .zakaria. თარიღი: Apr 9 2011, 09:46 AM

zura.bi

დადე შენი ნამუშევრების ფოტოები,საინტერესო იქნება,ეს მახვილი მომწონს.

პოსტის ავტორი: zura.bi თარიღი: Apr 10 2011, 11:02 AM

http://youtu.be/EBFWFoXLkws
http://youtu.be/ZpdKVyIHah8

პოსტის ავტორი: .zakaria. თარიღი: Apr 10 2011, 11:39 AM

zura.bi

ძალიან მაგრებია,ღმერთმა ხელი მოგიმართოს.

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Dec 14 2012, 11:12 AM

გელათი

მთებში მოვარდა აპრილი, ჩანჩქერად ჩამოიდინა.
წინ ლაჟვარდები დაღვრილი გზას მინათებს და მივდივარ.

მივდივარ, ასე ვმაღლდები, ოცნებამ ხელი დამრია.
ამ კოკობდამსკდარ ვარდებზე ცრემლებია თუ ნამია.

ცინცხალ მზის ამოწვერამდის ბილიკიც ამოვათავე.
და აჰა, ძველი გელათი ცაში თოვლივით ქათქათებს.

მაგრამ ჰე, ძვლებო, გესმოდეთ, ეს მიწა ისევ ხასხასებს.
არ გაიცვითა ეს ლოდიც აღმაშენებლის საფლავზე.

იქნება, გულო, დღეგრძელობ, მამულის თანაზიარო.
და რად ისურვე, მეფეო, რომ მკერდზე გადაგიარონ.

სიმწარით რად თქვი: ცოდვილ ვარ! ბრალია მტერის დათრგუნვა?
თუ ხმლის მოქნევა ცოდვაა, მტერს რად დავარქვათ ქართულად.

რად წარსთქვი ღმერთის ვედრება, რად დაგცდა ლოცვა გულწრფელი,
ქაჯეთი ან დაენგრიათ, გმირებს უმღერდა რუსთველი?

სად იყო მაშინ ნეტავი, ეს ეთქვა შენთვის იმ წამში.
სისხლმიმხმარ ჯაჭვის პერანგით, ცოდვილი ვინ გყავს მიწაში.

ეჰა, რა ბრალი გქონია, მტერს ჰკლავდი საქართველოსას
და რად გინდოდა გოლიათს სიკვდილთან ხმალის შემოხსნა.

საფლავს დაგცქერის თვალები, ჭერი ჩამუქდა დარდითა,
გამდნარა რკინის კარებიც, რომ მოგყვა დარუბანდიდან.

ბარდნის და ბარდნის აპრილი, მიწაზე დასცა კარავი,
მე მკერდზე არ გადაგივლი, ლოდი არ გაცვდეს სამარის.

/ოთარ მამფორია/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 26 2013, 02:36 PM

„დავით აღმაშენებლის საუკეთესო თვისება იყო უფალზე მინდობა.“

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 12 2014, 11:49 AM

"ისტორიულად დადასტურებულია ისიც, რომ წმინდა მეფე დავით IV აღმაშენებელი არის წმინდა მეფე დავით მეფსალმუნის პირდაპირი 78-ე შთამომავალი. (იხ. ქართლის ცხოვრება ტ. I, გვ. 324)."

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Dec 26 2014, 06:37 PM

"მატიანეს თქმით, თვით ალექსანდრე მაკედონელი ქართველების მცირე ჯარით ვერ იქმოდა იმდენს საქმეს, რაც დავით მეფემ ჰქმნა:

"და თუმცა დავითს სპარსთა მეფობა ჰქონებოდა, ანუ ბერძენთა და ჰრომთა ძალი, ანუ სხვათა დიდთა სამეფოთა, მაშინღა გენახნეს ნაქმარნი მისნი"!

/"ივერია" 1902წ./

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jan 11 2015, 09:30 PM

"ქორიბის მთის ხეობაში (სინას მონასტრიდამ სამხრეთ-დასავლეთით) მთის ხეობაში არის ნახევრად დანგრეული ეკკლესია სახელზედ "ღვთის-მშობლის - დავითიანისა". ამის აშენებას მიაწერენ საქართველოს მეფეს, წმინდასა და მართალს დავით აღმაშენებელს XI საუკუნეში".

/ეპისკოპოსი პეტრე, "მოგზაურობა წმინდა ქალაქს იერუსალიმსა და წმინდა ათონის მთაზე"/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 7 2015, 09:34 PM

სამცხით და კლარჯით
კახით და რანით
უმეფოდ დავრჩით
მოგვხედე დავით
უძღები შვილით
ჯვარცმულის რწმენით
ორასი გმირით
იესოს თმენით
დიდგორის ძალით
ჭყონდიდის სიბრძნით
გელათის ზარით
სიცოცხლეს გიძღვნით
სამშვილდით გიშით
კლდეკარის გავლით
და უფლის შიშით
იმარჯვებ დავით
ზადენის ლეწვით
სააჯო კარით
ტაძრების ძერწვით
გიგონებ დავით
ქართლოსის ძირით
ხმლითა და ფარით
ფეშხუმ ბარძიმით
გვაკურთხე დავით
საფლავის ლოდით
ბედიის გრაალით
ოდით და ოდით
მოვდივართ დავით
აკივლდა ზარი
დავდუმდით წამით
წაშალე ზღვარი
აღსდექი დავით
მეფობით რანთა
აფხაზთა კახთა
სომეხ-შირვანთა
დაკარგულ კლარჯთა
აღსდექი მკვდრეთით
ვლოცულობ კრძალვით
შენი იმედით
ვნუგეშობ დავით...

/მამა პეტრე/

პოსტის ავტორი: sanfol თარიღი: Feb 7 2015, 10:19 PM

marine

აი შენ თავადვე თუ გჯერა იმის რასაც წერ?

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 7 2015, 10:47 PM

და რატომ არ უნდა მჯეროდეს?

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 8 2015, 03:06 PM

დედავ ღვთისაო,
ჩემი ხალხის
იყავ მეოხე...
ჯერაც არ ვიცით
დღეს რა გველის
ან რა გველის ხვალ...
ლამის ფრესკიდან
გადმობრძანდეს
დავით მეოთხე,
ლამის იჭექოს
სამასივე
არაგველის ხმამ...
დედავ ღვთისაო,
დაგვიფარე
განსაცდელისგან!

\დათო ახლოური\

პოსტის ავტორი: sanfol თარიღი: Feb 9 2015, 07:16 PM

marine

http://church.ge/index.php?s=&showtopic=2075&view=findpost&p=214202 ეს პოსტი ნახე მარინე და ყველაფრის ნუ გჯერა

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 9 2015, 09:36 PM

არის ისტორიული ფაქტები, რომლებიც სჯერათ ან არ სჯერათ. ასე რომ, "ვისაც გვჯერა გაგვატარე"

პოსტის ავტორი: sanfol თარიღი: Feb 9 2015, 10:04 PM

marine
ოკ

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 2 2015, 08:17 PM

"წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელს დიდი ღვაწლი მიუძღვის ღვთისა და ერის წინაშე; მაგრამ მინდა საგანგებოდ აღვნიშნო - მარტო "გალობანი სინანულისანი" რომ დაეწერა და სხვა არაფერი გაეკეთებინა მას, მარტო ეს იქნებოდა საკმარისი მისი სახელის უკვდავსაყოფად! უნდა ითქვას, რომ "გალობანი სინანულისანი" არაფრით ჩამოუვარდება წმინდა ანდრია კრიტელის სინანულის კანონს".

/ილია II/

"დავით აღმაშენებელი ქართულმა სამოციქულო მართლმადიდებელმა ეკლესიამ მეთექვსმეტე საუკუნეში წმინდანად შერაცხა და მისი ხსენების დღედ 8თებერვალი დაადგინა"

/სერგო ვარდოსანიძე/

"საპატრიარქოს უწყებანი" N6, 2015

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 11 2015, 07:22 PM

ალექსანდრე აღმაშენებელი

გასაოცარია და შეუცნობელია განგებულება ღვთისა. თუ ქართველ მირონცხებულ მეფეთაგან წმინდანად შერაცხილმა დავით IV ბაგრატიონმა დაიმკვიდრა ისტორიაში აღმაშენებლის სახელი, სასულიერო მოღვაწეთაგან ასეთი პატივი წმინდა მღვდელმთავარ ალექსანდრე ოქროპირიძეს ხვდა წილად.

/"კანდელი" N4, 2015/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 28 2015, 10:14 PM

"...დღეს ჩვენ დავითის საქართველო გვენატრება, დავითის საქართველო გვსურს, შეიძლება ყველგან დავით აღმაშენებელის ხატი გვქონდეს, მაგრამ ყველაზე მთავარი გვავიწყდება - გავიხსენოთ, როგორ ააშენა დავით აღმაშენებელმა ქართველ ერთან ერთად ჩვენთვის სანატრელი, სანუკვარი და საწადელი ძლიერი საქართველო - ლოცვით, ღვთისადმი ვედრებით, შრომით; იმიტომ, რომ ღმერთი აკურთხებს თვითოეული ჩვენგანის შრომას...

...მაშინ უნდა გაგვახსენდეს, რით მოიპოვა დავითმა ღონიერი საქართველო, რით ააშენა? თავის თავთან შეუპოვარი ბრძოლით. იგი სინანულის საგალობელში წერს, მრავალ ცოდვას ასახელებს, ტირის და ამბობს, მეც ხორცში ვარ და მეც, როგორც ერთ ჩვეულებრივ რიგით ადამიანს, შეცდომები მაქვს. დიდი მეფის შემუსვრილ გულს როდი ხედავს ზოგიერთი, მის სინანულს როდი ჰბაძავს, მხოლოდ იმას ამბობს, რომ შედიოდა მეჩეთში და ლოცულობდა. არასოდეს არ ყოფილა მსგავსი. თავის საგალობელში წერს, უცხო ღმერთთა მიმართ არათუ ლოცვა და მუხლთდრეკა, ხელიც კი არ აღმიპყრია, ერთი სათხოვარი არ მითქვამს. მისთვის, წმინდა მეფე დავითისთვის, ქრისტე იყო ყველგან და ყველაფერში და ქრისტიანობის დასაცავად თავდადებით იბრძოდა.

იყო საოცარი გულმოწყალე მმართველი. სავსე ქისა გაჰქონდა, დაარიგებდა, თუ დაცლიდა, იტყოდა - მადლი ვპოვე ღვთის წინაშე, თუკი დარჩებოდა - ვცოდე ღვთის წინაშე, რადგან ჩემი ქისა ჯერ კიდევ ფულით არის სავსეო..."

/აბბა ალავერდელი მიტროპოლიტი დავითი

"ალავერდი" N5/8, ზამთარი, 2015, გვ. 14-15/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 31 2015, 10:08 PM

წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელი

"...ნადირთა დევნასა შინა ოდესმე მუხნარს წაექცა ცხენი და ესეოდენ შეიმუსრა, რომელ სამ დღე ყოვლად უსულო მდებარე იყო უძრავად, სამშვინველისაგან ოდენ საცნაური ცოცხლად. და შემდგომად სამ დღე ნამტკნარსა სისხლისასა აღმომყრელსა მოექცა სული და სიტყუა, და ძლითღა აღდგა ცოცხალი".

ასე წერს უსახელო მემატიანე, აღწერს შემთხვევას, რაც მოხდა ყველას თვალწინ: მკვდარი იყო და აღდგა, ფეხზე წამოდგა ცოცხალი.

მაგრამ მეფისთვის ეს განსაცდელი, როგორც შინაგანი გამოცდილება, არ შეიძლება შემთხვევითი ყოფილიყო და უკვალოდ ჩაევლო მის სულიერ ცხოვრებაში.

ფიზიკური გადარჩენა უნდა ყოფილიყო ნიშანი იმისა, რომ მეფის პიროვნებაში მოხდა სულიერი გარდატეხა - ბადალი მეორედ შობიას, თუ მკვდრეთით აღდგინებისა ახალ, განახლებულ კაცად, და თვით "სამი დღის" სიმბოლიზმი იდუმალებრივ მნიშვნელობას ანიჭებს ამ განსაცდელს, რაც სამუდამოდ გამოკვეთა მისმა ბაგეებმა "ანდერძში" ჩასაწერად:

"...მე ხოდაბუნი შემიწირავს მუხრანს წმიდისა სვიმონ საკვირველმოქმედისადა, რომელმან სამისა დღისა მკვდარი აღმადგინა"

/ზურაბ კიკნაძე
ილიას უნივერსიტეტის პროფესორი
"ალავერდი" N5/8, ზამთარი, 2015, გვ. 73/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 3 2015, 03:39 PM

"იმხანად [Vს.] თბილისიდან მცხეთაში მთათა გავლით დადიოდნენ და არა, როგორც დღეს, მდინარე მტკვრის დაბლობს გაყოლებული გზით. დღევანდელი გზა, არაბებისგან თბილისის გათავისუფლების შემდეგ, დავით აღმაშენებელმა გაჭრა XII საუკუნეში. თავად თბილისი მაშინ დღევანდელი ნარიყალას ციხის ტერიტორიას არ სცდებოდა"

/"ალავერდი" N5/8, 2015, გვ.147/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 8 2015, 02:49 PM

"ანდრია კრიტელის "დიდი კანონი" სულიერი კულტურის ერთ-ერთი უძველესი და უმნიშვნელოვანესი ძეგლია. ინტერესს ამ საგალობლისადმი რამდენიმე მიზეზი განაპირობებს. ამ კანონითაა შთაგონებული დიდი ქართველი მეფის დავით აღმაშენებლის "გალობანი სინანულისანი".

"არსენ იყალთოელი კიდევ უფრო რთული ამოცანის წინაშე დგას. იგი წინამორბედ მთარგმნელებს - ექვთიმე და გიორგი ათონელებს, უდიდეს ავტორიტეტებად მიიჩნევს.

თუმცა, ისიც იცის, რომ მათი თარგმანები დაცილებულია ანდრია კრიტელის ტექსტს, რის გამოც ორივე თარგმანი მძიმე ტვირთად შეჰქმნია სრულიად საქართველოს ეკლესიას.

მხედველობაშია მისაღები ისიც, რომ არსენ ბერი ერთ-ერთი ინიციატორია ქართულ ეკლესიაში მიმდინარე ტიპიკონური ცვლილებებისა.

სწორედ მისი თაოსნობით შემოდის ახალი რედაქცია ტიპიკონისა (6,576). ამ პროცესში ჩართულია მეფეთ მეფე დავით აღმაშენებელიც.

სწორედ მას უბრძანებია მისთვის "დიდი კანონის" ხელახლა თარგმნა, ხოლო იოანე ქართლის კათოლიკოსისთვის ტექსტისთვის ხმის შეწყობა, რათა განახლებულ ეკლესიას "უნაკლო და წმინდა ჭეშმარიტება მიართვას ყოველ მოტრფიალეს სიტყვისას" (გეორგ. 147.ვ).

/"საქართველოს იმედი II" წიგნი 14, გვ. 68, 71-72/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 1 2015, 10:01 PM

"წმიდა მეფემ დავით აღმაშენებელმა არა მარტო გამთლიანებული, აყვავებული და გაძლიერებული საქართველო დაუტოვა შთამომავლობას, არამედ უმეტესიც, მან ქართველი კაცის სულიერი ვექტორი განსაზღვრა, რაც ნათლად წარმოჩინდა "გალობანი სინანულისანში".

წმიდა დავით მეფემ წმიდა გიორგი ჭყონდიდელთან ერთად მონახა ის ერთადერთი სწორი გზა, რომელმაც ქვეყანა არნახულ შედეგამდე მიიყვანა.

ეს გზა გახლავთ ერის სულიერი წრთობისა და ზნეობრივი სრულქმნის გზა. ჩვენც ამ გზით, სინანულით, ურთიერთმიტევებით, სიყვარულით უნდა ვიაროთ".

/დეკ. ბიძინა გუნია
"საპატრიარქოს უწყებანი" N16, 2015, გვ. 9/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 4 2015, 07:54 PM

"მან შეუძლებელი შეძლო".


"როცა კითხვისგან თვალები ეღლებოდა, სასმენელთ მოიშველიებდა და სხვათა წაკითხულს ისმენდა".


"ჭეშმარიტი ქრისტიანის ზნეობა გამოამჟღავნა დიდებულმა მეფემ გამარჯვების შემდეგაც. მან ანისი მის პატრონებს - სომხებს ჩააბარა. კარგად თქვა პოეტმა: "ქართველთა მეფე, ქართული სისხლით, სომეხთა ქალაქს სომხისთვის იღებს" (მ. ლებანიძე, "ანისის აღება").



/"ქრისტიანული ეკლესიის ისტორია" გვ. 495, 500/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 12 2015, 03:42 PM

"დავითი იყო წმინდა კაცი, ღრმად მორწმუნე და ღვთის მოსავი, მრავალჯერ განსაცდელში ჩავარდნილი ლაშქრობის დროს.

ამიტომ შეასხა ამ მეფეს ხოტბა ლექსით მაშინდელმა მგოსანმა და დიდმა პიიტიკოსმა შავთელმა და გმირს თვისის სახოტბო პოემისას, იმავე დავითს უწოდა არაბულის ენით აბდულმესია, ანუ მონა ქრისტესი, ხოლო საქართველოს ეკლესიამ შერაცხა იგი თვისთა წმიდათა შორის და დააწესა მის მოსახსენებლად დღე 24 იანვარი"

/"ივერია", N20, 1902წ. გელათი
"კარიბჭე" N10, 2015, გვ.64/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 12 2015, 04:28 PM

"მატიანე მოგვითხრობს, რომ შეუძლებელია აინუსხოს და აიწეროს მთლად საქმენი დავითისაო.

კაცი ვერ შეძლებს მის მრავალგვარ ღვაწლის აღწერას: ამას დიდი ნიჭი და შეძლება უნდაო.

"მან აღასრულნა საქმენი, რომელნი ჩვენ მცირედითა და ყოვლად კნინითა სიტყვითა წარმოგვიჩენია დიდთა მათ და მითხრობად შეუძლებელთა საქმეთა მისთაგან".

ან კი რა ქაღალდმა უნდა დაიტიოს აღწერა მისთა საქმეთაო, კითხულობს მემატიანე.

"რაოდენმან ქარტამან და მელანმან დაიტიოს აღწერად საქმენი მისნი"?


"მისი ხანგრძლივი მეფობის დროს უბრალო ქურდობაც კი არ მომხდარა და ერთი ადამიანი არ დასჯილა სიკვდილით ავკაცობისათვის"

/"ივერია", N20, 1902წ. გელათი
"კარიბჭე" N10, 2015, გვ.64/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 15 2015, 10:52 PM

"მრავალი სათნოება ჰქონდა წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელს. ვინ აღრიცხოს ტყვენი, რომელნიც მან გაათავისუფლა ანდა გამოისყიდა მტრის ხელთაგან.

ანუგეშებდა მონაზვნებსაც, სიმდაბლით შეხვდებოდა მათ, ტკბილად მოიკითხავდა და უზრუნველად ამყოფებდა.

უფლის მოწყალებისა და სიტკბოების დარი საქმეც მოიგონა და ააშენა ქსენონი (საავადმყოფო), სადაც შემოკრიბა სხვადასხვა სნეულებით შეპყრობილნი.

ყველაფრით დააკმაყოფილა ისინი, სასმელ-საჭმლით, ტანსაცმლით, მკურნალობით, თვითონაც მიდიოდა ხოლმე მათთან, მოეფერებოდა, გაამხნევებდა, სწყალობდა.

"ნეტავი თქვენ, ვინც ბოლომდე დაითმენთ სნეულებასო", - ჰნატრობდა.

თვითონვე გასინჯავდა მათ საწოლს, ტანსაცმელს, ნახავდა, რბილი იყო თუ არ ლეიბი. გასინჯავდა მათ საჭმელსაც.

თითოეულს სამყოფ ოქროს მისცემდა და გააფრთხილებდა მათ მომვლელებს, რომ ყოველივე "მცირე ძმების" საკადრისად შეესრულებინათ.

"მრავალგზის გვიხილავს, - გვებუნება მეფე დავითზე მემატიანე, - ცრემლი მის თვალთაგან ღვარად მოედინებოდა, როცა მძიმე სნეულთ ხედავდა.

დილით ოქროთი სავსე დიდ ქისას წაიღებდა გლახაკთათვის სანუგეშოდ. ბედნიერი იყო, თუ ქისას დაცლიდა, თუ მხოლოდ ნახევარს გასცემდა და მეტ გლახაკს ვერ იპოვიდა, იტყოდა ხოლმე სინანულით - "ცოდვებისგან დამარცხებულმა დღეს ვერ მივეცი ქრისტესო".

/"საქართველოს იმედი" II, წიგნი 16, გვ.140/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jun 3 2015, 07:14 PM

"... მეორე მეფე - დავით აღმაშენებელი, რომელიც წელიწადში 24-ჯერ კითხულობდა სამოციქულოს. მე მღვდელი ვარ და მეც კი მიჭირს ეს, ის კი მეფე იყო, აშენებდა ქვეყანას და მაინც ახერხებდა ამას.

პარალელურად არხები გაჰყავდა, ციხეებს აშენებდა და რაც ყველაზე მთავარია, წმიდა მეფე ლოცვით ცხოვრობდა.

რაც შეეხება იმას, რომ აბრალებენ - მეფე დავითი მეჩეთში დადიოდა სალოცავადო, "გალობანი სინანულისანი" პირდაპირ უარყოფს ამას, სადაც იგი ამბობს:

მე უცხო ღმერთებისკენ არ გამიხედავსო".

/დეკ. დავით (ქვლივიძე)
"ქვაკუთხედი" N5, 2015, გვ. 13/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 7 2015, 11:07 PM

წყლულეთი

"წყლულეთის შესახებ ისღა ვიცით, რომ მეფე დავით აღმაშენებელს დიდგორიდან ბრძოლის ველზე დაჭრილი მეომრები წყლულეთში გადმოჰყავდა - აქაური სამკურნალო წყლები, რომლებიც ვერცხლს შეიცავს, ნაიარევს აშუშებდა"

/ჩემი სოფელი
"კარიბჭე" N14, 2015, გვ. 56/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 17 2015, 03:05 PM

დავითის საფლავთან...

http://radikal.ru/big/f1c46fe5fddd4c729ddf7893b2e40cc4

/FB/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 17 2015, 11:24 PM

http://radikal.ru/big/e79bea0217444c91aeded4460fd14bf8

სოციალური საწარმო აუდიო–მულტი სტუდია "ჰერა"–ს აუდიო წიგნების სერიიდან "მოუსმინე საქართველოს ისტორიას" შემოგთავაზეთ:
1.სერგი მაკალათია ---
დავით აღმაშენებელი (საქართველოს სამეფოს ისტორია)
2. დავით აღმაშენებელი ---- „გალობანი სინანულისანი“. „გალობანი სინანულისანი“ ქართული ლირიკის ერთ-ერთი შედევრია, რადგან მასში ავტორის ინდივიდუალური განცდა ამაღლებულია ზოგადსაკაცობრიო ტკივილამდე და მეფის ღაღადი თავის ცოდვილ ბუნებაზე საზოგადოებრივ რეზონანსს იძენს.
გახმოვანებას ახორციელებს საქარველოს დამსახურებული არტისტი სახელმწიფოსა და კოტე მარჯანიშვილის პრემიების ლაურეატი ნუგზარ ყურაშვილი.
გაყიდვაშია ქალაქ თბილისისა და რეგიონების დიდი ქალაქების წიგნის მაღაზიებში. დაინტერესების შემთხვევაში გვეწვიეთ შემდეგ მისამართზე: ქ.თბილისი, გურჯაანის #22,მეტრო ავლაბართან. ტელეფონი : 277-40-67. 558 77 77 60 . თბილისის ფარგლებში მოქმედებს ადგილზე მიტანის სერვისიც
/FB/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 16 2015, 09:00 PM

აღმაშენებელს

მოგვიხსენენ ჩვენ უფალო სასუფეველს,
წინაპრების სისხლი გვიდუღს მთელი ძალით,
გელათისას ვეახლებით საკურთხეველს,
შენი ლოცვით, ფუძე ჩაყრილს, მეფე დავით!
მზის საათზე დროს შევცქერით შენი დროდან,
ლადოს "საროს ფოთლები არ გასცვენია",
ღმერთს სამშობლო შეავედრე დიდგორიდან,
"გალობანი სინანულის" დაგცდენია.
უფალს სთხოვე აგვარიდოს განსაცდელი,
სანამ ხატებს წინ სანთლები ენთებიან,
კიდევ ერთხელ მოგვივლინე ჭყონდიდელი,
ყვავ-ყორნები ვაჟას არწივს ესევიან.
ვიცი, ის დრო აღარ არის მეფეთ-მეფევ,
ახლა შენი ხმალი ჩვენი წარსულია,
იმიერ და ამიერი შეგვიერთე,
სანამ ქვევრი სიცოცხლისა დაძრულია.
გაუზარდე საქართველოს ყველა შვილი,
რწმენით ღმერთი ქართველურად ასაზრდოებს,
შენმა ლოცვამ გაგვიჩინოს ბევრი გმირი,
შეგვახვედრე სწავლულ არსენ იყალთოელს.
დრო ისევე მიიჩქარის ულმობელი,
მეცხრე-მერვე საუკუნე უკან რჩება,
შენი წმინდა სამოსელი დაგვაფარე
და გმირებში შენი ხმალიც გაბრწყინდება.

/ზურაბ ჭიოკაძე/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Dec 21 2015, 07:34 PM

გოჭკადილის კანიონი

გოჭკადილის - გაჭედილის კანიონი ერთ-ერთი ულამაზესი ადგილია საქართველოს ერთ-ერთ მხარეში - სამეგრელოში, მარტვილის მუნიციპალიტეტში, სოფელ გაჭედილის მიდამოებში, კერძოდ ოდიშის ვაკეზე, მდინარე აბაშის მარჯვენა სანაპიროზე. კანიონის შუა წელში წარმოიშობა 12-15 მეტრი სიმაღლის ვარდნის მცირე ჩანჩქერები. კანიონის ერთი მონაკვეთი გამოირჩევა განსაკუთრებული სილამაზით. ეს არის ოფუცხოლე, რომელიც ცნობილია "დადიანების საბანაოს" სახელით. აქ ჩასასვლელი ბილიკი კირქვის დიდი კვადრებისგან აშენებულ კიბეს ჩაუყვება. გადმოცემის თანახმად, სწორედ ამ კიბით სარგებლობდნენ გიორგი მთაწმინდელი და დავით აღმაშენებელი".

/"ლამპარი" N4, 2015, გვ.16/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jan 2 2016, 09:42 PM

http://radikal.ru/big/cdf219aa8aa8478d8e4bee2d3f61b5a5

/FB/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 21 2016, 04:23 PM

"...პირველსავე ბრძოლაში მტერმა ზარალი ნახა. ბაღდადის მმართველი ილ-ღაზი მძიმედ დაიჭრა, სახელგანთქმულ სარდალს დურბეიზ სადაყას ძეს ისე ახლოს მიეჭრნენ ქართველები, რომ გულიდან ოქროს ძვირფასი მანიაკი ჩამოგლიჯეს და შემდგომ დიდგორთან მოპოვებული გამარჯვების პატივსაცემად ხახულის ღვთისმშობლის ხატს შესწირეს.

დიდგორის ომმა დიდი ხნით და საფუძვლიანად გადაუტეხა ხერხემალი ქართვეთა მტრებს..."

/"კანდელი" N2, 2016, გვ.12/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 24 2016, 04:40 PM

http://radikal.ru/big/081d343c72ef410db924b0600237cfba


დავით აღმაშენებლის საწინამძღვრო ჯვარი - ამ ჯვრით მიუძღოდა წმინდა მეფე ქართველთა ლაშქარს

09.06.2014

ხობის სიძველეებიდან განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს წმინდა მეფე დავით აღმაშენებლის საწინამძღვრო ჯვარი, რომელიც საქართველოს ხელოვნების მუზეუმის ოქროს ფონდშია დაცული.

მუზეუმის საგანძურის ფონდის კურატორის, ხელოვნებათმოცდნეობის დოქტორის ელენე კავლელაშვილის თქმით, ჯვარი საფრანგეთში 1921 წელს იქნა გატანილი და 1945 წელს დაბრუნდა პარიზიდან საქართველოში. იგი შედარებით მომცრო ზომისაა და როგორც ჩანს, მეფეს თან ახლდა ბრძოლებში. არსებობს უფრო დიდი ზომის საეკლესიო საწინამძღვრო ჯვრები, რომლებიც შორ მანძილზე გადაადგილებისთვის არ იყო განკუთვნილი.

დავით აღმაშენებლის საწინამძღვრო ჯვარი თავისი ზომით ჰგავს დავით კურაპალატის (+1001წ.) საწინამძღვრო ჯვარს, რომელიც ჩვენამდე მოღწეულ საწინამძღვრო ჯვრებს შორის ჯერჯერობით ყველაზე ადრეული მომცრო ზომის ჯვარია. ბრეთის, იშხანის, მარტვილის, საწინამძღვრო ჯვრები ზომით მათ ბევრად აღემატება. როგორც ჩანს ისინი მონასტრებში დაუნჯებული საწინამძღრო ჯვრებია.

დავით კურაპალატის ჯვრის წინაპირზე არის წარწერა: "ქრისტე ადიდე დავით კურაპალატი, ამინ"!
დავით აღმაშენებლის ჯვრის წინაპირზე კი მხოლოდ ჯვარცმული მაცხოვარია გამოსახული და ჯვრის ზურგზე წარწერა ნაწილდება, რომელიც ასეთი შინაარსისაა: "პატიოსანო ჯვარო ადიდე უძლეველი აფხაზთა და ქართველთა, რანთა, კახთა და სომეხთა მეფე დავით და შემიწყალე მე გლ..." წარწერის დამაბოლოებელი სიტყვები სამწუხაროდ აღარ იკითხება. სომეხთა მეფის ტიტული დავითმა მაშინ მიიღო, როდესაც შემოიერთა, როგორც ჩრდილოეთ სომხეთი, ასევე ანისი.
ჯვარი 1123- 1125 წლებში მოჭედილი ჩანს.

http://karibche.ambebi.ge/eklesia/sitsmindeebi/936-davith-aghmasheneblis-satsinamdzghvro-jvari.html

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 29 2016, 09:51 PM

"იგი იყო მაგალითი არა მარტო საეროთა, არამედ სასულიერო პირთა შორისაც კი, უფლის მცნებების ერთგულებასა და კეთილმოშურნეობაში.


მადლიერმა შთამომავლობამ მას უწოდა "აღმაშენებელი", რაშიც ნაგულისხმევია არამარტო ქვეყნიური, არამედ სულიერი აღმშენებლობაც.


"დაე, გამორჩევით ვუღაღადოთ: "გიხაროდენ, მეფეო დავით, კმაო მფარველო ჩვენო!"

/მღვდელი იოანე ბეკოშვილი
"ფუძნარი" N2, 2016, გვ.4/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 15 2016, 01:59 PM

"მისი ხსენების დღეს ადრეც ვთქვი, - განა ვინ არის მასზე დიდი ქართველი, ვის უყვარს მასზე მეტად საქართველო, ვიდრე წმიდა დავით აღმაშენებელს. საოცარი სიტყვები აქვს მას დიდგორის ბრძოლის წინ, როცა თავის მეომრებს მიმართავს: "ეჰა, მეომარნო ქრისტესნო!" ამ სიტყვებით შეიძლება მივმართოთ თითოეულ ჩვენგანს. დიახაც, ჩვენ ვართ ქრისტეს მეომრები. ამის თითქოსდა მარტო დიდგორის ომის მონაწილეებს კი არ მიმართავს, არამედ თითოეულ ქრისტიანს, თითოეულ ქართველს, მიუხედავად იმისა, თუ როდის დაიბადა იგი".

/დეკანოზი თეოდორე, "ქადაგებანი", გვ. 98/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 15 2016, 02:28 PM

„დავით აღმაშენებლის ჯარი უძლეველი იყო. იმიტომ რომ იქ ქრისტიანები იყვნენ არა მარტო მსოფლმხედველობით, არამედ ცხოვრების წესით. ვაი იმას, ვინც იბილწსიტყვავებდა, ან ფუჭად, ტაშ-ფანდურას და ლაზღანდარობას გამართავდა დავით აღმაშენებლის სამხედრო რაზმში და ჯარში. ის გაგდებული იქნებოდა იქიდან. ცეკვა-თამაშის და სიმღერის უფლებასაც კი არ აძლევდა, თუ ეს ლაზღანდარობიდან გამომდინარეობდა. სამაგიეროდ, მისი ჯარი უძლეველი იყო“.

/დეკანოზი თეოდორე, "ქადაგებანი", გვ.101/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 15 2016, 02:44 PM

“შემთხვევითი არ არის, რომ მან დაწერა „გალობანი სინანულისანი“, რომელიც - კვლავ პატრიარქის სიტყვებს გავიმეორებ - თითქოსდა წმიდა ანდრია კრიტელის სინანულის კანონს წააგავს, მაგრამ ზოგ შემთხვევაში, აღემატება კიდევაც მას. იგი, უბრალოდ, მცირეა მოცულობით, მაგრამ ძალზე ღრმა არის, ძალზე ლამაზია, ძალზე ქართულია. ძალიან დიდებულია. იგი შეიძლება ლოცვადაც გამოვიყენოთ“.

/დეკანოზი თეოდორე, "ქადაგებანი", გვ. 98-99/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 19 2016, 11:39 AM

"არცერთი არა ხართ ნაკლებად ვალდებულნი ერისა და ქვეყნის წინაშე, ვიდრე მე; ქვეყანა უპატრონოდ არის დაგდებული... თუ იმათ, მოსულთ, ჩვენი მიწის გულისთვის სიკვდილისა არ ეშინიათ, ჩვენ ამ მიწის პატრონთ, რად უნდა გველაჩრებოდეს გული".

/წმ. დავით აღმაშენებელი
"ქვაკუთხედი" N4, 2016, გვ.27/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 28 2016, 10:19 AM

http://radikal.ru/big/d0e6c3376c6c415087169a70c27fd70a

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 1 2016, 10:48 AM

"ჩვენ ყველას ჩვენი დიდგორი გვაქვს. დავით აღმაშენებელი დღესაც ცოცხალია და იგი დღესაც გვეუბნება, რომ უნდა ვიბრძოლოთ. ამ ბრძოლით, თუ ქრისტეს სიყვარულით აღვიჭურვებით, თვით ეშმაკსაც დავამარცხებთ.

ჩვენს უკან გზა ჩახერგილია არარაობით სულიერი და ფიზიკური თვალსაზრისითაც, ჩვენს წინ სამშობლოა, რომლის გადარჩენა მხოლოდ და მხოლოდ ეკლესიის გაძლიერებით შეიძლება".

/დეკ. თეოდორე გიგნაძე/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 17 2016, 10:26 PM

"წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელი ჩვენი ქვეყნის სიმბოლოდ იქცა! მისი თავდადებული მოღვაწეობა ქვეყნის მსახურების უბადლო მაგალითია ყოველი ჩვენგანისთვის!

რაღაც საოცარი გონება ჰქონდა წმინდა დავით აღმაშენებელს. მოგეხსენებათ, იგი აღზრდილი იყო სასულიერო პირის მიერ".

/ილია II
"საპატრიარქოს უწყებანი" N5, 2016, გვ.3/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 18 2016, 11:35 AM

"დავით აღმაშენებლი მუდამ ჩვენი თანამედროვეა".

/"საპატრიარქოს უწყებანი" N5, 2016, ჩანართი/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jun 13 2016, 08:26 PM

"ისტორიულად დადასტურებულია ისიც, რომ წმინდა დავით აღმაშენებელი არის წმინდა მეფე დავით მეფსალმუნის პირდაპირი 78-ე შთამომავალი (იხ. ქართლის ცხოვრება გვ. 324)".

/"ქვაკუთხედი" N6, 2016, გვ.27/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 13 2016, 09:48 PM

"წმინდა დავით აღმაშენებელმა გელათის მონასტერს, სხვა მრავალ სიწმინდეს შორის, დიდი სანაწილეც დაუტოვა ანდერძად. XV საუკუნის მიწურულს, როცა ერთიანი საქართველო დაიშალა, სანაწილე კვლავ გელათის მონასტერში დარჩა. ამას მოწმობს რუსი მოგზაურების - ტოლჩანოვისა და იევლევის აღწერილობა წმინდა დავითის შეწირული სანაწილისა.

გელათის მონასტრის გაუქმების შემდეგ, 1924 წლის 22 ნოემბერს, გიორგობის წინა დღეს, სანაწილე გელათიდან ქუთაისის სახელმწიფო მუზეუმში ჩამოიტანეს. 2005 წლის ნოემბერში დედაეკლესიას დაუბრუნდა დიდი სანაწილე, შიგ მოთავსებული უდიდესი სიწმინდეებით."

/"საქართველოს იმედი II" წიგნი 50, გვ. 128/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 20 2016, 12:47 PM

"უმნიშვნელოვანესია დავით აღმაშენებლის ხელნაწერი, რომელიც სინას მთის საბუთებში აღმოჩნდა. მისი ფოტო [ნიკო] მარმა გადაიღო და ახლა მამას [იოსებ მეგრელიძე] არქივში ინახება. ფოტოზე დოკუმენტი ივანე ჯავახიშვილს უჭირავს ხელში. ეს არის აღმაშენებლის ერთადერთი ხელნაწერი, რომელიც დღემდეა შემორჩენილი. არის კიდევ ორი, მაგრამ ისინი ასლებია".

/გუბაზ მეგრელიძე
"საპატრიარქოს უწყებანი" N25, 2016, გვ.16/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Aug 24 2016, 10:52 PM

http://radikal.ru/big/24bd8f83f5fd4b349a0bcca3f65eb7f4

წმ მეფე დავით აღმაშენებელი
ხე, ტილო, აკრილი.
ხატი იმყოფება კამბეჩოვანში წმ სერაფიმე საროველის სახელობის ტაძარში.
შექმნილია გელათის ფრესკის მიხედვით, დამატებული აქვს სამეფო მანტია, შეიცვალა მაკეტის ხედი და სიბრტყეზე პერსპექტივის ასახვა გასწორდა თანამედროვე მხატვრობის შესაბამისად

დეკანოზ ლევან ფიროსმანაშვილის იკონოგრაფია

/FB/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 1 2016, 10:23 AM

"სინას ბიბლიოთეკაში დაცულ მრავალ ქართულ მაგალიტს შორის გამორჩეულია საქართველოს სახელოვანი მეფის დავით აღმაშენებლისეული პატარა სამოციქულო. დასტურად სახარების 265-ე გვერდზე მეფე წმინდანის ხელით შესრულებული მინაწერია დაცული: "ქრისტე მე, დავით, უნარჩევესმან მონამან ყოველთა ქრისტესთამან, განვგზავნე წიგნი ესე მთას წმინდას სინას; ვინცა მოიხმარებდეთ, ლოცვა ყავთ ჩემთუინ". ეს პატარა ტექსტი აღმაშენებლის კალიგრაფიის ჩვენამდე შემორჩენილი ერთადერთი ნიმუშია, მასში მეფის თავმდაბლობაც ჩანს და ღვთისმოსაობაც".

/"კარიბჭე" N20, 2010, გვ. 15/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 1 2016, 11:43 AM

"ქართული ისტორიული წყაროების თანახმად, სინას მთაზე ერთ-ერთი მონასტრის აშენება დავით აღმაშენებლის სახელს უკავშირდება. იმავეს გვამცნობს "ქართლის ცხოვრების" ძველი სომხური თარგმანის შესატყვის ადგილი".

/"კარიბჭე" N20, 2010, გვ. 17/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 4 2016, 08:24 PM

"ნებისმიერი ხალხის ისტორიაში დაუვიწყარია მათი სახელები, რომელნიც თავიანთი სიწმინდით ამგვარად [ჩრდილში დარჩენით] ემსახურნენ ერს. ასეთი იყო, მაგალითად, წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელი. "გალობანი სინანულისანი" არის პირუთვნელი და ერის ცოდვების მტვირთველი ქვეყნის განმგებლის აღსარება. დღევანდელი ადამიანი იმდენად დაცემულია, რომ აღარ ესმის, რატომ გამოთქვამს ასეთ სინანულს მეფე წინდანი...

"გალობანი სინანულისანი" საკუთარი თავის გაკერპების წინააღმდეგ ბრძოლის დასტურიცაა, ისევე როგორც დავითის სურვილი, დაკრძალულიყო გელათის ტაძრის ჭიშკარში, რათა კაცთა და პირუტყვთ მის საფლავზე დაედგათ ფეხი. ამგვარი დამოკიდებულება საკუთარი თავისადმი დავით აღმაშენებელის ზნეობის, მისი სულიერი სიწმინდის მაჩვენებელია".

/ილია II
"კარიბჭე" N13, 2008, გვ. 19/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 7 2016, 01:15 PM

"ვინ შეიძლება დავასახელოთ მისაბაძ აღმზრდელად, თუ არა საქართველოს უდიდესი მეფის დავით აღმაშენებლის აღმზრდელი ღირსი გიორგი ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესი, რომელსაც ისტორიკოსი ასე ახასიათებს: "კაცი სრული ყოვლით სიკეთითა სულისა და ხორცთასა, სავსე სიბრძნითა და გონიერებითა, გამჭრიახი, სვიანი და ფრთხილი". სხვაგან ამოვიკითხავთ: ჭყონდიდელი იყო დავით აღმაშენებლის "აღმზრდელი და თანაგამკაფველი ყოველთა გზათა, საქმეთა და ღვაწლთა მისთა, ვითარცა მამა მეფისა". ღირსი გიორგი ჭყონდიდელი სულიერ საზრდოს, მოწაფეს რომ გადასცემდა, სახარებისეული სწავლებიდან იღებდა. სიცოცხლის წიგნიდან ნასაზრდოები სიბრძნე უადვილებდა ამ მძიმე ტვირთს - მეფის აღზრდის - უდრტვინველად ზიდვას".

/"კარიბჭე" N13, 2008, გვ.36/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 23 2016, 11:42 AM

"ეს დიდებული ტაძარი [ალავერდი] აშენდა XI საუკუნეში, კახეთის მეფე კვირიკე დიდის დროს და თვისი სიდიადით, სილამაზით, სიმსუბუქით, გრანდიოზულობით მნახველს განაცვიფრებდა. კახეთის შემოერთების შემდეგ დავით აღმაშენებელმა ტაძარს გუმბათი დაადგა და განასრულა. ამის გამო ალავერდი ერთიანი საქართველოს სიმბოლოდ იქცა".

/"კარიბჭე" N19, 2016, გვ.28/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 26 2016, 08:55 PM

"იმავე წელიწადს [1105 წ.] სპარსეთის სულთანმა დიდძალი თურქობა მოასხა ერწო-თიანეთს, მაგრამ დავითმა მტერი საზარლად შემუსრა და ესეთი რისხვა დასცა, რომ "ხუთი ქართველი იპყრობდაო ოთხასთა, ათი ქართველი ათასთაო". თვით დავითი გმირულად იბრძოდა, ჯარს ამხნევებდა, "ვითარცა ლომი შეუძახებდა ხმათა მაღლითა და ვით გრიგალი მიდამო იქცეოდა, თვით გოლიათებს მიიმართებოდა და სვრიდა და დასთხევდა". ბრძოლაში სამი ცხენი გამოუკლეს მეფეს, მაგრამ მას ვერა დააკლეს-რა.

ღმერთი ჰფარავდაო თავის ცხებულს. მეფეს ამ დღეს იმდენი ეკაფაო, რომ მის ხმლის ნაწვეთს სისხლს მთლად გაევსო მისი უბე წელამდეო და ეს საცნაური იქმნა მხოლოდ მაშინ, როდესაც მეფემ სარტყელი შეიხსნა და სისხლმა გადმოსჩქეფა დედამიწაზეო.

პირველად ეგონათ, ეს სისხლი მისგან გამოდიოდა".

/"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 190/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 26 2016, 09:08 PM

"საცა ჩნდებოდა ღვთის მოსაგრე მეფე, იქ მტერი, ვით ქონი აღგზნებულ ცეცხლის წინ, ფიცხლად დნებოდა, ილეოდა".

/"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 192/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 26 2016, 09:21 PM

"ზენაარი სიმართლე იყო შემწე გმირ ქართველებისა და მათი მეფისა".

/"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 194/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 26 2016, 09:34 PM

"ილოცონ ასრე: "უფალო ღმერთო, დავითს მიუტევენ ბრალნი მისნი სიყრმისა და ცდომილებისა".

/"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 201/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 26 2016, 09:52 PM

"მოგზაურთა სადგურად და დასასვენებლად მეფემ ააშენა შვენიერი სასახლეები, აგრეთვე მგოსანთა და ქადაგთა თავსაფრად. მგზავრსა და მგოსანს, რომელსაც კი მეფე შეხვდებოდა, მამაშვილურად მოიკითხავდა ხოლმე და, ვინც უქონელი იყო და მგზავრობის განგრძობა აღარ შეეძლო, ფულს აძლევდა და ისტუმრებდა".

/"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 204/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 27 2016, 10:28 AM

"სინას მთაზედვე მეფემ ააშენა წმ. ეკატერინეს მონასტერი, რომელიც გაამდიდრა ყოველის შემკულობით, წიგნებითა და წმ. ჭურჭელით. და "წარსცა მას ოქრო მრავალ ათასეული და მოსაკიდებელი ოქსიონნი და წიგნები საეკლესიო სრულებით დასამსახურებელნი სიწმიდეთა რჩეულის ოქროსა". ეს ტაძარი მეფემ ააშენა მოსაგონებლად და მოსახსენებლად თავის ასულის ეკატერინესი, რომელიც მიათხოვა (1116 წ.) ალექსის, ნიკიფორე ბრიენისა და ანა კომონიანოსის შვილს. (თავისი ქალიშვილი კატა 1116 წელს "გაგზავნა საბერძნეთს სძალად ბერძენთა მეფისად". დავითის ასული კატა დაქორწინდა ბიზანტიის იმპერატორის ალექსი I კომნენოსის უცმროს ვაჟზე - ისაკზე, - რედ.)

/"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 204-205/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 27 2016, 02:07 PM

"თავის სამეფოში სვლის დროს, სიჩქარისა და ჯარისა თუ ამალის (მხლებლების) სიმრავლის გამო, მეფე ვერ განიკითხავდა ხოლმე ღარიბ-ღატაკს და ყველა იმათ, რომელთაც ან საჩივარი ჰქონდათ და ან რამე სათხოვარი. ამისთანავე, თუ ზაქე, ავიდოდნენ ხოლმე მაღალს ხეზე ან ბორცვზე და დაენახვებოდნენ მეფეს. მეფე იმ ხანს ჩაივლიდა და ღარიბების საჭიროების შესატყობად თავისს მოხელეს გზავნიდა, შეიტყობდა ყველაფერს დაწვრილებით და მერე, მოცლის დროს, მათს თხოვნას დააკმაყოფილებდა".

/"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 205/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 27 2016, 02:41 PM

"არის თქმულება, რომ მეფე წყალში თევზსაც ამრავლებდაო; ამერეთის მდინარეების თევზებს იმერეთის მდინარეში სხამდაო და იმერეთის წყლებისას ამერეთის წყლებშიო".

/"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 205/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 27 2016, 11:22 PM

"უდროოდ, სულ ორმოცდაცამეტის წლის გარდაიცვალა დავით აღმაშენებელი (1125 წ. 24 იანვარს). გვამი მისი დიდებით მიასვენეს გელათს, დაკრძალეს და საფლავის ქვაზე წააწერეს მისივე სიტყვები:

"როს ნაჭარმაგევს მეფენი
შვიდნი მე პურად დამესხნეს,
თურქნი, სპარსნი და არაბნი
საზღვართა გარე გამესხნეს,
თევზნი ამერთა წყალთაგან
იმერთა წყალთა შთამესხნეს, -
აწე ამათსა მოქმედსა
გულზედან ხელნი დამესხნეს".

ხსენებულ შვიდ მეფედ იგულისხმებიან მეფეები: შარვანისა (დავითის სიძე, თამარის ქმარი აღსართანე), ბერძნის მეფე (სიძევე - ალექსი), ყივჩაყთა მეფე ათრაქა შარაღანისძე (დავითის სიმამრი), ოსთა მეფე (მეგობარი), ბულასვარ ანის მფლობელი (ტყვედ წამოყვანილი), კახეთის მეფე აღსართან (დავითის ტყვე) და არანის მფლობელი.

ნაჭარმაგევი - ეს დიდებული ადგილია, საცა აღმაშენებლის დროს სიცოცხლე დუღდა და გადმოდიოდა, საცა დავით მეფის შვილის-შვილი გიორგი და ამისი ასული თამარ მეფე აგარაკად გამოდიოდნენ ზაფხულობით, დღეს მინგრეულ-მონგრეულია და იწოდება კარალეთად".

"თვენი 3" 21 იანვარი - 31 იანვარი, გვ. 209/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 17 2016, 01:35 PM

"XII საუკუნეში დავით აღმაშენებლისგან დევნილმა მოღალატე მსხვილმა ფეოდალმა ძაგანმა თავი [შიო] მღვიმეს შეაფარა. მონასტრის კრებულმა ორგული ფეოდალი შეიპყრო და მეფეს გადასცა. მღვიმელთა ერთგულებისა და თავდადებისათვის დავითმა მონასტერი მთლიანად თავის საპატრონოდ გამოაცხადა და იქ ღვთისმშობლის დიდი ტაძარი ააგო (1103 - 1133 წლები)".

/"თვენი" წიგნი 4, 1 თებერვალი - 10 თებერვალი, გვ.174/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 28 2016, 01:54 PM

"რატომ გამოირჩია ეკლესიამ დავით აღმაშენებელი და წმინდანთა დასში შერაცხა? ბევრი დამსახურების გამო. მაგრამ მე მაინც მათგან ყველაზე დიდს გამოვყოფდი: დიდგორისა თუ სხვა სასახელო ბრძოლების მოგების კი არა, არც რუის-უბრნისის კრებასა თუ მრავალ სხვა სიკეთეს, არამედ მის ბოლო ამოხდომას - "გალობანი სინანულისანი" კარგად გვიჩვენებს მის სიდიადეს.

წმინდა მეფე დავითს ვთხოვთ სიძლიერეს, შეწევნას ჩვენი ქვეყნისთვის. მაგრამ თუ მისნაირი ადამიანი არ იდგება ქვეყნის სათავეში, რომელსაც ექნება მისნაირი გულშემუსვრილება, განცდა სინანულისა, განცდა საკუთარი ცოდვებისა, უნარი შეცდომების დანახვისა, აღიარებისა და სურვილი ღვთის წინაშე მართლად წარდგომისა, ჩვენ მეორედ ვერც დიდგორს მოვიგებთ და ვერც რუის-ურბნისის მსგავს ღირსეულ კრებას ჩავატარებთ".

/დეკ. დავით შარაშენიძე
"კარიბჭე" N11, 2009, გვ.41/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 10 2017, 06:46 PM

"დავითის დიდი საქართველო მის თანამებრძოლებთან ერთად იქმნებოდა, რომელთა შორის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ადგილი არსენ იყალთოელს ეკუთვნის. დავით აღმაშენებელი მას უწოდებდა "სასოს და განმანათლებელს დავითისა, ბერსა არსენის..."

/"კარიბჭე" N3, 2017, გვ.23/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 13 2017, 11:58 AM

"მასში ["გალობანი სინანულისანი"] დიდი მეფე მაღალმხატვრული ოსტატობით, პირველ რიგში გვიამბობს საკუთარი ცოდვების შესახებ და მიმართავს უფალს, მიუტევოს მორწმუნე ქრისტიანისთვის შეუფერებელი მიწიერი სისუსტეები. ფაქტობრივად, ესაა ლიტერატურული აღსარება, რომელიც დავითმა ჩააბარა არა კონკრეტულ სულიერ მოძღვარს, არამედ სრულიად საქართველოსა და მის უდიდებულესობას ისტორიას, ჩვეულებრივი აღსარებისაგან განსხვავებით, ეს არაა რელიგიურ ექსტაზში მყოფი მორწმუნის მონოლოგი, არამედ წლების განმავლობაში დაგროვილი და ეტრატზე გადმოტანილი განცდა-ნააზრევი, ცივი გონების დარჯაკში გატარებული და საბოლოო სახის მიცემამდე არაერთგზის გაზომილ-გაცხრილული".

/"კარიბჭე" N3, 2017, გვ.52/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 3 2017, 11:23 AM

"წმინდანად შერაცხულ მეფე-დედოფალთაგან, არ შემიძლია, არ გამოვყო დავით აღმაშენებელი. არც დავითამდე და არც მის შემდეგ არავის განუდიდებია ასე ქართველი კაცის სახე. დავითი თვითონვე იყო კირითხუროც, მეომარიც, მჭედელიც, თვითონვე ჭრიდა ტაძრისთვის ვეება ლოდებს და ოფლის ღვრით მის კედლებზე აჰქონდა. სამშობლოზე ფიქრი აჩრდილივით მარად თან ახლდა, საქართველო იყო მისი სალხინებელ-საფიცარი."

/მიტროპოლიტი ანანია (ჯაფარიძე)
"კარიბჭე" N23, 2008, გვ. 6/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 4 2017, 10:54 AM

ბეჭედი

გელათის ღვთისმშობლის ტაძრის ჩრდილოეთი კედლის ფრესკაზე წმინდა მეფე დავითს მარცხენა ხელში ტაძრის მაკეტი უპყრია, მარცხენა ხელის თითზე კი სამეფო ბეჭედი უკეთია. გადმოცემით, სწორედ ეს ბეჭედი ყოფილა დაცული მონასტრის საგანძურში. დეკანოზი დავით ღამბაშიძე წერდა: "ბეჭდის სიდიდე უნდა იყოს მიზეზი, რომ ხალხი დღესაც ღონიერ კაცად სთვლის დავით აღმაშენებელს". ეს ბეჭედი, ლეგენდის მიხედვით, დავითს სახელმწიფო ბეჭდის ნაცვლად ჰქონია. როცა წმინდა მეფე რომელიმე სიგელს ხელს აწერდა ანდა რაიმე საქმის გადაწყვეტა სურდა, განსაკუთრებით კი ბრძოლაში შესვლის წინ, ახდიდა ბეჭდის კიდობანს და ეამბორებოდა წმინდანთა ნაწილებს, მათგან გამოითხოვდა შეწევნას. ბეჭდის ზედაპირი ამობურცული იყო და ოქროში დაფერილი, მის სიღრმეში ფეხზე მდგომი წმინდა გიორგი გახლდათ ამოტვიფრული. ბეჭედში დაცულ სიწმინდეთა შესახებ ზუსტი ცნობები არ მოგვეპოვება. ბატონი გივის აზრით, "სანაწილეში ძელი ჭეშმარიტის ნაწილთან ერთად მოთავსებული უნდა ყოფილიყო წმინდა გიორგის ნაწილი. ამას ბეჭედზე ამოტვიფრული წმინდა გიორგის გამოსახულებაც ადასტურებს".

1904 წლის 17 ივლისს გელათის მონასტერი გაიძარცვა. სხვა სიწმინდეთა შორის ყაჩაღებმა დავით აღმაშენებლის ბეჭედიც გაიტაცეს. გამოძიებამ ვერაფერი დაადგინა. სიწმინდე დაეკარგა ქართველ ხალხს. აკაკი წერეთელს გულდამწუხრებულს უთქვამს: "ბევრი რამ მამა-პაპათა ნაანდერძევი, დღეს დაკარგულ-დავიწყებული, მიგლოვია, მაგრამ არც ერთი ისე არ დამსობია გულზე, როგორც ეს უკანასკნელი უკუღმართობა".

/"კარიბჭე" N3, 2008, გვ.21/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 5 2017, 11:14 AM

დარუბანდის კარები

ლეგენდით, ერთი ქართველი ვაჭარი დარუბანდში ლეკებმა გაძარცვეს. მათმა ბელადმა კი დასცინა: "წადი საქართველოში და სამართალი შენს მეფე დავითსა სთხოვეო". ვაჭარს მიუგია: "სამართალი შენ გააჩინე, თორემ დავითს რომ ვუთხრა, საქმე ცუდად წაგივაო", რაზეც ლეკთა ბელადს დაცინვით უთქვამს: "რას მიზამს, დარუბანდის კარები არ ჩამომიხსნასო".

ეს რომ მეფე დავითმა გაიგო, ვაჭარი დაამშვიდა: "საქონელს საქონლითვე დაგიბრუნებო". მერე კი ათას ცხენს ორი ათასი კიდობანი აჰკიდა და თითოში თითო შეირაღებული ჯარისკაცი ჩასვა. ყოველ ცხენს მხედრად ვაჭრად გადაცმული ვაჟკაცი დაუდგინა და დარუბანდში გაისტუმრა. თვითონაც უკან გაჰყვა. ლეკების ბელადთან კაცი გაგზავნა, საქონელი მომაქვს გასაყიდად და კარები გამიღეო. გახარებული ლეკები ასეც მოიქცნენ.

დაღამებისას შეიარაღებული ქართველები კიდობნებიდან ამოძვრნენ და სამი ათასმა შეიარაღებულმა კაცმა დარუბანდი აიღო. დავითმა ჩამოახსნევინა რკინის კარები, გელათში ჩამოიტანა და მონასტრის სამხრეთ კარიბჭეში ჩადგა. ამ ამბავს მემატიანეც გვამცნობს: 1124 წელს დავითის მეომარნი "დაეხსნეს შაბურანს დარუბანდელსა და მოწყვიტნეს ქურდნი ლეკნი".

მე-18 საუკუნეში, სოლომონ I-ის მეფობისას, დავით აღმაშენებლის მიერ დაუბანდიდან ჩამოტანილი რკინის კარების ერთი ფრთა ღვთისმშობლის ტაძრის გადასახურად ლურსმნებად დაჭრეს. წარწერიანი ნაწილი კი შეინახეს და იგი დღესაც დაცულია ქუთაისის სახელმწიფო მუზეუმში.

/"კარიბჭე" N3, 2008, გვ.21/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jun 5 2017, 03:43 PM

"წმინდა მეფე დავითი რუისში გაიზარდა. მოგეხსენებათ - მამაცაშვილებმა გაზარდეს. ასეთი თქმულებაც არის - დავითი რუისში მოინათლა, გალავნის ფერისცვალების სახელობის უძველეს ტაძარშიო".

/"კარიბჭე" N11, 2017, გვ. 59/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 21 2017, 11:23 AM

"დავითი არა მარტო ცხენიდან ჩამოსული კითხულობდა, არამედ ხშირად ცხენზე ამხედრებულიც".

/"კარიბჭე ბავშვებისთვის" გვ.4/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 26 2017, 03:08 PM

"1114 წელს წმინდა არსენი[იყალთოელი], მეფე დავით აღმაშენებლის მოწვევით, საქართველოში ჩამოვიდა და გელათის აკადემიაში დაიწყო მოღვაწეობა. ის გახლდათ წმინდა მეფე დავითის ერთ-ერთი საიმედო მრჩეველი და "მოძღვარი სამეცნიერო". გელათის აკადემიაში ყოფნისას თარგმნა "დიდი სჯულისკანონი".

/"კარიბჭე" N21, 2008, გვ.46/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Aug 16 2017, 11:16 AM

"ისტორიკოსები ამბობენ, რომ დავით აღმაშენებლის ეპოქას, საქართველოს გამთლიანებას საფუძველი წმინდა გრიგოლ ხანძთელის მოღვაწეობამ ჩაუყარა."

/"კარიბჭე" N4, 2006, გვ.4/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Aug 21 2017, 06:30 PM

"ვახუშტი ბატონიშვილის აღწერილობით, გელათის ეკლესიას "ჰკიდავს ზღუდის კარი ბჭესა მისსა, რკინისა, აღმაშენებლის მოტანილი დარუბანდიდან", ამ კარებს განჯის კარებს უწოდებდნენ. მის გელათში მოტანაზე კი ხალხი ასეთ რამეს ჰყვებოდა: "ერთ ქართველ ვაჭარს დარუბანდში ლეკებმა (სხვა ვარიანტით - თათრებმა) გასაყიდი საქონელი წაართვეს. ვაჭარმა სამართალი ლეკების უფროსს სთხოვა. მან უთხრა: "რახან ქართველი ხარ, წადი შენს საქართველოში და შენს მეფეს დავითს ფეხქვეშ ჩაუვარდი და სამართალი იმასა სთხოვეო". ვაჭარმა მიუგო: სამართალს მე შენ გთხოვ, თორემ დავითს რომ ეს ვუთხრა, საქმე ცუდად წაგივაო". გაეცინა ლეკების უფროსს: ცუდად წამივა?! რას მიზამს დავითი? ერთბაშად დარუბანდის კარი არ ჩამოხსნასო. დაბრუნდა ვაჭარი საქართველოში და ყველაფერი დავითს უამბო. დაამშვიდა მეფემ ვაჭარი, შემდეგ მოაყვანინა ათასი ცხენი, ათასივე - მათი წინამძღოლით, გააკეთებინა ორი ათასი კიდობანი და შიგ თითო შეიარაღებული ქართველი ჩასვა, ცხენის წინამძღოლები ვაჭრულად გამოაწყო, მომჩივანი ვაჭარი წაუმძღვარა წინ, გაისტუმრა დარუბანდში და თვითონაც უკან გაჰყვა. დარუბანდს რომ მიუახლოვდნენ, დავითმა კაცი გაგზავნა ლეკთა უფროსთან: საქონელი მომაქვს გასაყიდად და კარი გააღეო. გაუღეს კარი... შუაღამისას დავითმა დაახსნევინა კიდობნები, ამოსხა ჯარისკაცები და აიღო დარუბანდი. შემდეგ დარუბანდის კარი ჩამოახსნევინა, შეუბა შიგ ლეკები და ისე ჩამოიტანა გელათში.

დავითმა შეიწყალა ლეკთა უფროსი, მან კი უთხრა: რადგან ამდენი სიკეთე მიყავ, ერთი ხარის ტყავის სიფართე ადგილი მიბოძე სამოსახლოდო. დავითმა უბოძა. ლეკების მთავარმა მოიტანა ხარის ტყავი და წვრილ-წვრილ თასმებად დაჭრა, ეს თასმები ერთიმეორეზე გადააბა და იმსიგრძე ღვედი გამოუვიდა, რომ მთელ დარუბანდს შემოერტყა. დავითმა აღარაფერი თქვა და დარუბანდი ისევ ლეკებს დარჩათ."

/"კარიბჭე" N2, 2006, გვ.32/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Aug 21 2017, 06:48 PM

"მარჯანიშვილის თეატრში "დავით აღმაშენებელი" დაიდგა, მაგრამ "ფეოდალური წყობის განდიდებისთვის" სპექტაკლი მოხსნეს."

/"კარიბჭე" N2, 2006, გვ.43/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Aug 22 2017, 10:52 AM

დავით აღმაშენებელი ძალიან მოწყალე და ღვთისმოყვარე იყო, უყვარდა ეკლესიების შენება და სიხარულით აღასრულებდა ამ საქმეს.

ერთხელ დავითმა გელათის დიდებული მონასტრის აგება მოისურვა. დაიბარეს მუშები და დაიწყეს შენება.

ეშმაკმა მოინდომა, ხელი შეეშალა ამ წმინდა, ღვთის სათნო საქმისთვის. კედლები რამდენჯერაც ააშორეს ბალავერს, იმ წყეულმა იმდენჯერ დაანგრია ღამღამობით. დღეს, ხვალ, დღეს, ხვალ და არ იქნა, კედლები ბალავერს ვერ ააშორეს.

მეფე, რასაკვირველია, მიხვდა, რომ მისი ხელის მცარავი ეშმაკი იყო და გადაწყვიტა, რადაც უნდა დასჯდომოდა, ეშმაკი ხელთ ეგდო. აიღო ჯამი, აავსო წყლით და დადგა ბალავრის მახლობლად, თვითონ კი კუთხეში ჩასაფრდა. კარგად რომ დაბნელდა, სად იყო და სად არა, გაჩნდა წყეული და შეუდგა თავის საქმეს. ამ დროს შეამჩნია წყლიანი ჯამი და ზედ მივიდა. უცებ დავითი სამალავიდან გამოვარდა და უწმინდურს ხელი სტაცა. ეშმაკი ჯორად იქცა, მაგრამ მეფე არ შეშინდა, ამოსდო ლაგამი და ზურგზე მოახტა. იმ დღის შემდეგ ამ ჯორს აღარ იშორებდა და ადვილად მოათავა გელათის მონასტერი.

მონასტრის აგებაზე მეფე დავითს დიდი შრომა გაუწევია, წყალწითელადან თავის ხელით ამოუტანია ორი უზარმაზარი ქვა. ეს ქვები დატანებულია სამხრეთ-დასავლეთის ყურეში. ერთ მათგანზე დღემდეა ვითომ დავითის მიერ გაკეთებული მზის საათი. დარუბანდიდან ჩამოუტანია უშველებელი კარი და მონასტრის გალავანზე დაუკიდია.

ეშმაკ-ჯორი მონასტრის აგების შემდეგაც ემსახურებოდა დავითს. გაჭირვების დროს, ცუდ გზაზე, მათრახი რომ მოხვდებოდა ხოლმე, ჯორი ისეთი სიმწარით ადგამდა ფეხს, რომ ყველგან კვალს აჩენდა. იმერეთში ერთ კლდეზე დღესაც გიჩვენებენ ნიშანს, რომელსაც "ჯორის კვალს" ან "ეშმაკის ნაფეხურს" ეძახიან. ის ორი ვეება ქვა და დარუბანდის კარიც თურმე იმ ჯორით მოიტანა დავითმა.

მეფე ჯორს თავისი ხელით უვლიდა, თვითონ დაჰყავდა წყლის დასალევად და საძოვრად, სხვას არ ენდობოდა - ეშმაკია, მოატყუებს და გაექცევაო. ერთხელ მოუცლელობის გამო დავითს თვითონ ვერ წაუყვანია წყალზე ეშმაკ-ჯორი. დაუძახა თურმე მეჯინიბეს და უბრძანა, ჯორი დასარწყულებლად წაეყვანა. თან გააფრთხილა, არამც და არამც აღვირი არ წაჰყაროო.

მიიყვანა მეჯინიბემ ეშმაკ-ჯორი წყაროსთან. ჯორმა დაყნოსა წყალი, თავი ისევ მაღლა აიღო და მოჰყვა ფრთხვენასა და წიხლების სროლას. მეჯინიბემ იფიქრა, საწყალს იქნება აღვირი უშლისო და წაჰყარა. ეშმაკ-ჯორმა სიხარულით დაიფრთხვინა, წყაროში ჩახტა და გაუჩინარდა.

/"კარიბჭე" N2, 2006, გვ.32/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 5 2017, 06:37 PM

"დავითის დროიდან ყოფილან გელათში მწირი ბერები, რომლებიც ერისთვის განსაკუთრებულად მკაცრი ტიპიკონით ლოცულობდნენ. უკანასკნელი მწირი მე-20 საუკუნის 20-იანი წლიების დასაწყისში გარდაცვლილა".

/"თვენი", წიგნი 25, 1 სექტემბერი - 10 სექტემბერი, გვ.226/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 6 2017, 06:33 PM

"თურდოს ხეობის პირას დავით აღმაშენებლის მიერ სიყმაწვილეში აღშენებული შიო მღვიმელის სახელობის ეკლესია".

/"თვენი", წიგნი 25, 1 სექტემბერი - 10 სექტემბერი, გვ.244/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 9 2017, 10:44 AM

"დავით აღმაშენებლის აშენებული ჭიაბერთ ეკლესია".

/"კარიბჭე" N18, 2017, გვ.28/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 10 2017, 09:56 PM

"დავით აღმაშენებელმა მთელი ენერგია, მთელი ცხოვრება მიუძღვნა საქართველოს გათავისუფლებას, გაერთიანებას და გაძლიერებას - ქართველი ხალხის ბედნიერებას. დაუღალავად იბრძოდა, იღვწოდა, არ ისვენებდა, არ ილხენდა სხვათა მსგავსად, არამედ ემსახურებოდა თავის ერს. თუ ნადირობდა, ნანადირევსაც ჰყიდდა და მოგებულ ფულს ღატაკებს ურიგებდა. მეტი ცოდნის შეძენას ცდილობდა, სარწმუნოებისა და მეცნიერების საკითხებში ჩაღრმავებისკენ ისწრაფვოდა, სხვათა სარწმუნოებებს სწავლობდა, ფილოსოფოსებთან საუბრობდა..."

/"კარიბჭე" N18, 2017, გვ.30/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 12 2017, 10:43 PM

"შეიძლება ითქვას, დავით აღმაშენებელსა და გიორგი მესამეს შორის განსხვავება ისაა, რომ დავითი ასკეტური ხელმწიფე იყო, ხოლო გიორგი მესამე - უფრო მორჭმული მეფე, უყვარდა ლხინი და დროსტარება. დავითი არასდროს მშვიდდებოდა და ყურადღებას არ ადუნებდა, გიორგი კი".

/"კარიბჭე" N18, 2017, გვ.31/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 13 2017, 11:32 AM

"ბოგრეშიდან 1 კმ-ითაა დაშორებული ნაკიფარი. იგი მაღლობზეა გაშენებული. ნაკიფარის წმინდა გიორგის X საუკუნის ეკლესია სვანეთის სხვა ეკლესიებისგან ფასადების შემკულობით გამოირჩევა. ეკლესიაში შესვლისთანავე მდიდრულად შემკულ საყდარზე მჯდომი მაცხოვრის გრანდიოზული კომპოზიცა გეგებებათ. კურთხევით აღმართული მარჯვენა ხელი განზე ფართოდ აქვს გაშლილი. გვერდით ღვთისმშობლის, იოანე ნათლისმცემლისა და ორი მთავარანგელოზის გარდა ანგელოზთა დასებიცაა გამოსახული, რომელნიც მის ამალას, ციურ მხედრიონს წარმოადგენს. ტაძრის მოხატულობა მხატვარ თევდორეს ეკუთვნის.

ისტორიულმა წყაროებმა არ შემოგვინახა რაიმე ცნობა მის შესახებ. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ის წარმოშობით სვანი იყო, ხოლო პროფესიული განათლება ბარის რომელიმე სამხატვრო ცენტრში უნდა მიეღო. მეფის მხატვრის ტიტული მიუთითებს, რომ მას შესრულებული ჰქონდა სამუშაო მეფის დაკვეთით, მაგრამ ამ მოხატულობებს ჩვენამდე არ მოუღწევია. თევდორეს მოღვაწეობა XI საუკუნის დასასრულსა და XII საუკუნის პირველ მესამედს, დავით აღმაშენებლის მეფობას ემთხვევა და საფიქრებელია, რომ იგი მისი მხატვარი ყოფილიყო. თევდორეს შემოქმედება მნიშვნელოვანია ქვეყნისთვის. ნაკიფარის ეკლესიის XI საუკუნის წმინდა გიორგის ხატის შესახებ ამავე ხატის წარწერის მიხედვით ვიგებთ, რომ ხატი ასან ოქრომჭედელს მოუჭედავს მარუშანის დაკვეთით და მასალით - ოქროთი და ვერცხლით."

/"კარიბჭე" N20, 2009, გვ.34/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 13 2017, 09:20 PM

"მრავალი სათნოება ჰქონდა წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელს, მათ შორის სიტყვის თქმის ნიჭიც. მრავალგზის მოინახულებდა ხოლმე მონასტრებს და ანუგეშებდა მონაზვნებს, სიმდაბლით შეხვდებოდა მათ, ტკბილად მოიკითხავდა და უზრუნველად ამყოფებდა.

მისი სანუგეშო სიტყვა არ აკლდათ ქსენონში (საავადმყოფო) შეკრებილ სნეულებს, თვითონ მიდიოდა ხოლმე მათთან, მოეფერეობდა, გაამხნევებდა, სწყალობდა. "ნეტავი თქვენ, ვინც ბოლომდე დაითმენთ სნეულებასო", - ჰნატრობდა".

/"კარიბჭე" N3, 2012, გვ.7/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 19 2017, 09:54 PM

-

"ბოლო დროს ქართველოლოგიაში დავით ყოლბაიას მუშაობიდან განსაკუთრებით გვსურს გამოვყოთ დავით აღმაშენებლის "გალობანი სინანულისანის" პოლონურ ენაზე შესრულებული პოეტური თარგმანი. ამ საქმეს მან თითქმის ორი წელიწადი მოანდომა, მაგრამ სასიამოვნოა, რომ ამაოდ არ უშრომია. ის ფორმითა და შინაარსითაც ახლოს დგას დედანთან.

წიგნის მხატვრული კაზმულობისთვის გამოყენებულია ალბრეხტ დიურერის 1498 წლის "აპოკალიპსისის" გრავიურები. უნდა აღინიშნოს, რომ "გალობანი სინანულისანი" დაიბეჭდა წმ. გრიგოლ ფერაძის სამლოცველოსთან არსებულ ხელით ბეჭდვის სტამბაში ვიქტორ კშიშტოპორსკის მიერ. მხატვრულად გააფორმა მაჩეი იენდრეშკმა.

დავით აღმაშენებლის "გალობანი სინანულისანი" უნიკალური გამოცემა პოლონეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტმა ანჯეი დუდამ 2017 წლის 30 მაისს საქართველოს პარლამენტის ეროვნულ ბიბლიოთეკას საჩუქრად გადასცა".

/"ისტორიანი" N9, 2017, გვ.11/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 11 2017, 11:21 AM

"...მეფისა, რომელმაც სულიერად და ხორციელად აღადგინა საქართველო..."

/"კარიბჭე" N3, 2012, გვ.45/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 11 2017, 10:05 PM

"დავით აღმაშენებლის ცხოვრებაში წერია, რომ ის იმდენად წესიერი კაცი იყო, მისი შემხედვარე მეძავები სირცხვილით აღარ მრუშობდნენო".

/დეკ. დავით ქვლივიძე
"ქვაკუთხედი" N10, 2017, გვ.4/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 15 2017, 03:11 PM

"კიევის მთავარი ვლადიმერ ვსევოლოდის ძე მონომახი გახდა (წყაროთა ცნობით, დავით აღმაშენებელმა საქართველოში ყივჩაყები სწორედ ვლადიმერ მონომახთან დიპლომატიური მოლაპარაკების შედეგად ჩამოასახლა), რომელმაც ყივჩაყთა დამარცხება და ცალკეულ მთავართა დამორჩილება მოახერხა".

/"თქვენი" წიგნი 27, გვ.141/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 6 2018, 10:52 AM

"ქართულმა საზოგადოებამ, შესაძლებელია, არც კი იცოდეს, რომ ისტორიკოსმა და მწიგნობარმა, ორიგინალური ხელწერის პოეტმა, გაიოზ კუჭავამ, საწუთროდან გასვლამდე რამდენიმე კვირით ადრე გაასრულა მუშაობა დავით აღმაშენებლის "გალობანი სინანულისანის" თანამედროვე ქართულით ახმოვანებაზე (თურმე მან ზეპირადაც კი იცოდა შუა საუკუნეების ეს დიდებული ნაწარმოები და სურდა, ტექსტი ყველასთვის გასაგები და ხელმისაწვდომი ყოფილიყო)".

/"კარიბჭე" N5, 2018, გვ.22/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 13 2018, 06:05 PM

"წმინდა მეფე დავით აღმაშენებლის (1089-1125 წ.წ.) დამტკიცება და ხელრთვა შემონახულია ორ ძველ ქართულ წერილობით ძეგლზე - დავით აღმაშენებლის ანდერძზე შიომღვიმის მონასტრისადმი და სინას მთის წმინდა ეკატერინეს მონასტრის ერთ-ერთ ქართულ ხელნაწერზე.

- ქ-ნო მაია, საინტერესო იქნებოდა გაგვეხსენებინა შიომღვიმის მონასტრისადმი გაცემულ საბუთზე დავით აღმაშენებლის ხელრთვის ისტორია.

- 1124 წელს, შირვანში ლაშქრობის წინ, მეფე დავით აღმაშენებელმა შიომღვიმის მონასტერი და წმინდა შიოს საფლავი მოილოცა. მან შეწევნა სთხოვა "წმიდასა მამასა შიოს" და არსენ ბერისა და თავისი სულიერი მოძღვრის იოვანე ბერის რჩევითა და თხოვნით, მონასტერს ახალი წესდება (ტიპიკონი) განუწესა, დაუმორჩილა უშუალოდ მწიგნობართუხუცეს-ჭყონდიდელს, განუახლა ძველი შეწირულობები და დიდძალი ქონებაც შესწირა. ამ ფაქტის აღსანიშნავად შეიქმნა მნიშვნელოვანი წერილობითი დოკუმენტი, რომელსაც ანდერძი ეწოდება. საბუთი კიდევ უფო მეტ მნიშვნელობას იძენს იმის გამო, რომ მისი ტექსტი იწყება და მთავრდება მეფის ხელით დაწერილი სიტყვებით, რომლებიც მხედრულითაა შესრულებული, დანარჩენი ტექსტი კი ხუცურით არის დაწერილი.

ეს საბუთი ჯერ შიომღვიმის მონასტერში (XII ს-დან XIX ს-მდე), XIX ს-ში "საქართველო-იმერეთის სინოდალურ კანტორაში" და ბოლოს სხვადასხვა სიძველეთსაცავში ინახებოდა, მაგრამ 1919 წელს დედანი ჩრდილოეთ კავკასიაში გახიზვნის შემდეგ იქ მიმდინარე სამოქალაქო ომის გამო განადგურდა. გადარჩა მხოლოდ საბუთის მცირე ნაწილი, რომელიც 1923 წელს საგანგებოდ მივლინებულმა პროფ. სარგის კაკაბაძემ სამშობლოში დააბრუნა და ამჟამად საქართველოს ეროვნულ არქივში ინახება. ეს ნაფლეთი დედნის შუა ნაწილია და, ბუნებრივია, მასზე წმინდანი მეფის ხელრთვა ვერ მოხვდებოდა. ჩვენდა საბედნიეროდ, 1973 წელს საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმის ფოტოთეკაში აღმოჩნდა მინის დიდი ზომის რამდენიმე ქართული ისტორიული საბუთის ფოტონეგატივი და მათ შორის დავით აღმაშენებლის ანდერძისა შიომღვიმისადმი. ეს ფოტოები ცნობილ ისტორიკოს თედო ჟორდანიას შეუკვეთია ფოტოგრაფ ალექსანდრე როინიშვილისთვის, თუმცა ვეღარ გამოუქვეყნებია.

ნეგატივზე აღმოჩნდა ტექსტის მხოლოდ ორი მესამედი. მასში მოხვდა წმინდა მეფის ხელით დაწერილი ბოლო სტრიქონი, რომელიც მის ხელრთვასაც შეიცავს.

1880 წელს თბილისის რეალური სასწავლებლის ქართული ენის მასწავლებელს, მღვდელ იოსებ ახალშენაშვილს, სხვა დამწერლობის ნიმუშებთან ერთად, გასანთლულ ქაღალდზე გადაუღია დავით აღმაშენებლის ანდერძის პირველი და ბოლო სტრიქონების პალეოგრაფიული ასლები. ეს მასალა ამჟამად დაცულია ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში. გაირკვა, რომ პირველ სტრიქონში წერია: "[ქ. თავსმდებო]ბითა ღ(მრ)თისაითა მე, დ(ავი)თს მიწყიეს". ბოლო სტრიქონში კი წერია: "ქ. სიმტკიცეო ყ(ოვე)ლთაო ღ(მერ)თო, დ(ა)ამტკიცე, მტკიცედა უქციე".

წმინდა დავით აღმაშენებლის მეორე ხელრთვას, როგორც ვთქვით, სინას მთის მონასტრის სამოციქულოზე მიაკვლიეს.

ალბათ მხედველობაში გაქვთ 1902 წელს აკადემიკოს ივანე ჯავახიშვილისა და ნიკო მარის სამეცნიერო მივლინება სინას მთაზე. მათ გადმოიწერეს დავით აღმაშენებლის სამოციქულოს მინაწერი, რომელიც 1947 წელს გამოქვეყნდა. პირადად თქვენ თუ ხედავთ კალიგრაფიულ სხვაობას დავითის, შიომღვიმისა და სინას მთის მინაწერებს შორის?

- ცნობილია, რომ მეფე დავითი არა მარტო საქართველოს ეკლესია-მონასტრებზე, არამედ საზღვარგარეთ არსებული სამონასტრო კერების მატერიალურ უზრუნველყოფაზეც ზრუნავდა. დავითის ისტორიკოსი საგანგებოდ უსვამს ხაზს მეფის მიერ სინას მთაზე საეკლესიო წიგნების გაგზავნის ფაქტს. სინას მთის ქართულ ხელნაწერთა კოლექციის ერთ-ერთ ხელნაწერზე - სინა-10-ზე - მოთავსებულია XII ს-ის მხედრულად შესრულებული მეფე დავით აღმაშენებლის მინაწერი, რომლის ტექსტიც ასეთია: "ქ. მე, უნარჩევესმან / მონამან ყოველთა ქრისტ/ესთამან, განვგზავნე წ(ი)გნი ესე / მთას წმ(ი)დ(ა)ს სინას; ვინცა მ(ოი)ხმ(ა)რებდეთ, / ლოცვა ყ(ა)ვთ ჩემთ(უ)ინ".

ამ მინაწერისა და შიომღვიმის ანდერძის მინაწერის ხელი თითქმის იდენტურია, ამასთანავე, მინაწერი XII საუკუნეს განეკუთვნება, რაც მკვლევარებს საფუძველს აძლევს, მათ ავტორად ერთი და იგივე პირი - მეფე დავით აღმაშენებელი მიიჩნიონ. დავითის ისტორიკოსისგან ცნობილია, რომ მეფემ სინას მთაზე სწორედ საეკლესიო დანიშნულების წიგნები გაგზავნა. მისივე ცნობით, მეფეს სამოციქულო წელიწადში ოცდაოთხჯერ წაეკითხა, რაზეც წიგნის ბოლოს მის მიერვე გაკეთებული ნიშანი მიუთითებდა. სწორედ "საწელიწადო სამოციქულოს" განსაკუთრებული სიყვარულით ხსნის ზოგიერთი მკვლევარი სინაზე გაგზავნილ სამოციქულოზე მეფის მიერ მინაწერის გაკეთებას მისი მოხსენიების თხოვნით."

/"კარიბჭე" N3, 2010, გვ.55-56/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 13 2018, 06:05 PM

"წმინდა მეფე დავით აღმაშენებლის (1089-1125 წ.წ.) დამტკიცება და ხელრთვა შემონახულია ორ ძველ ქართულ წერილობით ძეგლზე - დავით აღმაშენებლის ანდერძზე შიომღვიმის მონასტრისადმი და სინას მთის წმინდა ეკატერინეს მონასტრის ერთ-ერთ ქართულ ხელნაწერზე.

- ქ-ნო მაია, საინტერესო იქნებოდა გაგვეხსენებინა შიომღვიმის მონასტრისადმი გაცემულ საბუთზე დავით აღმაშენებლის ხელრთვის ისტორია.

- 1124 წელს, შირვანში ლაშქრობის წინ, მეფე დავით აღმაშენებელმა შიომღვიმის მონასტერი და წმინდა შიოს საფლავი მოილოცა. მან შეწევნა სთხოვა "წმიდასა მამასა შიოს" და არსენ ბერისა და თავისი სულიერი მოძღვრის იოვანე ბერის რჩევითა და თხოვნით, მონასტერს ახალი წესდება (ტიპიკონი) განუწესა, დაუმორჩილა უშუალოდ მწიგნობართუხუცეს-ჭყონდიდელს, განუახლა ძველი შეწირულობები და დიდძალი ქონებაც შესწირა. ამ ფაქტის აღსანიშნავად შეიქმნა მნიშვნელოვანი წერილობითი დოკუმენტი, რომელსაც ანდერძი ეწოდება. საბუთი კიდევ უფო მეტ მნიშვნელობას იძენს იმის გამო, რომ მისი ტექსტი იწყება და მთავრდება მეფის ხელით დაწერილი სიტყვებით, რომლებიც მხედრულითაა შესრულებული, დანარჩენი ტექსტი კი ხუცურით არის დაწერილი.

ეს საბუთი ჯერ შიომღვიმის მონასტერში (XII ს-დან XIX ს-მდე), XIX ს-ში "საქართველო-იმერეთის სინოდალურ კანტორაში" და ბოლოს სხვადასხვა სიძველეთსაცავში ინახებოდა, მაგრამ 1919 წელს დედანი ჩრდილოეთ კავკასიაში გახიზვნის შემდეგ იქ მიმდინარე სამოქალაქო ომის გამო განადგურდა. გადარჩა მხოლოდ საბუთის მცირე ნაწილი, რომელიც 1923 წელს საგანგებოდ მივლინებულმა პროფ. სარგის კაკაბაძემ სამშობლოში დააბრუნა და ამჟამად საქართველოს ეროვნულ არქივში ინახება. ეს ნაფლეთი დედნის შუა ნაწილია და, ბუნებრივია, მასზე წმინდანი მეფის ხელრთვა ვერ მოხვდებოდა. ჩვენდა საბედნიეროდ, 1973 წელს საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმის ფოტოთეკაში აღმოჩნდა მინის დიდი ზომის რამდენიმე ქართული ისტორიული საბუთის ფოტონეგატივი და მათ შორის დავით აღმაშენებლის ანდერძისა შიომღვიმისადმი. ეს ფოტოები ცნობილ ისტორიკოს თედო ჟორდანიას შეუკვეთია ფოტოგრაფ ალექსანდრე როინიშვილისთვის, თუმცა ვეღარ გამოუქვეყნებია.

ნეგატივზე აღმოჩნდა ტექსტის მხოლოდ ორი მესამედი. მასში მოხვდა წმინდა მეფის ხელით დაწერილი ბოლო სტრიქონი, რომელიც მის ხელრთვასაც შეიცავს.

1880 წელს თბილისის რეალური სასწავლებლის ქართული ენის მასწავლებელს, მღვდელ იოსებ ახალშენაშვილს, სხვა დამწერლობის ნიმუშებთან ერთად, გასანთლულ ქაღალდზე გადაუღია დავით აღმაშენებლის ანდერძის პირველი და ბოლო სტრიქონების პალეოგრაფიული ასლები. ეს მასალა ამჟამად დაცულია ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში. გაირკვა, რომ პირველ სტრიქონში წერია: "[ქ. თავსმდებო]ბითა ღ(მრ)თისაითა მე, დ(ავი)თს მიწყიეს". ბოლო სტრიქონში კი წერია: "ქ. სიმტკიცეო ყ(ოვე)ლთაო ღ(მერ)თო, დ(ა)ამტკიცე, მტკიცედა უქციე".

წმინდა დავით აღმაშენებლის მეორე ხელრთვას, როგორც ვთქვით, სინას მთის მონასტრის სამოციქულოზე მიაკვლიეს.

ალბათ მხედველობაში გაქვთ 1902 წელს აკადემიკოს ივანე ჯავახიშვილისა და ნიკო მარის სამეცნიერო მივლინება სინას მთაზე. მათ გადმოიწერეს დავით აღმაშენებლის სამოციქულოს მინაწერი, რომელიც 1947 წელს გამოქვეყნდა. პირადად თქვენ თუ ხედავთ კალიგრაფიულ სხვაობას დავითის, შიომღვიმისა და სინას მთის მინაწერებს შორის?

- ცნობილია, რომ მეფე დავითი არა მარტო საქართველოს ეკლესია-მონასტრებზე, არამედ საზღვარგარეთ არსებული სამონასტრო კერების მატერიალურ უზრუნველყოფაზეც ზრუნავდა. დავითის ისტორიკოსი საგანგებოდ უსვამს ხაზს მეფის მიერ სინას მთაზე საეკლესიო წიგნების გაგზავნის ფაქტს. სინას მთის ქართულ ხელნაწერთა კოლექციის ერთ-ერთ ხელნაწერზე - სინა-10-ზე - მოთავსებულია XII ს-ის მხედრულად შესრულებული მეფე დავით აღმაშენებლის მინაწერი, რომლის ტექსტიც ასეთია: "ქ. მე, უნარჩევესმან / მონამან ყოველთა ქრისტ/ესთამან, განვგზავნე წ(ი)გნი ესე / მთას წმ(ი)დ(ა)ს სინას; ვინცა მ(ოი)ხმ(ა)რებდეთ, / ლოცვა ყ(ა)ვთ ჩემთ(უ)ინ".

ამ მინაწერისა და შიომღვიმის ანდერძის მინაწერის ხელი თითქმის იდენტურია, ამასთანავე, მინაწერი XII საუკუნეს განეკუთვნება, რაც მკვლევარებს საფუძველს აძლევს, მათ ავტორად ერთი და იგივე პირი - მეფე დავით აღმაშენებელი მიიჩნიონ. დავითის ისტორიკოსისგან ცნობილია, რომ მეფემ სინას მთაზე სწორედ საეკლესიო დანიშნულების წიგნები გაგზავნა. მისივე ცნობით, მეფეს სამოციქულო წელიწადში ოცდაოთხჯერ წაეკითხა, რაზეც წიგნის ბოლოს მის მიერვე გაკეთებული ნიშანი მიუთითებდა. სწორედ "საწელიწადო სამოციქულოს" განსაკუთრებული სიყვარულით ხსნის ზოგიერთი მკვლევარი სინაზე გაგზავნილ სამოციქულოზე მეფის მიერ მინაწერის გაკეთებას მისი მოხსენიების თხოვნით."

/"კარიბჭე" N3, 2010, გვ.55-56/

https://radikal.ru


https://radikal.ru

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 16 2018, 10:20 PM

"სავარაუდოდ, [ბოჭორმის წმინდა გიორგის] ტაძარი უნდა მოეხატვინებინა წმინდა დავით აღმაშენებელს კახეთის შემოერთების შემდეგ, რადგან ის, რაც დღეს ბოჭორმაშია შემორჩენილი, თავისი მრავალი განზომილებით, ნამდვილად სამეფო დაკვეთის ბეჭედს ატარებს."

/"კარიბჭე" N3, 2010, გვ.29/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 16 2018, 10:41 PM

"გიორგი ჭყონდიდელი - საუკუნეებს გადმოევლება სახელი დიდი მოძღვრისა, აღაფრთოვანებს ქართველი კაცის გონებას და მასში იმ ზნესა და თვისებებს გააღვიძებს, რომლებიც მან დავითის აღზრდით მთელ ერს განფინა."


/"კარიბჭე" N3, 2010, გვ.50/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Aug 28 2018, 01:18 PM

"დავით აღმაშენებელი - ერის მარადიული სული"

"დავითმა გოლგოთიდან გადმოიხსნა საქართველო"

"რაოდენ აღტაცებას იწვევს ქვეყნის მესაჭე, რომელსაც თანაბრად ემარჯვება ხმალი და წიგნი, თანაბრად ამშვენებს ბრძოლა და ცოდნა"

"დავითი - გული საქართველოსი,
დავითი - ძარღვი საქართველოსი,
დავითი - სისხლი საქართველოსი,
დავითი - რისხვა მტრის"

/ბოლნისის ეპარქიის გაზეთი "სიონი" N15, 2008, გვ.10/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 12 2018, 06:02 PM

"წმიდა მეფე დავით აღმაშენებელი არის ის პიროვნება, რომელიც განსაკუთრებულად შეიყვარა უფალმა და მუდამ მფარველობდა მას. მადლი, რომელიც მოიპოვა დავით აღმაშენებელმა, მხოლოდ საკუთარი თავისთვის კი არა, მთელი ერისთვის გამოითხოვა! დღეს მოქმედებს ის სულიერი ძალა, ის გენები, რომელიც იყო ჩვენს წინაპარში, ის გენები ქართველ ერშია დამკვიდრებული. წმინდა დავითი იყო ღვთისგან მოვლენილი მხსნელი. უფალმა აირჩია და აღამაღლა იგი საქართველოს გადასარჩენად".

/უწმინდესი და უნეტარესი ილია II
"კარიბჭე" N3, 2009, გვ.30/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 27 2019, 03:29 PM

"ჯვაროსანთა წარმატებამ ხელი შეუწყო დავით აღმაშენებლის გაძლიერებას, ხოლო, თავის მხრივ, ქართველთა ბრძოლა მაჰმადიანურ სამყაროსთან ჯვაროსნებისათვის მხარდაჭერასა და დახმარებას წარმოადგენდა.

საგულისხმოა ფრანგი გოტიეს აღტაცება დიდგორის ომში (1121 წ.) ქართველთა ბრწყინვალე გამარჯვების გამო. მართლაც, დიდგორის ომში ქართველთა გამარჯვება ჯვაროსნებისათვის დახმარების გაწევასაც ნიშნავდა. საქართველოს გამარჯვება განმათავისუფლებელ ომში, რომელსაც თურქ-სელჩუკთა ძალების შესუსტება მოჰყვა, ხელს უმართავდა ჯვაროსნებს ახლო აღმოსავლეთში.

ამიტომაც ჯვაროსანთა თავკაცები საქართველოს თავის მოკავშირედ მიიჩნევდნენ და მასთან დაახლოებას ცდილობდნენ. დავით აღმაშენებლის საარაკო ბრძოლა მაჰმადიანთა მპყრობელობისაგან სამშობლოს დაცვისა და გაძლიერებისათვის ლეგენდად იქცა ჯვაროსანთა შორის.

დავით აღმაშენებელი არა მარტო მაჰმადიან მტრებს ებრძოდა, არამედ, საერთოდ, განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევდა ახლო აღმოსავლეთს. მას ამოძრავებდა როგორც სახელმწიფოებრივ-პოლიტიკური, ისე კულტურულ-საგანმანათლებლო მიზანი - ქართველთა უფლებების დაცვა-წარმოჩენა წმინდა მიწაზე.

მისთვის სავსებით ნათელი იყო, თუ რაოდენ დიდი კულტურულ-პოლიტიკური მნიშვნელობა ჰქონდა უცხოეთში არსებულ ქართულ საეკლესიო კოლონიებს. მემატიანის ცნობით, დავითმა "ლავრანი და საკრებულონი და მონასტერნი არა თვისთა ოდენ სამეფოთა, არამედ საბერძნეთისნიცა, მთაწმიდისა და ბორღალეთისანი, მერმეცა ასურეთისა და კვიპრისა, შავისა მთისა, პალესტინისანი, აღავსნა კეთილითა, უფროსღა საფლავი უფლისა ჩუენისა იესო ქრისტესი".

ქართველთა სავანეში სამონასტრო ცხოვრება გამოცოცხლდა. ყოველივე ეს იყო ბუნებრივი შედეგი დავით აღმაშენებლის მზრუნველობისა და მშვენიერი დემონსტრაცია საქართველოს პოლიტიკური ძლიერებისა."

/"კარიბჭე" N9, 2011, გვ. 17/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 19 2019, 08:45 PM

"[დავით აღმაშენებელი] დადიოდა მაჰმადიანებთან მეჩეთში და მათ სარწმუნოებას გამოიკითხავდა. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მაჰმადიანურად ლოცულობდა ან პან-ეკუმენისტი იყო. უბრალოდ, ცნობისმოყვარეობა ჰქონდა და ცოდნის გაღრმავებას ცდილობდა, მუდმივად და ყოველთვის".

/გია მამალაძე
"თბილისელები" N29, 2019, გვ.42/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Aug 5 2019, 08:41 PM

"როდესაც ვკითხულობთ დავით აღმაშენებლის ცხოვრებას, ჩვენს წინაშე წარმოდგება არა მარტო ბრწყინვალე მეფე და უდიდესი სახელმწიფო მოღვაწე, არამედ მოძღვარი და სულიერი მამა საქართველოსი.

წმინდა მეფე დავით აღმაშენებლის ღვაწლი და ცხოვრება საკვირველი და ამაღლებულია. დიდი სულიერების მქონე მებრძოლი მეფე გამორჩეული წმინდანია; უფალმა იგი საქართველოს გადასარჩენად, მისი მშვიდობისა და კეთილდღეობისათვის გამოარჩია და აღამაღლა".

/"კრიალოსანი" N3, 2008, გვ.32/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 17 2019, 05:15 PM

"რუის-ურბნისის სანახებში გამართული "წმინდა" და "ღვთივშეკრებული" თავყრილობა ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიის სპეტაკ სხეულზე აღმოცენებული წყლულებისგან განსათავისუფლებლად დიდი, ენერგიული და მტკიცე ნაბიჯი იყო, რომელიც ქრისტეს რწმენაში განმტკიცებულ ქართველ ხალხს წინ დიდგორის "ბრძოლაი საკვირველს" უმზადებდა".

/"კარიბჭე" N10, 2011, გვ.30/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 17 2019, 09:19 PM

რატომ სძულდათ სომხებს ბიზანტიელები და ჯვაროსნები და რატომ უყვარდათ დავით აღმაშენებელი

"არმენოლოგ ალექსანდრე აბუდალაძეს საინტერესო სომხური წყაროები აქვს გადმოცემული. სომეხი ისტრიკოსი, მათეოს ურჰაეცი სელჩუკთა მიერ ბიზანტიელების დამარცხებას ღვთის რისხვას მიაწერდა, რადგან ბიზანტიის იმპერატორებმა გააუქმეს სომხური სამეფო-სამთავროები და სომხების რელიგიის განადგურებასაც ცდილობდნენ. მისი გადმოცემით: „კეისარ რომან დიოგენს ღმერთისათვის აღუთქვამს, რომ ამ ბრძოლაში გამარჯვების აღსანიშნავად მოსპობდა „მწვალებელ“ სომეხთა სარწმუნოებას. მაშინ სომეხ ბერებს დაუწყევლიათ ბიზანტიის „ურჯულო“ იმპერატორი, რომ არ ღირსებოდა ბრძოლის ველიდან უკან დაბრუნება“.

1071 წელს გამართულ მანასკერტის ბრძოლაში კეისარს უღალატა ზოგიერთმა თანამებრძოლმა, მისი ჯარი დამარცხდა და თვითონ რომანოზ დიოგენი თურქ-სელჩუკთა სულთან ალფ-არსლანს ჩაუვარდა ტყვედ, შემდეგ კი ტახტიც დაკარგა. მოიშალა ბიზანტიის აღმოსავლეთის საზღვარი. სომხურ მიწებზე სელჩუკები და სხვა მაჰმადიანები გაბატონდნენ. ამგვარად, ბიზანტიის მიერ სომხური სამეფო-სამთავროების გაუქმება და მიერთება შეცდომა აღმოჩნდა თავად ბიზანტიისთვის. იმ ტერიტორიებზე ბრძოლის ორგანიზება ვერ მოხდა და სელჩუკებმა ადვილად ჩაიგდეს ხელში.

სხვა ვითარება იყო ჩვენს სამშობლოში. ბიზანტიის წინააღმდეგ ქართველი ხალხის გააფთრებულმა ბრძოლამ შედეგი გამოიღო და ბიზანტიამ ვერ შეძლო ქართული სახელმწიფოს ჩაყლაპვა ან დამორჩილება.

ერთადერთი, ვინც სამხრეთ კავკასიაში წინ აღუდგებოდა თურქებს, ჩვენი სამშობლო იყო. ბიზანტიას ძალიან დასჭირდა საქართველო და ბაგრატ მეოთხის ასული ბიზანტიის დედოფალი გახდა, ხოლო ჩვენს მეფეს სევასტოსის მაღალი ტიტული მიანიჭეს.

ბაგრატ მეოთხის დედა სომეხთა მეფის ასული იყო. ამ და სხვა ვითარებების გამო სომხები იმედის თვალით უყურებდნენ ჩვენს სამშობლოს, განსაკუთრებით, დავით აღმაშენებლის ტახტზე ასვლიდან და მისი ნიჭიერების გამოვლინებების დროიდან.
მეთერთმეტე საუკუნის ბოლოს ჯვაროსნული ლაშქრობა დაიწყო. სომხები დიდი სიხარულით შეხვდნენ ჯვაროსნების გამოჩენას ახლო აღმოსავლეთში. მაგრამ ჯვაროსნებიც ცუდად მოექცნენ არმენებს.

მათეოს ურჰაეცი (მათე ურჰაელი) ჯვაროსნების სომხებისადმი დამოკიდებულების შესახებ წერდა: „დაანგრიეს ეკლესიები, შეურაცხყვეს მღვდლები, დაიწყეს ჭეშმარიტი სარწმუნოების გამოძიება, დევნიდნენ ჭეშმარიტებას, უარი თქვეს სამართლიანობაზე... აი, ამას აკეთებდა ფრანკთა გაცოფებული ხალხი“... „მე მინდოდა, აღმენუსხა მთელი მათი უსამართლობანი, მაგრამ ვერ გავბედე, რამეთუ მათი ხელისუფლების ქვეშ ვიმყოფებოდით“.

სომხებს მხოლოდ ერთი იმედი დარჩათ – საქართველოს მეფე დავით მეოთხე, ძალიან ნიჭიერი ადამიანი და ტოლერანტობით ცნობილი პიროვნება. მათეოს ურჰაეცი მასზე წერდა: „დავით მეფე იყო წმიდა და სათნო, გამოირჩეოდა ღვთისმსახურებით და სამართლიანობით. ის გახდა სომეხი ხალხის დამცველი და მეგობარი. მასთან თავი მოიყარეს სომეხთა ჯარის ნარჩენებმა. დავითმა ქართველთა ქვეყანაში ააშენა ქალაქი სომეხთათვის და დააფუძნა მრავალი ეკლესია-მონასტერი. ქალაქს სახელად გორა უწოდა. დიდი სიხარული, შვება (მიანიჭა) მისდამი დაქვემდებარებულ სომეხთა მთელ მოდგმას“. ურჰაეცი აქებდა ქართველთა დაუმარცხებელ მეფეს: „დავით მეფემ დიდი სიმამაცე და ძლიერება გამოავლინა სპარსთა წინააღმდეგ მიმართულ ომებში. მან მრავალჯერ დაამარცხა უცხოთესლთა ჯარები, შემუსრა მათი ძლევამოსილება, იარაღის ძალით ხელიდან გამოჰგლიჯა სპარსელებს მრავალი და მნიშვნელოვანი მხარე“. მან „აიღო სომეხთა სატახტო ქალაქი ანისი“.

დავით აღმაშენებელმა ქალაქ ანისის მაჰმადიანი მფლობელები, შედადიანები, ანისიდან გამოიყვანა და ტფილისს წაიყვანა. გაათავისუფლა მონობისაგან სატახტო ქალაქი ანისი, რომელიც სამოც წელიწადს იმყოფებოდა მონობაში და საკვირველი, დიდებული ეკლესია ანისისა, წმიდა კათოლიკე ტაძარი, რომელიც მეჩეთად ექციათ. შეკრიბა სომეხთა ქვეყნის ეპისკოპოსები, მღვდლები ბერ-მონაზვნები და აკურთხა წმიდა კათოლიკე (ტაძარი) დიდი ზეიმით. გახარებული იყო სომეხთა მთელი სახლი, რამეთუ იხილეს წმიდა კათოლიკე (ტაძარი) გათავისუფლებული მონობისაგან“.
დავით აღმაშენებლის მიერ ქალაქ ანისის გათავისუფლება და ტაძრის აღდგენა დავით აღმაშენებლის ცხოვრებაშიცაა ჩართული: „მაშინ მივიდა თვით მეფე დავით და კათალიკოზი, ეპისკოპოზნი და ერთობილი ლაშქარნი საფლავსა ზედა, და ახლად წესი აღუგეს. და თვით მეფემან სამ გზის საფლავსა ჩასძახა: „გიხაროდენ შენ, წმიდაო დედოფალო, რომელ იხსნა ღმერთმან საყდარი შენი უსჯულოთა ხელთაგან.“
ალექსანდრე აბდალაძის თქმით, „ქართლის ცხოვრების” ძველი სომხური თარგმანის ჩანართში საინტერესო რამ წერია: „ხოლო თვით უყვარდა სომეხთა ტომი, ეკლესიები და ერთი ვინმე რიტორი, [მონასტრის] წინამძღვარი ჰახბატს, სახელად სარკავაგი; აღუარებდა მას თავის შეცოდებებს, დაუდრეკდა პატიოსან თავს და მისგან მოიღებდა კურთხევას. იჯდა მასთან და ეხვეოდა ქედზე. ხოლო ის ეუბნებოდა: დახსნილი ვარ და სუნი მიდის მე ჩემი სიბერით, გამეშორე, რომ არ შეგემთხვიოს შრომა.“ მეფე კი ეამბორებოდა და ეუბნებოდა: „ნუმც მომკლებია ეს სუნი, მამაო პატიოსანო.“ და უბოძა მას სოფელი მონასტრის ახლოს მის სამსახურებლად. (სომეხი ბერი) მეფის დალოცვის დროს ამას ამბობდა, როცა ხელს ადებდა თავზე: „ვპოვე დავით მონა ჩემი და წმიდა ზეთი ვცხე მას” (და ასე შემდეგ) მეათე მუხლამდის. უხაროდა მეფეს და აქებდა სომეხთა მშვენივრად [შესრულებულ] თარგმანებას. და მართლაც ვნახეთ, რომ შესრულდა ფსალმუნის სიტყვა მეფეზე. მრავალი იმ სიტყვათაგანი აუხდა მას“.

საკუთარი სარწმუნოების ერთგული, პატიოსანი ადამიანები უყვარდა დავით აღმაშენებელს და დიდ პატივს სცემდა მათ. გარდა ამისა, საქართველოს სახელმწიფოს სამსახურში მათ ჩაბმას ცდილობდა. რაც ხელს აძლევდა ორივე მხარეს, ქართულ სახელმწიფოს – გასაძლიერებლად და სომხებს კი – ფიზიკური გადარჩენისთვის. „შეცოდებების აღიარების“ ცნობა აღსარების ჩაბარებად არ უნდა გავიგოთ. არამედ თავმდაბლობად, რითიც გამოირჩეოდა „გალობანი სინანულისანის“ ავტორი და შეიძლება, სომეხი მემატიანის მხრიდან გადაჭარბებაც იყოს. სხვა სარწმუნოების მიმდევართან აღსარების ჩაბარება გამორიცხულია. ასეთი რამე აკრძალულია, მაგრამ, სხვადასხვა საკითხებზე ქრისტიანული თავმდაბლობით რომ ისაუბრებდა ჩვენი ბრძენი ხელმწიფე სომეხთა დამსახურებულ ბერთან, სინამდვილე უნდა იყოს. მოხუცებიც რომ უყვარდა დიდ ხელმწიფეს და სნეულებსაც თავისი ხელით უვლიდა, ესეც ცნობილი ფაქტია. გარდა ამისა, დიდი პოლიტიკოსი და დიპლომატი დავით მეოთხე სომხური რესურსის საქართველოს სამსახურში ჩაბმას ცდილობდა. უმთავრესი კი მისი კაცთმოყვარეობა გახლდათ.

ამიტომ, მათეოს ურჰაეცი მოწიწებით წერს ჩვენი ხელმწიფის სიკვდილზე: „გარდაიცვალა ქართველთა ქვეყნის კვეთილმსახური, წმიდა მეფე დავითი“.

/"თბილისელები" N31, 2019, გვ.42/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Oct 13 2019, 03:33 PM

"მეთერთმეტე საუკუნის ეს ეკლესია [მძლეთის წმინდა გიორგი] წყნეთში ასასვლელ გზასთან ახლოს, ერთ-ერთ გორაკზე მდებარეობს, სადაც ხშირად დადიოდა სალოცავად დავით აღმაშენებელი".

/"კანდელი" N8, 2019, გვ.4/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 14 2019, 06:21 PM

"დავით აღმაშენებელი ძლიერი და ჭკვიანი ბაგრატიონი იყო. მასაც შეეძლო, ვთქვათ, კონსტანტინეპოლის კარზე წასულიყო (სადაც დიდი პატივით მიიღებდნენ) და იქ ეცხოვრა უზრუნველად, მაგრამ ის იყო ჭეშმარიტი პატრიოტი თავისი ქვეყნისა. დავითმა გაპარტახებული საქართველო ჩაიბარა და მტკიცედ გადაწყვიტა, სამშობლოს გადასარჩენად ებრძოლა. ოფიციალურად არის ცნობილი, რომ მან სამოცი ომი გადაიხადა. სწორედ მისი მოღვაწეობის დროს მივიღეთ ის საქართველო, რომელიც დღემდე მოდის".

/მღვდელი გიორგი მეტრეველი
"საპატრიარქოს უწყებანი" N27, 2019, გვ.13/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 17 2019, 07:41 PM

"ჩვენ უკვდავი გენის წარმომადგენლები ვართ; ქართველთა სათაყვანებელმა მეფემ, წმინდა დავით აღმაშენებელმა სასწაული მოახდინა და შეძლო 400 წლის განმავლობაში დაკარგული საქართველოს დედაქალაქი დაებრუნებინა ქვეყნის შემადგენლობაში. 400 წელი სახელმწიფო ვერ არსებობდა. 400 წელი მართლმადიდებლობა ვერ შეინარჩუნეს მთელმა რიგმა ქვეყნებმა.

ამერიკა ვერ ითვლის 400 წელს; ქართველებს კი ოთი საუკუნის შემდეგ თბილისი ახსოვდათ როგორც საქართველოს გული, მისი დედაქალაქი. წარმოიდგინეთ, ეს ოთხი საუკუნე როგორი სულისკვეთებით ცხოვრობდა ქართველი ერი, მეფე იქნებოდა ის, თავადი თუ უბრალო გლეხი, რა დიდი სასოება და სიყვარული ჰქონდა უფლისა და სამშობლოს მიმართ, რომ მათ მეხსიერებაში თბილისი არ დაიკარგა. სწორედ ეს არის გენეტიკაში გადმოცემული ისტორიული მეხსიერება!"

/მღვდელი გიორგი მეტრეველი
"საპატრიარქოს უწყებანი" N27, 2019, გვ.14/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Dec 2 2019, 03:15 PM

"დიდი დავით აღმაშენებელი მიუჯდა საწერს და დაწერა სინანულის გალობა, რათა მომავალი მეფეებისთვის ეჩვენებინა, მიწიერი მეფობა ამაო და წარმავალია"

/"კარიბჭე" N12, 2019, გვ.8/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jan 24 2020, 09:00 PM

"ხოლო მეფემან დავით, უშიშმან და ყოვლად უძრავმან გულითა"

/"თვენი" N31, გვ.276/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 20 2020, 05:59 PM

"დავით მეფე აქტიურად შეუდგა საქართველოს სრულ გაერთიანებას და უპირველესად კახეთ-ჰერეთს მიჰმართა. თურქები და მოღალატე ფეოდალები ფარხმლის დაყრას არ აპირებდნენ. ღვთის წყალობას მინდობილი ლაშქარი ერწუხთან უშიშრად შეება თურქთა უზარმაზარ მხედრობას. რიგითი ჯარისკაცივით იბრძოდა მეფეც, მეომრებს ლომივით შეუძახებდა, გრიგალივით დაჰქროდა. სამი ცხენი მოუკლეს ამ ბრძოლაში, მეოთხეზე ამხედრებულმა დაასრულა ბრძოლა საკვირველი გამარჯვებით".


"პირველსავე ბრძოლაში მტერმა დიდი ზარალი ნახა. ბაღდადის მმართველი ილ-ღაზი მძიმედ დაიჭრა, სახელგანთქმულ სარდალს დურბეი სადაყას ძეს ისე ახლოს მიეჭრნენ ქართველები, რომ გულიდან ოქროს ძვირფასი მანიაკი ჩამოგლიჯეს და შემდგომ დიდგორთან მოპოვებული გამარჯვების პატივსაცემად ხახულის ღვთისმშობლის ხატს შესწირეს. დიდგორის ომმა დიდი ხნით და საფუძვლიანად გადაუტეხა ხერხემალი ქართველთა მტრებს"

/"კანდელი" N2 , 2020, გვ.3, 4/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jul 6 2020, 07:26 PM

"ჩვენი ისტორია მდიდარია ზნემაღალი მოღვაწეებით, რომელთა "მეოხებით და ღვაწლით ვცხოვრობთ დღესა და ვსულდგმულობთ", მაგრამ მოკრძალებით ვჩერდები მაინც აღმაშენებელთან, რომელმაც "ერთად მოუყარა თავი ქართველობას!"

/ანა კალანდაძე
"ერთტომეული" 1987წ. გვ. 345/

"ერთხელ ანა კალანდაძის პოეზიის საღამო გაიმართა, პოეტი თავის ლექსებს სავარძელში დამჯდარი კითხულობდა. დავით აღმაშენებლის ლექსის წაკითხვა რომ დაიწყო, ფეხზე წამოდგა “ფეხი დამადგით, გულზე დამადგით ფეხი ყოველთა”. სახელოვანი მეფის მიმართ მოწიწების ნიშნად პოეტი მხოლოდ ამ ლექსის დროს წამოდგა ფეხზე."

/FB/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 26 2020, 09:23 PM

"დიდგორი ველზე, დიდი გამარჯვების ადგილზე, დღეს აღმართული ხმალ-ჯვრები კიდევ ერთხელ გვახსენებს ქართველის ცნობიერებაში გაერთიანებულ რჯულისა და მამულის განუყოფლობას".

/"კარიბჭე" N12, 2020, გვ.7/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 29 2020, 02:13 PM

"დავითის სულიერი მოძღვარი, გიორგი ჭყონდიდელი, ზრდიდა მეფეს "მოძღვრებითა უფლისათა", საფუძვლიან განათლებას აზიარებდა, უნერგავდა რწმენას, რომ დავითი იყო მოწოდებული სარწმუნოებისა და ზნეობის განსამტკიცებლად და დაცემული სამეფოს აღსადგენად. ამიტომაც დავითმა სამეფო ტახტი ღვთის სიტყვით განბრძნობილს დაუქვემდებარა".

/"კარიბჭე" N12, 2020, გვ.7/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jan 27 2021, 08:04 PM

"ერთ-ერთი პირველი ქართული ეკლესიის აგებას სინას მთაზე მიაწერენ წმ. დავით აღმაშენებელს. სწორედ ამ მონასტერშია ფრესკა, სადაც გვერდიგვერდ არიან დახატული წმ. გიორგი და წმ. დავით აღმაშენებელი".

/ლია ბარბაქაძე, "ჯიბის ცნობარი მართმორწმუნე ქრისტიანისათვის", გვ.191/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 4 2021, 08:08 PM

"მკვლევართა აზრით, წმინდა კეთილმსახურ მეფის, დავით აღმაშენებლის ორიგინალური პოეტური ნაწარმოები "გალობანი სინანულისანი", რომელიც იერუსალიმის მეფის, დავით წინასწარმეტყველის 50-ე ფსალმუნის მოტივებზეა შექმნილი, შუა საუკუნეების ქართული კულტურის იდეოლოგიური და ესთეტიკური მრწამსის გამოხატულებას წარმოადგენს, სასულიერო ლირიკაში კი სინანულის საგალობელს, რომელიც ზოგადსაკაცობრიო სევდითა და მნიშვნელობით უტოლდება ეფრემ ასურის, ანდრია კრიტელის, იოანე დამასკელისა და აღმოსავლეთის ეკლესიის სხვა მნათობთა სინანულზე შექმნილ საგალობლებსა და შეხედულებას (მსგავსი მოსაზრება არაერთხელ გამოუთქვამს ამჟამინდელ საქართელოს კათოლიკოს-პატრიარქს ილია მეორეს).

ღვთისმეტყველთა და ლიტერატურათმცოდნეთა შეფასებით: დავითი თავს ადარებს უმძიმეს ცოდვილთ და ამბობს, რომ არ არსებობს დანაშაული, რომელიც მის სულს არ ამძიმებდეს. თავის ასეთ დამდაბლებაში ვლინდება ზნესრული ადამიანის მაღალი ეთიკური მრწამსი. აღნიშნავენ იმასაც, რომ განუზომელია სინანულის გმირის ღაღადისი მაცხოვრისა და ღვთისმშობლისადმი. ნაწარმოებში დაძლეულია ცოდვა და ადამიანის დაცემით გამოწვეულ ცოდვას თან ახლავს მისი სრულქმნის ღრმა რწმენის ნათელი ტონები".

/"კარიბჭე" N2,2021, გვ.25/

-------------------------------------------

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 4 2021, 02:19 PM

"დავით აღმაშენებელი თვითონ იყო ერისთვის ქრისტიანული ცხოვრების მაგალითი. მეფეს, რომელსაც თითქმის არ უცხოვრია სამეფო პალატებში და მთელ დროს ცხენზე და საომარ კარავში ატარებდა, გამუდმებით ესწრებოდა წირვა-ლოცვებს. საომარ ლაშქრობებში თან დაჰქონდა კარავი, რომელშიც ყოველდღე აღესურლებოდა ღმრთისმსახურება; მეფე, რომელიც კარგი ღმრთისმეტყველი იყო, ხშირად განუმარტავდა სახარების ადგილებს გარშემო მყოფთ".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.55/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 4 2021, 04:42 PM

"შორს წაგვიყვანს დავით აღმაშენებლის მიერ გადახდილი ბრძოლების შესახებ თხრობა, როგორც ისტორიკოსები ასკვნიან, მან სიცოცხლის განმავლობაში სამოცი დიდი და პატარა ომი გადაიხადა და ყოველთვის ძლევამოსილი ბრუნდებოდა შინ, რამეთუ "ძალი მაღლისაი" შეეწეოდა მას".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.61/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 4 2021, 05:00 PM

"დავითს უყვარდა სათნოება და ქველობა, დიდად აფასებდა განათლებულ კაცთა ღვაწლს სამეფო საქმეთა მართვაში და ამიტომ გარს-შემოიკრიბა ნიჭიერი, გამოცდილი და ქველობით განთქმული ვეზირები. ამ ვეზირთა შორის უპირველესი იყო მწიგნობართუხუცესი - ჭყონდიდელი ეპისკოპოსი. დრო ამ შესანიშნავი გვირგვინოსანის მეფობისა სამართლიანად ითვლება "ოქროს საუკუნედ" სასულიერო განათლებისათვის".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.64/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 4 2021, 08:35 PM

"1772 წლის გუჯარში მეფე სოლომონ დიდი ამბობს, რომ დავით აღმაშენებელი მეორე ნოეა, საქართველოს დამხსნელი წყალთა რღვნისაგანო".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.64/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 5 2021, 05:51 PM

"1106 წელს დაიწყო და თითქმის ოცი წლის განმავლობაში შენდებოდა გელათის ტაძარი ყველა დანარჩენზე მშვენიერი და აღმატებული, ქვაში გამოკვეთილი ღმრთის სადიდებელი... მართლმორწმუნე მეფე ვეღარ მოესწრო მის დასრულებას. ტაძრის კურთხევა მხოლოდ დავითი მემკვიდრის, დემეტრეს მეფობაში მოხდა1130 წელს".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.65/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 5 2021, 08:28 PM

"53 წ. იცოცხლა წმ. მეფე დავითმა და აქედან 36 წ. ჰქუხდა მისი სახელი მთელ მსოფლიოში"

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.66/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 6 2021, 08:00 PM

"მეფე გვირგვინოსანი, რომელსაც "ვერვინ ძველთა და ახალთაგან მეფეთა ემსგავსა", შენატრიდა განდეგილ მონაზონთა ღვაწლსა და მოთმინებასა".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.67/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 7 2021, 08:15 PM

"ის, როგორც განათლებული ადამიანი, თაყვანს სცემდა მეცნიერებას, პატიოსნებას და ერთგულებას. ამის უნიკლაური განსახირება მისი მოძღვარი - არსენ იყალთოელი იყო, წიგნი კი - მისი განუყრელი მეგობარი".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.68/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 8 2021, 06:21 PM

"მუდამ თან ახლდა წიგნებით დატვირთული ჯორები და აქლემები და ცხენიდან ჩამოქვეითდებოდა თუ არა, პირველ ყოვლისა, წიგნებს მიართმევდნენ ხოლმე. კითხულობდა დაღამებამდე, კითხულობდა ომის დროსაც კი, თავისუფალ საათებში. მუდამ ლოცვა-მარხვაში იყო. საეშმაკო სიმღერები, სახიობანი, განცხრომა, ღმრთის საძულველი გინება და ყოველი უწესობა ლაშქარშიც აკრძალული იყო".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.68/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 12 2021, 08:02 PM

"იუდეა და საქართველო, იერუსალიმი და მცხეთა მრავალი ნიშნითაა ერთმანეთს მიმსგავსებული. ასევე ერთმანეთს ამსგავსებენ მეფსალმუნე ანუ წმ. წინასწარმეტყველ დავითსა და წმ. დავით აღმაშენებელს, რომელიც წმ. გადმოცემის თანახმად, 78-ე შთამომავალია დავით წიანსწარმეტყველისა. ეს ორი მონარქი თურმე გარეგნობითაც ჰგავდა ერთმანეთს: ორივე თეთრი, ცისფერთვალება და ქერა იყო".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.69/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 12 2021, 08:13 PM

"ღმრთის მიერ ისეთი ნიჭი ჰქონდა ბოძებული, რომ არავისი საქმე და სიტყვა, კეთილი თუ ბოროტი არ დაემალებოდა, ამიტომაც ვერც დიდი და ვერც მცირე ორგულობასა და ღალატს ვერ უბედავდა. ასევე მღვდელმთავრები, მღვდლები, დიაკვნები, მონაზვნები და ყოველი კაცი, საქმეს წესიერად აკეთებდა, ამიტომაც იყო წესიერება, კანონიერება, პატიოსნება. მემატიანე დავითს ახასიათებს, როგორც "მტერთათვისაც კი საწადელს და სთნოებით საყვარელს".

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.69/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 13 2021, 08:36 PM

"ჩვენც ჩვენი პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის - ილია მეორის სიტყვებით მივმართოთ წმ. მეფეს: "გიხაროდენ, ქართული მიწების ერთი სკიპტრის ქვეშ გამაერთიანებელო; გიხაროდენ, გელათის, ვითარცა მეორე იერუსალიმად და ახალ ათინად დამაარსებელო და ქართველთა მრავლითა მეცნიერებითა განმანათლებელო; გიხაროდენ, სინანულის დიდო მგალობელო; გიხაროდენ, ივერიელთა ქვეყნის აღმაშენებელო; გიხაროდენ დავით, მეფეო, ღმრთივგვირგვინოსანო და უძლეველო!"

/მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ლია ბარბაქაძე
"საქართველოს საეკლესიო ისტორია (VIII კლასის სახელმძღვანელო)" გვ.72/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 25 2021, 08:37 PM

"ახლა დავითის შუბლია დიდგორი და თრიალეთზე ყველგან დადის მისი ლანდი ჩაფიქრებული"

/ლევან გოთუა, "თრიალეთური ლანდები", გვ.163/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Aug 24 2021, 12:45 PM

"წმინდა მეფის, დავით აღმაშენებლის გარეშე საქართველო დღეს არ იქნებოდა ასეთი"

/მღვდელი გიორგი მეტრეველი
"საპატრიარქოს უწყებანი" N1, 2021, გვ.18/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Dec 16 2021, 07:15 PM

"უფლისწული [დავით IV აღმაშენებელი] ქუთაისში გეგუთის სამეფო სახლში დაიბადა"

/ლევან მუმლაძე, "საქართველოს უდიდესი მეფეები" გვ.10/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 8 2022, 06:42 PM

"დავითის ისტორიკოსი წერს: "წინა დაიდვა ოდესმე წიგნი სამოციქულო წარკითხვად და რაჟამს დაასრულის, ნიშანი დაუსვის ბოლოსა წიგნისას, ხოლო მოქცევასა წელიწადისასა მათ ნიშანთა აღვთვალეთ: ოცდაოთხჯერ წარეკითხა".
ხმო მიხვდით, რასაც ბრძანებს ისტორიკოსი: წიგნს რომ წაიკითხავდა, ნიშანს დაუსვამდა ბოლოშიო. ერთი წიგნი, "სამოციქულო" ერთი წლის განმავლობაში ოცდაოთხჯერ წაიკითხაო. უზომოდ ბრაზობდა დავითი, თუ ვინმე კითხვას უდროო დროს შეაწყვეტინებდა".

/რეზო ინანიშვილი, მოთხრობა "ლოჭინში", "შორი თეთრი მწვერვალი" გვ.210/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 12 2022, 03:30 PM

---------------------------------------


"მეფის გაუფრთხილებლობით თავზარდაცემული მხლებლები მიწას ვეღარ აცილებდნენ თვალს. გაქვავებული იდგნენ მეომრებიც. ძლივს გაბედა და მოართვა ხოხბის ბუმბულით ჩანიშნული წიგნი მსახურმა. დავითმა თავის დაკვრით გადაუხადა მადლობა, ერთხელაც გახედა თბილისს, მერე ხოხბის ბუმბული წიგნის ბოლოში გადაიტანა, ფურცელი არათითით ფრთხილად გადმოშალა ზემოთა მხრიდან და იქვე, ცხენზევე განაგრძო კითხვა.
თბილისი კი...
მაინც დავითმა შეძლო მისი აღება.
ოთხას წელიწადს ტყვეობაში მყოფი დედაქალაქი თავისი მეხისმტეხელი მახვილით დაუბრუნდა საქართველოს. წელი იყო ათას ას ოცდაორი, დღე... რა სამწუხაროა! - დღე არ არის ცნობილი".

/რეზო ინანიშვილი, მოთხრობა "ლოჭინში", "შორი თეთრი მწვერვალი" გვ.211/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 12 2022, 08:23 PM

"გალობანი სინანულისანი" არის პიროვნული და ერის ცოდვების მტვირთველი ქვეყნის გამგებლის აღსარება. დღევანდელი ადამიანი იმდენად დაცემულია, რომ აღარ ესმის, რატომ გამოთქვამს ასეთ სინანულს მეფე-წმინდანი. ხალხს აღარა აქვს ხმამაღლა გაცხადებული აღსარების სიდიადის შეგრძნება".

/ილია II, "ეპისტოლენი, სიტყვანი, ქადაგებანი". ტ.I, გვ.138
არქიმანდრიტი იოანე (კრესტიანკინი), "აღსარების აგების გამოცდილება" გვ.3/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 28 2022, 05:18 PM

"ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითისა" თვალსაჩინოდ აღწერს დავით აღმაშენებლის უშუალო მონაწილეობას ერწუხის ბრძოლაში. იგი არ ჰგავდა სხვა მხედართმთავრებს, რომლებიც ლაშქარს უკან უდგანან და იქედან აძლევენ განკარგულებას მეომრებს. დავითი წინ მიუძღოდა მებრძოლებს, ლომივით შეუძახებდა თავისი მაღალი ხმითა და ამხნევებდა მათ. იგი გრიგალივით ატყდებოდა თავს მოწინააღმდეგეს სხვადასხვა ფრთაზე ("უპირატეს ყოველთასა თვით წინა უვიდოდა და ვითა ლომი, შეუზახებდა ხმითა მაღლითა, და ვითა გრიგალი მი-და-მო იქცეოდა"), გოლიათივით წინ მიიმართებოდა და თავისი ძლიერი, მტკიცე მკლავით მუსრს ავლებდა მტერს, მისი ხმლის ღარებიდან უკუმომდინარე სისხლმა უბე აუვსო ისე, რომ ომის დამთავრების შემდეგ, როცა სარტყელი შეიხსნა და ეს დაგუბებული სისხლი გადმოიღვარა, მხილველები თავიდან შეეჭვებულან, მეფე დაჭრილი ხომ არ არისო. იმ დღეს დავით აღმაშენებელს სამი ცხენი მოუკლეს და მეოთხესაღა ზედა მჯდომმან სრულ ყო მის დღისა ომი".

/აკად. მარიამ ლორთქიფანიძე, აკად. დავით მუსხელიშვილი, აკად. როინ მეტრეველი
"საქართველოს ისტორია IV საუკუნიდან XIII საუკუნემდე" ტომი II, გვ.370/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 28 2022, 05:36 PM

"საქართველოს ძლიერი სამეფო დიდგორის ბრძოლისა და შემდგომ მოპოვებული წარმატებების წყალობით, იწყებს ბრძოლას სომხეთის ყოფილი ტერიტორიების თურქ-სელჩუკებისაგან გასათავისუფლებლად.1124 წლის აგვისტოში დავით აღმაშენებელს ეახლნენ "მწიგნობარნი ანელთა თავადთანი" და სთხოვეს ანისის დაკავება. საქართველოს მეფე 20 ათასიანი ლაშქრით ძლევამოსილად შევიდა ანისში, სამოცი წელი ტყვეობაში მყოფი ქალაქი გაათავისუფლა და თავის სამეფოს შემოუერთა. დავითმა ანისის მისგითად ქცეული ტაძარი გაათავისუფლა და ტაძრის ამშენებელი ბერძენთა დედოფლის საფლავს (აქ იყო დედოფალი დაკრძალული) სამჯერ ჩასძახა: "გიხაროდენ შენ, წმიდაო დედოფალო, რამეთუ იხსნა ღმერთმან საყდარი შენი უსჯულოთა ხელისაგან".

/აკად. მარიამ ლორთქიფანიძე, აკად. დავით მუსხელიშვილი, აკად. როინ მეტრეველი
"საქართველოს ისტორია IV საუკუნიდან XIII საუკუნემდე" ტომი II, გვ.400/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 1 2022, 09:51 PM

"მუჰამედ ალ-ჰამავის დაცული აქვს ცნობა იმის შესახებ, რომ დავით აღმაშენებელი ისლამის დიდი მცოდნე იყო და განჯის ყადს ხშირად იმაზეც კი ეკამათებოდა, ყურანი როგორ და საიდან წარმოსდგაო".

/აკად. მარიამ ლორთქიფანიძე, აკად. დავით მუსხელიშვილი, აკად. როინ მეტრეველი
"საქართველოს ისტორია IV საუკუნიდან XIII საუკუნემდე" ტომი II, გვ.399/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 5 2022, 02:58 PM

"ლონდონში, ბრიტანეთის მუზეუმში ინახება დავით აღმაშენებლის მოჭრილი მონეტა, რომლის შუბლზე დავით აღმაშენებლის გამოსახულებაა მოთავსებული. მეფე წვერებიანია, მას ხელთ უპყრია სფერო. გამოსახულების მარცხენა მხარეს მოთავსებულია ასომთავრული წარწერა დთ - (დავით), ხოლო მარჯვნივ "მეფე" (მეფე). მონეტის ზურგის ცენტრში ჯვარია მოთავსებული ჩარჩოში. ირგვლივ ასომთავრული წარწერაა (ქარაგმით): "ქრისტე, დავით მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა, კახთა და სომეხთა". მონეტაზე ამოტვიფრულია დავით აღმაშენებლის პორტრეტი და მისი სრული სამეფო ტიტული, რაც XII საუკუნის პირველი მეოთხედის საქართველოს პოლიტიკურ ძლიერებას ეხმიანება"

/აკად. მარიამ ლორთქიფანიძე, აკად. დავით მუსხელიშვილი, აკად. როინ მეტრეველი
"საქართველოს ისტორია IV საუკუნიდან XIII საუკუნემდე" ტომი II, გვ.405/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 18 2022, 05:17 PM

"თითონაც, თეთრონიც სისხლში იყვნენო შეღებილნი. აბჯარი რომ შესხნეს, ხმლით ნაწური მტრის სისხლი ბელტ-ბელტად გადმოსცვივდა"

/ვასილ ბარნოვი, თხზულებანი, ტ.8, "ცოდვა სიჭაბუკისა", გვ.447/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 18 2022, 07:45 PM

"მემკვიდრე ჰყვანდა დავითს, პირმშო დემეტრე, უკვე ვაჟკაცი ომში ნაწრთობი. დგებოდა დრო, თავის მამას დაჰნაცვლებოდა"

/ვასილ ბარნოვი, თხზულებანი, ტ.8, "ცოდვა სიჭაბუკისა", გვ.507/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 18 2022, 08:03 PM

"შეთქმულთა ნათქვამს ქვები ისმენდნენ, უზიდავდნენ მეფის კაცებს თვითეულ ზრახვას. დავითს თითონ არ შეეძლო, ყური ედევნებინა ყველასათვის, სცოდნოდა ყოველივე, მაგრამ ჰაზრიანად აირჩია ბჭეები, გამოცდილნი დაიახლოვა. წრფელად შესძღვნიდნენ თვის დაკვრივებას, უსმენდა მეფე ჭკვიანურად, ასწონ-დასწონდა"

/ვასილ ბარნოვი, თხზულებანი, ტ.8, "ცოდვა სიჭაბუკისა", გვ.436/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Mar 18 2022, 08:50 PM

"დავითის გამეფებამდის უკაცურობით ემრავლა ნადირს. ტყედ გარდაქმნილ ვენახებში ვაზი ჩახშული. უხნავ-უთესი მიწები. შამბ-ნარი გაბმით. კვლავ განმრავლდნენ კაცთ სავანენი. ჭირნახული ზღვადა ღელავდა. ველ-მინდორი არვებით სავსე. ხარობდა ხალხი: ქორწინები, ნათლობები, ხატობები სამხიარულო. არ თუ იყო სადმ მშიერი, ატირებული! მოიცალეს მონასტრებმა წიგნთ სამრავლებლად. მოიფინა მხარეები სასწავლებლებით.

მეფე დავით თვალს ავლებდა თვის სამეფოს აღორძინებას, კეთილცხოვრების შარაზედ უბრკოლებრივ სვლას. ცხებული იყო სანიმუშო, დიდნიჭებული. მებრძოლთა შორის მბრძოლი პირველი; მხვნელთან, მთესველთან გუთნის დედა ერქვანის მჭერი; მშენებელთან გალატოზი ხელოვნებული; ღვთისმეტყველთ შორის ოქროპირი სჯულის მდებელი; მეცნიერებთან ბრძნულად მსჯელი ყოვლისა მცოდნე".

/ვასილ ბარნოვი, თხზულებანი, ტ.8, "ცოდვა სიჭაბუკისა", გვ.459/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: May 24 2022, 07:44 PM

"XI საუკუნის ერთი ქართველი ისტორიკოსი თავის თხზულებაში სრულიად საქართველოს მეფეს, ბაგრატ III-ის შესახებ წერს: "წარვიდა ქუეყანასა აფხაზეთისასა და ვითარცა ხელოვანმა მენავეთმოძღვარმა განაგო საქმენი აფხაზეთისა". მენავეთმოძღვარს ადარებდნენ დავით აღმაშენებელსაც: "და ვითარცა მენავემა ბრძენმა განიცადის რა ნავი თუისი აღსავსედ მრავალფერითა ტვირთითა მიისწრაფის ნავსადგურად, რათა არა რა ევნოს სოფელსა ამას მღელვარე ზღვისაგან".

/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ზღვაოსნობა საქართველოში", გვ. 56/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jun 11 2022, 07:44 PM

"22 მაისს [2022 წ.] ფოთისა და ხობის მიტროპოლიტმა გრიგოლმა და ჩრდილოეთ ამერიკის ეპისკოპოსმა საბამ ფილადელფიაში, პოკონოს მთებში მდებარე წმ. მეფე დავით აღმაშენებელის სახელობის მონასტერში აღავლინეს საღმრთო ლიტურგია, რომელსაც ესწრებოდნენ შეერთებულ შტატებში მცხოვრები ქართველი ემიგრანტები. ლიტურგიის დასრულების შემდეგ გაიმართა საზეიმო ღონისძიებები, რომლითაც ქართულმა დიასპორამ წინასწარ აღნიშნა საქართველოს დამოუკიდებლობის დღე"

/"საპატრიარქოს უწყებანი" N11, 2022, გვ.17/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jun 20 2022, 07:33 PM

"საქართველოს ისტორიაში უხვად მოიპოვება მასალები, რომლებიც მეტყველებენ დავით აღმაშენებლისა და მისი ოჯახის მაღალ ინტელექტზე. ქართული ლიტერატურის ისტორიაში ცნობილია მრავალი შემთხვევა, როდესაც ერთმა ოჯახმა რამდენიმე პოეტი წარმოშვა. ამიტომ სავსებით ბუნებრივად მიგვაჩნია, რომ დიმიტრი მეფის დას პოეტური ინტერესები ჰქონდა. საფიქრებელია, რომ თამარს ჰქონდა სხვა პოეტური ქმნილებები, რომლებსაც ჩვენამდე არ მოუღწევია"

/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქალები შუა საუკუნეების საქართველოში", გვ. 38/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jun 30 2022, 11:57 AM

"დავით აღმაშენებელმაც თავისი ერთი ქალი, თამარი, შირვანშაჰს მიათხოვა, მეორე, კატაი - საბერძნეთში გაათხოვა "რათა ვითარცა ორნი მნათობნი - ერთი აღმოსავლეთს, ხოლო მეორე დასავლეთს - ცისკროვან ჰყოფდნენ სფეროსა, მამისაგან მიმღებელნი მზეებრთა შარავანდედთანი".

/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, „ქალები შუა საუკუნეების საქართველოში“, გვ.280/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 15 2022, 04:13 PM

"ღვთისმშობლის გამოსახულებიანი მონეტის მოჭრის უკანასკნელი მაგალითია დავით აღმაშენებლის (1089-1125 წწ.) ფული, სადაც ზურგის მხარეს ნახატში შესამჩნევი ცვლილებაა შეტანილი. ცენტრში - წერტილოვანი რკალით შემოვლებლი და წერტილებითვე შემკული ჯვარია, რომლის ირგვლივ გარშემოვლებული ქართული ზედწერილის მხოლოდ ნაწილია შერჩენილი "ქრისტე, ადიდე დავით მეფე და..."

/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ფულის ისტორია საქართველოში", გვ.57/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Nov 21 2022, 08:37 PM

"XI საუკუნის ქართველ მეფეთა შორის ყველაზე გამორჩეული გვირგვინი დავით IV აღმაშენებელს ახურავს (1089-1121). ამ საკითხს საგანგებოდ შეეხო აკადემიკოსი ივანე ჯავახიშვილიც. მეცნიერის თქმით, "ეს თავსახურავი შუაში ორად არის გაყოფილი მარგალიტებისა და ძვირფასი ქვებისგან შემკული რკალით. ამნაირივე რკალი სახურავს საფუძველზედაც აქვს. ფრანგი ისტორიკოსი და ენციკლოპედისტი შარლ დიუკანჟი (1610-1688) მას "კამილავკად" მიიჩნევს. ეს თავსახურავი იმით, რომ მას ზემოდან ჯვარი არ უზის, "კეისაროსის" გვირგივნს, "კი სარიკიონს" მიაგავს, რომელსაც აგრეთვე ჯვარი არ ჰქონდა და რომელსაც თვით ბიზანტიის მეფეებიც იხურავდნენ, მაგრამ ამასთანავე არსებითად განსხვავდება კიდეც იმით, რომ (propendoulia) ჰკიდია. კეისაროსის გვირგვინს ეს ნიშანი არ ჰქონდა. შესაძლებელია, ამ თავსახურავს საქართველოში "კამილავკა" კი არა, "მიტრა" რქმეოდა. ყურადღების ღირსია ამ მხრივ, რომ იოანე შავთელი დავით აღმაშენებლის შესამოსელთა შორის გვირგვინსა და მიტრას ასახელებს, ხოლო რაკი გელათის სურათზე დავით აღმაშენებლის თავსახურავი მართლაც მიტრას ემსაგვსება, ამიტომ შესაძლებელია იგი შავთელის მიერ მოხსენიებული მიტრა იყოს".

დავით აღმაშენებლის მიტრის მსგავსი გვირგვინი ნამდვილად ჰგავს ბიზანტიის იმპერატორების რელიკვიებს. ასეთ თავსაბურავებს ვხედავთ მიხაილ VII დუკასა (1050-1090) და ნიკიფორე III ბოტანიატეს (1078-1081) გამოსახულებებზე. არის მხოლოდ ერთი მთავარი განმასხვავებელი ნიშანი, - ორივე იმპერატორის გვირგვინს ჯვარი ამშვენებს, დავითასას კი არა".

/ისტორიულ-შემეცნებითი ჟურნალი "ისტორიანი" N9, 2019, გვ.21/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Dec 3 2022, 08:42 PM

"დავითის მთელი ცხოვრება ერთ წინადადებაში შეიძლება გამოიხატოს: "ჰყო საქმე, რომლითა მოიმადლებდა ღმერთსა". თუმცა ამ სიტყვებში მეისტორიე რუის-უბრნისის კრების გადაწყვეტილებას გულისხმობს, ჩვენ შეგვიძლია ეს მეფის მთელ ცხოვრებას მივუსადაგოთ, ვინაიდან ის ღვთისათვის სათნო ცხოვრებით ცხოვრობდა, მთლიანად მორჩილებდა მას, "რომლისაცა წინაშე ქედდადრეკილ არს ყოველი".

ასეთი იყო ჩვენი სათაყვანებელი მეფე - ძლიერი თავისი საქმეებით, ძლევებით საკვირველებით, მაგრამ ძლიერი და საკვირველი მაინც თავისი ქრისტეზე შეყვარული სულით"

/"სულიერი ყვავილნარი"/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Dec 7 2022, 07:06 PM

"ქართლის ცხოვრების" მიხედვით დავით ამაშენებელი მთავარანგელოზის ხატს გადაურჩენია. უმჯობესი იქნებოდა უფრო დაზუსტებით გვცოდნოდა, მიქაელის თუ გაბრიელის ხატმა დაიფარა მეფე, როდესაც ბრძოლისას მოწინააღმდეგემ ისარი "... ჰკრა ხატსა მთავარანგელოზისასა, რომელი ეკიდა ყელსა, ოქროსა მცირე, და ძალმან საღმრთომან განარიდა მშვიდობით". ამასთან დაკავშირებით საინტერესოა ივ. ჯავახიშვილის თხზულებათა II ტომში მოყვანილი ილუსტრაცია გიორგი III-ის სახელმწიფოთა ბეჭდისა, რომელზეც ნათლად შეინიშნება ფარისა და შუბის მპყრობელი შარავანდედით მოსილი ქვეითი. ეს ფიგურა შესაძლოა სწორედ მიქაელ მთავარანგელოზისა იყოს, თუმცა არ არის გამორიცხული ბეჭედზე წმ. გიორგი იყოს გამოსახული. ხატწერაში ორივე ფიგურა ხშირად გვხვდება ქვეითი შუბოსნის მოცემული სახით"

/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქართული გერბები, დროშები და ჯილდოები", გვ. 37/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Dec 7 2022, 07:44 PM

წმ. დავით აღმაშენებლის ორდენი

"ორდენი უნდა ყოფილიყო I, II და III ხარისხისა. მათზე უნდა გამოსახულიყო პორტრეტი გამოჩენილი ქართველი მეფისა - დავით IV აღმაშენებლისა (მეფობდა 1089 - 1125 წლებში), რომელიც უდიდესი დამსახურებისათვის ქართულმა მართლმადიდებელმა ეკლესიამ წმინდანად შერაცხა. ჯილდო უნდა ჩასმულიყო ვარსკვლავში. მასზე უდნა ყოფილიყო ზეწერილი: "მამულის, მხნეობისა და თავადადებისათვის".

I ხარისხის ორდენს უნდა ჰქონოდა მხარზე გადასაკიდებელი - თეთრარშიაშემოვლებული წითელი საორდენო ლენტი. II ხარისხის ორდენი განკუთვნილი იყო ყელზე ჩამოსაკიდებლად, ხოლო III ხარისხისა - მკერდზე.

ამ ორდენის გადაცემა უნდა მოხდარიყო ვაჟკაცობისთვის - წყალობის სიგელთან ერთად, სადაც აღინიშნებოდა დაჯილდოებულის ღვაწლი.

ჯილდო შეიძლებოდა გადაეცათ როგორც საერო, ასევე სასულიერო პირებისთვისაც, რომელთათვისაც განკუთვნილი იყო II ხარისხის ორდენი".

/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქართული გერბები, დროშები და ჯილდოები", გვ. 235/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jan 3 2023, 05:18 PM

"დავით აღმაშენებელი სალაშროდ მიმავალ მეომრებს სალაღობო სიმღერებს უკრძალავდა. აბა, ღვთისგან შეწევნას ტაშ-ფანდურით როგორ მივაღწევთო?"

/"კარიბჭე" N1, 2023, გვ.34/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 3 2023, 09:31 PM

"ადამიანის სულს მოძღვარი ძერწავს, მოძღვარი აყალიბებს. საყოველთაოდ ცნობილია დავით აღმაშენებლის მოძღვრის როლი მეფეთ-მეფის აღზრდაში - თუ არა დიდი ჭყონდიდელი, ჩვენ არ გვეყოლებოდა დიდი აღმაშენებელი და საკითხავია, ვიქნებოდით კი ჩვენ?! - დიდი ალბათობით, არა, რადგან დავითI, თავის მოძღვართან ერთად, უმძიმეს ხანაში მოგვივლინა უფალმა როცა საქართველო ბეწვის ხიდზე გადიოდა"

/"ქაროზი" N79, 2020, გვ.28/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 17 2023, 09:55 PM

"ვერვინ ძუელთა და ახალთა მეფეთა ემსგავსა"

/"ნინო ტარყაშვილი, "საქართველოს წმინდა მეფენი", გვ.25/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 20 2023, 07:44 PM

"ვისაც "გალობანი სინანულისანი" წაუკითხავს, დარწმუნდება, რომ მეფე თუ დიდი ადამიანია, მან შეიძლება სინანულის ცრემლიც კი დაღვაროს იმის გამო, რომ მეფეა"

/ნინო ტარყაშვილი, "საქართველოს წმინდა მეფენი", გვ.4/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 26 2023, 03:48 PM

"როგორც მას აგვიწერს მისი მოძღვარი არსენი თავის ქებით სიტყვაში დავითისადმი, "დავითი ყოფილა მაღალი და მოსული კაცი, ტანმრთელი აგებულებისა. თვალები ჰქონდა დიდი, შავი და აზრიანი, წარბები სწორი და სქელი, რომელნიც ამშვენებდნენ დავითის მაღალ შუბლსა, ცხვირი სწორი და მუდამ მღიმარე ტუჩები, მოკლე და შავი წვერი და შავი თმა". მეფის სულიერებას გადმოგვცემს მისი სამოსელიც. გელათის ტაძრის ჩრდილო კედელზე გამოხატული მეფის "ტანსაცმელი ჰგავს მღვდელმთავრის სტიქარს, მხოლოდ სახელოები აქვს მოკლე. სახელოებზე არის თათმანები, რომელნიც მოქარგულნი არიან ოქროთი, მარგალიტებით და სხვა ძვირფასი ქვებით სამაჯურების მსგავსად. მაჯას ზემოთ საყელოებზე შემოყოლებულია ოქროს ქსოვილი, რომელიც მორთულია ძვირფასი ქვებით და მოდიდო მარგალიტებით. საყელოს გარშემო შემოყოლებულია ოქროს ქსოვილი ბეჭებამდის და იქეთ-აქეთ არის გადაშვერილი თავები სამღვდელმთავრო ომოფორის მსგავსად"

/ნინო ტარყაშვილი, "საქართველოს წმინდა მეფენი", გვ.26/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Apr 26 2023, 04:21 PM

"თავმდაბალ დავითს საკუთარი თავი "უსწავლელ", "მხედრობათა შინა აღზრდილ" კაცად მიაჩნდა, თუმცა მემატიანეს ცნობით, დავითი ღრმად განსწავლული და უებრო მჭევრმეტყველი ყოფილა"

/ნინო ტარყაშვილი, "საქართველოს წმინდა მეფენი", გვ.31/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jun 15 2023, 03:42 PM

"...ყველა ამ მიზეზის გამო დავითი ჯვაროსნულ წრეებში სიცოცხლეშივე ლეგენდებით შეიმოსა და ეპოქის ევროპულ გმირთა გალერეაში დაიკავა ადგილი. შუა საუკუნეების ფრანგი ავტორის - ბენუა დე სან მორის თხზულების - "ტროას რომანის" XIII საუკუნის რედაქციის მინიატურებში დაცულია დავითის შთამბეჭდავი გამოსახულებებიც. უნდა ითქვას, რომ ეს არ არის წმინდა ისტორიული წყარო. დავითის ფიგურა ნაწარმოებში ჰეროიზირებულია, სადაც ის მიჩნეულია სომხეთის მეზობლად მდებარე საქართველოს სამეფოს (Royaume de Jorgie) ძლიერ მეფედ. მაგრამ ყველაფრის მიუხედავად, ესაა უზარმაზარი მნიშვნელობის მოვლენა ჩვენი ისტორიოგრაფიისთვის - დავით ქართველთა მეფის ძველი ფრანგული მინიატურები!"

/"ისტორიანი" N1, 2023, გვ.10/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Jun 16 2023, 08:05 PM

"თანაბრად უჭრიდა ჭკუაც და ხმალიც, სადაც საჭირო იყო, გონებას მოიკრებდა - სიბრძნით განსჯიდა. როცა საჭირო იყო, ხმალდახმალ მიუხდებოდა მტერს. სულიერ სიმშვიდესთან ერთად გარეგნული სიმშვენიერეც ამკობდა მეფეს"

/ნინო ტარყაშვილი, "ქართველ მეფეთა ცხოვრება", გვ.25/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Sep 3 2023, 08:15 PM

"მეფე საშობაოდ ადიოდა გელათში და ძღვენს სწირავდა.

ყოველი მეფე-დედოფალი თავის მოსახსენიებელ დღეს აწესებდა. წმინდა თამარსაც სპეციალური წესით იხსენიებდნენ, მადლს მიაგებდნენ მის სულს.

დავითის დროიდან ყოფილან გელათში მწირი ბერები, რომლებიც ერისთვის განსაკუთრებულად მკაცრი ტიპიკონით ლოცულობდნენ. უკანასკნელი მწირი მე-20 საუკუნის 20-იანი წლების დასაწყისში გარდაიცვალა"

/"თვენი", წიგნი 25, გვ.226/

პოსტის ავტორი: marine თარიღი: Feb 29 2024, 03:52 PM

"სიტყვა "აღმაშენებელი", იმ შინაარსით რა შინაარსითაც ჰქვია დავით IV-ს, ზუსტად აქვს გადმოცემული ესაია წინასწარმეტყველს, სადაც ის აღწერს არამარტო რჩეული ერის ისრაელის, არამედ ზოგადად კაცობრიობის ხევედრს როგორც მართალთა, ისე ღმრთის სიტყვისაგან განმდგართა მიმართ, სადაც უფალი "აღმაშენებელის" სახელის მოცემას პირდება მას, ვინც შეასრულებს მის მიერ ჩამოთვლილ მოთხოვნებს:

10. "თუ სულს არ დაიშურებ მშიერისთვის და ტანჯულ კაცს გულს მოუფონებ, წყვდიადში ამოგიბრწყინდება ნათელი და ბნელი შენი შუადღესავით იქნება.

11. უფლის მიერ იქნები მუდამ ნატარები და გვალვებში სულს დაგიამებს; ძვლებს გაგიმაგრებს და იქნები მორწყული ბაღივით და წყაროსავით, რომლის წყლები არასოდეს დაშრება.

12. აგიშნედება ძველი ნაოხარნი, აღადგენ ძველისძველ საძირკვლებს და დაგერქმევა დანგრეულის აღმშენებელი, გზათა განმაახლებელი მკვიდრი ხალხისათვის" /ესაია 58, 10-12/.

ალბათ, სწორედაც ამ თვისებების გამო უწოდა ჩვენმა მადლიერმა და ღვთივგანბრძნობილმა წინაპრებმა დავითს "აღმაშნებელი", ასევე წმ. წერილს ეხმიანება მისი სახელები: "მესიის მახვილი" და უხორცო ზეცის წმ. ძალთა მიმსგავსებით: "უშიში, ვითარცა უხორცო".

ბედნიერია ის ერი, ვისაც დავით აღმაშენებლის დარი წინამძღვარი ჰყავს! უფალმა შეისმინოს ჩვენი ლოცვა-ვედრება:

"წმ. მეფევ დავით, სულიერო პატრონო ჩვენო, ევედრე შენგან შეყვარებულს ქრისტესა ღმერთსა, შენდამი მობარებულ სულიერ სამწყსოსათვის - ჩვენ უღირსთა შთამომავალათა, ცოდვათა მოტევებისა და ცხონებისათვის. ამენ!

დიდება და მადლობა უფალს! ამენ!"

/წმ. ექვთიმე ღმრთისკაცის სახელობის ტაძარი, დეკ. ნიკოლოზ გობეჯიშვილი
"საპატრიარქოს უწყებანი" N3, 2024, გვ.15/