"საქართველოს მთაში დღესაც ცოცხალია მძიმე ავადმყოფის "ამინ"-ით დალოცვის წესი - ავადმყოფი ან მისი ახლობლები შესთხოვენ რომელიმე დიდ დღესასწაულზე (მაგალითად, კვირიკობაზე, ზემო სვანეთში) შეკრებილ მლოცველებს ავადმყოფის "ამინ"-ით დალოცვას. მლოცველი მამაკაცი შესთხოვს ღმერთს და წმინდანებს ამ ადამიანის განკურნებას, გარშემო შეკრებილი ხალხი კი ერთობლივ ამინს წარმოთქვამს. საქართველოში გავრცელებული იყო წმინდანების მიჩნევა დაავადებულთა მფარველებად. ამგვარი დამოკიდებულება, ცხადია, სახარებიდან იღებს სათავეს".
/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "შუა საუკუნეების ქართული ხალხური კულტურა", გვ. 417/
"საქართველოს მთაში განსაკუთრებით დაწინაურებული დარგი ხალხური ქირურგია იყო, ხევსური და სვანი დასტაქრები წარმატებით აკეთებდნენ რთულ ქირურგიულ ოპერაციებს (თავის ქალის ტრეპანაცია, ალოპლასტიკა...). აქიმი განსაზღვრულ გასამრჯელოს იღებდა. იგი საზოგადოების პატივისცემით სარგებლობდა".
/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "შუა საუკუნეების ქართული ხალხური კულტურა", გვ. 416/
"ტოტემი - ცხოველი, რომელიც მოდგმის ფუძემდებლად მიიჩნეოდა, საკუთრივ ჯანმრთელობის მფარველად, "მკურნალ ცხოველად" ითვლდებოდა. წარმართები იყენებდნენ მას შინაგანად (სისხლს, შინაგან ორგანოებს და წმინდა ცხოველის ფერფლს) და გარეგანად (ცხიმს, ტყავს, ძვლებს). "მკურნალობის" მეორე ფორმას ხის, ძვლის და ქვის ავგაროზები წარმოადგენდა. "მკურნალი ცხოველის" გამოსახულებას წარმართი სხეულზე ატარებდა და ამით "აშინებდა" ავადმყოფობას"
"ავადმყოფობის "განდევნის" წესები "სრულყოფილი" გახდა. ავადმყოფის საწოლში რომელიმე ცხოველს ათავსებდნენ, რომელზედაც შელოცვის საშუალებით სნეულება უნდა გადასულიყო. ყვავილისგან დასაცავად ახალშობილს საშინელ ნიღაბს აცმევდნენ სახეზე - უბრალო და გულუბრყვილო ანგარიშით, როცა ყვავილი მოვიდოდა ჩვილის დასასნეულებლად, შეეშინდებოდა და უკან გაბრუნდებოდა"
/კ. ვ. ზორინი, "გნებავსა რაითა განიკურნო?"/
"ევპრაქსია - თავად მსტისლავ ვლადიმერის ძის ასული, ვლადიმერ მონომახის შვილიშვილი, წმიდა ალექსანდრე ნეველის უახლოესი ნათესავი. ის დაახლოებით 1108 წელს დაბადებულა, ჯერ კიდევ ბავშვობაში აინტერესებდა ბალახებისა და ფესვების შეგროვება და მათი სამკურნალო თვისებები იცოდა. ყმაწვილობის წლებში დიდი ინტერესით სწავლობდა სახალხო მედიცინას. ადრეულ ახალგაზრდობაში არც თუ უშედეგოდ მკურნალობდა კარის მსახურებს და მეზობელ გლეხობას, რის გამოც მას ხალხში "სათნო მფარველს" უწოდებდნენ".
"ივრის ხეობის ფშაველების სამედიცინო ფოლკლორში ფიქსირებული "შვიდი მაისი", როგორც "სისხლის გაღებისა" და "სამკურნალო მცენარეების შეგროვების დღე", დაკავშირებული უნდა იყოს შუმერულ სამყაროში გავრცელებულ ღვთაებრივ "შვიდთან".
/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქართული მედიცინის ისტორია", გვ. 31/
"ბერძენი და რომაელი ისტორიკოსები სამკურნალო მცენარეების გავრცელების ადგილად ხშირად საქართველოს ახსენებენ. თანამედროვე უცხოელი ავტორები მონათმფლობელურ საქართველოს - კოლხეთსა და იბერიას - სამკურნალო მცენარეებისა და წამლების (შხამების) ქვეყნად მიიჩნევენ და ხშირად "არგონავტიკასა" და მედეას ამბებს უკავშირებენ მათ შესახებ ცნობებს.
საინტერესო ცნობას გვაწვდის ამ საკითხიშ შესახებ ბერძენი ექიმი დიოსკორიდი (ქილიკიიდან), რომელიც ცხოვრობდა I საუკუნეში (ძვ. წ.). იგი აღწერს სამკურნალო მცენარეებს და მიუთითებს მათი გავრცელების ადგილს: "ერთია ძლიერ სასიამოვნო სუნის, რომელიც კოლხიდაში იზრდება, მეორეს კი - რომელსაც ზოგიერთნი გარეულ ნიორს უწოდებენ, ჰქვია "კოლხიკი".
/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქართული მედიცინის ისტორია", გვ. 74/
"მეტად მნიშვნელოვანია პლინიუსის შემდეგი ცნობა: "კამას სახელი გაუთქვა გველმა, რადგან, ჭამს რა მას, აღიდგენს მხედველობის სიმახვილეს და ადვილად იძრობს ძველ კანს. აქედან დაასკვნეს, რომ მისი წვენით იკურნება მხედველობის სისუსტე, თვით წვენს ღებულობენ მაშინ, როდესაც მცენარეს სრულყოფილად უვითარდება ღერო, მას აშრობენ მზეზე. მისგან თაფლის მიმატებით აკეთებენ მალამოს. ყველაზე კარგ წვენს მისგან ღებულობენ იბერიაში, აკეთებენ მას ამ მცენარის გამონაჟონი წვეთებიდან და ახალი თესლიდან. მაგრამ ღებულობენ მას აგრეთვე ფესვებიდანაც. ჭრიან ა მაშინ, როდესაც იგი იწყებს ყლორტების წარმოქმნას"
/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქართული მედიცინის ისტორია", გვ. 75/
"კოლხეთის ასულის "მედეას გრძნეული წამალი ხალხური სამკურნალო საქმის განვითარებაზე მიუთითებს"
"XIX საუკუნის პირველ ნახევარში საყოველთაოდ ცნობილი იყვნენ ხალხური დასტაქრები: ძმები იაგულაშვილები, იაშვილები, ზაქარია ლომიძე და სხვ., რომელთაც რუსეთის მთავრობამ ოპერაციების ჩატარების ნებართვა მისცა სპეციალური ატესტატით. იაგულაშვილები სპეციალური მედლებითაც კი იყვნენ დაჯილდოებულნი"
/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქართული მედიცინის ისტორია", გვ. 160/
"აღსანიშნავია, რომ საქართველოს ზოგიერთი კუთხეში დღემდე შემორჩენილია ხალხური როგორც რაციონალური (მკურნალობა მცენარეულობით, მინერალური წყლებით, ქირურგიული ჩარევით) მკურნალობის წესები, ისე სხვადასხვა რიტუალი. უაღრესად საინტერესოა თუნდაც ის, რომ ხევსურეთში ფართოდ იყო გავრცელებული ჭრილობათა და მოტეხილობათა, აგრეთვე თავის ქალის ტრეპანაციის ხალხური მეთოდებით მკურნალობა. შეიძლება დადასტურებულად ჩავთვალოთ, რომ ყვავილის აცრის საქმეში ქართველ ხალხს ძალიან დიდი ღვაწლი მიუძღვის"
/საქართველოს ისტორიის პალიტრა, "ქართული მედიცინის ისტორია", გვ. 80/
რუისის წმინდა კვირიკე და ივლიტას სახელობის დედათა მონასტეში დედა მართა (ჩხიკვიშვილი) ამზადებს ფსორიაზის წამალს რომელსაც დიდი გამოყენება აქვს, საზღვარგარეთაც მიაქვთ.
უზრუნველყოფა Invision Power Board (http://www.invisionboard.com)
© Invision Power Services (http://www.invisionpower.com)