ცხოვრების მთავარი აზრი, მხოლოდ უფალშია ცხოვრების არსი პარამეტრები

[შოთა]

ვესახუროთ უფალს და სამშობლოს..

[Georg]

ანტონ კათალიკოსის ღვთისმეტყველურ ცოდნასა და ქარიზმაზე თუ გსმენიათ?

ჩემო მნათე!
მე უმეტესი რამ, რაც განგებამ ჩემთვის გასაგებად დააწესა, მიღებული მაქვს, ამიტომ ჩემ ცოდნას კი ნუ ამოწმებ, რასაც ახალს გაიგებ(თუ არის ასეთი) ჩემგან, ის გაითვალისწინე(თუ გსურს) იმიტომ რომ ცოდნის და გამოცდილების ძირითადი პორცია შენ, მომავალში მოგეცემა, ჩემგან განსხვავებით

ახლა, ჩვენი პატრიარქის, ბოლო დროინდელ, ერთ გამონათქვამს გთავაზობ, რომელიც შენგან შერისხულ ჩვენ ლიტერატურას ეხება(პატრიარქის განყოფილებაში განვათავსე სიტყვის მთლიანი ტექსტი - უწმიდესისა და უნეტარესის, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს--პატრიარქის ილია II-ის სიტყვა ურნალ "მნათობის" პრეზენტაციაზე; კათოლიკოს-პატრიარქის ფონდი, 30 ოქტომბერი, 2006 წელი)

"შემდეგ ჩვენ წავედით სინას მთაზე. დიდი და ძალიან კომფორტული მანქანა დაგვითმეს. ჩვენთან ერთად ბრძანდებოდა ალექსანდრიის პაპი და პატრიარქი თავისი თანმხლები პირებით, იყვნენ ასევე რუსეთის ეკლესიის წარმომადგენლებიც. მანქანაში სხვადასხვა თემებზე ვსაუბრობდით. საკმაოდ დიდი გზაა ქაიროდან სინას მთამდე. მანქანას გავაჩერებდიღ და გარეთ გამოვიდოდით, მაგრამ 5 წუთიც ვერ ვჩერდებოდით, ისეთი მცხუნვარე მზე იყო. მაშინ ასეთი იდეა დამებადა; შევთავაზე, მოდით, შევეჯიბროთ, ვინ უკეთ იცის თავისი პოეზია და ვის უფრო მდიდარი პოეზია აქვს - ბერძენ ხალხს, რუსს თუ ქართველებს მეთქი. ჩვენ, ორი პატრიარქი შევთანხმდით, და პირველობა, რა თქმა უნდა, ბერძნებს დავუთმეთ. ერთი მიტროპოლიტი გამოვიდა და ალბათ თხუთმეტიოდე წუთი ილაპარაკა. ცნობილი ავტორების ლექსებს კითხულობდა, შემდეგ რუსებს მოვუსმინეთ. ერთმა რუსმა არაფერი იცოდა თავისი პოეზიიდან; წამოიწყო:, - რამდენიმე სტრიქონი თქვა და დადუმდა, ის ლექსიც არ ახსოვდა ბოლომდე. ჩვენს დელეგაციაში ბრძანდებოდა მიტროპოლიტი კონსტანტინე მელიქიძე. მან მთელი "ვეფხისტყაოსანი" და დავით გურამიშვილის პოეზია ზეპირად იცოდა. მისი რიგი რომ მოვიდა, კითხვა დაიწყო, გავიდა ნახევარი საათი, ის კი მაინც არ ჩერდებოდა. ბოლოს მე ვუთხარი, მეუფეო, დაამთავრეთ, თორემ უხერხულია ამათ წინაშე-მეთქი.

ამით ის მინდა ვთქვა, რომ ქართველ ერში მშობლიური ლიტერატურის სიყვარული არასოდეს ჩაკვდება! "

დანარჩენი პატრიარქის განყოფილებაში იხილე!

უფალს ებარებოდე!

[მნათე]

ჰუმანიზმი ქრისტიანულ იდეას ეწინააღმდეგება, ეს ახალი არ არის ჩვენ ქრისტიანნი ვართ და არა ჰუმანისტები, ჩვენ ხსნას ვეძებთ და არა ბედნიერებას-ამ ქვეყანაზე მე არაფრის შეძულებას არ ვითხოვ, უბრალოდ ვაფიქსირებ ქრისტიანულ პოზიციას "ჰუმანიზმი ადამიანის გაღმერთებაა, არაქრისტიანული გზით"

[მარინე]

ჰუმანიზმი ქრისტიანულ იდეას ეწინააღმდეგება, ეს ახალი არ არის ჩვენ ქრისტიანნი ვართ და არა ჰუმანისტები, ჩვენ ხსნას ვეძებთ და არა ბედნიერებას-ამ ქვეყანაზე მე არაფრის შეძულებას არ ვითხოვ, უბრალოდ ვაფიქსირებ ქრისტიანულ პოზიციას "ჰუმანიზმი ადამიანის გაღმერთებაა, არაქრისტიანული გზით"

მე,როგორც მომავალი ფსიქოლოგი,რომელსაც ამ თემაზე რაღაც გაეგება,გეთანხმები

pirovnebis optimisturi humanisturi xedva sasiamovno siaxle iyo mravali fsiqologisaTvis, romlebic aRizardnen froidiseuli medicinis "momwaro dietaze". humanisturi midgomebi fokusirdeba gaumjobesebaze, an imaze, rom cxovreba ufro advilad mosanelebeli, misaRebi gaxdes, da ara mtkivneuli mogonebebis gamoqeqvaze, romlebic xandaxan umjobesia, gandevnili darCes. humanisturi Tvalsazrisi xazs usvams yoveli adamianis SesaZleblobas, moaxdinos Tavisi sruli potencialis realizacia.
ბოდიში,არაქართულ შრიფტზე

[Georg]

ჰუმანიზმი ქრისტიანულ იდეას ეწინააღმდეგება, ეს ახალი არ არის ჩვენ ქრისტიანნი ვართ და არა ჰუმანისტები, ჩვენ ხსნას ვეძებთ და არა ბედნიერებას-ამ ქვეყანაზე მე არაფრის შეძულებას არ ვითხოვ, უბრალოდ ვაფიქსირებ ქრისტიანულ პოზიციას "ჰუმანიზმი ადამიანის გაღმერთებაა, არაქრისტიანული გზით"

ჩემთვის, ჰუმანიზმი ადამიანური, ანუ უფლისმიერი სახის გამოჩენის უნარია, საიდან მოგაქვს ეს სლოგან-ლოზუნგები, დღეს მოდაში კია სლოგანთა ყვირილი, მაგრამ საქმე ისაა რა "შედეგების" მომტანია ისინი ჩვენი ერისთვის!
და თან ბოლო უსტარი ჰუმანიზმზე კი არა, შენს ამ პასუხზეა: "და მერე ვინ გითხრათ, რომ მათ ეკლესია იწყნარებს?" ჩემი კითხვა კი ასეთი იყო: ქართული ლიტერატურისა და ფილოსოფიის ისტორია(თუნდაც) "გააუქმე"?

[მნათე]

ჩემთვის, ჰუმანიზმი ადამიანური, ანუ უფლისმიერი სახის გამოჩენის უნარია, საიდან მოგაქვს ეს სლოგან-ლოზუნგები, დღეს მოდაში კია სლოგანთა ყვირილი, მაგრამ საქმე ისაა რა "შედეგების" მომტანია ისინი ჩვენი ერისთვის!
და თან ბოლო უსტარი ჰუმანიზმზე კი არა, შენს ამ პასუხზეა: "და მერე ვინ გითხრათ, რომ მათ ეკლესია იწყნარებს?" ჩემი კითხვა კი ასეთი იყო: ქართული ლიტერატურისა და ფილოსოფიის ისტორია(თუნდაც) "გააუქმე"?

ქართული ლიტერატურისა და ფილოსოფიის ისტორიაში, რაც არ უნდა ეწეროს, ჰუმანიზმი ქრისტიანული იდეის უარმყოფელი რამაა, ხოლო ლოზუნგს/ებს სხვა რამეში უფრო ვხედავ.

საკმარისია მარტივი განმარტება გააკეთო ამ ორი ცნებისა და უკვე დიდი და დიამეტრალური სხვაობა სახეზეა.

მაგ. როგორია ადამიანური ბუნება ქრისტიანიზმის მიხედვით? "ავადმყოფური-დაცემული ბუნების პატრონი, ვერარა სიკეთის მქმნელი" როგორია ადამიანი ჰუმანიზმის მიხედვით? "ღმრთეებრივი, ულამაზესი-ვნებებში ჩაძირული, აბსოლუტურად თავისუფალი, ზეაღმატებული, უზენაესი" (!)

რა არის ვნება ქრისტაინიზმისთვის? "ბორკილი", რა არის ვნება ჰუმანიზმისთვის? "თავისუფლების წყარო"

რა არის მიზანი ქრისტიანიზმის? "ღმერთად ქცევა-ვნებათაგან თავისუფლება", რა არის მიზანი ჰუმანიზმისა? "ვნებას მიცემა-სრული "თავისუფლება" ამ ქვეყანაზე"

ეს ხსნის იდეის უაყოფაა.

[Georg]

ქართული ლიტერატურისა და ფილოსოფიის ისტორიაში, რაც არ უნდა ეწეროს, ჰუმანიზმი ქრისტიანული იდეის უარმყოფელი რამაა, ხოლო ლოზუნგს/ებს სხვა რამეში უფრო ვხედავ.

საკმარისია მარტივი განმარტება გააკეთო ამ ორი ცნებისა და უკვე დიდი და დიამეტრალური სხვაობა სახეზეა.

მაგ. როგორია ადამიანური ბუნება ქრისტიანიზმის მიხედვით? "ავადმყოფური-დაცემული ბუნების პატრონი, ვერარა სიკეთის მქმნელი" როგორია ადამიანი ჰუმანიზმის მიხედვით? "ღმრთეებრივი, ულამაზესი-ვნებებში ჩაძირული, აბსოლუტურად თავისუფალი, ზეაღმატებული, უზენაესი" (!)

რა არის ვნება ქრისტაინიზმისთვის? "ბორკილი", რა არის ვნება ჰუმანიზმისთვის? "თავისუფლების წყარო"

რა არის მიზანი ქრისტიანიზმის? "ღმერთად ქცევა-ვნებათაგან თავისუფლება", რა არის მიზანი ჰუმანიზმისა? "ვნებას მიცემა-სრული "თავისუფლება" ამ ქვეყანაზე"

ეს ხსნის იდეის უაყოფაა.

პასუხის ტექსტიდან, წითელი კურსივით გამოყოფილ ციტატათა წარმომავლობა მიბოძე, ჩემთვის "აღმოჩენაა", რომ ქართული ლიტერატურა, ჰუმანიზმის შენეული დეფინიციის გამო ადამიანს "ზეაღმატებულად" და "უზენაესად" მიიჩნევს, ყოველ შემთხვევაში ჩვენი ლიტერატურის კლასიკა ასეთ რაიმეს არ უშვებს, "დანიშნული" კლასიკოსების არ ვიცი, არასდროს დავინტერესებულვარ!

[მნათე]

პასუხის ტექსტიდან, წითელი კურსივით გამოყოფილ ციტატათა წარმომავლობა მიბოძე, ჩემთვის "აღმოჩენაა", რომ ქართული ლიტერატურა, ჰუმანიზმის შენეული დეფინიციის გამო ადამიანს "ზეაღმატებულად" და "უზენაესად" მიიჩნევს, ყოველ შემთხვევაში ჩვენი ლიტერატურის კლასიკა ასეთ რაიმეს არ უშვებს, "დანიშნული" კლასიკოსების არ ვიცი, არასდროს დავინტერესებულვარ!

იქნებ მოკვდავთა ენაზე რის მოყვანას მთხოვთ?

[Georg]

იქნებ მოკვდავთა ენაზე რის მოყვანას მთხოვთ?

ქართული ლიტერატურისა და ფილოსოფიის ისტორიაში, რაც არ უნდა ეწეროს, ჰუმანიზმი ქრისტიანული იდეის უარმყოფელი რამაა, ხოლო ლოზუნგს/ებს სხვა რამეში უფრო ვხედავ.

საკმარისია მარტივი განმარტება გააკეთო ამ ორი ცნებისა და უკვე დიდი და დიამეტრალური სხვაობა სახეზეა.

მაგ. როგორია ადამიანური ბუნება ქრისტიანიზმის მიხედვით? "ავადმყოფური-დაცემული ბუნების პატრონი, ვერარა სიკეთის მქმნელი" როგორია ადამიანი ჰუმანიზმის მიხედვით? "ღმრთეებრივი, ულამაზესი-ვნებებში ჩაძირული, აბსოლუტურად თავისუფალი, ზეაღმატებული, უზენაესი" (!)

რა არის ვნება ქრისტაინიზმისთვის? "ბორკილი", რა არის ვნება ჰუმანიზმისთვის? "თავისუფლების წყარო"

რა არის მიზანი ქრისტიანიზმის? "ღმერთად ქცევა-ვნებათაგან თავისუფლება", რა არის მიზანი ჰუმანიზმისა? "ვნებას მიცემა-სრული "თავისუფლება" ამ ქვეყანაზე"

ეს ხსნის იდეის უაყოფაა.

"მოკვდავთა ენაზე" - აი აქ, შენს მიერ, რაც წითლადაა და ბრჭყალებით გამოყოფილი, საიდანაა ციტირებული?

[მნათე]

"მოკვდავთა ენაზე" - აი აქ, შენს მიერ, რაც წითლადაა გამოყოფილი საიდანაა ციტირებული?

ჯერ ეს იყოს ვფიქრობ აქ კარგადაა გამოკვეთილი ადამიანის "ავადმყოფური" ასპექტები. . .

ალექსი ოსიპოვი

რუსეთის სასულიერო აკდამეიის, ღვთისმეტყველების მაგისტრი




რატომ არის მართლმადიდებლობა ჭეშმარიტი რელიგია

ამჟამად ყველანი ისეთ ცხოვრებისეულ ვითარებაში ვიმყოფებით, როცა უკვე არანაირი ზღუდით არ შეგვიძლია გავემიჯნოთ გარემომცველ სამყაროს, სადაც რელიგიური მრავალმხრივობა სუფევს. ირგვლივ ურიცხვი მქადაგებელი გაჩნდა და ყველა მათგანი საკუთარ იდეებს, ცხოვრებისეულ ნორმებს, რელიგიურ შეხედულებებს გვთავაზობს. ამ მხრივ წინა თაობებს თანამედროვეობის შესაშური ნამდვილად არაფერი აქვთ. განვლილი უახლოესი ეპოქის პრობლემა რელიგიისა და ათეიზმის, ანუ მათი ურთიერთმიმართების საკითხი იყო.

დღევანდელობა ბევრად უფრო დიდი და უარესი პრობლემის წინაშე აღმოჩნდა. ღმერთის არსებობა-არარსებობის გარკვევა მხოლოდ პირველი საფეხურია. ვთქვათ, ადამიანი დარწმუნდა ღვთის არსებობაში. რა უნდა ქნას შემდგომ? სარწმუნოება ბევრია, რომელი მათგანი აირჩიოს? ქრისტიანი გახდეს თუ მუსულმანი? იქნებ, ბუდისტი? მაშინ კრიშნაიზმმა რა დააშავა? ჩამოთვლას აღარ გავაგრძელებ. ახლა იმდენი რელიგია არსებობს... ვთქვათ, ადამიანმა გააღწია ამ მრავალრელიგიური ჯუნგლებიდან და ქრისტიანი გახდა. დარწმუნდა, რომ ქრისტიანობა - საუკეთესო და სწორი რელიგიაა. მაგრამ შემდეგ როგორ განაგრძოს? რომელი ქრისტიანობა აირჩიოს? ისიც ხომ მრავალსახოვანია. მართლმადიდებლებს შეუერთდეს, კათოლიკებს, ორმოცდაათიანელებს, ლუთერანებს... (ჩამოთვლას ამჯერადაც არა აქვს აზრი). აი, რა ვითარებაში აღმოჩნდა თანამედროვე ახალგაზრდობა. ამასთან, ახალი და ძველი რელიგიების და არამართლმადიდებლური კონფესიების წარმომადგენლებს მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით პროპაგანდის ბევრად უფრო მეტი შესაძლებლობები გააჩნიათ, ვიდრე ჩვენ, მართლმადიდებლებს...

ამდენად, თანამედროვე ადამიანის უპირველესი პრობლემა არის სარწმუნოებათა, რელიგიათა და მსოფლმხედველობათა სიმრავლე.

მოდით, ამ სიმრავლეში გასარკვევად, ისე განვიხილოთ ზოგიერთი მათგანი, თითქოს, შევდიოდეთ იმ ოთახებში, რომლებიც თანმიმდევრობით იღება ჭეშმარიტების მაძიებელი უამრავი ჩვენი თანამედროვის წინაშე. ვეცდები, ძალიან ზოგად, მაგრამ პრინციპულ შტრიხებში დაგანახოთ, თუ რატომ არის ადამიანი ვალდებული (მას არა მარტო შეუძლია, არამედ, მართლაც, ვალდებულია) შეგნებულად გახდეს მართლმადიდებელი ქრისტიანი.

დავიწყოთ პირველი პრობლემით: „რელიგია და ათეიზმი“.

სხვადასხვა კონფერენციებზე,სადაც განათლებულ, განსწავლულ ადამიანებს ვხვდებით, ხშირად გვეკითხებიან ერთსა და იმავეს: ვინ არის ღმერთი? არსებობს თუ არა ის? ან რა საჭიროა იგი? თუ ღმერთი არსებობს, რატომ პირდაპირ არ აცხადებს საკუთარი თავის შესახებ?..

რა პასუხი გავცეთ მათ?

ეს საკითხი, ჩემის აზრით, შეიძლება გადაწყდეს თანამედროვე ფილოსოფიური აზროვნების მეშვეობით, რომელსაც ეგზისტენციალიზმი ეწოდება. რაში მდგომარეობს ადამიანური ცხოვრების საზრისი, მისი ძირითადი შინაარსი? რა თქმა უნდა, სიცოცხლეში, სხვაგვარად როგორ იქნება? რა აზრი შემიძლია განვიცადო, როცა მძინავს? ცხოვრების აზრი, საკუთარი არსებობისა და მოღვაწეობის ნაყოფთა შეცნობა, „გემოს გაგება“ შეიძლება იყოს მხოლოდ. ადამიანი არ ფიქრობს, რომ სიცოცხლის აზრი, შესაძლოა, სიკვდილი იყოს. სწორედ აქ გადის გადაულახავი ზღვარი რელიგიასა და ათეიზმს შორის. ქრისტიანობა ამტკიცებს, რომ ამქვეყნიური ყოფა მხოლოდ საწყისი, საწინდარი საშუალებაა მარადისობაში გადასასვლელად. იგი უხსნის ადამიანს, თუ რისი გაკეთება მართებს საუკუნო ცხოვრების მოსაპოვებლად. როგორი უნდა იყოს, რომ იქ მოხვდეს. ათეიზმი ამტკიცებს, რომ არ არსებობს არც ღმერთ, არც სული, არც მარადისობა, ამიტომ, გწამდეს, ადამიანო, რომ შენ მოგელის საუკუნო სიკვდილი! შიშის ზარი გვეცემა, საშინელი უიმედობა და სასოწარკვეთილება გვიპყრობს, ტანში ჟრუანტელი გვივლის ამ საზარელი სიტყვების გაგონებაზე: ადამიანო, შენ საუკუნო სიკვდილი გელის! აღარაფერს ვამბობთ, რბილად რომ ვთქვათ, უცნაური მტკიცებულებების შესახებ, რომლებიც ამ შეხედულების დასასაბუთებლად მოჰყავთ. იგი ისედაც აძრწუნებს ადამიანის სულს.

როცა ადამიანს ტყეში გზა დაებნევა, აქეთ-იქით აწყდება და შინისკენ მიმავალ ბილიკებს ეძებს, ამ დროს თუ ვინმეს გადაეყარა და ჰკითხა: „აქედან როგორ გავაღწიო?“ ეს უკანასკნელი კი პასუხობს: „აქედან ვერ გააღწევ, ამიტომ ეცადე, აქვე მოეწყო, როგორც მოახერხებო“, საეჭვოა, რომ გზააბნეულმა მას დაუჯეროს. იგი აუცილებლად განაგრძობს ძიებას. თუ ისეთი ვინმე შეხვდება, რომელიც ეტყვის: „კი, გასასვლელი არის. ახლავე გეტყვი, როგორ გაიგნო გზა“, - განა მას არ მიენდობა? იგივე ხდება მსოფლმხედველობრივი არჩევანის დროს, როცა ადამიანი რელიგიისა და ათეიზმის პირისპირ აღმოჩნდება. სანამ ადამიანს ჭეშმარიტების, ცხოვრების აზრის ძიების ნაპერწკალი მაინც უღვივის, ფსიქოლოგიურად არ შეუძლია მიიღოს კონფეცია, რომ ყველა ადამიანს ელის საუკუნო სიკვდილი, რომლის „მისაღწევად“ აუცილებელია ცხოვრების ეკონომიური, სოციალური, პოლიტიკური და კულტურული პირობების გაუმჯობესება. შემდეგ კი ყველაფერი კარგად იქნება - ხვალ თქვენ მოკვდებით და სასაფლაოზე წაგასვენებთ. პირდაპირ, „შესანიშნავია!“

ზემოთქმულით მხოლოდ ერთ, ფსიქოლოგიურ ძალზე არსებით მხარეზე მიგანიშნეთ, რომელიც, ჩემის აზრით, სულით ცოცხალი ყოველი ადამიანისათვის სრულიად საკმარისია იმაში დასარწმუნებლად, რომ ცხოვრების საზრისზე საუბარი იწყება მხოლოდ იმის აღიარებით, ვისაც ჩვენ ღმერთს ვუწოდებთ.

ასე რომ, მე ღმერთი მწამს! ჩავთვალოთ, რომ პირველი ოთახი გავიარეთ. რაკი ვირწმუნე ღმერთი, მეორე ოთახში შევედი... აქაც დიდი სიჭრელეა, ყველა გაიძახის: „ჭეშმარიტება მხოლოდ ჩემთანაა“. მუსულმანები, კონფუციელები, ბუდისტები, იუდეველები - ვინ გინდა, რომ აქ არ იყოს. ქრისტიანი მქადაგებელიც აქვეა, სხვების გარემოცვაში, და მე ვეძებ, რომელია მათ შორის მართალი, რომელს ვერწმუნო?

აქ ორი მიდგომა არსებობს (იქნებ მეტიც, მაგრამ მე ორს დავასახელებ). პირველი - შედარებითი საღვთისმეტყველო ანალიზის გზაა, რომელიც რელიგიის კარგად შესწავლად ითვალისწინებს. ამ გზას ყველა ვერ გაჰყვება. იგი დიდ დროს, ძალისხმევა და, თუ გნებავთ, შესაბამის უნარსაც მოითხოვს.

არის მეორე მეთოდიც. ბოლოს და ბოლოს, ყველა რელიგია ადამიანისკენაა მიმართული და უხსნის, თუ რა არის ჭეშმარიტება. ამასთან, ყველა მსოფლმხედველობა და რელიგია ერთსულოვანია იმაში, რომ თანამედროვე ადამიანი პოლიტიკური, სულიერ-ეკონომიკური, სულიერი, მორალური და კულტურული პირობები არანორმალურია. იქნებ, ზოგიერთები სჯერდებიან იმას, რაც არის, მაგრამ ადამიანთა დიდი უმრავლესობა, მეტნაკლებად, სწორედ ამის გამო იტანჯება. მთლიანად კაცობრიობას ეს ყველაფერი ვერ აკმაყოფილებს. იგი ეძებს რაღაც სხვას, უმჯობესს, ისწრაფვის სადღაც, შეუცნობელი მომავლისკენ, ელის „ოქროს საუკუნეს“...

ნათქვამიდან ცხადი ხდება, თუ რატომ დადის ყველა რელიგიის, ყველა მსოფლმხედველობის არსი ცხონების შესახებ სწავლებამდე. აი, სწორედ აქ ვხვდებით იმას, რაც, ჩემის აზრით, უკვე გვაძლევს საშუალებას, გავაკეთოთ დასაბუთებული არჩევანი, როცა რელიგიური მრავალფეროვნების წინაშე აღმოვჩნდებით. ყველა სხვა რელიგიისაგან განსხვავებით, ქრისტიანობა ამტკიცებს, რაღაც ისეთს, რაც სხვა რელიგიებმა (და მითუმეტეს, არარელიგიურმა მსოფლმხედველობამ) უბრალოდ, არ იციან. და არა მარტო არ იციან, არამედ, როცა გადაეყრებიან ხოლმე ასეთ რამეს, გაცხარებით უკუაგდებენ. ეს მტკიცება მოიცავს ე.წ. პირველქმნილი ცოდვის ცნებას. ცოდვაზე ლაპარაკობს ყველა რელიგია, მსოფლმხედველობა და იდეოლოგია (მართალია, მას სხვადასხვაგვარ სახელს არქმევენ, მაგრამ ამას დიდი მნიშვნელობა არა აქვს), მაგრამ არც ერთი მათგანი ადამიანის ბუნებას მის ახლანდელ მდგომარეობაში დასნეულებულად (დაზიანებულად) არ მიიჩნევს. ქრისტიანობა კი ამტკიცებს, რომ ის მდგომარეობა, რომელშიც ჩვენ ყველანი, ადამიანები, დავიბადეთ, ვიმყოფებით, ვიზრდებით და ვყალიბდებით, განვიცდით ტკბობას, ვერთობით, ვსწავლობთ, აღმოჩენებს ვაკეთებთ და ასე შემდეგ - ეს არის საშინელი სნეულების, საშინელი დაზიანების მდგომარეობა. ჩვენ ავადა ვართ. საუბარი არაა გრიპზე, ბრონქიტზე, ან ფსიქიკურ დაავადებაზე. არა და არა, ფსიქიურად ჩვენ ჯანმრთელნი ვართ - ურთულესი ამოცანების გადაჭრა და კოსმოსში გაფრენაც კი შეგვიძლია - ჩვენ სხვა მხრივ ვართ მწარედ დაავადებულები. ადამინური ყოფიერების დასაწყისში მოხდა ერთიანი ადამიანური არსების რაღაც ტრაგიკული გახლეჩა თითქოსდა დამოუკიდებლად არსებულ ურთიერთმოქიშპე ნაწილებას - გონებად, გულად და ფიზიკურ სხეულად, (მსგავსი კრილოვის იგავისა - „გედი, კიბორჩხალა და ქარიყლაპია“). ის, რასაც ქრისტიანობა ამტკიცებს, ბევრისთვის აბსურდია და აღშფოთებას იწვევს: „მე არანორმალური ვარ? დიდი ბოდიში, იქნებ სხვები არიან ასეთები, მაგრამ მე - ნამდვილად არა“. და თუ ქრისტიანობას ვერწმუნებით, სწორედ აქ არის ძირი და სათავე იმისა, რომ ადამიანის ცხოვრებაში, როგორც ინდივიდუალური, ისე ზოგადსაკაცობრიო მასშტაბით, ერთი ტრაგედია მეორეს მოსდევს. რადგან, თუ ადამიანი სერიოზულადაა ავად, ის კი ამას ვერ ამჩნევს და არ მკურნალობს, რა თქმა უნდა, იღუპება.

სხვა რელიგიები არ აღიარებენ ადამიანში ამ სნეულებას, მხოლოდ უარყოფებ მას. ისინი თვლიან, რომ ადამიანი - ეს არის ჯანსაღი მარცვალი, რომელიც შეიძლება განვითარდეს როგორც ნორმალურად, ასევე არანორმალურად. მისი განვითარება დამოკიდებულია სოციალურ გარემოზე, ეკონომიკურ პირობებზე, ფსიქოლოგიურ ფაქტორებზე და ბევრ სხვა რამეზეც. ამიტომ, ადამიანი კარგიც შეიძლება იყოს და ცუდიც, მაგრამ თავისი ბუნებით ის კარგია. აი, არაქრისტიანული ცნობიერების მთავარი ანტითეზისი. არაფერს ვამბობს არარელიგიურ ცნობიერებაზე. მასზე სათქმელი არაფერია - ის საერთოდ: „ადამიანი - ეს ამაყად ჟღერს“. მხოლოდ ქრისტიანობა ამტკიცებს, რომ ჩვენი ახლანდელი მდგომარეობა - ესაა საშინელი გარყვნის, დაცემის მდგომარეობა, ამასთან, ისეთი გარყვნის, რომ თვით ადამიანს საკუთარი ძალებით მისი განკურნება არ შეუძლია. ამ მტკიცებაზეა აგებული უდიდესი ქრისტიანული დოგმატი ქრისტეზე, როგორც მხსნელზე.

სწორედ ეს იდეა არის პრინციპული ზღვარი ქრისტიანობასა და ყველა სხვა რელიგიას შორის.

ახლა კი შევეცდები გაჩვენოთ, რომ ქრისტიანობას, სხვა რელიგიებისგან განსხვავებით, შეუძლია, ობიექტურად დაასაბუთოს მის მიერვე მოცემული მტკიცება. მოდით, მივმართოთ კაცობრიობის ისტორიას, ვნახოთ, რითი ცხოვრობს და რა მიზნები გააჩნია მას ჩვენი, ადამიანური მზერისთვის მისაწვდომი დროის მანძილზე. თქმაც არ უნდა - მას სურს, ღვთის სასუფეველი დაამყაროს დედამიწაზე, ე.ი. სამოთხე მოაწყოს. ზოგიერთებს ამ მიზნის განხორციელება ღვთის შეწევნით სურთ. თუმცა, ამ შემთხვევაშიც უფალი განიხილება არა როგორც სიცოცხლის უმაღლესი მიზანი, არამედ როგორც საშუალება ამქვეყნიურ სიკეთეთა მისაღწევად. სხვებს ღმერთი საერთოდ არ სჭირდებათ. მაგრამ მთავარი სხვა რამეა. ყველას ესმის, რომ შეუძლებელია დედამიწაზე სასუფევლის მოწყობა ისეთი ელემენტალური რამეების გარეშე, როგორიცაა: მშვიდობა, სამართლიანობა, სიყვარული (თავითავად ცხადია, რა სამოთხე შეიძლება იყოს იქ, სადაც ომი, უსამართლობა და ბოროტება სუფევს?!), თუ გნებავთ, ურთიერთპატივისცემა - აქამდეც დავედით. ესე იგი, ყველას მშვენივრად ესმის, რომ ამ ძირითადი ზნეობრივი ფასეულობების განხორციელების გარეშე შეუძლებელია რამენაირი კეთილდღეობის მიღწევა დედამიწაზე. კაცობრიობა კი რას აკეთებს მთელი ისტორიის მანძილზე? ერიჰ ფრომს კარგად აქვს ნათქვამი: „კაცობრიობის ისტორის სისხლითაა დაწერილი. ეს - მუდმივი ძალადობის ისტორიაა“. ზუსტია!

ისტორიკოსებს, განსაკუთრებით კი სამხედრო ისტორიკოსებს, შესაბამისი მაგალითების მოხმობით თვალნათლივ შეუძლიათ გვაჩვენონ, თუ რითია აღსავსე კაცობრიობის მთელი ისტორია: ომები, სისხლისღვრები, ძალადობა და სისასტიკე. იდეურად მეოცე საუკუნე „უმაღლესი ჰუმანიზმის“ საუკუნეა. სინამდვილეში კი, „სრულყოფილების“ ეს მწვერვალი დაღვრილი სისხლით აღემატა კაცობრიობის ყველა წინა საუკუნეს, ერთად აღებულს. ჩვენს წინაპრებს რომ დაანახათ ის, რაც XX საუკუნეში მოხდა, სისასტიკის, უსამართლობისა და სიცრუის მასშტაბები შეაძრწუნებდათ. რაღაც მიუწვდომელი პარადოქსია იმაში, რომ თავისი ისტორიის განვითარებასთან ერთად კაცობრიობა სულ უფრო და უფრო შორდება იმ ძირითად იდეას, მიზნებსა და ზრახვებს, რომლისკენაც თავდაპირველად იყო მიმართული მთელი მისი ძალისხმევა.

მინდა დავსვა ასეთი რიტორიკული შეკითხვა: „შეიძლება გონიერი არსება ასე იქცეოდეს?“ ისტორია პირდაპირ დაგვცინის, ირონიულად მოგვიგებს: „კაცობრიობა ჭეშმარიტად გონიერი და ჯანსაღია. იგი სულით ავადმყოფი არ არის, არა და არა. ის, უბრალოდ, იმაზე ცოტა მეტს და ოდნავ უარესს აკეთებს, რასაც გიჟები საგიჟეებში სჩადიან“.

ვაი, რომ ეს ფაქტია და მას ვერსად გავექცევით. სინამდვილე გვიჩვენებს, რომ მხოლოდ ცალკეული ადამიანები კი არ ცდებიან - არამედ ეს არის რაღაც ისეთი თვისება, რომელიც პარადოქსულად მოიცავს მთელ კაცობრიობას.

თუ ადამიანს ეყოფა ზნეობრივი ძალა, „შემობრუნდეს საკუთარი თავისკენ“, შეხედოს საკუთარ თავს, არანაკლებ შთამბეჭდავ სურათს იხილავს. პავლე მოციქულმა იგი ზუსტად დაახასიათა: „უბადრუკი მე ესე კაცი“ (რომ. 7, 24), „რამეთუ არა რომელი-იგი მნებავს კეთილი მას ვჰყოფ, არამედ რომელი-იგი არა მნებავს ბოროტი, მას ვიქმ“ (რომ. 7, 19). და მართლაც, ვინც ოდნავ მაინც მიაქცევს ყურადღებას იმას, რაც მის სულში ხდება, ზერელედ მაინც მოსინჯავს საკუთარ თავს, შეუძლებელია, ვერ შენიშნოს, თუ როგორაა სულიერად დასნეულებული, რამდენადაა დამორჩილებული და დამონებული სხვადასხვა ვნებების ზემოქმედებას. უაზრობაა, ვიკითხოთ: „უბედურო ადამიანო, რას ნთქავ ამ ხორაგს, რას ეძალები სასმელს, რატომ ცრუობ, რატომ გშურს, რას მეძაობ და ა.შ.? შენ ხომ ამით თავს იღუპავ, ოჯახს ანგრევ, საკუთარ შვილებს ამახინჯებ, წამლავ ატმოსფეროს შენს ირგვლივ. რატომ იკლავ თავს, რას ისერავ და იჩხვლეტ სხეულს, რატომ იფუჭებ ნერვებს, ფსიქიკას, ხორცსაც იუძლურებ? ხომ გესმის, რომ ეს ყველაფერი დამღუპველია?“ - „კი, მესმის, მაგრამ არ შემიძლია, ეს არ ვაკეთო“. ბასილი დიდს ერთხელ უთქვამს: „ადამიანთა სულებში არ ჩასახულა იმაზე დამღუპველი ვნება, ვიდრე შურია“. ასე რომ, ადამიანი, იტანჯება რა, როგორც წესი, ვერ ახერხებს გაუმკლავდეს საკუთარ თავს და სწორედ მაშინ, სულის სიღრმეში ყოველი გონიერი ადამიანი შეიცნობს იმას, რაზეც ქრისტიანობა ამბობს: „არა რომელი-იგი მნებავს კეთილი, მას ვჰყოფ, არამედ რომელი-იგი არა მნებავს ბოროტი, მას ვიქმ“ (რომ. 7, 19). რა არის ეს - ჯანმრთელობა თუ ავადმყოფობა?

როგორ შეიძლება შეიცვალოს ადამიანი სწორი ქრისტიანული ცხოვრებით? ისინი, ვინც განიწმინდნენ ვნებათაგან და თავმდაბლობა მოიპოვეს, ღირსი სერაფიმ საროველის სიტყვებით რომ ვთქვათ, „სული წმიდა მოიღეს“, ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით, ძალიან საინტერესო სულიერ მდგომარეობას აღწევდნენ: თავი ყველაზე უარესად მიაჩნდათ. პიმენი დიდი ამბობდა: „მერწმუნეთ, ძმანო, მეც იქ ჩამაგდებენ, სადაც სატანა ჩააგდეს“. როცა სისოი დიდი კვდებოდა, სახე მზესავით გაუბრწყინდა, შეუძლებელი იყო მისთვის თვალის გასწორება. წმინდანი კი ღმერთს ევედრებოდა, კიდევ ცოტაოდენი დრო მიეცა სინანულისთვის. რა არის ეს? რაღაც ფარისევლობა, მოჩვენებითი თავმდაბლობა? ღმერთა დაგვიფაროს! მათ ფიქრებით შეცოდებისაც ეშინოდათ, ამიტომაც, გულწრფელად ამბობდნენ იმას, რასაც სინამდვილეში განიცდიდნენ. ჩვენ ოდნავ მსგავს რამესაც კი არ განვიცდით. ყოველგვარი ჭუჭყითა ვარ აღსავსე, თავი კი ძალიან კარგი მგონია. მე კარგი ვარ! მერე რა, რომ ზოგჯერ ვცოდავ, უცოდველი არავინაა. მითხარით ერთი, ვინ მჯობია? თან, მე იმდენად არა ვარ დამნაშავე, რამდენადაც აი, ის ვიღაც კაცი, ვიღაც ქალი, და საერთოდ, სხვები. ჩვენ ვერ ვჭვრეტთ საკუთარ სულებს და ამიტომაც ვთვლით თავს ასე კარგებად. რა საოცარი განსხვავებაა წმინდა ადამიანთა და ჩვენს ხედვას შორის!

ვიმეორებ, ქრისტიანობა ამტკიცებს, რომ ადამიანი თავისი ბუნებით, თავის ახლანდელ, ეგრეთ წოდებულ ნორმალურ მდგომარეობაში, საშინლად დასნეულებულია. სამწუხაროდ, ჩვენ ამას თითქმის ვერ ვამჩნევთ. უცნაური სიბრმავე, უსაშინლესი, უმთავრესი, რომელიც ჩვენშია, - ესაა საკუთარი სნეულების ვერდანახვა. არადა, ყველაზე საშიში სწორედ ეს არის. იმიტომ, რომ როცა ადამიანი ამჩნევს თავის სნეულებას, მკურნალობს, ექიმებს მიმართავს, დახმარებას ეძებს. მაგრამ როცა თავი ჯანმრთელად მიაჩნია, ექიმთან მას მიასწავლის, ვინც უმტკიცებს, სნეული ხარო. აი, ჩვენი ავადმყოფობის უმძიმესი ნიშანი. ხოლო კერძოდ თუ რას წარმოადგენს იგი, მთელი ძალითა და სიცხადით მოწმობს როგორც კაცობრიობის, ისე ცალკეული ადამიანების ცხოვრების წესი. და ყოველი ჩვენგანი ნათლად ხედავს ამას საკუთარი ცხოვრების მაგალითზე.

შემიძლია ვთქვა, რომ ადამიანური ბუნების დასნეულების შესახებ ქრისტიანული სწავლება უკვე ობიექტური დასტურია საიმისოდ, თუ რომელ რელიგიას უნდა მივმართო - იმას, რომელიც ავლენს ჩემს სნეულებებს და მათი მკურნალობის საშუალებებს მთავაზობს, თუ იმ რელიგიას, რომელიც ჩქმალავს ჩემს წყლულებს, ადამიანურ თავ-მოყვარეობას უკმევს და მეუბნება: ყველაფერი კარგადაა, ყველაფერი მშვენივრადაა, არავითარ მკურნალობას შენ არ საჭიროებ, პირიქით, გარემომცველ სამყაროს უნდა კურნავდე, თვითგანვითარებასა და თვით-სრულყოფაზე უნდა ზრუნავდე...

ისტორიულმა გამოცდილებამ კი გვიჩვენა, რასაც ნიშნავს მკურანლობაზე უარის თქმა.

კარგით, მივედით ქრისტიანობამდე. მადლობა უფალს, - ბოლოს და ბოლოს მივაგები ჭეშმარიტ სარწმუნოებას. შევდივარ მომდევნო ოთახში... მაგრამ ისიც ხალხითაა გაჭედილი. ისევ შეძახილები: ჩემი ქრისტიანული სარწმუნოება საუკეთესოა! კათოლიკე მოგვიწოდებს: შეხედეთ, რამდენი დგას ჩემს უკან - 1 მილიარდ 45 მილიონი. სხვადასხვა დომინაციის პროტესტანტები ამბობენ, ჩვენ 350 მილიონი ვართო. მართლმადიდებლები ყველაზე ცოტანი არიან - სულ 170 მილიონი. მართალია, ვიღაც მკარნახობს, რომ ჭეშმარიტება რაოდენობაში კი არა, ხარისხშია, მაგრამ საკითხი ძალიან სერიოზულად დგას. „მაინც სად არის ის, ჭეშმარიტი ქრისტიანობა?“

ამ საკითხის გადაწყვეტაც სხვადასხვაგვარად შეიძლება. სემინარიაში ყოველთვის გვთავაზობდნენ, ერთი მხრივ, კათოლიციზმისა და პროტესტანტიზმის, მეორე მხრივ კი - მართლმადიდებლობის დოგმატური სისტემების შედარებითი შესწავლის გზას. ეს მეთოდი უეჭველად იმსახურებს ყურადღებასა და ნდობას, მაგრამ მე ის საუკეთესოდ და სრულყოფილა სულაც არ მიმაჩნია, რადგან, ადამიანს თუ კარგი განათლება და საკმარისი ცოდნა არა აქვს, ძალიან გაუჭირდება დოგმატური დისკუსიების ლაბირინთში გაღწევა და იმის გარკვევა, თუ ვინაა მართალი და ვინ - მტყუანი. ამასთან, იქ ზოგჯერ ისეთი მძლავრი ფსიქოლოგიური მეთოდები გამოიყენება, რომლებითაც ძალიან ადვილია ადამიანისთვის თავგზის აბნევა. მაგალითად, თუ კათოლიკეებთან პაპის პრიმატის პრობლემას განიხილავ, გეტყვიან: „პაპი? პაპის პრიმატი და უცოდველობა? - რას ამბობთ, ეს ხომ სისულელეა. ეს იგივე, რაც პატრიარქის ავტორიტეტი. პაპის უცოდველობა და ძალაუფლება, პრაქტიკულად, არაფრით განსხვავდება ნებისმიერი ადგილობრივი მართლმადიდებელი ეკლესიის მეთაურის განცხადებებისა და ეპისკოპოსის ავტორიტეტულობისაგან“. სინამდვილეში კი, აქ პრინციპულად განსხვავებულ დოგმატურ და კანონიკურ დონეებთან გვაქვს საქმე. ასე რომ, დოგმატურ-შედარებითი მეთოდი საკმაოდ რთულია. განსაკუთრებით მაშინ, თუ უპირისპირდებით საქმეში ღრმად ჩახედულ ადამიანს, რომელიც ცდილობს, რადაც არ უნდა დაუჯდეს, თავისი აზრი მოგახვიოთ თავს.

არსებობს მეორე გზაც, რომელიც თვალნათლივ გვიჩვენებს, თუ რა არის კათოლიციზმი და საით მიაქანებს იგი ადამიანს. ესეც შედარებითი კვლევის მეთოდია, მაგრამ ამჯერად, კვლევის საგანს წარმოადგენს ცხოვრების სულიერი მხარე, რომელიც ნათლად იჩენს თავს წმინდანთა ცხოვრებაში. სრული ძალითა და სიცხადით სწორედ აქ ვლინდება „კათოლიკური სულიერების მთელი (ასკეტური ტერმინი რომ ვიხმაროთ) ხიბლი“, ხიბლის მდგომარეობა, რომელსაც უმძმესი შედეგები შეიძლება მოჰყვეს ცხოვრების ამ გზაზე შემდგარი ასკეტისთვის. საჯარო ლექციების კითხვისას, აუდიტორიიდან, სადაც სრულიად განსხვავებული ადამიანები იყრიან თავს, ხშირად მესმის კითხვები: „რითი განსხვავდება კათოლიციზმი მართლმადიდებლობისაგან? რაში გამოიხატება მისი ცდომილება? ხომ არ წარმოადგენს იგი, უბრალოდ, ქრისტესკენ მიმავალ სხვა გზას?“ და ბევრჯერ დავრწმუნებულვარ, რომ საკმარისია, რამდენიმე მაგალითის მოყვანა კათოლიკე მისტიკოსთა ცხოვრებიდან, რომ დაინტერესებულმა პირებმა მიპასუხონ: „გმადლობთ, ახლა ყველაფერი ცხადია“.

ჭეშმარიტად, ნებისმიერი ადგილობრივი მართლმადიდებელი ან არამართლმადიდებელი ეკლესია თავისი წმიდანებით ფასდება. მითხარით, ვინ არიან თქვენი წმინდანები და გეტყვით, როგორია თქვენი ეკლესია, რადგან ნებისმიერი ეკლესია წმინდანებად რაცხავს მათ, რომელთაც საკუთარი ცხოვრებით ხორცი შეასხეს ქრისტიანობის იმ იდეალს, რომელსაც გვისახავს ესა თუ ის ადგილობრივი ეკლესია. ამიტომაც, ამა თუ იმ ადამიანის კანონიზაცია წარმოადგენს ეკლესიის მოწმობას არა მარტო იმ ქრისტიანზე, რომელიც, მისი აზრით, ღირსია დიდებისა და მისაბაძ მაგალითად დასახვისა, არამედ, უპირველეს ყოვლისა, იგი არის ეკლესიის მოწმობა საკუთარ თავზე. წმინდანების მაგალითით ყველაზე დამაჯერებლად შეიძლება მსჯელობა ამა თუ იმ ეკლესიის ჭეშმარიტ ან მოჩვენებით სიწმინდეზე.

მოვიყვან რამდენიმე მაგალითს იმის საჩვენებლად, თუ როგორია სიწმინდის გაგება კათოლიკურ ეკლესიაში.

ერთი-ერთი უდიდესი „კათოლიკე წმინდანია“ ფრანცისკ ასიზელი (XII ს.). მისი სულიერი თვითშეგნება ცხადად ჩანს შემდეგი ფაქტებიდან. ერთხელ ფრანცისკი დიდხანს ლოცულობდა (მეტად დამახასიათებელია ლოცვის საგანი) „ორი წყალობისთვის“: „პირველი - რომ... შევძლო... განვიცადო ის ტკივილები, რომლებიც განიცადე შენ, უტკბესო იესო, შენი მტანჯველი ვნებების ჟამს. და მეორე წყალობა... რომ შევძლო შევიგრძნო... ის უსაზღვრო სიყვარული, რომლითაც იწვოდი შენ, ძეო ღვთისაო“. როგორც ვხედავთ, ფრანცისკეს საკუთარი ცოდვილობის შეგრძნება კი არ აწუხებდა, არამედ აშკარა პრეტენზიები ქრისტესთან თანატოლობაზე. ამ ლოცვის დროს მან „შეიგრძნო, რომ სრულიად გარდაისახა იესოდ“, რომელიც უკვე გამოუჩნდა ექვსფრთიანი სერაფიმის სახით და ცეცხლოვანი ისრები სტყორცნა ჯვარცმული მაცხოვრის ჭრილობების ადგილზე (ხელები, ფეხები და მარჯვენა ფერდი). ამ ხილვის შემდეგ ფრანცისკს გაუჩნდა მტკივნეული სისხლმდინარე ჭრილობები (სტიგმები) - „იესოს ვნებების“ ნაკვალევი (Лодыженский М.В. Свет Незримый - Пг. 1915. გვ. 109).

ამ სტიგმების ბუნება ფსიქიატრიაში კარგადაა ცნობილი. ჯვარცმული ქრისტეს ვნებებზე ყურადღების მუდმივი კონცენტრაცია მეტისმეტად აღაგზნებს ადამიანის ნერვებსა და ფსიქიკას და ხანგრძლივი ვარჯიშით, შესაძლოა, ეს მოვლენა გამოიწვიოს. ამაში მადლისმიერი არაფერია, რადგან ქრისტეს მიმართ ამგვარ თანაგანცდაში (compossio) არ არის ის ჭეშმარიტი სიყვარული, რომლის არსსაც უფალი ამ სიტყვებით გვიცხადებს: „რომელსა აქუნდენ მცნებანი ჩემნი და დაიმარხნეს იგინი, იგი არს, რომელსა უყუარ მე“ (ინ. 14, 21). ამიტომაც, თანაგანცდაზე ოცნება ერთ-ერთ უმძიმეს შეცდომას წარმოადგენს სულიერ ცხოვრებაში, მას ბევრი მოსაგრისთვის შეუქმნია დიდი წარმოდგენა საკუთარ თავზე და ამპარტავნებაში, აშკარა ხიბლისმიერ მდგომარეობაში ჩაუგდია, ეს კი, არცთუ იშვიათად, პირდაპირ ფსიქიურ დარღვევებთანაა დაკავშირებული (შედარებისთვის იკმარებს ფრანცისკის „ქადაგებები“ ჩიტების, მგლების, გვრიტების, გველების... ყვავილების მიმართ და მისი მოკრძალებული დამოკიდებულება ცეცხლთან, ქვებთან, მატლებთან).

ძალიან დამახასიათებელია ცხოვრების მიზანიც, რომელიც ფრანცისკმა დაისახა: „ვიღწვოდი და მსურს, კვლავაც ვიღვაწო... რადგან ამას პატივი მოაქვს“ (Святой Франциск Ассизский 1995, გვ. 145). ფრანცისკს სურს, ევნოს სხვებისთვის და სხვების ცოდვები გამოისყიდოს (გვ. 20). ამიტომ ხომ არ იყო, რომ სიცოცხლის დასასრულს მან გულწრფელად წარმოთქვა: „არ გამაჩნია არანაირი ცოდვა, რომელიც აღსარებით და სინანულით არ გამომესყიდოს“ (Лодыженский გვ. 129). ეს ყველაფერი მოწმობს იმას, რომ იგი ვერ ხედავს საკუთარ ცოდვებს, საკუთარ დაცემას, ესე იგი, სულიერად ის მუდმივ სიბნელეშია, ბრმაა.

შედარებისთვის მოვიგონოთ ღირსი სისოი დიდის (V ს.) მიცვალება. სულისა და ხორცის გაყრის ჟამს ძმებით გარშემორტყმული მოსაგრე უხილავ არსებებს ესაუბრებოდა. ბერების შეკითხვაზე, თუ ვის მიმართავდა იგი, წმიდანმა მიუგო: „ანგელოზები მოვიდნენ ჩემს წასაყვანად, მაგრამ მე ვევედრები მათ, ცოტა მადროვონ, რომ მოვინანიო“. ძმები, რომელთაც იცოდნენ, რომ მათი მოძღვარი სათნოებების მწვერვალამდე იყო ასული, შეეპასუხნენ: „შენ სინანული არ გჭირდება, მამაო“, რაზეც სისოიმ მიუგო: „ჭეშმარიტად არა ვუწყი, სინანულის დასაბამიც მოვიგე კი?“ (Лодыженский გვ. 133). ეს ღრმა შეგნება საკუთარი არასრულყოფილებისა წარმოადგენს ყველა ჭეშმარიტი არასრულყოფილებისა წარმოადგენს ყველაჭეშმარიტი მართლმადიდებელი წმინდანის მთავარ დამახასიათებელ ნიშანს.

მოვიხმოთ ნაწყვეტები „ნეტარი ანჟელას (1309) ხილვებიდან“ (Откровения блаженной Анжелы М. 191.).

სულიწმიდა მას თითქოს ასე მიმართავს: „ასულო ჩემო, ჩემო ტკბილო, მე შენ ძალიან მიყვარხარ“ (გვ. 95). „ვიყავი მოციქულებთან. ისინი ხორციელი თვალებით მხედავდნენ, მაგრამ ისე ვერ შემიგრძნობდნენ, როგორც შენ შემიგრძნობ“ (გვ. 96). ანჟელა ასე აღგვიწერს თავის ერთ-ერთ ხილვას: „წყვდიადში მე ვხედავ წმინდა სამებას და თვით სამებაში, რომელსაც წყვდიადში ვხედავ, მეჩვენება, თითქოს ვდგავარ და ვიმყოფები მის შუაგულში“ (გვ. 117). თავის დამოკიდებულებას იესო ქრისტესთან იგი ასე აღგვიწერს: „მე შემეძლო მთალიანად მოვქცეულიყავი იესო ქრისტეში“ (გვ. 176), ან: „მისი სიტკბობებისა და მასთან განშორების მწუხარების გამო ვყვიროდი და სიკვდილს ვნატრობდი“ (გვ. 101), - ამასთან, „ანჟელა ისეთი გააფრთებით იგვემდა თავს, რომ მონაზვნები იძულებულნი ხდებოდნენ, გაეყვანათ იგი ეკლესიიდან“ (გვ. 83).

ანჟელას „ხილვებს“ უხეშად, მაგრამ სწორად აფასებს მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი რუსი რელიგიური მოაზროვნე ა.თ.ლოსევი. კერძოდ, იგი წერს: „სხეულით ცთუნებასა და მოხიბლვას მოჰყვება ის, რომ „სულიწმინდა“ ეცხადება ნეტარ ანჟელას და ასეთ სატრფიალო სიტყვებს ჩასჩურჩულებს: „ასულო ჩემო, ჩემო ტკბილო, ასულო ჩემო, ტაძარო ჩემო, ასულო ჩემო, ტკბობავ ჩემო, გიყვარდე მე, რადგან ძალიან მიყვარხარ, იმაზე ბევრად მეტად, ვიდრე შენ გიყვარვარ“. წმინდანი სასიამოვნო მოთენთილობის მდგომარეობაშია, ტრფიალებით გამოწვეული ტანჯვის გამო ადილს ვერ პოულობს. მიჯნური კი ისევ ეცხადება და ეცხადება, სულ უფრო მეტად ახურვებს მის სხეულს, გულს, სისხლს. ქრისტეს ჯვარი მას საქორწინო სარეცელად ესახება...

რა შეიძლება იყოს იმაზე უფრო განსხვევებული ბიზანტიურ-რუსული მკაცრი და უბიწო მოსაგრეობისგან (ე.ი. მართლმადიდებლური მოსაგრეობისაგან, რომელსაც განსხვავებული ეროვნული ხასიათები კიდევ უფრო ამდიდრებს და ალამაზებს. - მთარგმნელის შენიშვნა), ვიდრე ეს გამუდმებული მკრეხელური განცხადებები: „ჩემი სული შეუქმნელ ნათელში იქნა შეწყნარებული და აღყვანილი“; ქრისტეს ჯვრის, ქრისტეს ჭრილობებისა და მისი სხეულის ცალკეული ნაწილების მიმართ მიპყრობილი ეს ვნებიანი მზერა, სისხლიანი ლაქების ეს ძალდატანებითი გამოწვევა საკუთარ სხეულზე... ყოველივე ამის დასასრული ასეთია: ქრისტე ჯვარზე მიმსჭვალულ ხელს შემოხვევს ანჟელას, მას კი, სული ელევა ტანჯვისა და ბედნიერებისაგან და ამბობს: „ზოგჯერ ამ უმჭიდროესი ჩახუტებისაგან სულს ეჩვენება, რომ ქრისტეს ფერდში შედის. შეუძლებელია იმ სიხარუ

[Georg]

გავეცანი ალექსი ოსიპოვის - რუსეთის სასულიერო აკდამეიის, ღვთისმეტყველების მაგისტრის შეიძლება სტატიას და შეიძლება საკურსო რეფერატს, ვუსურვებ მას, აღნიშნული ნაშრომი არ ყოფილიყოს მისი მოღვაწეობის პიკი, თუნდაც იმიტომ, რომ რუსებს(რუსი წმიდა მამების სულები, რომ ახლა არ შევაწოხოთ, ნუ შევეხებით) ყავთ მართლმადიდებლობაში, ალექსი ოსიპოვზე, გამორჩეულნი მოღვაწენი, თუნდაც ნიკოლაი ბერდიაევი და დიმიტრი მერეჟკოვსკი(მე ოსიპოვის კითხვას მათი კითხვა მირჩევნია), მაგრამ არც ესაა მთავარი, მე რა მიჯობს არჩევანისას!

სად დაინახე, ალექსი ოსიპოვის - რუსეთის სასულიერო აკდამეიის, ღვთისმეტყველების მაგისტრის, აღნიშნულ ნაშრომში ქართული ლიტერატურის გმობის საბუთი? ვის უწუნებ ღვთის სიყვარულსა და შიშს? რუსთაველს? ილია მართალს? ვაჟას? დავით გურამიშვილს?, ჩვენი ლიტერატურის ორგანულ ნაწილს აგიოგრაფიას აღარ შევეხები...

ქართული ლიტერატურა, ქრისტეს შობის შემდგომი პერიოდიდან, მყარად დგას მართლმადიდებლობის ფუნდამენტზე და სრულიად დაუსაბუთებლად და უადგილოდ მიმაჩნია, ყრმა რუსი მეცნიერის რეფერატის ან სტატიის მოხმობა იმის დასამტკიცებლად, რომ ათასწლეულების ხნოვანების ქართული ლიტერატურა, როგორც აღნიშნავ "ავადმყოფური ვნებების ბორკილების" და სხვა უკეთურობათა "პანდორას სკივრად"(ხაზგასმა ბრჭყალებით ჩემია) გამოაცხადო!

ოსიპოვს, მართლმადიდებლური დოგმატიზმის ცოდნის დემონსტრირების სურვილს არ ვუწუნებ, იდეურად ვეთანხმები მას, მაგრამ სასაბრო თემა იყო ქართული ლიტერატურის, შენგან აღმოჩენილი "მკრეხელობა", რაშიც ბუნებრივია ვერ დაგეთანხმები და მე ვინ ვარ? შენ წარმოიდგინე ვერც პატრიარქი გეთანხმება:

"მინდა ორიოდე სიტყვა ვთქვა ზოგადად ქართული ლიტერატურის შესახებ. მართლაც, ლიტერატურამ ეკლესიის წიაღში დაიწყო აღმავლობა. თქვენ კარგად იცნობთ კორნელი კეკელიძის "ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორიას". მართლაც, საოცარი შრომა გასწია ამ ადამიანმა. იგი იძულებული გახადეს, გაეხადა ანაფორა და შეეწყვიტა ღვთისმსახურება, გააძევეს სიონის ტაძრიდან, მაგრამ ის შინაგანად ეკლესიის წიაღში დარჩა.

რა იქნებოდა, რომ არ გვქონოდა ძველი ქართული საეკლესიო მწერლობა? ვერ აღორძინდებოდა ის საერო ლიტერატურა, რომელსაც ასე ვეთაყვანებით და რომლითაც ასე ვამაყობთ! ვერც დამკვიდრედებოდა იგი ასე ქართველი ადამიანის გულში.

მინდა ვთქვა, რომ ქართული ლიტერატურა იყო, არის და იქნება წინამძღოლი, მაგრამ, ამავე დროს, ის უნდა იყოს წინასწარმეტყველი! საკმარისი არ არის, გავაშიშვლოთ ჩვენი ჭრილობები, ჩვენი ნაკლი, მთავარია, ვთქვათ, თუ რა წამალი არსებობს მათ განსაკურნებლად!"

უწმიდესისა და უნეტარესის, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს--პატრიარქის ილია II-ის სიტყვიდან ჟურნალ "მნათობის" პრეზენტაციაზე

კათოლიკოს-პატრიარქის ფონდი, 30 ოქტომბერი, 2006 წელი

ამ საკითხზე, შევეცადე ჩემი აზრი განმემარტა შენთვის, მაგრამ ვფიქრობ უკვე ჩამოგიყალიბდა სტერეოტიპული აზროვნება, რომლისგან განთავისუფლება(არადა დაგჭირდება), დიდ დროსა და ენერგიას წაგართმევს(საკუთარი გამოცდილებიდან გიზიარებ).

უფალს ებარებოდე!

[ბექა]

მე პირადად სიცოცხლე მინდა იმისთვის, რომ ვემსახურო ჩემს სამშობლოს და ეკლესიას, მის ძლიერებას და თანამემამულეთა ბედნიერებას, მინდა, რომ შევძლო უფლის მცნების შესრულება: "ნეტარ არს იგი, რომელმანცა სული თვისი დასდვის მეგობართა თვისთათვის"

ღმერთმა ინებოს, რომ ეს მიზანი შევასრულო

სხვა რამისთვის სიცოცხლე არ მინდა...

gaumarjos zmoa ici ra mainteresebs ogond gulaxdilad mitxari ra nu vici rom es ar moxdeba magram moxda sascauli da archevanis cinashe dadeqi romlis nebas daemorchilebi chveni prezidentis tu patriarqis?

[კანუდოსელი]

მე მგონი პატრიარქი ოდნავ მიგვანიშნებს ლიტერატურის პრობლემაზე, აი:

მინდა ვთქვა, რომ ქართული ლიტერატურა იყო, არის და იქნება წინამძღოლი, მაგრამ, ამავე დროს, ის უნდა იყოს წინასწარმეტყველი! საკმარისი არ არის, გავაშიშვლოთ ჩვენი ჭრილობები, ჩვენი ნაკლი, მთავარია, ვთქვათ, თუ რა წამალი არსებობს მათ განსაკურნებლად!"

მგონი ეს ადგილი გარკველ წილად ისაა, რაზეც არსებითად მსჯელობს ეს დამთხვეული მნათე. ნაწილობრივ მეც ვეთანხმები. არ გვინდა ლიტერატურის გაფეტიშება და ღვთივსულიერად გამოცხადება, და ასევე არ გვინდა ღვთივსულიერების არარსებობის გამო მისი გადაგდება.

[მნათე]

სად დაინახე, ალექსი ოსიპოვის - რუსეთის სასულიერო აკდამეიის, ღვთისმეტყველების მაგისტრის, აღნიშნულ ნაშრომში ქართული ლიტერატურის გმობის საბუთი? ვის უწუნებ ღვთის სიყვარულსა და შიშს? რუსთაველს? ილია მართალს? ვაჟას? დავით გურამიშვილს?, ჩვენი ლიტერატურის ორგანულ ნაწილს აგიოგრაფიას აღარ შევეხები...

ქართული ლიტერატურა, ქრისტეს შობის შემდგომი პერიოდიდან, მყარად დგას მართლმადიდებლობის ფუნდამენტზე და სრულიად დაუსაბუთებლად და უადგილოდ მიმაჩნია, ყრმა რუსი მეცნიერის რეფერატის ან სტატიის მოხმობა იმის დასამტკიცებლად, რომ ათასწლეულების ხნოვანების ქართული ლიტერატურა, როგორც აღნიშნავ "ავადმყოფური ვნებების ბორკილების" და სხვა უკეთურობათა "პანდორას სკივრად"(ხაზგასმა ბრჭყალებით ჩემია) გამოაცხადო!

ოსიპოვს, მართლმადიდებლური დოგმატიზმის ცოდნის დემონსტრირების სურვილს არ ვუწუნებ, იდეურად ვეთანხმები მას, მაგრამ სასაბრო თემა იყო ქართული ლიტერატურის, შენგან აღმოჩენილი "მკრეხელობა", რაშიც ბუნებრივია ვერ დაგეთანხმები და მე ვინ ვარ? შენ წარმოიდგინე ვერც პატრიარქი გეთანხმება:

ბატონო მამუკა, მე ოსიპოვი მოვიყვანე--ქვემოთმდებარე თქვენს შეკითვებთან დაკავშირებით, ლიტერატურა რა შუაშია?

"მოკვდავთა ენაზე" - აი აქ, შენს მიერ, რაც წითლადაა და ბრჭყალებით გამოყოფილი, საიდანაა ციტირებული?

პასუხის ტექსტიდან, წითელი კურსივით გამოყოფილ ციტატათა წარმომავლობა მიბოძე, ჩემთვის "აღმოჩენაა", რომ ქართული ლიტერატურა, ჰუმანიზმის შენეული დეფინიციის გამო ადამიანს "ზეაღმატებულად" და "უზენაესად" მიიჩნევს, ყოველ შემთხვევაში ჩვენი ლიტერატურის კლასიკა ასეთ რაიმეს არ უშვებს, "დანიშნული" კლასიკოსების არ ვიცი, არასდროს დავინტერესებულვარ!

ქართულ ლიტერატურას რაც შეეხება, თუ მასში "ჰუმანიზმია" იგი არ არის ქრისტიანული, ხოლო თუ მასში ქრისტაინული ჰუმანიზმია (რასაც პატრიარქი გულისხმობს) მაშინ ჩემთვის იგი უსათნოესია. სტერეოტიპულად არაფრის მჯერა, ცალსახად არაფერი მითქვამს, რატომღაც სწორედ ისე იქნა აღქმული, როგორც არ მიგულისხმია. . . იქნებ ამიხსნათ რა საერთო აქვს ჰუმანიზმს-ქრისტიანულ ჰუმანიზმთან? მე მათ შორის ვერ ვპოულობ საერთოს.

[Georg]

მე ოსიპოვი მოვიყვანე--ქვემოთმდებარე თქვენს შეკითვებთან დაკავშირებით, ლიტერატურა რა შუაშია?


ციტატა
"მოკვდავთა ენაზე" - აი აქ, შენს მიერ, რაც წითლადაა და ბრჭყალებით გამოყოფილი, საიდანაა ციტირებული?[/quote]

რა შუაშია და იხილე ამ თემის 41-ე უსტარის საკუთარი აზრი:

ციტატა
მერე ვინ გითხრა, რომ ჰუმანიზმის იდეა განმანათლებლობის ეპოქის პირმშოა?
ქართული ლიტერატურისა და ფილოსოფიის ისტორია(თუნდაც) "გააუქმე"?


და მერე ვინ გითხრათ, რომ მათ ეკლესია იწყნარებს? [quote]

"ცოტა ზედმეტი" ხომ არ მოგდის, ჭეშმარიტების ბოლო ინსტანციის ტონში ნათქვამი - "და მერე ვინ გითხრათ, რომ მათ ეკლესია იწყნარებს?", რასაც შენ, არასწორად, ეხები - ქართველი ერის კულტურული მემკვიდრეობაა, მართლმადიდებლობით გასხივოსნებული.

საქმე ის კი არაა საუბრის ბოლოს რას მომაძახებ, საქმე ისაა რაზეა დაფუძნებული იდეები რის კულტივირებასაც კაცი ეწევა, ამ შემთხვევაში, შენი მონა-მორჩილი ეწევა პატრიარქის ამ აზრის:

"მინდა ვთქვა, რომ ქართული ლიტერატურა იყო, არის და იქნება წინამძღოლი, მაგრამ, ამავე დროს, ის უნდა იყოს წინასწარმეტყველი! საკმარისი არ არის, გავაშიშვლოთ ჩვენი ჭრილობები, ჩვენი ნაკლი, მთავარია, ვთქვათ, თუ რა წამალი არსებობს მათ განსაკურნებლად!"

კულტივირებას!

და ბოლოს, რას გადაეკიდე ამ ჰუმანიზმს, რას ერჩი? რომ აცხადებ "ქრისტიანული ჰუმანიზმი" მესმის და რა საერთო აქვსო ჰუმანიზმთან, რა უფლის დაბადებამდე მომავალი ღვთისმშობლის და იოსების ქმედებაში "ჰუმანიზმი" ე.ი. მხოლოდ ადამიანისათვის დამახასიათებელი კეთილშობილება, შემწყნარებლობა, ი.ი. ადამიანური სახის გამოვლენანი არ წაგიკითხავს?
მე ვფიქრობ, რომ იცი აღნიშნულის შესახებ, მაგრამ მაინც დაობ და ჰუმანიზმს - უფლისგან მონიჭებულ ერთ-ერთ მადლს კაცობრიობისათვის, სხვადასხვა ჯურის მარგინალებს ჩუქნი, რისთვის?

რომ აცხადებ - "ქართულ ლიტერატურას რაც შეეხება, თუ მასში "ჰუმანიზმია" იგი არ არის ქრისტიანული, ხოლო თუ მასში ქრისტაინული ჰუმანიზმია (რასაც პატრიარქი გულისხმობს) მაშინ ჩემთვის იგი უსათნოესია." ჯერ ერთი, საიდან იცი პატრიარქი რას გულისხმობს, ისევ ზედმეტი მოგდის, და მეორეც შენგან განსხვავებით პატრიარქი არ ყოფს ქართულ ლიტერატურას "ჰუმანიზმის" და "ქრისტიანული ჰუმანიზმის" ნაკვეთებად! და შენგან განსხვავებით ჩვენი პატრიარქი, ცოტა უკეთესი აზრისაა ქართულ ლიტერატურაზე -"მინდა ვთქვა, რომ ქართული ლიტერატურა იყო, არის და იქნება წინამძღოლი" და თურმეობითში არ გადაჰყავს მისი ფუნქცია-დანიშნულება!

ამიტომ, თუ რომელიმე პარადიგმა, ამ შემთხვევაში "ჰუმანიზმი", ქართული კლასიკის ნაკლად მიგაჩნია და ზოგადად მართლმადიდებლური ცნობიერების საფრთხედ თვლი(რაც არასწორი მგონია), კეთილი ინებე და წმიდა მამათა, ღვთისმეტყველთა და პატრიარქთა აზრების ციტირება გააკეთე(თუ იპოვი მსგავსს), მაგისტრ ოსიპოვის რეფერატის ნაცვლად.

უფალს ებარებოდე!

[kato_Bato]

დათუნია_მნათე და georg

ახლა ვიტირებ

[მნათე]

რა შუაშია და იხილე ამ თემის 41-ე უსტარის საკუთარი აზრი:

41-ე უსტარს არ ვიხილავ აღარც მახსოვდა მისი არსებობა, როდესაც შ ე კ ი თ ხ ვ ა ზ ე გპასუხობდით და არა თქვენს გულისძახილზე.

დავას აღარ ვაპირებ, მარტივ ჭეშმარიტებებზე ზედმეტი ვილაპარაკე.

წითლადგამყოყოფილი-"აზრები": თუ არაქრისტიანულად მიგაჩნიათ კეთილი ინებეთ და თქვენ დადეთ მისი უარმყოფელი ციტატები, თუ ერთს მაინც იპოვით შემდეგ ვისაუბროთ.

და კიდევ : რა საჭიროა ჰუმანიზმის ცნება, როდესაც არსებობს ქრისტიანიზმი-ს? რატომ ახასიათებთ ქართულ ლიტერატურას "ჰუმანისტურად?" სად თქვა ეს პატრიარქმა? თუ ცნებებით და "მის ქვეშ მოაზრებებით" იდენტურია, ვთქვათ პირდაპირ ქრისტიანიზმი. მეც სწორედ მანდ ვარ იქნებ საქმე ისაა რომ მასში ქრისტიანული იდეა მინიმალურადაა წარმოდგენილი? მე ზნეობას არ ვეხები, იდეურად ვარჩევ

ღმერთს ებარებოდე!

[Georg]

დათუნია_მნათე და georg

ახლა ვიტირებ

კატო!

სატირელი ღმერთმა ნუ მოგცეს, აქ აზრების დემონსტრირება ხდება, ეს გერჩივნოს უაზრობის დემონსტრირებას!

უფალს ებარებოდე!

[მნათე]

სატირელი ღმერთმა ნუ მოგცეს, აქ აზრების დემონსტრირება ხდება, ეს გერჩივნოს უაზრობის დემონსტრირებას!

ჭეშმარიტად!

[Georg]

41-ე უსტარს არ ვიხილავ აღარც მახსოვდა მისი არსებობა, როდესაც შ ე კ ი თ ხ ვ ა ზ ე გპასუხობდით და არა თქვენს გულისძახილზე.

დავას აღარ ვაპირებ, მარტივ ჭეშმარიტებებზე ზედმეტი ვილაპარაკე.

წითლადგამყოყოფილი-"აზრები": თუ არაქრისტიანულად მიგაჩნიათ კეთილი ინებეთ და თქვენ დადეთ მისი უარმყოფელი ციტატები, თუ ერთს მაინც იპოვით შემდეგ ვისაუბროთ.

და კიდევ : რა საჭიროა ჰუმანიზმის ცნება, როდესაც არსებობს ქრისტიანიზმი-ს? რატომ ახასიათებთ ქართულ ლიტერატურას "ჰუმანისტურად?" სად თქვა ეს პატრიარქმა? თუ ცნებებით და "მის ქვეშ მოაზრებებით" იდენტურია, ვთქვათ პირდაპირ ქრისტიანიზმი. მეც სწორედ მანდ ვარ იქნებ საქმე ისაა რომ მასში ქრისტიანული იდეა მინიმალურადაა წარმოდგენილი? მე ზნეობას არ ვეხები, იდეურად ვარჩევ

ღმერთს ებარებოდე!

ბოლოდან დავიწყებ - ამაყად რომ მწერ - "მე ზნეობას არ ვეხები", სამაგიეროდ პატრიარქი ეხება ზნეობას, უპირველესად შენი და შენზე ოდნავ უფროსი ასაკის ახალგაზრდათა საყურადღებოდ:

"თქვენ აქ, უნივერსიტეტში მოხვედით არა მარტო იმისათვის, რათა ცოდნა მიიღოთ, არამედ უნდა განმტკიცდეს თქვენი ზნეობა. თქვენ უნდა დაინახოთ, თუ რა არის მთავარი. ეს არის ჩვენი სულიერი, კულტურული, ზნეობრივი ფასეულობანი. თქვენი ცხოვრებით სულიერი ჯვარი უნდა შექმნათ. ვერტიკალური ძელი ამ სულიერი ჯვრისა არის სწრაფვა ღვთისაკენ, ჰორიზონტალური კი - სწრაფვა ადამიანებისაკენ. სულიერი ჯვრის გამოსახვა თავისი ცხოვრების წესით - ადამიანის ცხოვრების უმთავრესი მიზანია."

უწმიდესისა და უნეტარესის, სრულიად საქართველოს კათოლოკოს-პატრიარქის ილია II-ის სიტყვა ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში
20 სექტემბერი, 2004 წელი

წყარო, წიგნიდან: უწმიდესი და უნეტარესი, სრულიად საქართველოს კათოლოკოს-პატრიარქი ილია II
მეცნიერების, განათლების, კულტურის და ხელოვნების შესახებ (1977 - 2004 წ.წ.)
თბილისი, გამომცემლობა "გეოკერია" 2004; გვ.209.

"რა საჭიროა ჰუმანიზმის ცნება, როდესაც არსებობს ქრისტიანიზმი?" - გპასუხობ ამ "გულუბრყვილო" კითხვაზე პატრიარქის სიტყვებით:
"თუ ჩვენ შევძლებთ ადამიანების სულიერად და ზნეობრივად სწორად აღზრდას, მშვიდობიან თანაარსებობას მივაღწევთ; მაშინ არც ეკოლოგიური კატასტროფის წინაშე აღმოვჩნდებით და არც ტერორიზმის პრობლემა იქნება ასე მწვავე.

ერთი შეხედვით თითქოს ადვილია ამის განხორციელება, რადგან თითქმის ყველა ძირითადი რელიგია სიკეთეს და შემწყნარებლობას ქადაგებს და მათ მიმდევართა რიცხვიც მრავლადაა მსოფლიოში, მაგრამ შედეგი არ არის სასურველი, რადგან სხვა და სხვა რელიგიებსა და კულტურებში არსებობენ ისეთი ჯგუფები, რომელნიც სულიერად ასაზრდოებენ ტერორისტულ ორგანიზაციებს, ხელს უწყობენ შიდა დაპირისპირებებს, ხოლო დიდი რელიგიების როლი დღემდე არ არის სათანადოდ გამოყენებული, პასიურია მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების გავლენაც ამ მიმართულებით.

ვფიქრობ, XXI საუკუნის დასაწყისში კვლავ აქტუალურია ცივილიზაციათა დიალოგის ისეთი მოდელის შექმნა, რომელიც ხალხებს საშუალებას მისცემს გააერთიანონ ძალები გლობალური და ლოკალური საკითხების გადასაჭრელად. დღეს უკვე ყველამ გაიგო, რომ წავიდა დრო პრობლემის ძალისმიერი მეთოდებით გადაწყვეტისა. დღეს მას უკვე ცვლის ეკონომიკური და კულტურული ფაქტორები, თუმცა ამ შემთხვევაშიც საჭიროა დიდი სიფრთხილის გამოჩენა, რათა ისინი არ იქცნენ მორიგი დაპირისპირების საფუძვლად, არამედ ხელი შეუწყონ კულტურათა ურთიერთგამდიდრებისა და ეკონომიკური ურთიერთსარგებლიანობის პროცესს. "

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესის და უნეტარესის, ილია II-ის სიტყვიდან საერთაშორისო კონფერენციაზე „მშვიდობა და შემწყნარებლობა“
7-9 ნოემბერი, 2005 წელი, სტამბული

პატრიარქი ამ სიტყვაში, რომ "სიკეთეს და შემწყნარებლობას"ახსენებს, დღევანდელ მსოფლიოში ესაა "ჰუმანიზმის" ერთ-ერთი დეფინიცია, პატრიარქის მიერ წამოწეული ამგვარი გლობალური პრობლემატიკის გადასაჭრელადაა საჭირო ცნება "ჰუმანიზმისა", და ასეთი გლობალური საფრთხეებისას "ქრისტიანიზმ"-ის პოზიციიდან საუბრი თავად პატრიარქს მიაჩნია გაუმართლებლად:
"რამდენიმე წლის წინ "კულტურათა დიალოგის" ეგიდით თბილისში ჩატარდა საერთაშორისო კონფერენცია. მისთვის უნდოდათ ეწოდებინათ "ცივილიზაციათა დიალოგი" ან "რელიგიათა დიალოგი", მაგრამ მე კონფერენციის ორგანიზატორებს ვუთხარი, რომ თუ ჩვენ ამ ფორუმს "რელიგიათა დიალოგს" ვუწოდებთ, მხარეებს შორის აუცილებლად აღიმართებოდა კედელი, რადგან ყველა დაიწყებდა თავისი რელიგიის ქებას, რაც სხვებს უხერხულ მდგომარეობაში ჩააყენებდა. ამიტომ ვურჩიე ფორუმისათვის "კულტურათა დიალოგი" ეწოდებინათ."

საქართველო და გლობალიზაცია, პატრიარქი ილია II - "კულტურათა დიალოგი"
საკვირაო ქადაგებიდან, სიონის საპატრიარქო ტაძარი, 17 ოქტომბერი, 2004 წელი
წყარო, წიგნიდან: უწმიდესი და უნეტარესი, სრულიად საქართველოს კათოლოკოს-პატრიარქი ილია II
მეცნიერების, განათლების, კულტურის და ხელოვნების შესახებ (1977 - 2004 წ.წ.)
თბილისი, გამომცემლობა "გეოკერია" 2004; გვ. 212-214.

რაც შეეხება შენს ამ "შედევრს":"41-ე უსტარს არ ვიხილავ აღარც მახსოვდა მისი არსებობა, როდესაც შ ე კ ი თ ხ ვ ა ზ ე გპასუხობდით და არა თქვენს გულისძახილზე.

დავას აღარ ვაპირებ, მარტივ ჭეშმარიტებებზე ზედმეტი ვილაპარაკე.

წითლადგამყოყოფილი-"აზრები": თუ არაქრისტიანულად მიგაჩნიათ კეთილი ინებეთ და თქვენ დადეთ მისი უარმყოფელი ციტატები, თუ ერთს მაინც იპოვით შემდეგ ვისაუბროთ. "

ამაზე პასუხი ჩემგან უზნეობა იქნება, ერთს კი განგიმარტავ, ამ ფორმით არავის არ უნდა მიმართო, საკუთარ კლასელსაც კი!
ამჯერად შეგახსენებ, რომ მე შენი სკოლის მეგობარი არ ვარ! რაც შეეხება ციტატებს და ფაქტებს, ვფიქრობ საჭიროზე მეტი მივუძღვენი შენ თემას, შენივე გულშემატკივრის პოზიციის გამო!

აღარ შეგაწუხებ!

უფალს ებარებოდე!