მონოზონნი(სამონაზვნო წესით ცხოვრება), რაოდენ დიდი ყოფილა მონაზვნობის პატივი... პარამეტრები

[marine]

„წმინდა მამა [იოანე სინელი] საუბრობს იმ კატეგორიის ადამიანების შესახებ, რომელთა განმარტოებით მოღვაწეობა განსაკუთრებით საშიშია. ასეთები არიან მრისხანენი, ამპარტავნები, ამაყები და გულღრძონი, ასეთები საღ აზროვნებას არიან მოკლებულნი და, დაყუდების შემთხვევაში, შეიძლება ჭკუიდანაც კი შეცდნენ. ვინც ასეთი არ არის, როგორც წმინდა მამა ბრძანებს, თვითონ გადაწყვიტოს, სად არის უმჯობესი მისთვის სულიერი მოღვაწეობა - უდაბნოში თუ მონასტერში“.

[marine]

„ერთხელ მონასტერში ჩამოვიდა ექსკურსია, რომლის შემადგენლობაც სულ ჩურჩულ-ჩურჩულით შეგვატყობინეს - „ცეკას წევრების შვილებიო“... არ ვიცი, მომეჩვენა თუ მართლა ასე იყო, მაგრამ ახალგაზრდები საკმაოდ გაუზრდელები აღმოჩნდნენ. ეს იყო ოთხმოციანი წლების ე.წ. ნარჩევი ახალგაზრდობა, რომელსაც მე, სამწუხაროდ, შესანიშნავად ვიცნობდი. ახალგაზრდები ბერებისკენ თითს იშვერდნენ, ფხუკუნობდნენ, სიცილით იფხრიწებოდნენ და მეტისმეტად იდიოტურ რაღაცეებს ეკითხებოდნენ. მაგრამ, ნათქვამია, ძალა აღმართს ხნავსო და ბერი ნათანაელი მათ მონასტრისაკენ გაუძღვა. ექსკურსია ქვაბულებიდან დაიწყო. იქ, შესასვლელში, პატარა სენაკია, რომელსაც ერთი ციდა სარკმელი აქვს დატანილი. ამ სენაკში მეცხრამეტე საუკუნის დასაწყისში მღვდელმონაზონი ლაზარე მოღვაწეობდა, რომელიც იმავე სენაკშია დაკრძალული, ხოლო საფლავის ქვაზე მისივე ჯაჭვები და მძიმე რკინის ჯვარი აწყვია.

-ამ სენაკში ოცდაათი წლის განმავლობაში სქემონაზონი ლაზარე მოღვაწეობდა, - დაიწყო მამა ნათანაელმა, - ახლა მე ამ საოცარი მოღვაწის შესახებ გიამბობთ.

-კი მაგრამ, იქნებ გვითხრათ, სად მოისაქმებდა ხოლმე ის თქვენი მამა ლაზარე? - რიხიანად იკითხა ერთმა ექსკურსანტმა.

ამაზე მისი თანამგზავრები სიცილით დაიხოცნენ.

მამა ნათანაელი მოთმინებით დაელოდა მათ დაწყნარებას.

-სად მოისაქმებდა ხოლმე? - კი ბატონო, ახლავე შემიძლია გაჩვენოთ.

მან საგონებელში ჩავარდნილი ექსკურსანტები მღვიმეებიდან გამოიყვანა და მონასტრის მთელი ტერიტორიის გავლით უცხო თვალს მოფარებულ უკანა ეზოში გაიყვანა, რომლის ბოლოში წამოფერდებული ფეხსალაგი იდგა. მამა ნათანაელმა, თითქოს მუზეუმში არიანო, ახალგაზრდები ხსენებული დაწესებულების გარშემო განალაგა მწყობრად, მერე საზეიმოდ თითი ფეხსადგილისაკენ გაიშვირა და წარმოთქვა, აი, აქ დადიოდა სქემონაზონი ლაზარე მოსასაქმებლად. ახლა ფეხი არ მოიცვალოთ აქედან და დატკბით მისი ყურებითო, თვითონ კი ზურგი შეაქცია მათ და იქაურობას გაეცალა.

როდესაც ექსკურსანტები გონს მოეგნენ, ჯგუფის ხელმძღვანელმა წინაძღვარი მოძებნა და მამა ნათანაელის საქციელის გამო აღშფოთება გამოთქვა, რაზეც წინამძღვარმა მიუგო:

მამა ნათანაელმა მომახსენა, რითაც დაინტერესდით და სწორედ ის გიჩვენათ, რასაც ითხოვდით. სხვა ვერაფრით დაგეხმარებით.

შეგახსენებთ, ეს 1984 წელს მოხდა. იმ დროს ასეთი საქციელი სახუმარო რამ არ იყო - ამას შეიძლებოდა ძალიან სერიოზული უსიამოვნება მოჰყოლოდა. მაგრამ ფსკოვო-პეჩორის მონასტრის წინამძღვრები ტრადიციულად ძალიან ძლიერი ადამიანები იყვნენ“.

/მიტროპოლიტი ტიხონი/

[marine]

„მონასტერი ვალდებულია შეუქმნას წევრს ყველანაირი მატერიალური თუ სულიერი პირობა სამონაზვნო ცხოვრების დაუბრკოლებლად წარმართვისთვის, განვითარებისა და ღმერთთან დაახლოებისთვის“.

/სქემმღვდელმონაზონი საბა (ნატროშვილი)/

[marine]

„დამწყებ მოღვაწეებს, ვინც ჭეშმარიტი მორჩილებით დაიწყებს მოღვაწეობას, დღითი დღე ემატებათ სიმდაბლე“

[marine]

„...ეს მონაზონი ხუთი წლის შემდეგ მონასტრიდან წავიდა.

ეკლესიას ადამიანის მონასტერში დასატოვებლად არანაირი ძალადობრივი მექანიზმი არ გააჩნია. ოცი წლის განმავლობაში ჩვენთან, მირქმის მონასტერში, სამი მსგავსი შემთხვევა გვქონდა. როცა გვეუბნებიან, თქვენ უნდა ნახოთ, სხვა მონასტრებში რა ხდებაო, ჩვენთვის ეს დიდი ვერაფერი ნუგეშია. ერთი შემთხვევაც კი მონასტრისთვის ტრაგედიის ტოლფასია. მაგრამ უპირველეს ყოვლისა, ეს იმ ბერის ტრაგედიაა, ვინც თავის აღთქმას ვერ უერთგულა.

ასეთები ძალიან მებრალებიან. საეკლესიო კანონები ქრისტიანულ სასაფლაოზე მათი დაკრძალვის უფლებას არ იძლევა, ვინაიდან ისინი თვითმკვლელებს უტოლდებიან. მათ ქორწინებებს ეკლესია არ ცნობს“.

/მიტროპოლიტი ტიხონი/

[marine]

„ჩვენ უნდა მივენდოთ ღვთის ნებას. - ერთი ბერი, როგორც მამათა ცხოვრებაში წერენ, ავად გახდა და მსახური მისცეს. ერთ დღეს მსახური წავიდა, ავადმყოფი მარტო დარჩა და სიკვდილის პირას იყო; მაგრამ რადგან ყრმობიდანვე ღვთისმშობლის მიმართ სიყვარული ჰქონდა, ახლაც მის წინაშე ლოცულობდა. ზეციური დედოფალი გამოეცხადა მას და უთხრა: რადგან ჩემს მიმართ ასეთი სიყვარული და გულმოდგინება გაქვს, კიდევ 30 წელს გჩუქნი და გექნება ძალა, როგორც ოცდაათი წლისას - ის კი 90 წლის იყო - და ამ დროის შემდეგ მოხვალ ჩემი ძის სამეფოში!“

[marine]

„მორჩილებით მოღვაწეებში თანდათან იკლებს მრისხანება და ამაოებასა და ცოდვაზე ფიქრი“

[marine]

„ყოველი ახლად ნაკურთხი მონაზონი ღვთის წინაშე სწორედ იმ უცოდველი ბავშვივითაა, რომელსაც ახალი ცხოვრება ელის - ახლა მხოლოდ მასზეა დამოკიდებული, შეინარჩუნებს თუ არა ისეთ უმწიკვლო გულს, როგორც უფლის წინაშე მდგარ ბავშვს გააჩნია“.

/მიტროპოლიტი ტიხონი/

[marine]

„გახსოვდეს მონაზვნობის წესი - თავად ნუ დაიწყებ ლაპარაკს, რომ არავინ არაფერი გკითხოს“.

/ღირსი ნიკონი (ბელიაევი)/

[marine]

„სულიერ მოძღვარს დიდი სულიერი ტვირთი აქვს. შესაძლოა, მონაზვნად შემდგარმა კაცმა უდიდესი სულიერი სიმდიდრე მოიპოვოს, მაგრამ თუ მას წინაძღვრად დაადგენენ და სულიერ სამწყსოს გულმოდგინედ არ მოეპყრობა, მთელ თავის სულიერ მონაპოვარს განაბნევს“.

[marine]

„სქემოსანი ბერი ლოცვის გარდა ყველა სხვა მორჩილებისაგან თავისუფლდება. ამ დროს მას, ისევე, როგორც ბერად აღკვეცისას, კვლავ უცვლიან სახელს. სქემის მიღების შემდეგ ეპისკოპოსები ეპარქიის გაძღოლაზე უარს ამბობენ, მღვდლები კი ლიტურგიის ჩატარების გარდა ყველა სხვა მოვალეობისაგან თავისუფლდებიან“.

/მიტროპოლიტი ტიხონი/

[marine]

„მონაზონი, რომელსაც ქალები ემსახურებიან, უკვე აღარ არის მონაზონი“.

/წმ. არსენ კაბადოკიელი/

[marine]

„მორჩილება - მსხვერპლზე აღმატებულია. როგორც ვთქვით, დიდ სულიერ ღვაწლს ღირსი მამები უდიდეს ფიზიკურ შრომასაც ურთავდნენ. მრავალი წლის მანძილზე ფიქრადაც არ მოსვლიათ, რომ დამსხდარიყვნენ ღამისთევისას ან სამი ათას მეტანიაზე ნაკლები შეესრულებინათ. ასევე მრავალი წლის განმავლობაში საწოლზე არ წვებოდნენ. „მაგრამ ბოლოს, ჩვენი ღვაწლის უკიდურესობა მონაზვნებმა გამოასწორეს, - ჰყვებოდა მამა არსენი, - ბერი ათონიდან სოზეელში დადიოდა ხოლმე იქაური მონასტრების სულიერად გასაძლიერებლად. ერთ-ერთ მონასტერში დედებმა ნახეს, რომ ლოგინი დილით ხელუხლებელი ხვდებოდათ. ეს ამბავი იღუმენიამაც შეიტყო, მოიხმო ბერი იოსები და ჰკითხა: - მორჩილება თუ შეგიძლიაო. რა თქმა უნდაო, - უპასუხა მამა იოსებმა. მაშინ, ამიერიდან ლოგინში ჩაწვები და ისე დაისვენებ ხოლმეო, - უთხრა იღუმენიამ. მამა იოსები მძიმე დღეში ჩავარდა. მაგრამ მაინც დაემორჩილა. პირველად ჩაწვა ლოგინში და როცა გაიღვიძა, ძალების ისეთი მობერვა იგრძნო, იმგვარი გონების სინათლე, რომ მიხვდა ნათქვამის აზრს: მორჩილება მსხვერპლს სჯობს. კარგად ჩაიარა ღამისთევის ლოცვამ და უკან დაბრუნებულმა მითხრა, - მამაო არსენ, დღეიდან ჩვენს ხის საწოლზე დავიძინებთო. უყოყმანოდ ვუპასუხე, - გვაკურთხე მამაო-მეთქი“.

[marine]

„მახსოვს, გვიანი შემოდგომა იყო. ერთი კვირა ვიავადმყოფე და მერე, როცა ღამისთევის ლოცვაზე საკურთხეველში შევედი, პატარა მაგიდაზე, რომელზეც, ჩვეულებრივ, წიგნები და მამა წინამძღვრის პირადი ნივთები ელაგა ხოლმე, დავინახე ახალი და ძალიან ლამაზი ნივთი - ოქროთი შემკული ძველებური მალაქიტის შანდალი, რომელშიც ცვილის სანთელი იდო. პეჩორა რუსეთის ჩრდილოეთია და შემოდგომაზე ძალიან ადრე ბნელდება. ამიტომაც შემოიტანა წინაძღვარმა საკურთხეველში შანდალი, რომელიც ღამისთევის ლოცვების კითხვისას გამოგადგებოდა. მაგრამ ჩემი ყმაწვილური თვალებისათვის საკურთხეველში საკმაო სინათლე იყო. ამიტომაც გვიან მივხვდი, რატომ დასჭირდა წინამძღვარს შანდლის შემოტანა.

დრო რომ მოვიდა, ჩვეულებისამებრ, კონდაკი ავიღე და მამა წინამძღვარს გადავუშალე.

-სანთელი აიღე, - მითხრა მან.

მეც მორჩილად გადავდე წიგნი, სანთელი ავიღე და მორიგ მითითებას დაველოდე.

-რაღას უდგარხარ? - კუშტად იკითხა მან და დაეტყო, რომ ჩემი მიუხვედრელობით უკმაყოფილო დარჩა.

-რა ვუყო? - გულუბრყვილოდ ვიკითხე მე.

წინამძღვარი კიდევ უფრო გაბრაზდა:

-რა ვუყო... რა ვუყო... რა უყო და - ქუჩაში გადააგდე.

ახლაც მახსოვს, რა აღმაფრენა დამეუფლა. მაშინვე თვალწინ დამიდგნენ ძველი მოღვაწეები, რომლებიც უსიტყვოდ ასრულებდნენ იღუმენის მორჩილებას - წყლობით რწყავდნენ ხმელ ჯოხებს, ზღვაში ხტებოდნენ, წყალზე ფეხით გადიოდნენ, უფსკრულში ყრიდნენ გზად ნაპოვნ ოქროს ზოდებს... წარმოვიდგინე, როგორ გავვარდებოდი გარეთ და რაც ძალი და ღონე მქონდა, ამ ძვირფას, მაგრამ მარადისობასთან შედარებით არაფრად ღირებულ შანდალს ტაძრის სტოას შევალეწავდი... და ისეთი სისწრაფით გავვარდი კარებისკენ, რომ წინამძღვარმა კაბაში ხელის წავლება ძლივს მოასწრო.

-შეიშალე? - შიშნარევი ხმით მკითხა მან და ანტიკვარული ნივთი ხელიდან გამომტაცა.

-თქვენ თვითონ არ მითხარით?! - გავიკვირვე მე.

წინამძღვარმა ისე შემომხედა, თითქოს სულით ავადმყოფი ვყოფილიყავი და მითხრა:

-გიორგი, რა გემართება... სანთელი აანთე - ვერ ხედავ, რომ ბნელა?

მაშინღა მივხვედი, როგორც უნდა მოვქცეულიყავი. უძველესი მორჩილების შეუსრულებლობითა და მალაქიტის სალუტის ჩაშლის გამო შეწუხებულმა ერთი მაგარი ამოვიოხრე, სანთელი ავანთე და მამა წინამძღვრის კონდაკი გადავუშალე.

აკი ვთქვი, წინამძღვარი ვერ იტანდა, როდესაც მის ბრძანებას არ ასრულებდნენ; მაგრამ უნდა გამოვტყდე, რომ მის ყველა განკარგულებას მაინც არ ვასრულებდით. პირიქით - ხანდახან სრულიად საწინააღმდეგოსაც კი მოვიმოქმედებდით ხოლმე და ისიც არ ბრაზდებოდა და ისე იქცეოდა, ვითომც არაფერი მომხდარაო, ჩვენ კი ამგვარი ურჩობის გამო, სინდისიც კი არ გვქენჯნიდა. ეს იმ დროს ხდებოდა, როცა მაგალითად, წინამძღვარი რომელიმე გამოშტერებულ ტურისტზე გაბრაზდებოდა და დაგვიყვირებდა, სტაცეთ ხელი და გააპანღურეთ მონასტრიდანო. ჩვენც, რა თქმა უნდა, შურდულივით მოვწყდებოდით ადგილს და ბრძანების შესასრულებლად თავქუდმოგლეჯილი გავრბოდით, მაგრამ როგორც კი მივუახლოვდებოდით იმ უბედურს, ჩურჩულ-ჩურჩულით ვამშვიდებდით, სანამ ჭიშკრამდე არ მივიყვანდით ხოლმე. წინამძღვარი ამას მშვენივრად ხედავდა და უსიტყვოდ იწონებდა კიდეც, რადგან ჩვენ მორჩილებასაც ვასრულებდით და თან უგუნურ მოშურნეობასაც არ ვიჩენდით.

საერთოდ, წინამძღვარს შესანიშნავად ესმოდა, თუ რა სჭირდებოდათ მის ბერებს - მხოლოდ და მხოლოდ რწმენასა და მორჩილებაში გაძლიერება. უძველეს მონაზვნურ პატერიკებში არაერთი ამბავია მოთხრობილი, თუ როგორ უბიძგებდნენ მონასტრის იღუმენები თვით სრულყოფილებას მიღწეულ ბერებსაც კი მორჩილებისა და სიმშვიდის მაგალითის ჩვენებისაკენ.”

/მიტროპოლიტი ტიხონი/

[marine]

„სერაფიმ საროველი ამბობს: „მონაზონი, რომელსაც არ აქვს იესუს ლოცვა, დამწვარი მუგუზალია“. მაშასადამე, მისი წმინდა აზრით, ის სრულიადაც არ არის მონაზონი, ვინც არ ლოცულობს იესუს იმ ლოცვით, რომელიც, ბერი პაისის თანახმად, მართლაც ბრწყინავდა ძველ მონაზვნობაში, როგორც შუადღის მზე მთელი თავისი ნათებით. ახლა კი ეს აღარ არის... ახლა, იტყვიან, ბერები აღარ არიან! ან კი საიდან უნდა იყვნენ, როდესაც ახლა კარგი მორჩილები ძალიან ცოტანი არიან. წმინდა სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი ამბობს, რომ მონასტერში მყოფნი, ვინც იესუს ლოცვას ასრულებენ, ძვირფას ქვებს უნდა შევადაროთ. ათონელმა ბერებმა თქვეს, რომ ასეთი ადამიანები მონასტერში ღვთის კურთხევას იზიდავენ. სხვებს კი, რომელთათვისაც უცხოა ლოცვის შესრულება, უბრალო ქვების გროვას უწოდებენ, თუმცა არც ასეთები უნდა ჩაცვივდნენ სასოწარკვეთილებაში, ვინაიდან უბრალო ქვებსაც აქვთ საკუთარი ფასი და თავის ადგილას ისინიც საჭირო არიან: ვისაც არ შეუძლია იყოს ნეტარი მარიამი, რომელიც მუდმივად იესოს ფეხებთან იჯდა, იყოს კეთილგონიერი მართა, რომლის შრომა და სიყვარულიც, მსგავსად ქვრივის ორი ლეპტისა, უფალს არ მოუძულებია. წინამძღვრებო, თუკი თქვენსავე მონასტრებში შენიშნავთ იესუს ლოცვის აღმსრულებლებს, გიხაროდეთ და ყოველნაირად ხელი შეუწყეთ მათ, რომ მიაღწიონ წმინდა მიზანს - ლოცვის აღსრულებას, გაანაწილეთ ისინი ისე, რომ იცხოვროთ ისეთ მონაზონთან ერთად, ვინც ცხონებისთვის იღვწის. წმინდა მონასტრების მამები ვალდებულნი არიან თავიანთ ძმებს შთააგონონ, რომ აუცილებლად გვაქვს უფლის მცნება: „იფხიზლეთ და ილოცეთ, რათა არ შეხვიდეთ საცდუნებელში“, ასევე სულიწმიდა გვაუწყებს მახარებლის მიერ: „გამუდმებით ილოცეთ“.

[marine]

„წმინდა მამა [იოანე სინელი] მოძღვრებს შეაგონებს, თუ როგორ მოექცნენ მონასტერში ახალმოსულ ადამიანს. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომ მოძღვარმა მათგან მიიღოს სრულყოფილი აღსარება ორი მიზეზის გამო: ერთი მხრივ, ცოდვების სრულად აღიარებით მონაზვნობისკენ მავალნი თავმდაბლობისკენ მიიდრიკებიან - რადგან მოძღვარს მეტი ეცოდინება მათ შესახებ, არ ექნებათ ამპარტავნების გამოვლენის საბაბი. ასევე, როდესაც დაინახავენ, რომ მოძღვარმა მათ სულიერ სნეულებებს უნდა უმკურნალოს და, აგრეთვე, თუ როგორი სიყვარულით იღებს მათ მონასტერიც, თვითონაც ასეთივე სიყვარულით განიმსჭვალებიან მოძღვრისა და სულიერი ძმების მიმართ“.

[marine]

“რევოლუციამდე რუსეთის შუაგულში მდებარე ერთ მონასტერს ცუდი სახელი გავარდნოდა - ამბობდნენ, იქაური ბერები უსაქმურები და ლოთები არიანო.

სამოქალაქო ომის დროს, ქალაქში, რომლის შორიახლოს ეს მონასტერი მდებარეობდა, ბოლშევიკები შევიდნენ. მათ მთელი მოსახლეობა ბაზრის მოედანზე შეჰყარეს და ცოტა ხანში დატუსაღებული ბერებიც მოასხეს.

კომისარმა ბერებისაკენ გაიშვირა ხელი და ხალხს მიმართა:

„ამხანაგო მოქალაქეებო! ამ უსაქმურებს, მუცელღმერთებსა და ლოთებს ჩემზე უკეთ იცნობთ! ახლა მათ ბოგინს ბოლო მოეღო. ჩვენ გადავწყვიტეთ სამუდამოდ ჩამოვგლიჯოთ ამათ ნიღაბი და თვალნათლივ დაგანახოთ, როგორ ამაიმუნებდნენ ხალხს ეს მუქთახორები და მატყუარები. ამიტომ ახლა მათ წინაშე მიწაზე ჯვარსა და სახარებას ვდებთ და ყოველი მათგანი თქვენს თვალწინ ფეხით გადათელავს მშრომელი ხალხის მოტყუებისა და დამონების ამ ორ მთავარ იარაღს. მერე კი გავუშვებთ და სადაც უნდათ იქ წაეთრნენ“.

ხალხმა სიცილი ატეხა.

ამ ხორხოცში ბერებს იღუმენი გამოეყო - ზვინივით დიდი კაცი, დასიებული სახითა და ჩაწითლებული ცხვირით - და ასე მიმართა ბერებს:

„ჩემო ძმებო... ღორულად კი ვიცხოვრეთ, მაგრამ მოდი, ქრისტიანულად მოვკვდეთ!“

და არც ერთ ბერს ადგილიდან ფეხიც არ მოუცვლია.

იმავე დღეს ყველანი ხმლებით აჩეხეს“.

/მიტროპოლიტი ტიხონი/

[marine]

„იესუს სახელით ლოცვა არის აღთქმა, თვით ქრისტეს ბრძანება. მონაზვნად აღკვეცისას იდება იესუს ლოცვის აღთქმა, რომელიც აღთქმად რჩება და მოითხოვს მის შესრულებას. ამ აღთქმის თანახმად, მონაზონს მუდამ ბაგეზე, გონებასა და გულში უნდა ჰქონდეს იესოს სახელი ან, ასე ვთქვათ, მთელი ცხოვრება უნდა აღავსოს იესუს ლოცვით. არასაკმარისია, თუ მონაზონი ლოცვის საკითხში შემოიფარგლება მხოლოდ ლოცვების ამოკითხვით და გარკვეული რაოდენობის ლოცვებით. ყოველი საქმე ლოცვით უნდა განიწმინდოს, რათა არ დაიკარგოს ლოცვის განწყობა საყოფაცხოვრებო საქმიანობისა თუ მოვალეობებისას, რომელთაც ვეწევით ლოცვის შემდეგ“.

/ღირსი ნიკონი (ბელიაევი, 1888-1931)/

[marine]

„ბერად აღკვეცა და მღვდლობა უამრავ რამეს ცვლის ჩვენს ცხოვრებაში, მაგრამ ყველაფერს - არა. ჩვენი სულის სიღრმეში ჩაბუდებული ძველისძველი ბოროტება მუდამ თან გვდევს და არასოდეს აიღებს ხელს თავის უმთავრეს მიზანზე - ჩვენს სულში ხელმეორედ შემოღწევასა მისი დაპყრობის ფიქრზე. მხოლოდ ბოროტებასთან შეუპოვარი ბრძოლა - სანუკვარი და ბევრისთვის გაუგებარი მიზნის მისაღწევად, რაც ჩვენი გულის სიწმინდისთვის ბრძოლას ნიშნავს - გაგვამართლებს უფლის წინაშე. მაგრამ თუ ქრისტე კაცში ამ ბრძოლას ვერ ხედავს, ამგვარ მღვდელს, ბერს თუ ერისკაცს შეატოვებს იმ ძალას, რომელსაც ასე ჯიუტად ირჩევს კონკრეტული ადამიანი. ეს არჩევანი კი ყოველთვის ერთია - გაუმაძღარი ამპარტავნება და დაუცხრომელი ლტოლვა ამა სოფლის სიამეებისკენ. გადის დრო და ყველა ეს ვნება ადამიანს, რომელიც ღმერთს განუდგა, თავისი ნამდვილი და საზარელი სახით შემოუტრიალდება.

მაშინ გენესარეთის ტბა აღელდება, მისი მორევიდან უკვე კარგი ხნის დამხრჩვალი, გამძვინვარებული ღორები ამოძვრებიან და იმ საცოდავს დაეტაკებიან, ვინც თვითონ გააკეთა არჩევანი მათსა და ღმერთს შორის. „როცა არაწმინდა სული გამოდის ადამიანიდან, დადის უწყლო ადგილებში სიმშვიდის საძებნელად და ვერ პოულობს. მერე ამბობს: დავბრუნდები ჩემს სახლში, საიდანაც გამოვედი. როცა მივა, იპოვის მას ცარიელს, დაგივლსა და მოვლილს, მაშინ წავა და თან მოიყვანს შვიდ სხვა სულს, თავისზე უბოროტესს, შევლენ და დაბინავდებიან იქ, და იმ კაცისათვის უკანასკნელი დღე პირველზე უარესი იქნება“.

/მიტროპოლიტი ტიხონი/

[marine]

„მარხვას დაეშურე, რამდენადაც შეგიძლია, გაიხსენე შენთვის ნათქვამი აღკვეცის დროს, როდესაც სკვნილი მოგცეს: „აი შენ, დაო, სულიერი მახვილი. გონებაში, გულში, ბაგით იმეორე: „უფალო იესუ ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, შემიწყალე, მე ცოდვილი“. დაიცავი ეს წესი, როგორც შეგეძლება, ისე წარმოთქვი ლოცვა, ზოგჯერ გონებით, ზოგჯერ ზეპირად, ზოგჯერ გულითაც, თუკი უფალი შეგეწევა. უძლურების დროს კი მოინანიე და დაიმდაბლე თავი, მაგრამ ნუ მოგერიდება“.

/ღირსი ილარიონი (პონომარევი, 1805-1873)/