ქართული ხალხური ინსტრუმენტები პარამეტრები

[ვეშაპო]

qarcivadze

ვიზარალეთ ჭიბონი?

მომიტანეთ და გამოგისწორებთ შეცდომას.

[salamura-tamta]

ხალხო ყველაზე კარგი ხელოსანი სალამურების ვინ მიგაჩნიათ? კაი ჭერმის სალამურები მინდა

[ვეშაპო]

თუშური მელოდიები ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

სამხიარულო ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

ქალ-ვაჟიანი ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

ფშაური სატრფიალო ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

გუდამაყრული საცეკვაო ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

[Beri kaci]

თუშური მელოდიები ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

სამხიარულო ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

ქალ-ვაჟიანი ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

ფშაური სატრფიალო ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

გუდამაყრული საცეკვაო ფანდურზე - 1960-ანი წლების ჩანაწერი

ვახ! მაგარია რა! დიდი მადლობა ვის!? რა თქმა უნდა ლევანს! რამე ჩანაწერი არსებობს რაც შენ არ გაქვს?

[ვეშაპო]

Beri kaci

რამე ჩანაწერი არსებობს რაც შენ არ გაქვს?

უუუF!
რამდენიც გინდა.
ანზორ ერქომაიშვილი, ფოლკლორის კათედრა, ტელე-რადიოფონდი, კინო-არქივი და ა.შ.

[Didgoreli]

ვეშაპო

რამდენიც გინდა.
ანზორ ერქომაიშვილი, ფოლკლორის კათედრა, ტელე-რადიოფონდი, კინო-არქივი და ა.შ.

+ ამას გედის არქივი

[N. R.]

ვგონებ დაგაინტერესებთ


ჩონგურისა და ფანდურის საერთო და განმასხვავებელი ნიშნები:

ჩონგური და ფანდური ორივე ,,ყელიან-მუცლიანი” სიმებიანი საკრავია. გარდა საერთო ნიშნებისა (რაც მხოლოდ ვიზუალურია !!! ) მათ შორის არსებობს ფუნდამენტური განსხვავება. ჩონგური ბევრად დახვეწილი და მაღალგანვითარებულია, როგორც ვიზუალურად, ისე ტექნიკური შესაძლებლობების თვასაზრისითაც. მათ შორის შემდეგი განსხვავებებია:
1). მოცულობა _ ჩონგური ბევრად დიდია;
2). სიმების რაოდენობა _ ჩონგური ოთხსიმიანია, ფანდური სამიანი;
3). წყობები _ ფანდურს ერთი წყობა აქვს, ჩონგურს რამოდენიმე (!).
4). რეპერტუარი _ სრულიად განსხვავებული;
5). საშემსრულებლო ტექნიკა
6). ინსტრუმენტის თანხლებაში მისი ჟღერადობის პრინციპი;


მათ შორის არსებული პრინციპილი განსხვავებისა მიჩნეულია, რომ მათ საერთო წარმომავლობა აქვთ, მეტიც, რომ ჩონგური ფანდურის სახეშეცვლილი ვარიანტია. ივ. ჯავახივილმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ ჩონგური და ფანდური ერთი ინსტრუმენტის აღმნიშვნელი ორი სხვა და სხვა სახელწოდებაა (!!!).
მ. შილაკაძე ამ ორ ინსტრუმენტს შორის არსებულ პირველ უმთავრეს განსხვავებად ზილის არსებობას მიიჩნევს. თვლის, რომ მათ შორის გამიჯვნა იწყება ზილის დამატებით. მისი მოსაზრებით ჩონგურის მუსიკალური სახის სრულყოფა უნდა მომხდარიყო არა უგვიანეს XVII საუკუნისა, სამსიმიან ფანდურზე ზილის დართვით.
ამისათვის მას მოჰყავს ი. ჯავახიშვილის გამოკვლევა ზილის გაჩენასთან დაკავშირებით ქართულ ხმიერ მუსიკაში და შემდგომ ეს ტერმინი, მოხსენებული უკვე საკრავთან დაკავშირებით. ჯავახიშვილის მოსაზრებით XII-XIII-XIV საუკუნეებში ტერმინი ზილი უნდა არსებულიყო, ინსტრუმენტთან დაკავშირებით კი ჩნდება მას შემდეგ, რაც სიმღერაში დამკვიდრდა. მ. შილაკაძის მიგნებით სულხან-საბას ლექსიკონში XVII საუკუნეში დაფიქსირებულია ეს ტერმინი, ,,ცნობილი საკრავი ,,ზილის” განმარტებით. რადგან არც ერთ სხვა საკრავს ზილი არ აქვს, ხოლო ამავე სახელწოდების სმისი მქონე საკრავი ქართულ ძეგლებში დაფიქსირებულია არა უგვიანეს XVII საუკუნისა, სავარაუდოა, რომ ჩონგურზეა საუბარი.
ფანდური ნახსენებია X საუკუნის ძეგლებშიც, ბევრად ძველია, ვიდრე ჩონგური.
ჩონგურისა და ფანდურის ურთიერთკავშირზე საუბრისას მ. შილაკაძეს მნიშვნელოვნად მიაჩნია მათთან დაკავშირებული მოხსენიების ფორმები, რაც ხალხშია გავრცელებული.
1). აღმოსავლეთის მთასა და ბარში ფანდურს ჩონგურადაც მოიხსენებენ; მათი აღნიშვნით ,,ფანდური” ძველი სახელია, ,,ჩონგური~ კი შერქმეული.
2). ,,ფანდურის” და ,,ჩონგურის” სინონიმობის კვალი დასავლეთ საქართვლოშიც შემორჩა, მაგ.: ,,ჩაფანტურება”. ეს უკანასკნელი უნდა იყოს შესრულების ტექნიკის აღმნიშვნელი ტერმინი, რაც მხოლოდ ჩონგურსა და ფანდურს შეესაბამება. აღსანიშნავია, რომ ტერმინი ,,ფანდურება” სიმებიან საკრავზე დაკვრას ნიშნავს.

ტერმინი ,,ჩონგური” ყველაზე ადრე ნახსენებია 1). პოემა ,,სიბილაიანში”, რომელიც დაწერილია XVII საუკუნის II ნახ.-ში; 2). ნ. ციციშვილის ,,ბარამ-გურიანში” (1646-56 წლები); 3). სულხან-საბასთან ნახსენები არაა.
მიჩნეულია, რომ ჩონგურის შექმნა შეესაბამება მუსიკალური აზროვნების იმ ეტაპს, როდესაც ოთხხმიანობა უკვე ჩამოყალიბებულია.

[Beri kaci]

ვგონებ დაგაინტერესებთ
ჩონგურისა და ფანდურის საერთო და განმასხვავებელი ნიშნები:

ჩონგური და ფანდური ორივე ,,ყელიან-მუცლიანი” სიმებიანი საკრავია. გარდა საერთო ნიშნებისა (რაც მხოლოდ ვიზუალურია !!! ) მათ შორის არსებობს ფუნდამენტური განსხვავება. ჩონგური ბევრად დახვეწილი და მაღალგანვითარებულია, როგორც ვიზუალურად, ისე ტექნიკური შესაძლებლობების თვასაზრისითაც. მათ შორის შემდეგი განსხვავებებია:
1). მოცულობა _ ჩონგური ბევრად დიდია;
2). სიმების რაოდენობა _ ჩონგური ოთხსიმიანია, ფანდური სამიანი;
3). წყობები _ ფანდურს ერთი წყობა აქვს, ჩონგურს რამოდენიმე (!).
4). რეპერტუარი _ სრულიად განსხვავებული;
5). საშემსრულებლო ტექნიკა
6). ინსტრუმენტის თანხლებაში მისი ჟღერადობის პრინციპი;
მათ შორის არსებული პრინციპილი განსხვავებისა მიჩნეულია, რომ მათ საერთო წარმომავლობა აქვთ, მეტიც, რომ ჩონგური ფანდურის სახეშეცვლილი ვარიანტია. ივ. ჯავახივილმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ ჩონგური და ფანდური ერთი ინსტრუმენტის აღმნიშვნელი ორი სხვა და სხვა სახელწოდებაა (!!!).
მ. შილაკაძე ამ ორ ინსტრუმენტს შორის არსებულ პირველ უმთავრეს განსხვავებად ზილის არსებობას მიიჩნევს. თვლის, რომ მათ შორის გამიჯვნა იწყება ზილის დამატებით. მისი მოსაზრებით ჩონგურის მუსიკალური სახის სრულყოფა უნდა მომხდარიყო არა უგვიანეს XVII საუკუნისა, სამსიმიან ფანდურზე ზილის დართვით.
ამისათვის მას მოჰყავს ი. ჯავახიშვილის გამოკვლევა ზილის გაჩენასთან დაკავშირებით ქართულ ხმიერ მუსიკაში და შემდგომ ეს ტერმინი, მოხსენებული უკვე საკრავთან დაკავშირებით. ჯავახიშვილის მოსაზრებით XII-XIII-XIV საუკუნეებში ტერმინი ზილი უნდა არსებულიყო, ინსტრუმენტთან დაკავშირებით კი ჩნდება მას შემდეგ, რაც სიმღერაში დამკვიდრდა. მ. შილაკაძის მიგნებით სულხან-საბას ლექსიკონში XVII საუკუნეში დაფიქსირებულია ეს ტერმინი, ,,ცნობილი საკრავი ,,ზილის” განმარტებით. რადგან არც ერთ სხვა საკრავს ზილი არ აქვს, ხოლო ამავე სახელწოდების სმისი მქონე საკრავი ქართულ ძეგლებში დაფიქსირებულია არა უგვიანეს XVII საუკუნისა, სავარაუდოა, რომ ჩონგურზეა საუბარი.
ფანდური ნახსენებია X საუკუნის ძეგლებშიც, ბევრად ძველია, ვიდრე ჩონგური.
ჩონგურისა და ფანდურის ურთიერთკავშირზე საუბრისას მ. შილაკაძეს მნიშვნელოვნად მიაჩნია მათთან დაკავშირებული მოხსენიების ფორმები, რაც ხალხშია გავრცელებული.
1). აღმოსავლეთის მთასა და ბარში ფანდურს ჩონგურადაც მოიხსენებენ; მათი აღნიშვნით ,,ფანდური” ძველი სახელია, ,,ჩონგური~ კი შერქმეული.
2). ,,ფანდურის” და ,,ჩონგურის” სინონიმობის კვალი დასავლეთ საქართვლოშიც შემორჩა, მაგ.: ,,ჩაფანტურება”. ეს უკანასკნელი უნდა იყოს შესრულების ტექნიკის აღმნიშვნელი ტერმინი, რაც მხოლოდ ჩონგურსა და ფანდურს შეესაბამება. აღსანიშნავია, რომ ტერმინი ,,ფანდურება” სიმებიან საკრავზე დაკვრას ნიშნავს.

ტერმინი ,,ჩონგური” ყველაზე ადრე ნახსენებია 1). პოემა ,,სიბილაიანში”, რომელიც დაწერილია XVII საუკუნის II ნახ.-ში; 2). ნ. ციციშვილის ,,ბარამ-გურიანში” (1646-56 წლები); 3). სულხან-საბასთან ნახსენები არაა.
მიჩნეულია, რომ ჩონგურის შექმნა შეესაბამება მუსიკალური აზროვნების იმ ეტაპს, როდესაც ოთხხმიანობა უკვე ჩამოყალიბებულია.

ვაა! ძალიან საინტერესო ინფორმაციაა!

[komisia]

უუფ, ჩემ ფანდურს ჯორუკა გაუტყდა და ისეთი კოხტა გამოვთალე, ავ თვალს არ ენახვება

ნელ-ნელა ვიხვეწები მაგარი რაღაცააა
დაილოცოს მაგისი მამგონი... დაჯდები შენთვის, წყნარად, ააჩხაკუნებ და წაიღიღინებ... იიიფ..

[Beri kaci]

უუფ, ჩემ ფანდურს ჯორუკა გაუტყდა და ისეთი კოხტა გამოვთალე, ავ თვალს არ ენახვება

ნელ-ნელა ვიხვეწები მაგარი რაღაცააა
დაილოცოს მაგისი მამგონი... დაჯდები შენთვის, წყნარად, ააჩხაკუნებ და წაიღიღინებ... იიიფ..

ხალხურზე უკრავ თუ ქრომატიულზე?

[komisia]

Beri kaci

ხალხურზე უკრავ თუ ქრომატიულზე?

ქრომატიულს ვიკადრე ამხელა კაცი?
ნაღდი გლეხური ფანდურია

[Didgoreli]

N. R.

ჩონგური ბევრად დახვეწილი და მაღალგანვითარებულია, როგორც ვიზუალურად, ისე ტექნიკური შესაძლებლობების თვასაზრისითაც.

ხო ნუ ახლა გურული აპა რას იტყვი

[qarcivadze]

Didgoreli

ხო ნუ ახლა გურული აპა რას იტყვი

რავი,კახელებიკი უმღერიხართ "ჩონგურო,ჩონგუროო"(ალბათ იგულისხმება:ნეტა ჩვენც გვქონდეს ასეთი ინსტრუმენტიო)

[QIZIYELI]

salamura-tamta

ხალხო ყველაზე კარგი ხელოსანი სალამურების ვინ მიგაჩნიათ? კაი ჭერმის სალამურები მინდა

დარჩიაშვილი "მასწ" თუ მართლა გინდა გაგირკვევ გაიხარე

salamura-tamta

ციტატა
კლასიკურზე უკრაავ?

კი სალო კლასიკურზე ვუკრავ მარა ნაგდი ფანდური მაინც ხალხურია

აბა მე ყალბ ფანდურზე მასწავლი დაკვრას

[Didgoreli]

QIZIYELI

აბა მე ყალბ ფანდურზე მასწავლი დაკვრას

ქრომატიული ფანდური ყალბი რათქმაუნდა გაუმარჯოს ხალხურ ფანდურს
qarcivadze

რავი,კახელებიკი უმღერიხართ "ჩონგურო,ჩონგუროო"(ალბათ იგულისხმება:ნეტა ჩვენც გვქონდეს ასეთი ინსტრუმენტიო)

კარგი ეხლაა რაა , ეგრეც არ შეიძლება კაცოუ

[QIZIYELI]

Didgoreli

QIZIYELI

ციტატა
აბა მე ყალბ ფანდურზე მასწავლი დაკვრას

ქრომატიული ფანდური ყალბი რათქმაუნდა გაუმარჯოს ხალხურ ფანდურს

ხო ვიცი ხალხური უძლიერესია მაგრამ ჯერ ზემოაღნიშნულს ვსწავლობ ეგეც არანაკლებ საჭიროა ეგრე არაა?

[Didgoreli]

QIZIYELI

ხო ვიცი ხალხური უძლიერესია მაგრამ ჯერ ზემოაღნიშნულს ვსწავლობ ეგეც არანაკლებ საჭიროა ეგრე არაა?

რავიცი აბა შენ თუ ხალხურ სიმღერას მღერიხარ არაა საჭირო და თუ არა მაშინ გიტარაც საჭიროა , პიანინოც და ა.შ.

[komisia]

გლეხურად თუ მღერი, გლეხურ ფანდურზე უნდა დაუკრა. მააშ



აქ "ანტიარომატიული" (სხვები რომ ატარებენ ანტინარკოტიკულს) აქცია გვაქვს

[salamura-tamta]

QIZIYELI

"მასწ" თუ მართლა გინდა გაგირკვევ გაიხარე

შესწორებულია შენიშვნის საფუძველზე :|

[Didgoreli]

salamura-tamta

მასწს მოგცემ შენ მაგ გასიებულ თავში ერთხელ არ გეყო ხალხს რო მასწავლებლად გააცანი ჩემი თავი? ? ? ?

კონცერტზე ერთად გამოვდივართ?