მადლი, ღმერთია? პარამეტრები

[მნათე]

ყოველი მორწმუნე დღის რაციონში, დიდი წარმატებით მოიხმარს ამ სიტყვას მაგრამ ოდესმე ღრმად თუ ჩაძიებიხართ, მართლაც და რას წარმოადგენს მადლი?

კონტექსტი რომლითაც სავარაუდოდ ეს სიტყვა მოგვისმენია, არასაღვთისმეტყველო და ხშირად ხალხურია

'ცოდვა მადლი' - თითქოს ამ გამოთქმით, ანტიპოდური მხარეები იკვეთება, შესაბამისად მადლში, სათნოებას-მოვიზარებთ.

არის თუ არა ეს ასე?


ზურაბ ეკალაძე, თავის აპოლოგიაში ორ პრობლემას უსვამს ხაზს:

"1. თუ ვაღიარებთ, რომ ღმერთი მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარი არსის იგივეობრივია (ავუსტინე წერდა: „ყოველივე რაც კი ღმერთშია - მის არსს წარმოადგენს“) და ეს არსი სამყაროსადმი ტრანსცენდენტურია, ვღებულობთ დეიზმს ონტოლოგიაში და აგნოსტიციზმს გნოსეოლოგიაში, ე.ი. ღმერთის ისეთ არსებად მოიაზრება, რომელიც აბსოლუტურად მიღმა მყოფია, არ ერევა სამყაროს მართვაში, ადამიანის, ბუნების და საზოგადოების ცხოვრება საკუთარი კანონზომიერებით ვითარდება და ადამიანს ღვთისკენ მიმავალი ყველა გზა მოჭრილი აქვს. მას შეუძლია მხოლოდ თეორიულად გააჩნდეს წარმოდგენა ღმერთის იდეის შესახებ. რელიგია კი ადამიანის ღმერთთან ცოცხალ კავშირს გულისხმობს, ამიტომაც იყო, რომ დეიზმი, როგორც მიმდინარეობა (ლორდი ჩერბერი, ჯ.ტოლანდი, ა.შეფსტბერი, ა.კოლინზი - ინგლისში, ვოლტერი, ნაწილობრივ რუსო - საფრანგეთში, ლესინგი - გერმანიაში) იოალად გადაიზარდა ე.წ. „განმანათლებლების“ ათეიზმში.

2. იმ შემთხვევაში, თუ ღმერთს სამყაროსადმი იმანენტურად ჩათვლით, მაშინ გარდაუვალია პანთეიზმი - ღმერთი სამყაროს, ბუნების იგივეობად ცხადდება. პანთეიზმი კი საბოლოოდ აუცილებლად ორ შედეგს გვთავაზობს - ან ათეიზმს, ან აკოსმიზმს, ე.ი. ხდება ბუნების გააბსოლუტურება და მასში ღმერთის ცნების წაშლა (მატერიალიზმი), ან პირიქით - ბუნება ილუზიად ცხადდება და ყოველივე უპიროვნო ღვთაებრივ არსში იკარგება (ინდური სისტემები). მიუხედავად იმისა, რომ დეიზმი უფრო პროტესტანტიზმის წიაღში წარმოშობილი მსოფლმხედველობაა, მის წინამორბედად სწორედ გრიგოლ პალამას მოწინააღმდეგე და ღვთაებრივი ენერგიების ქმნილებად გამომცხადებელი ვარლაამ კალაბრიელი გვევლინება, რომელიც ამტკიცებდა, რომ ადამიანს ძალუძს მხოლოდ სიმბოლური წამოდგენა ჰქონდეს ღმერთზე და არა მასთან რეალური ურთიერთობაო. რაც შეეხება პანთეიზმს, მისი იდეების იოანე სკოტ ერიუგენადან მოყოლებული უხვად ასაზრდოებდა კათოლიკურ სქოლსატიკას, რისი ნათელი დადასტურებაცაა, ერთი მხრივ, პანთეისტი ეპისკოპოსის ნიკოლოზ კუზანელის ფილოსოფია და მეორე მხრივ, კათოლიკური ე.წ. „სპეკულაციური მისტიკა“, რომელმაც თავისი განვითარება ყველაზე მეტად გერმანიაში ჰპოვა (მაისტერ ეკჰარტი, იოანე რუისბრუკი და სხვები) (4)."



ანუ ორ რამეს ვეჯახებით:

ღმერთი სრულიად ტრანსცენდენტული არსით,
მაგრამ ამავდროულად სამყაროში მყოფი, შეუქმნელი ენერგიებით რომელსაც მადლს ვუწოდებთ და რომელიც თავად ღმერთია

შეცდომას ვუშვებ?

მაინტერესებს მადლის მოქმედებსი საკითხი, მწვალებლებში... ყველაზე მეტად კათოლიკეებში


აბა ჰე მცოდნეებო

[marine]

"მადლი დამსახურებისდა მიხედვით ეძლევა ადამიანს"

[marine]

"მადლი - დამსახურების ტოლად გადმოდის ადამიანზე"

/ნეტარი ავგუსტინე/

[marine]

"ერთხელ ჩემმა მეგობარმა რუს ასკეტ ტიხონს ჰკითხა:

- რატომ ხდება მამაო, რომ თუმცა სულიწმიდა ერთი და იგივეა, ქრისტიანები მის ერთნაირ მადლს არ იღებენ?

- ჩემო შვილო, ეკლესიაში, სადაც შენ დადიხარ სანთელის დასანთებად, თუ ათ დრაქმას მისცემ, პატარა სანთელს აიღებ, თუ ოცს, მაშინ ცოტათი დიდს. თუ ასს აძლევს, მსხვილ სანთელს აიღებ. ასეა სულიწმიდის მადლთანაც. რაც მეტს გასცემთ, მით მეტს იღებთ".

[marine]

"მადლი არის განსაკუთრებული უქმნელი ღვთაებრივი ძალა;

ეს ძალა ჩვენამდე სულიწმიდის ჰიპოსტასში მყოფობით აღწევს, ამიტომ მას ხშირად სულიწმიდის ძალას უწოდებენ, თუმცა ის ყოვლადწმიდა სამების ყოველ სახეში თანაბარმყოფია, ანუ მადლი სამების ყოველ წევრს ერთნაირად მიეკუთვნება;

მადლი ჩვენი იესო ქრისტეს გამომსყიდველი ღვაწლის შედეგად გვეძლევა"

/დეკ. ოლეგ დავიდენკოვი/

[marine]

"სინანულის ტკივილი და სულის ვნებებისგან განწმენდის სურვილი იმის ნიშანია, რომ მადლის მოსვლის დროა დამდგარი. ჩვენი სიცარიელის დანახვა და ღვთისგან შორს ყოფნის შეგრძნება მხოლოდ მაშინ შეიძლება დაგვეუფლოს, როდესაც მასთან ერთიანობას ვესწრაფვით. ერთი სიტყვით, თუ არა საღვოთ მადლის მოქმედება, ასეთი აზრები და სურვილები ჩვენში არასდროს წარმოიქმნებოდა"

[marine]

"მადლი იმისთვის მცირდება, რათა გულს სიყვარულის მეტი საბაბი მიეცეს და დაკარგული მადლიც მეტად ენატრებოდეს. ასეთი შეგრძნებებისათვის კი მას მადლის მეტი სიტკბოებისა და მადლისგან დაცლილობის მეტი ტკივილის შეგრძნება ეძლევა და მოღვაწე ყოველგვარი იმედგაცრუებასა და ურწმუნოებაში ჩავარდნის გარეშე მადლის ძიებას იწყებს"

[marine]

"მადლის მობრძანებასა და გაქრობას გადამრჩენელი ხასიათი აქვს. ის ნელ-ნელა მოდის, ვნებებისგან გვასუფთავებს და მიდის. კვლავ მოდის იმისათვის, რომ სხვა ვნებებისგან გაგვათავისუფლოს და ა.შ., ეს პროცესი მანამდე გრძელდება, სანამ საღვთო მაცოცხლებელი მადლის დახმარებით ადამიანის სამშვინველის შეპყრობილი ნაწილი ვნებებისგან არ განიწმინდება"

[marine]

"მადლი მტრედივით დაფრინავს კაცთა ცოდვების ზღვის თავზე და ათვალიერებს, სადმე ხომ არ დარჩა კლდე ან პატარა კუნძული, რომ იქ დაეშვას და ბუდე დაიდოს"

[marine]

"გიხსნის ღვთის მადლი და არა საკუთარი ძალისხმევა"

[marine]

"ღვთის წყალობას წვრილმანებში თუ ჰპოვებ, მადლი ღვთისა არასდროს მიგატოვებს"

[marine]

"თუ მადლის მოხვეჭა გსურს, ენას კბილი დააჭირე"

[marine]

"თუ ქრისტესთან ცხოვრების დრო არ გაქვს, ღვთის მადლიც ვერ გამოებნის შენთვის დროს"

[marine]

"დაე, კვლავ დაიბრუნოს ადამიანმა უფლის მადლი საკუთარი თავის გაკიცხვით, რადგან მის გამო დატოვა მადლმა"

[marine]

"შენ გული დაავადდა იძულებითი ლოცვით? აი, იგრძენი საღვთო მადლი და მფარველობა"

[marine]

"[უფალო] შენ - ყოველგვარი სულიერი მადლის დაუოკებელი დაკმაყოფილება ხარ"

[marine]

"ღვთიური მადლის შეგრძნება არის უტყუარი მეცნიერება (მცნობელობა), მაშინ როცა ყოველგვარი სხვა მეცნიერება ესაა განსჯისა და სა საგანთა აღქმის შედეგი"

/მამა მარკელ კარაკალელი/

[marine]

"ნეტარი ავგუსტინეს სწავლების მიხედვით, მადლი არის ადამიანის შინაგანი ძალა, რომელიც ადამიანში თავისუფალი ნების ადგილს იკავებს და ცოდვილის სამშვინველში სიკეთის კეთების, გამოხსნის სურვილს, რწმენას და საერთოდ მის გამოხსნას ახორციელებს"

[marine]

"თუ ადამიანი არასათანადო ცხოვრების წესით ცხოვრობს, ღვთის მადლი მას ჩამოშორდება: ფრთხილად იყავით, რომ არავინ მოაკლდეს ღვთის მადლს. ამრიგად, მადლი ადამიანს ეძლევა არა უპირობოდ, არამედ მისი ცხოვრების წესის შესაბამისად"

[marine]

"წმინდა კირილე იერუსალიმელი აღნიშნავს, რომ მადლი ადამიანს საჩუქრად ეძლევა, მაგრამ ამ საჩუქრის მიღება, მისი შენარჩუნება და მისი წყალობით სულიერი ნაყოფის შეძენა უშუალოდ ადამიანზეა დამოკიდებული"

[marine]

"მამა არსენი [კაბადოკიელი] თავისი სათნოებების დამალვას ცდილობდა, მაგრამ მასში დავანებული ღვთის მადლი გასცემდა"