საზვერეები-მითი თუ რეალობა? პარამეტრები

[mendes masieli]

აი ესაა ფოტო საზვერეებზე. ნახეთ და შეაფასეთ:

რა კარგად მოუწყვიათ იქაურობა??
მე რომ ბოლოს ვიყავი,ასეთი არ იყო

[ზებედე]

მითი საზვერეების შესახებ

მთავარეპისკოპოსი ლაზარე პუჰალო

[ზებედე]

აქ არის მთავარეპისკოპოს ლაზარეს ქადაგება-"მითი საზვერეების შესახებ"

[alex_b]

LEBU

აი ესაა ფოტო საზვერეებზე. ნახეთ და შეაფასეთ:

ფოტოა?
აააა, მე ნახატი მეგონა, ვიღაცის მოგონილი.
სიკვდილის მოახლოებას რომ იგრძნობთ, ციფრული ფოტოაპარატი დაიდეთ ახლოს და მერე ”იქიდან” დაპოსტეთ, რა ხდებოდა.
ნეტავ ვინ გადაიღო?


ეხლა გადავხედე წმიდა თეოდორა კონსტანტინეპოლელის ნაამბობს საზვერეების შესახებ http://www.orthodox.ge/biblioteka/book3.htm
მაგრამ მინდა გითხრათ, რომ ეს ნაწერი არათუ გამომდინარეობს წმიდა წერილიდან, არამედ პირდაპირ ეწინააღმდეგება იქ დაწერილს.
სახარება რომ არ მქონდეს წაკითხული, ვიფიქრებდი, რომ ცოდვების გამოსასყიდი ქრისტეს სისხლი კი არ ყოფილა არამედ ”კეთილი საქმეები”

[KAIROS]

ეს თემა მივიწყებულ იქნა, რადგანაც ეს დოგმატური საკითხი არაა, მაშინ ვფიქრობ ამ თემაზე გამოთქმულ ყველა აზრს გავეცნოთ, სხვა თემაში დავდე ეს ინტერვიუ, მაგრამ უფრორე ამას ეხება და გაეცანით

უბრალოდ ეხება ამ თემას და გავეცნოთ

А.И. Осипов:

Ответы на вопросы. Мытарства. Ад. Чистилище

- Святые Отцы говорят, что бесы не могут читать мысли людей, тогда откуда им известны наши помыслы, которые они предъявляют людям на мытарствах?


- Мытарства – это не внешний суд души человеческой. Душа человеческая, с одной стороны, оказывается перед лицом Бога (ибо она уже в другом мире), а с другой – перед лицом открывшейся в ней страсти. Что победит? Вот Бог, а вот – твоя страсть. Человек, который не боролся со страстью при жизни, отдавался ей, перед лицом любвеобильного Бога и всего блага, которое сопряжено с Богом, падает, потому что не может отказаться от страсти. Вот что происходит, а не то, что бесы, зная его мысли, начинают пугать: «Ах, ты, разбойник эдакий, что думал при жизни! Вот мы тебя сейчас зацепим!» Дело не в этом. На мытарствах обнажаются страсти. При жизни они у нас как проявляются: появилась, вспыхнула, и забыл или скрыл. И так - время от времени. По смерти, когда плоть сбрасывается, действие страстей обнаруживается во всей силе. Вот почему это страшно и называется мытарствами.

Мы опытно знаем, как бывает ужасно, когда нас охватывает какая-нибудь страсть – ревность или злоба. И вот за гробом человек встанет перед лицом этого ужаса страстей, встанет перед вопросом: окончательно ли он раб этих страстей или нет, и есть ли в нем искра жизни; способен ли он оторваться от страстей и обратиться к Богу? Вот что есть мытарства.

А в отношении бесов происходит нечто другое, как говорят святые Отцы, сродное соединяется со сродным, бесы предсидят каждому греху. Душа человеческая соединяется с соответствующим духом, то есть страстью, которая в нем и господствует. Если человек подвержен страсти сребролюбия, происходит соединение с бесовским духом-мучителем сребролюбия. Причем человек соединяется с этим духом перед лицом Бога: Бога он отвергает, а со страстью соединяется. В этом-то ужас страдания души человеческой.

Вот почему Церковь призывает к покаянию. Кто здесь боролся, пусть ошибался, падал, но боролся, как истинный воин, тому будет возможно отказаться от страсти. У него уже есть задаток, потенция борьбы, и перед лицом Бога он сможет отказаться от страсти и ее мучений.

По учению Церкви на мытарствах душа ставится перед лицом добродетелей и соответственно реагирует на них: если человек действительно стремился к добродетели, то с ней соединяется, а если попрал ее, то оказывается вне ее. Поэтому земная жизнь представляет колоссальную ценность с этой точки зрения. Мы здесь можем заложить зерна добра и (увы!) зерна зла. И тогда наша душа соединяется с духами добра или зла. С третьего по девятый день человек проходит обители Царства Небесного. Но это не значит, что душа до каких-то планет долетает, нет, она становится пред лицом святынь, плодов Духа: любви, радости, мира, долготерпения… и устанавливается соответствие души, тому что из этих святынь она приемлет, а что не приемлет. Далее, с 9 по 40 день, душа ставится перед лицом зла во всех его разновидностях, и вот здесь происходит первый суд над душой. Кто ее судит? Душа сама принимает или отвергает как добро, так и зло.

- До Второго пришествия ад – еще не окончательная участь, а как бы чистилище для некоторых? И каким образом по молитвам живых происходит очищение умерших?

- «Чистилище» – это чисто католический термин, и он, может быть, применим только в контексте католического богословия. Там он означает место пребывания души, которая хоть и покаялась, но не принесла соответствующее удовлетворение правосудию Божию. Поскольку она покаялась, ее надо бы отправить в рай, а поскольку не принесла удовлетворения правосудию, то - в ад. И вот огромные богословские головы придумали чистилище, где душа отбывает свой срок, приносит соответствующее удовлетворение и уже через эти муки приходит в рай.

Такой идеи нет в Православии, нет никакого чистилища, а есть процесс опытного осознания человеком, что есть страсти. Преп. Исаак Сирин называет геенну одним из промыслительных действий Божиих1, которое в полной мере показывает человеку, что такое страсти: «Ты сам это приобрел, Бог не касался твоей свободы».

Молитвы живых людей могут помочь умершим. Это подобно тому, как у нас в живом организме одна клеточка помогает жить другой. Православие предлагает идею, которая практически неизвестна миру, что человек существует не как единичное существо, а как соборное. Церковь есть тело Христово, то есть все мы, независимо от нашего отношения друг к другу, составляем единый живой организм. И случается беда, глупость, ненормальность, сумасшествие, когда глаз кричит руке: «Ты мне совершенно не нужна, я без тебя хорошо вижу». Не понимает бедный глаз, что плохо будет без руки всему организму, значит и ему самому. Беда, когда рука кричит уху: «Ты мне больше не нужно, я и так хорошо работаю». Это образ дает апостол Павел, он прекрасно показывает, что человек создан соборным. Так вот, в соборном организме Церкви мы все можем помогать друг другу, и молитва является действенным средством помощи. Как нужно молиться? Когда у нас кто-то из родных болеет или умирает, мы по всем храмам и монастырям рассылаем записки, деньги на требы, но при этом забываем самое главное: Богу не нужны деньги. Молитвы могут оказаться действенными только при одном условии – когда мы сами хоть немножко подвигнемся в христианской жизни. Сила нашей молитвы обусловлена степенью нашего духовного очищения. Вот тогда наши жертвы в храмы и монастыри, скажу так, приобретают выраженную положительную энергию. Судьба человека не продается и не покупается2, а зависит от нашего духовного состояния. Поэтому тот, кто хочет помочь молитвой усопшим и живым, должен сам подвигнуться в христианской жизни. Степень нашего духовного очищения является степенью действенности наших молитв за другого человека. По мере оздоровления нашей клетки в едином организме Церкви, она может оказать помощь больной клетке.

Не о чистилище идет речь, а о познании человеком, кто он есть без Бога, о познании действия страстей и о возможной помощи друг другу через молитву.

- По учению Церкви, душе после выхода из тела с третьего по девятый день показываются обители рая, а с девятого по сороковой – ад. Почему по земному времени ад показывается дольше рая?

- Если мы попытаемся посмотреть на себя, сняв розовые очки, то чего больше увидим – рая или ада? Словесные формы «показывают рай» или «показывают ад» даются для выражения того, что же, в конечном счете, происходит с человеком после смерти. На самом деле идет испытание совести перед лицом добра и зла. Происходит духовная и моральная оценка поступков, состояния души, направленности жизни. Это не догматическое учение Церкви, потому что трудно выразить то, что там происходит.[i] Человек ставится перед лицом нравственной оценки содеянного, и устанавливается соразмерность добру полноценному, что мы называем Царством Божьим. А затем происходит оценка наших грехов, и поскольку их гораздо больше, то и времени требуется больше.

Сначала мы убеждаемся, что ничего доброго не сделали, и все добро отравлено тщеславием, самомнением, расчетом, естественной жалостью. Добра, то есть понуждения себя к исполнению заповедей Божиих, почти нет. Святые оплакивали свои добродетели как грехи, потому что видели примесь к бочке меда ложки дегтя. Мы это видим постоянно, но по славам апостола Павел, «как бы сквозь тусклое стекло, гадательно» (1 Кор. 13, 12), там же мы увидим это лицом к лицу. Вот и произойдет в нас оценка наших добродетелей и грехов. Человек окажется перед выбором: смогу я отказаться от своей страсти и придти к Богу или нет? Уже и земная жизнь нам показывает, что такое страсть, когда мы знаем, к каким тяжелейшим последствиям поступок приведет в нашей жизни, и, тем не менее, совершаем его. Если человек не боролся с этим здесь, там он победить страсть не сможет и, таким образом, не сможет придти к Богу. Страсти коренятся в душе, тело только инструмент, вот в чем опасность страстей. Перед лицом самой Истины, самого Бога человек не может отрешиться от страсти, вот какое влечение! Христианство призывает ЗДЕСЬ бороться с этим и каяться, и тогда, по смерти человеческой, душе будет во сто раз легче освободиться от этой страсти. Достаточно вспомнить хоть одну свою страсть, которую мы победить не можем, и становится понятно, что ждет нас там, где душа теряет волю.




--------------------------------------------------------------------------------

1. "Он [Бог] ничего [не делает] ради возмездия, но взирает на пользу, которая должна произойти от Его [действий]. Одним из таких [предметов] является геенна... Не для того милосердный Владыка сотворил разумные существа, чтобы безжалостно подвергнуть их нескончаемой скорби - тех, о ком Он знал прежде их создания, во что они [превратятся после сотворения], и которых Он [все-таки] сотворил".

2. В католицизме это имеет место с так называемыми индульгенциями.

[Sotiris]

მართლმადიდებლური სწავლების თვალსაზრისით სულის გარდაცვალების შემდგომი მდგომარეობის აღმწერი საინტერესო წიგნია La vie après la mort selon la Tradition orthodox დაწერილი Jean-Claude Larchet-ის მიერ. ჟან-კლოდ ლარშე არის საერთაშორისო აღიარების მქონე ფრანგი პატროლოგი, მაქსიმე აღმსარებლის ღმრთისმეტყველების ცნობილი ექსპერტი. მართლმადიდებლობაზე მოექცა კათოლიციზმიდან ახალგაზრდა ასაკში მართლმადიდებელ მამათა საღმრთისმეტყველო ნაშრომების შესწავლის შედეგად. რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, ამჟამად სერბეთის საპატრიარქოს იურისდიქციაშია. ზემოაღნიშნული საკმაოდ ვრცელი (300 გვერდზე მეტი) ნაშრომის ერთი თავი (გვ. 85-131) დათმობილია საზვერეების შესახებ სწავლებას. გარდა იმისა, რომ უამრავი პოზიტიური ცნობა მოჰყავს (რომლებიც ლაზარე პუჰალოს მრავალ დაუსაბუთებელ არგუმენტს უთხრის საფუძველს), აგრეთვე გვთავაზობს ამ სწავლების კრიტიკოსთა არგუმენტების მოკლე განხილვასაც (ხანდახან პირდაპირ ასახელებს მათს სახელებს, ხოლო ზოგი არგუმენტისას პირდაპირ არ ახსენებს, მაგრამ ცხადია ვიზეცაა საუბარი). ლარშე შენიშნავს, რომ საზვერეების შესახებ სწავლების კრიტიკოსთა დიდი ნაწილი სხვადასხვა მარგინალურ დაჯგუფებებს ეკუთვნიან, რომელთაც აღნიშნულ საკითხზე წარმატებული წიგნის ავტორთან, სერაფიმ როუზთან ანგარიშის გასწორების სურვილი ამოძრავებდათ და რომ მათი კრიტიკა შეზღუდული და უსაფუძვლოა (გვ. 124). ლარშე არ ამტკიცებს, რომ საზვერეების შესახებ სწავლება სარწმუნოების წევრია, იგი არ გამხდარა ეკლესიის დოგმატური განსაზღვრების საგანი და ამიტომ მორწმუნეს შეუძლია გარკვეული სიფრთხილე (une certaine réserve) გამოიჩინოს მის მიმართ (და მე დავამატებდი არა მასხრად აიგდოს იგი), რადგან სიკვდილის შემდეგ ცხოვრება მაინც საიდუმლოდ რჩება ჩვენთვის. იგი გვაფრთხილებს ბუკვალურად არ გავიგოთ ეს სწავლება (გვ. 125), საუბრობს მის დიდ პედაგოგიურ როლზე, აჩვენებს, რატომ არაა იგი კათოლიკური განსაწმედელის და დამსახურებების შესახებ სწავლების (რომლებითაც შეიძლება ცათა სასუფეველი ვიყიდოთ) ექვივალენტი (გვ. 126-127) და ა.შ.

მოკლედ სწავლება დოგმატური განსაზღვრების საგანი არ გამხდარა, მაგრამ მტკიცედ ზის მართლმადიდებლურ გადმოცემაში, ზურგს უმაგრებს წმიდა მამების უწყვეტი გადმოცემა და ამის უარყოფა უაზრობაა. ვის ურჩევნია წმიდა მამებთან ყოფნა, ხოლო ვის - პუჰალოსთან ერთად, ეს ინდვიდუალური გადაწყვეტილების ამბავია

[KAIROS]

სოტირის...

ბუნებაში მაქვს, არ მიყვარს დაძაბულება და კამათი, მით უმეტეს ქრისტეს მიერ ძმასთან, ამიტომ აქ მაინც წყნარად მივყვეთ საკითხს, აშკარაა რომ ოსიპოვი, უნდა დამეთანხმო აქ კარგად წერს, ეწინააღმდეგება პუჰალოს, საკითხის ღრმა სიმბოლიზირებული წარმოდგენით, რა გზას მიმართავს ლარშე? როგორ განმარტავს ის ამ არადოგმატური, მაგრამ ტრადიციული სწავლებას? თუკი გაქვს დადე, თუ არადა დავძებნი, მადლობა ინფორმაციისათვის...

ვის ურჩევნია წმიდა მამებთან ყოფნა, ხოლო ვის - პუჰალოსთან ერთად

მაგრამ მაინც რადგანაც საკითხი არადოგმატურია, ასეთ დაყოფას მაინც მოერიდე, დავდოთ ყველას არგუმენტები, თუნდაც სქიზმატ როუზის, არგუმენტი ყოველთვის არგუმენტია და ანგარიშგასაწევია, თუმცა არ პუჰალოა მთლად უარგუმენტო..

იგი აშკარად და დოკუმენტალურად წარმოადგენს საზვერეების შესახებ სწავლების სიახლოვეს გნოსტიციზმთან, შეიძლება არის განსხვავება, მაგრამ ეს სიახლოვე საეჭვოა, ამისათათვის საკმარისია ზემოთ დადებული მცირე სტატიაც ვნახოთ...

მოკლედ, მივყვეთ მშვიდად, მცდარებად და მართლებად დაყოფის, ყოველგვარი სუბიექტური მიდგომის ( საკითხისადმი, თუ პიროვნებებისადმი) გარეშე საკითხს!

იხარეთ,

კაიროსი!

[კანონისტი]

KAIROS

თუნდაც სქიზმატ როუზის

უკვე აღარ არის სქიზმატი.....

[კანუდოსელი]

KAIROS

უკვე აღარ არის სქიზმატი.....

ის სქიზმაში აღესრულა

[კანონისტი]

კანუდოსელი

ის სქიზმაში აღესრულა

გასაგებია, მაგრამ შეთანხმების საფუძველზე მოსკოვის საპატრიარქომ ცნო მათი მღვდელმოქმედება

[მნათე]

მაგრამ შეთანხმების საფუძველზე მოსკოვის საპატრიარქომ ცნო მათი მღვდელმოქმედება

სერაფიმე როუზის მღვდელმოქმედებაც?

[კანუდოსელი]

კანუდოსელი

გასაგებია, მაგრამ შეთანხმების საფუძველზე მოსკოვის საპატრიარქომ ცნო მათი მღვდელმოქმედება

არ მეგონა თუ ეგ ეხებოდა გარდაცვლილთა მღვდელმოქმედებასაც

[კანონისტი]

მნათე
კანუდოსელი
ხო. აგრეთვე კანონიზებული წმინდანებიც

მაგრამ ერთი მიკვირს: ხატია ემიგრანტების, აქაც იდო, პატრიარქ სერგის რომ თრგუნავს ემიგრანტულის მღვდელმთავარი და მაი ამბავი რაფერ გამოვა?

[Sotiris]

მნათე
კანუდოსელი
ხო. აგრეთვე კანონიზებული წმინდანებიც

იოანე მაქსიმოვიჩი უეჭველად. ერთ-ერთ მეზობელ თემაში დადო athos-მა შესაფერისი ლინკი.

მაგრამ ერთი მიკვირს: ხატია ემიგრანტების, აქაც იდო, პატრიარქ სერგის რომ თრგუნავს ემიგრანტულის მღვდელმთავარი და მაი ამბავი რაფერ გამოვა?

ჯერ ერთი ეგ ემიგრანტული ეკლესიის მღვდელმთავარი კი არ იყო, არამედ ლენინგრადის მიტროპოლიტი იოსები (პეტროვიხი), რომელიც რუსეთის ეკლესიის ეპისკოპოსი იყო (არ ცნო სერგის დეკლარაცია). მეორეც, ის ხატი ვინ დაგიდო? გარეჯელმა. ჰოდა ბოსტონელებს რას უყურებ

[Sotiris]

აშკარაა რომ ოსიპოვი, უნდა დამეთანხმო აქ კარგად წერს,

Не осилил, много букв დიაგონალზე გადავხედე, და მეზობელ თემაში death-ის რეაქციის არ იყოს, რაღაც ზედმეტ სიმბოლიზმში გაიჭრა მგონი.

რა გზას მიმართავს ლარშე?

დავასკნარებ მერე, თუ დრო მოვძებნე. რაიმე პრინციპულად ახალს ინტერპრეტაციის თვალსაზრისით არ იძლევა იმასთან შედარებით, რაც უკვე დაწერილია ამ საკითხზე.

თუმცა არ პუჰალოა მთლად უარგუმენტო.. იგი აშკარად და დოკუმენტალურად წარმოადგენს საზვერეების შესახებ სწავლების სიახლოვეს გნოსტიციზმთან

ლარშე 124-ე გვერდზე პუჰალოს სამ არგუმენტს განიხილავს (ჩვენთან მგონი მარტო ორია ნახსენები, ამიტომ მათზე შევჩერდები):

1) პატრისტიკული ტექსტები, რომლებსაც საზვერეებს შესახებ სწავლება ემყარება, არის ეგვიპტური წარმომავლობის აპოკრიფები.

ამაზე ლარშე პასუხობს, რომ საკმარისი მოწმობა მოიყვანა იმის საჩვენებლად, რომ პატრისტიკული ცნობები ფართოდ არის გაშლილი როგორც სივრცეში, ასევე დროში (ე.ი. სხვადასხვა ადგილას და სხვადასხვა დროს გვხვდება) და ამიტომ პუჰალოს ეს აზრი უსაფუძვლოა.

2) საზვერეების შესახებ სწავლებას დასაბამი აქვს ძველ ეგვიპტელთა რელიგიასა და გნოსტიკოსთა შეხედულებებში.

ამაზე ლარშე პასუხობს, რომ ანალოგია უეჭველად არის, მაგრამ იგივე არის სამართლიანი სხვა მრავალი მართლმადიდებლური სწავლების შემთხვევაშიც (აქ იგი Mircea Eliade-ს ნაშრომს ახსენებს), თუმცა ეს საშუალებას არ გვაძლევს ეს სხვა სწავლებებიც უკუვაგდოთ. რაც მთავარია, საზვერეების შესახებ სწავლება სრულიად განსხვავებულ საღმრთისმეტყველო და სულიერ კონტექსტში ზის, რომელსაც ვერ მოურიგებ ეგვიპტურ სწავლებას (აქ იგი მკითხველს ურჩევს ნახოს მიტროპოლიტ იეროთეოს ვლახოსის წიგნი Life after death, გვ. 77-78).

დამატებით იგი თავაზობს მკითხველს გაეცნოს სერაფიმ როუზის პასუხს წიგნში The soul after death და მიხაილ პომაზანსკის სტატიას "Our war is not against flesh and blood". On the question of the toll-houses მის რჩეულ შრომათა კრებულში (Selected essays. Jordanville, NY, 1996, გვ. 232-241).

გვ. 124-130-ზე ლარშე საკუთარ შემაჯამებელ დაკვირვებებს გვთავაზობს, რომელთა ნაწილიც უკვე ვახსენე.

მოკლედ, მივყვეთ მშვიდად, მცდარებად და მართლებად დაყოფის, ყოველგვარი სუბიექტური მიდგომის ( საკითხისადმი, თუ პიროვნებებისადმი) გარეშე საკითხს!

პუჰალოს აგრესიული კრიტიკა ამის საშუალებას საეჭვოა ტოვებდეს (არ ვიცი, გაქვს თუ არა მისი სხვა სტატიებიც ნანახი).

[კანუდოსელი]

საზვერეების ძირითადი "მინუსი" არის მექანიკური, არა სიღრმისეული გაგება ცოდვისა...არ გამოვრიცხავ, რომ გარდაცვალების შემდეგ სული გარკვეულ მდგომარეობათა სივრცეში ხვდება, მაგრამ მისი საზვერეების დონეზე - ბუკვალური თვალსაზრისით-გადმოტანა, ცოდვის, როგორც შინაგანი მდგომარეობის პრიმიტივიზაციად წარმოგვიდგება....არ გამოვრიცხავ, რომ იმ საზოგადოებაში (სადაც იქმნებოდა) პედაგოგიური თვალსაზრისით იყოს კიდევაც პოზიტიური მუხტის მატარებელი, მაგრამ ნამეტანი პროკურორად ჩანს ქრისტე, რომელიც ყოველ ცოდვას პედანტურად ჩაჰკირკიტებს და თითოეულზე პასუხს გთხოვს...

ერთ წმინდანს ნათქვამი აქვს: უფალს არა აქვს სხვა საქმე, გარდა იმისა რომ გვაცხონოს-მე ეს უფრო სწორ მიდგომად მეჩვენება

[KAIROS]

უფალს არა აქვს სხვა საქმე, გარდა იმისა რომ გვაცხონოს-მე ეს უფრო სწორ მიდგომად მეჩვენება

მაგარი სიტყვებია!

დიაგონალზე გადავხედე, და მეზობელ თემაში death-ის რეაქციის არ იყოს, რაღაც ზედმეტ სიმბოლიზმში გაიჭრა მგონი.

დადე მერე ის ნაშრომი, საინტერესო იქნება... ისე ოსიპოვზე მართლა შარზე ხართ, ახლა მაინც ერთ აზრზე ხართ და მაინც უღრენ

საზვერეების ძირითადი "მინუსი" არის მექანიკური, არა სიღრმისეული გაგება ცოდვისა

სწორედ ამიტომ მომეწონა ოსიპოვის სიმბოლიზმი, ვფიქრობ თუ არა სიმბოლოებით, საზვერეებს სხვა მხრივ ვერ ავხსნით, ყოველშემთხვევაში სიმბოლიზმის გარკვეული ნაწილი მაინც უნდა იყოს!

თუმცა დამატებითი ინფო არ გვაწყენდა...

იხარეთ,

კაიროსი!

[marine]

წმ. ეფრემ ასური სიკვდილსა და საზვერეებში განკითხვას ამგვარად აღწერს:

"როდესაც საზარელი მხედრობა მოდის, როცა ღვთაებრივი სულისამომხდელები უბრძანებენ სულს სხეულიდან გასვლას და როცა ძალით მიგვიტაცებენ და მიგვიყვანენ გარდუვალ სამსჯავროდ, მაშინ მათი მხილველი საბრალო ადამიანი... ერთიანად ძრწის, თითქოს მიწა იძრაო... და ღვთაებრივ სულისაღმწოდებლებს აჰყავთ სული ჰაერში, სადაც საძაგელ ძალთა სოფლისმპყრობელი მთავრობა და ხელისუფლება დგას. ესენი არიან - ჩვენი ბოროტი შემასმენლები, საზარელი მსჯავრმდებელნი, მეზვერეები, ცოდვების აღმრიცხველნი; ისინი გზაზე ხვდებიან ადამიანებს და აღურიცხავენ ახალგაზრდობასა თუ ხანდაზმულობაში ნებით თუ უნებლიეთ ჩადენილ ცოდვებს, რომელნიც სიტყვით, საქმით ან ფიქრით აღასრულეს. დიდი შიში და ძრწოლა შეუდგება იქ უბადრუკ სულს. აუწერელ ტანჯვას განიცდის იგი იქ, გარშემორტყმული აურაცხელი მტრებით, რომლებიც ცილს დასწამებენ, რათა ზეცად აღსვლასა და სასუფევლის დამკვიდრებაში დააბკოლონ ადამიანის სული, მაგრამ წმიდა ანგელოზები აღიპყრობენ და განარიდებენ მათ."

(წმიდა ეფრემ ასური, თხზ. კრებ. მოსკოვი, 1882 წ., ტ.3, გვ. 383-385)

[death]

ისე არ ვიცი რატომ მაგრამ მომინდა, რომ ამ თემაში დამეპოსტა. რაც ალბათ ამ ბოლო დროს ჩვენში საზვერეების მიმართ ჩვენი აგდებული დამოკიდებულების ბრალია. ანარადა საზვერეების არსებობის შესახებ წმინდა მამები დადებით პასუხს იძლევიან, თუმცა ამაზე ბიბლიაც გარკვევით საუბრობს თუ მას ჩავუღრმავდებით. მე მათ ნაშრომებს არ შევეხები, რადგან ლადო_ს-მა ადრე უვკე ატვირთა ისინი. ისე სად დაიკარგა ეს კაცი? მის პოსტებს ყოველთვის დიდი სიამოვნებით ვკითხულობდი.

ზოგადად სამყაროს რელიგიური სურათი კოსმოს წარმოგვიდგენს სამგანზომილებიანს: “ზევით” არის ზეციური სასუფეველი (ღმერთი და ანგელოზები), “ქვევით” არის ქვესკლნელი (ჯოჯოხეთი და ბოროტი სულები) ხოლო მესამე არის ჩვენი ხილული სამყარო. თითქმის ყველა რელიგიის კოსმოლოგია დაახლოებით ასეთია. მაგრამ ქრისტიანობა სრულიად განსხვავებულ კოსმოლოგიას გვთავაზობს: ბოროტ სულთა სამყარო მოქცეულია არა დედამიწის “ქვემოთ”, არამედ “ზემოთ”.

დანიელ წინასწარმეტყველის მეათე თავში ანგელოზი, რომელსაც დანიელი შეწევნას სთხოვდა შესძლო მიახლოვებოდა მას 3 კვირის შემდეგ. ანგელოზმა თავისი ეს დაგვიანება ახსნა დემონების მიერ მისი წინაღმდეგობით: “და მთავარი მეფობისა სპარსთაჲსაჲ დგა წინააღმდგომად ჩემდა ოცდაერთსა დღესა. და, აჰა, მიხაილ, ერთი მთავართაგანი პირველთაჲ მოვიდა შეწევნად ჩემდა. და იგი დაუტევე მუნ მთავარსა თანა მეფობისა სპარსთაჲსასა. (დან. 10, 13) ანუ ანგელოზს არ შეუძლია შეუფერხებლად გადაადგილდეს ადამიანთა სამყაროში. დაკავშირება კი მან მიქაელ მთავარანგელოზის მეშვეობით მოახერხა, ისიც დროებით “უკუეთუ უწყი, ვითარმედ მოვედ შენდა მომართ და აწ მივიქცე ბრძოლად მთავრისა თანა სპარსთასა, და მე განვიდოდე და მთავარი ელლინთაჲ მოვიდოდა",(დან 10, 20). ეს დემონები, რომლებიც სავარაუდოდ სპარსების და ბერძნების მთავრებად იმიტომ არიან დასახელებული, რომ ისინი მათ კერპებს სცემდნენ თაყვანს, ბიბლიაში დასახელებული არიან არა როგორც ქვესკნელი მკვიდრები, არამედ ცის-ქვეშ-ეთის. “რადგან ჩვენი ბრძოლა არ არის სისხლის და ხორცის წინააღმდეგ, არამედ მთავრობათა წინააღმდეგ, ხელმწიფებათა წინაღმდეგ, ამ სოფლის სიბნელის მპყრობელთა წინააღმდეგ, ცისქვეშეთის ბოროტების სულთა წინააღმდეგ. (ეფეს. 6,12) ეს კი ჩვენს სამყაროს გარკვეულწილად აქცევს დემონთა ”ზღუდედ” ჩვენსა და ღმერთს შორის (ეს. 64,1; 4 მეფ. 16,17; რჯლ. 4, 19-20, ეს. 34,35), რომელიც უნდა გაირღვეს ჩვენი ისეო ქრისტეში რწმენის მეშვეობით (იოან. 12,31; ეფ. 2,2; კოლ 2,15). როგორც მაქსიმე აღმსარებელი იტყოდა ჯვარმა გააუქმა მტრული ძალები, რომლებიც წარმოადგენდენ შუალედს ზეცასა და დედამიწას შორის. (“Творения”. ტ 1, გვ. 139) "აჰა, მე ვხედავ გახსნილ ცას და კაცის ძეს, ღვთის მარჯვნივ მდგარს” (საქ. 7, 56)

ეხლა რა თქმა უნდა ეს არ უნდა გავიგოთ ისე თოთქოს ღმერთი იყოს სადღაც შორს (ღმერთი ყველგანაა), ეს ადგილები წმინდა სულიერია, რაც ასახავს ჩვენი დაცემული ბუნების მდგომარეობას, სადაც ჩვენი სული სიკვდილის შემდეგ ებრძოლება თავის ცოდვებს. საზვერეები არის ზღუდე, რომლსაც ბოროტი სულები უქმნიან ადამიანს მისი სიკვდილის შემდეგ, სხვადასხვა საშვალებებით ეს იქნება ციკლური თუ სხვა, რაც რა თქმა უნდა არ უნდა გავიგოთ რაღაც ნივთიერი სახით.

[მარიამი]

ნახეთ რას წავაწყდი:

"მიხსენ მე, ყოვლადწმიდაო ქალწულო, ჟამსა აღსასრულისასა ხელთაგან ეშმაკთასა, და განბჭობისა და ცილობისაგან, და საზარელ გამოცდისაგან, და მწარეთა საზვერეთაგან, და მძვინვარისა მის მთავრისაგან, ღმრთისმშობელო, და საუკუნოისა სასჯელისაგან"
წმ. იოანე დამასკელი

"როგორი შიში და ძრწოლა მოგელის სიკვდილის დღეს, სულო ჩემო, ოდეს იხილავ საზარელთა და საკვირველთა, სასტიკთა და უწყალოთა, ურიცხვთა მათ დემონთა, რომელნიც წარმოდგებიან, ვითარცა ბნელი ეთიოპელნი. და რამეთუ ხილვაცა ოდენ მათი ყოველ სატანჯველზე უფრო საშინელია. შფოთავს და ძრწის სული და მწუხარებით მილტოლვილი ღვთის ანგელოზებთან ცდილობს დამალვას, ხოლო ანგელოზთა მიერ პყრობილი განვალს შორის საჰაერო საზვერეთა, რომელნიც აბრკოლებენ მას: რადგან ყოველი საზვერე მის ცოდვას წარმოაჩენს... რადგან სულის ყოველი ვნება და ყოველი ცოდვა მეზვერეთა და მტანჯველთა მისთა აღრაცხული აქვთ"
წმ. კირილე ალექსანდრიელი

"საჰაერო სივრცეში გასვლისას მრავალგზის ლოცვა გვმართებს, მრავალი კეთილი საქმე და ანგელოზთა დიდი თანადგომა გვჭირდება. თუკი უცხო ქვეყანაში არ უცხო ქალაქში მოგზაურობისას მეგზური გვჭირდება, მაშინ რაოდენ უფრო საჭიროა ჩვენთვის წინამძღოლნი და მეგზურნი ამ ჰაერის უხილავ მთავართა, მდევნელთა და მეზვერეთა შორის!"
წმ. იოანე ოქროპირი

"ქრისტიანებს ყოველდღიურად თვალწინ უნდა ედგათ სიკვდილი და იმაზე უნდა ზრუნავდნენ, თუ როგორ გავლენ სხეულიდან და როგორ გაივლიან წყვდიადის ძალთა შორის, რომელნიც ჰაერში დაგვხვდებიან (სიტყვა 5,22); როცა სული სხეულიდან გავა, მას ანგელოზები მიაცილებენ, ხოლო მის დასაბრკოლებლად ბნელი ძალები გამოდიან, რომლებსაც ამ სულის შეპყრობა და წამება სურთ, რათა სათავისო რამ ჰპოვონ მასში"
წმ. ისაია განდეგილი